Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 05/11/2013
De voorzitter : De heer van Rouveroij heeft het woord.
De heer Sas van Rouveroij : Minister, o p 21 december 2012 werd de oprichting van het Vlaams Instituut voor Archivering (VIAA) goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Het VIAA is een uitvloeisel van het project Bewaring en Ontsluiting van Multimediale data in Vlaanderen (BOM- Vl).
Er werd beslist dat het VIAA zou worden opgericht door iMinds en de vzw Waalse Krook. VIAA zou verspreid over twee jaar over een budget van 11,8 miljoen beschikken, waarvan 4 miljoen voor infrastructuur, 3,6 miljoen voor werking en 4,2 miljoen voor digitalisering.
De bedoeling was dat de VRT haar project Digitaal VRT-Archief (DIVA) en VRT Erfgoed Digitaal ( VErDi) zou stopzetten en overdragen naar het nieuwe instituut onder bepaalde voorwaarden.
Volgens de VRT zouden na VErDi eind 2013, dus binnen enkele weken, nog 140.000 uren video, 65.000 uren audio en 24.000 uren film moeten worden gedigitaliseerd. Dat is nog een heleboel. De kostprijs daarvoor wordt geraamd op 25 miljoen euro. Het is onnodig te zeggen dat dat geld op dit ogenblik niet werd uitgetrokken.
Ondertussen werd tussen VIAA en de VRT een samenwerkingsovereenkomst gesloten, waarin de basis wordt gelegd voor een oplossing op lange termijn voor het zo belangrijke archief van de VRT.
Minister, wat is de stand van zaken met betrekking tot de digitalisering van het VRT-archief? Zit het VErDi-project, dat nu aan zijn laatste weken bezig is, op schema? Zullen de resultaten zo zijn dat de cijfers die door de Vlaamse Regering naar voren werden gebracht eind 2013 zullen worden gehaald? Kunt u daar wat uitleg over geven?
Minister, kunt u de samenwerkingsovereenkomst tussen VIAA en de VRT toelichten? Welke concrete afspraken werden gemaakt, niet alleen inzake digitalisering, maar ook inzake ontsluiting en valorisatie? Is er ook al een afspraak gemaakt over de huisvesting? Deze laatste bijkomende vraag stond niet in mijn vraag om uitleg, maar wellicht hebt u het antwoord wel in petto.
Welke VRT-middelen, zowel financieel en infrastructuur, en/of personeel worden ter beschikking gesteld van dit project?
In welke mate worden de regionale en private omroepen betrokken bij het VIAA-project?
Welk budget is nodig om het resterende audiovisuele materiaal van zowel de openbare omroep als de private omroepen te digitaliseren en te ontsluiten? Op welke manier zal dit budget ter beschikking van het VIAA worden gesteld?
Zijn er plannen om een wettelijk depot voor audiovisueel materiaal op te richten in Vlaanderen, zoals dat bestaat voor geschriften, tijdschriften, boeken? Zo ja, hoe zal dat eruitzien en tegen wanneer komt dat er? Zo nee, waarom kiest u daar niet voor?
De voorzitter : De heer Yüksel heeft het woord.
De heer Veli Yüksel : Voorzitter, we hebben over dit dossier al meerdere keren een debat gevoerd. Op 23 september 2013 hebben de VRT en VIAA een samenwerkingsovereenkomst goedgekeurd die de basis legt voor een langetermijnoplossing voor het archief van de openbare omroep. De overeenkomst stipuleert de principes aangaande: de digitalisering, annotering, bewaring en ontsluiting van het nog niet gedigitaliseerde archief, en de annotering van het reeds gedigitaliseerde maar nog niet geannoteerde archief; de bewaring en ontsluiting van het reeds gedigitaliseerde archief en het nieuwe audiovisuele materiaal dat in de toekomst door de VRT zal worden geproduceerd. Daarnaast bepaalt de overeenkomst ook dat VIAA het materiaal toegankelijk zal maken voor onderwijs en onderzoek en uiteraard ook voor de openbare bibliotheken.
De beheersovereenkomst van de VRT stelt dat de openbare omroep de digitalisering van zijn archief zelf moet behartigen tot eind 2013. Lange tijd was er onduidelijkheid over wat er daarna moest gebeuren. Die onduidelijkheid is, denk ik, nu weggenomen.
De 25 deskundige personeelsleden die bij de VRT op dit project werken, hebben nog heel veel tijd nodig om het hele archief van de VRT te digitaliseren.
Minister, welke engagementen worden in deze samenwerkingsovereenkomst aangegaan door de VRT en VIAA? Welke financiële implicaties heeft deze overeenkomst voor de betrokken partijen?
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Voorzitter, we weten allemaal dat de VRT al een hele tijd bezig is met het digitaliseren van zijn zeer rijke archief. Het is een heuse schatkamer met een beeldarchief, maar ook een audioarchief. De VRT startte met het oog daarop al meerdere projecten op. In 2008 was er het DIVA-project. Toen ging het vooral om het digitaliseren en annoteren. Wij kregen de kans om het beeld- en geluidarchief van de VRT te bezoeken. Daar kun je zien dat veel van die oude dragers, ik bedoel filmrollen, inderdaad de tand des tijds niet doorstaan. Ze zijn onderhevig aan verzuring. Veel beeldrollen plakken aan elkaar vast en zijn niet meer te redden.
Het is heel nuttig en wenselijk dat dit archief bewaard wordt voor het nageslacht en dat het ontsloten wordt. Nu al zijn meerdere fragmenten uit het VRT-archief op het internet te bekijken. Er is trouwens een heel leuk filmpje bij uit een Sporttribune van begin de jaren tachtig. In dat programma werd een sportonderwerp iets dieper uitgediept. Het gaat om een filmpje over Berchem Sport. U kunt mij daar als manneke van elf jaar achter de omheining zien staan. Ik zie er anders uit dan nu, maar het is toch heel leutig om te zien. Dat geeft een meerwaarde. Maar dit terzijde.
Ik ben een groot voorstander van het bewaren van dit rijke archief. Ik heb over dit onderwerp tijdens de vorige legislatuur vragen laten stellen, en ik heb deze legislatuur de kans gehad om er zelf vragen over te stellen. Het is heel belangrijk dat we zo optimaal mogelijk met het archief van de VRT omgaan, maar evenzeer met de archieven van de andere omroepen die er nu zijn. We hebben allemaal de start van vtm meegemaakt. Dat was allemaal nieuw voor ons. Maar onze kinderen hebben nooit een wereld gekend zonder vtm, Vier of Vijf. Zij kunnen zich de tijd niet voorstellen dat er enkel een openbare omroep was. Ook de archieven van de commerciële omroepen zijn belangrijk.
Na het DIVA-project en het VErDi-project hebben de VRT en VIAA nu deze samenwerkingsovereenkomst gesloten. Het VErDi-project liep af. In de jaarlijkse verslaggeving van de VRT stelt de voorzitter van de raad van bestuur, Luc Van den Brande, dat er voor dat archief in de begroting van de VRT na 2013, wanneer VErDi afloopt, niet in extra middelen meer wordt voorzien. Dan moet dit helemaal worden geïncorporeerd in VIAA. Maar Luc Van den Brande zei toen ook dat hij dit niet allemaal zomaar zou afgeven, want er zijn ook problemen met rechten en dergelijke. Dat ligt niet allemaal zo voor de hand.
Ik was een beetje enthousiast over het feit dat er een samenwerkingsovereenkomst is afgesloten inzake de bewaring en ontsluiting van het historisch archief bij VIAA op de Waalse Krook. De Vlaamse Regering heeft er akte van genomen, op 4 oktober 2013, als ik me niet vergis. Mijnheer van Rouveroij, collega uit Gent, u kent het project zeer goed. Ze hebben daar al meerdere projecten gehad. Maar nu is er toch een project met kans op slagen.
Minister, hoever staan we nu? Er was bij de VRT heel veel scepsis. Dat is gebleken bij de verschillende rapportages van de VRT in het parlement. Wat is de stand van zaken met betrekking tot het archief van de VRT en de infrastructuur van VIAA? Ik weet dat de stad Gent wat moeilijkheden heeft gehad om die infrastructuur op poten te zetten.
De historische dragers uit het VRT-archief zijn zeer moeilijk te bewaren. Die moeten in gekoelde ruimtes bewaard worden en dergelijke meer. Is het de bedoeling dat het volledige VRT-archief naar Gent verhuist? Is daar in de nodige infrastructuur voorzien om die te bewaren? Zo ja, wat is de timing van het overbrengen van het VRT-archief, en in het bijzonder de oude dragers, naar de Waalse Krook?
Welke afspraken zijn er gemaakt inzake de ontsluiting? We weten al dat het de bedoeling is om dat vooral te doen voor professionele mensen of ondernemingen, bijvoorbeeld omroepen die archiefbeelden nodig hebben, en het onderwijs. Gaat dat verder? Zo ja, op welke manier? Als het bijvoorbeeld ook mogelijk wordt voor particulieren, hoe zit het dan met de rechtenproblematiek? Bij de verschillende bedrijfsbezoeken die we in dat kader hebben gedaan, zowel in deze als in de vorige legislatuur, heeft de VRT er altijd op gehamerd dat dat niet zon eenvoudig verhaal is.
Welke financiële afspraken zijn er gemaakt tussen VIAA en VRT? Als parlement zijn wij immers ook een beetje de hoeder van het budget van de VRT. Zal dit de VRT iets kosten? Gebeurt het volledig met subsidies die VIAA krijgt? Hoe ziet het financiële plaatje eruit?
Ik heb in de samenwerkingsovereenkomst gelezen dat de VRT haar expertise ter beschikking zou stellen aan VIAA. Wat moet ik daaronder verstaan? Gaat dat over personeelsleden die betaald worden met VRT-middelen, die dan voor VIAA werken? Hoe moeten we dat precies zien? Kunt u daar wat meer duidelijkheid over geven?
De voorzitter : De heer Vandaele heeft het woord.
De heer Wilfried Vandaele : Ook ik ben een grote pleitbezorger van het digitaliseren van archiefmateriaal. Ik sluit me aan bij wat de collegas hebben gezegd. Wat betekent dit qua kwantiteit? Op welke termijn zal dat gebeuren? Hoeveel uren audiovisueel materiaal zal men digitaliseren? Wat betekent dat financieel voor de VRT? Wie betaalt wat?
En hoe zit het met de private omroepen? Zij bouwen intussen immers ook een archief op. Zijn er ook plannen om afspraken te maken tussen VIAA en de private omroepen?
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Voorzitter, collegas, onze bedoeling was heel duidelijk om via de missie mee te geven dat er een inhaalbeweging wordt georganiseerd op het vlak van digitalisering, het digitaal bewaren van ons audiovisueel erfgoed in zijn totaliteit. Dat is duidelijk de missie van VIAA. Dat is niet beperkt tot het archief van de VRT. Het gaat om ons audiovisueel erfgoed in zijn totaliteit, waar het ook zit.
De oprichting van een Vlaams Instituut voor digitale Archivering en ontsluiting van het Audiovisueel erfgoed is een engagement dat ook duidelijk in het regeerakkoord stond. En vanwege de urgentie van de taak, omdat veel van het materiaal onderhevig is aan het verlies van kwaliteit en uiteindelijk vernietiging, en vanwege de omvang van de taak om dat voor het hele audiovisuele erfgoed te doen, werd een speciaal samenwerkingsverband geïnstalleerd tussen de vzw Waalse Krook en iMinds.
We hebben iMinds voor de opstartfase 2013-2014 een eenmalige subsidie gegeven, voor het niet onaanzienlijke bedrag van 7,8 miljoen euro. Dat bedrag gaat naar de werking. Dat wil zeggen: medewerkers betalen, uitbouw van het dienstenaanbod en ontsluiting. Daarnaast gaat het ook naar de digitaliseringsprojecten an sich.
Het is een samenwerkingsverband met verschillende collegas in de regering. Ikzelf en de minister van Cultuur, Joke Schauvliege, hebben de infrastructuurkosten op onze rekening genomen. We hebben daar elk nog 2 miljoen euro voor vrijgemaakt. Dat is een serieuze injectie om die inhaalbeweging mogelijk te maken, waarvan iedereen de sense of urgency onderschrijft.
We hebben gezocht naar een snelle manier om het te kunnen doen, via bestaande organisaties zoals het kenniscentrum iMinds, dat daar met de Waalse Krook een overeenkomst over heeft afgesloten.
Naar aanleiding van de onderhandelingen over de beheersovereenkomst hebben wij ook gesproken over de digitalisering van het archief van de VRT zelf. We hebben afgesproken dat de VRT tot eind 2013 de digitalisering zelf nog voor haar rekening zou nemen. De afgelopen jaren heeft de VRT op dat vlak al heel duidelijke inspanningen geleverd. Vanaf 2014 wilden we allemaal tot die nieuwe oplossing komen, binnen het kader van VIAA. Ook in het addendum aan het convenant van iMinds, die we de opdracht hebben gegeven om het VIAA mee op te starten, werd opgenomen dat men moest overleggen met de VRT, zodat het VRT-archief enerzijds zou kunnen worden opgenomen in dit kader van het VIAA en dus een beroep zou kunnen doen op de middelen voor de digitalisering via het VIAA, en anderzijds dat er de nodige afspraken konden worden gemaakt aangaande de overgangsmodaliteiten voor de digitalisering, bewaring en ontsluiting van het VRT-archief, rekening houdend met de afspraken in de beheersovereenkomst. Daarmee komen we tegemoet langs de ene kant aan de zorg voor de nodige financiële voorzieningen om het VRT-archief te blijven digitaliseren, en langs de andere kant aan de zorg om het te laten opgaan in de bredere ambitie van het VIAA zelf. Dat is het kader.
Wat is de stand van zaken en hoe zit het met het VErDi-project? VErDI zal tegen eind 2013 de door de VRT vooropgestelde digitaliseringsdoelstellingen ruimschoots halen, vertelt de VRT mij. 96.000 uren beeld- en 49.000 uren audiomateriaal, of in totaal 145.000 uren, zullen tegen eind 2013 zijn gedigitaliseerd. Hiermee zal VErDI het archiefmateriaal op een aantal historische dragers volledig hebben gedigitaliseerd, namelijk alle audiocassettes, alle Digital Audio Tapes (DAT), alle journaalitems die op film bewaard werden en de geïdentificeerde materialen waarvan men had vastgesteld dat ze al door azijnvorming werden aangetast. Dat materiaal was dus het meest kritisch wat betreft het effectief fysisch kunnen blijven bewaren.
Naast de digitalisering heeft de VRT ook al van de gelegenheid kunnen gebruikmaken om een heel groot deel van het materiaal te annoteren. Voorafgaand aan het VErDI-project had de VRT ook nog andere digitaliseringsprojecten, waaronder het DIVA-project. Eind 2013 zal de VRT uiteindelijk reeds in totaliteit, VErDI en DIVA samen, 169.000 uren beeldmateriaal hebben gedigitaliseerd, goed voor 42 procent van het totale beeldmateriaal, en 62.500 uren audiomateriaal of 44 procent van het totale audiomateriaal. Dat zal de stand van zaken zijn op het einde van het jaar.
In de overeenkomst tussen de VRT en het VIAA werden afspraken gemaakt over de taken en verantwoordelijkheden van beide partijen met betrekking tot de toekomst, dus de verdere digitalisatie van het resterende VRT-archief. De afspraken zijn de volgende. Het VIAA staat in voor de verdere digitalisatie, de annotatie en de bewaring van het VRT-archief. De VRT blijft verantwoordelijk voor het registeren en labelen van het analoge materiaal, het logistieke proces dat ermee samenhangt en de kwaliteitscontrole na de digitalisatie. Er werd ook een indicatieve planning opgemaakt voor de uitvoering van de resterende VRT-digitaliseringsprojecten. Het VIAA krijgt een gebruikslicentie om het archiefmateriaal te ontsluiten naar drie niet-commerciële doelgroepen: onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en bibliotheken intra muros.
Er werden ook afspraken gemaakt over de dienstverlening die de VRT zelf aan het VIAA zal leveren. Dat betreft meer specifiek de expertise inzake annotering die de VRT heeft opgebouwd. Het zou zonde zijn om die expertise niet meer in te zetten. Deze dienstverlening betekent concreet het inzetten van VRT-medewerkers voor de annotatie van archiefmateriaal van de VRT en van andere contentpartners van het VIAA en voor het opzoeken van het nodige materiaal voor de ontsluiting naar de drie doelgroepen die bepaald zijn. Hiervoor zullen bij de VRT in het kader van deze overeenkomst maximaal acht medewerkers blijvend worden ingezet. Bijkomend werden in de dienstenovereenkomst ook afspraken gemaakt voor het afwerken van twee lopende VRT-digitalisatieprojecten, die nog door de VRT-medewerkers zullen gebeuren, maar dan wel aan marktconforme voorwaarden in de relatie tussen de VRT en het VIAA.
De VRT-middelen worden geleverd onder de voorwaarden opgenomen in de dienstenovereenkomst tussen de VRT en VIAA. In de context van de dienstenovereenkomst zal de VRT instaan voor het ter beschikking stellen van een aantal ervaren medewerkers voor de annotatie van het VRT-materiaal maar ook van andere contentpartners, zoals ik al heb aangegeven, en voor het opzoeken van het nodige materiaal voor de ontsluiting naar de doelgroepen. Hiervoor zullen vanuit de VRT initieel acht medewerkers worden ingezet. Daarvoor is een scenario uitgewerkt en dat zal op termijn worden herleid tot vijf medewerkers. Die planning is afgesproken. Deze medewerkers worden ingezet aan kostprijs. In totaal gaat het voor 2014 om een bedrag van ongeveer 612.000 euro. Dat bedrag aan loonkosten voor deze medewerkers zal de VRT verder dragen.
Bijkomend werden in de dienstenovereenkomst ook afspraken gemaakt voor het afwerken van de twee lopende digitalisatieprojecten, de videobanden VHS en de Betacamtapes. Dat doet de VRT verder aan marktconforme voorwaarden. De digitalisatie van VHS gebeurt op dit moment ook door een externe partner, onder een lopende raamovereenkomst die VRT afsloot in 2013. De Betacamtapes zullen worden afgewerkt door de VRT-medewerkers zelf. Hiervoor zal ook de bestaande VRT-infrastructuur verder worden gebruikt. Voor VHS gaat het om een bedrag van 250.000 euro in 2014. Voor Betacam is de regeling met de VRT voor VIAA om het budgetneutraal te doen, in vergelijking met andere uitbestedingen. De digitalisering gebeurt hier dus tegen dezelfde voorwaarden als bij externe dienstenaanbieders.
De hierboven vermelde middelen worden geput uit het digitaliseringsbudget van VIAA. Het zal in totaal gaan om 4,2 miljoen euro voor de periode 2013-2014. De VRT is daarnaast met eigen middelen verantwoordelijk voor: het registeren en labelen van het analoge materiaal, het logistieke proces dat ermee samenhangt en de kwaliteitscontrole na de digitalisatie.
De regionale en private omroepen kunnen tegen dezelfde voorwaarden als alle andere partners aan het VIAA-project deelnemen: VIAA digitaliseert en bewaart, en in ruil krijgt het bepaalde ontsluitingsrechten. De regionale omroepen zijn betrokken als partners vanaf de eerste digitaliseringsgolf, onder andere voor hun U- matic tapes. Met de VMMa en SBS Belgium worden ook gesprekken gevoerd. Zij zijn evenwel nog niet in de eerste digitaliseringsgolf betrokken, omdat eerst de oudere dragers aangepakt worden. Dat is ook logisch vanuit de opdracht aan VIAA om eerst het meest bedreigde materiaal te digitaliseren.
Zijn er plannen om een wettelijk depot op te richten in Vlaanderen? Het hoofddoel van een wettelijk depot is het verzamelen, bibliografisch ontsluiten en bewaren van het gedrukte culturele erfgoed van een land voor de toekomstige generaties. In België verwerft en bewaart de afdeling wettelijk depot van de Koninklijke Bibliotheek sinds 1 januari 1966 alle publicaties die zijn verschenen op het grondgebied en alle publicaties die zijn gepubliceerd in het buitenland door auteurs van Belgische nationaliteit. Dat gebeurt vandaag. Er zijn op dit moment geen plannen om een wettelijk of decretaal onderbouwd depot op te richten in Vlaanderen. Dat is ook niet evident, er zijn nog een aantal knelpunten. De Vlaamse Gemeenschap is bijvoorbeeld wel bevoegd voor het instellen van een deponeerplicht in het Nederlandse taalgebied, maar de situatie in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad is minder duidelijk. Ook moet worden uitgemaakt of een decretaal depot een aanvulling moet worden op het wettelijke depot of een volledig parallelle verdubbeling ervan. Ten slotte is ook de kostprijs voor een decretaal depot een belangrijk item. Er moet bewaarruimte zijn, serverruimte voor de deponering van websites enzovoort.
VIAA zet dus in de eerste plaats in op een vrijwillig depot, waarbij met producenten en omroepen zal worden gestreefd naar een overeenkomst die voor alle partijen voordelen biedt. De leveranciers van content zijn zeker van een veilige bewaring en VIAA krijgt specifieke rechten voor bepaalde doelgroepen. Dat is ook de manier waarop men de VRT-overeenkomst heeft opgebouwd.
Nu hebben we er eerst voor gekozen om dit vrijwillige model zijn plaats te laten verwerven, om zo ervaring op te doen en gaandeweg te groeien. Wanneer dit vrijwillige model in de toekomst verder is gegroeid maar toch op problemen blijft stuiten, zou een wettelijk depot potentieel een oplossing kunnen zijn, maar dan moeten we alle randvoorwaarden en mogelijke consequenties op het vlak van onder andere regelgeving en budgetten in detail onderzoeken en regelen.
Wat is de stand van zaken van de infrastructuur? Voor alle duidelijkheid: als wij het hebben over infrastructuur, gaat het over de infrastructuur voor de operaties. Ik heb het niet over de infrastructuur van de vastgoedoperaties in Gent, daar zijn andere mensen verantwoordelijk voor. Dat is een belangrijk element in de context, maar het zit niet in dit project vervat. Wij focussen ons hier op de infrastructuur die nodig is om het digitaliseren en de missie van VIAA mogelijk maken.
VIAA wil in het eerste kwartaal van 2014 zijn operationele infrastructuur realiseren. Daarvoor werden in de loop van 2013 een aantal Europese aanbestedingen opgestart, onder andere met betrekking tot datacentra, hardware, software en interactieve platformen, die allemaal nodig zijn voor de digitalisering. Die procedures lopen. Een aantal van deze trajecten zijn ondertussen afgerond, andere zijn nog lopende. VIAA meldt me dat ze op schema zitten om de ambities en planning op dit vlak te realiseren.
De historische dragers van de VRT worden bewaard in zoverre ze in de toekomst niet achteruitgaan en er garanties zijn dat ze in de toekomst nog leesbaar zijn. Het heeft geen zin om analoge dragers die na digitalisatie verder degenereren of waarvan de afspeelapparaten verdwijnen, verder bij te houden, zoals de eerste tapes. Voor film daarentegen heeft het, gezien hun intrinsieke kwaliteit, wel zin om die verder te bewaren. VIAA zelf zal enkel digitaal materiaal bewaren en zal niet instaan voor de bewaring van analoge dragers. De VRT zal in de toekomst dus zelf die analoge filmdragers bewaren. De vroegere gedigitaliseerde delen van het VRT-archief zullen tegen eind 2015 overgedragen worden aan VIAA.
De VRT heeft VIAA een licentie gegeven voor de ontsluiting naar de doelgroepen die we gedefinieerd hebben, voor het materiaal waarop ze zelf de rechten heeft. Indien noodzakelijk is VIAA zelf verantwoordelijk voor het verder klaren van de rechten. VIAA zal hiervoor met de beheerders van deze rechten overleg voeren. De VRT zal daarbij al haar kennis met betrekking tot het klaren van rechten ter beschikking stellen van VIAA.
Welk budget is nodig om het resterende materiaal van de openbare omroep en de private omroepen te digitaliseren? Voor de VRT, die het grootste archief heeft, zal ongeveer 2 miljoen euro per jaar nodig zijn om het volledige archief tegen 2025 te kunnen digitaliseren, inclusief de dienstenovereenkomst waarover ik al heb gesproken. Voor de andere partners samen, partners van erfgoed en andere media, wordt geraamd dat er minimaal 1 miljoen euro per jaar nodig is. Deze schattingen worden nu verder verfijnd en zullen in maart 2014 mee worden opgeleverd in een plan van aanpak voor VIAA voor de volgende jaren.
Wij hebben het opstartbudget vrijgemaakt voor 2013 en 2014, om de eerste dringende acties te doen en om verder een planning op te maken voor de jaren nadien. Bovendien moet duidelijk zijn dat een minimumbedrag van 3 miljoen euro per jaar enkel de digitalisering en de basisannotatie betreft, niet de verdere bewaring en de ontsluiting van het digitaal archief. Het is ook belangrijk om aan te geven dat deze ramingen enkel te realiseren zijn bij een gezamenlijke aanpak voor massadigitalisering. Hierdoor kunnen veel lagere prijzen bedongen worden bij digitaliseringsfirmas. Dat was ook een van de doelstellingen van VIAA: om door het samen te brengen de kosten voor de samenleving te kunnen drukken.
Ik moet ook opmerken dat we die fondsen hebben uitgetrokken voor 2013-2014. Het is nog een hele uitdaging om het materiaal voor het hele landschap verder te digitaliseren tijdens de volgende jaren. De uitdaging is in de eerste plaats technisch en operationeel. VIAA is volop bezig om zich daarop te organiseren. De uitdaging zal ook financieel en budgettair zijn.
Zoals elke contentprovider moet ook de VRT bijdragen in de kosten voor de voorbereiding de registratie en de labellen , de logistiek van de analoge dragers en de kwaliteitscontrole. Dat is het principe dat nu werd uitgewerkt voor de VRT en dat ook geldt voor andere contentproviders.
Voor de dienstenovereenkomst en specifieke afspraken verwijs ik naar de uitleg die ik al eerder gaf. Wat digitalisering betreft, zal VIAA op basis van een indicatieve planning verder op zoek gaan naar de geschikte externe partners om de verdere digitaliseringsprojecten materieel en manueel uit te voeren. Dat zal VIAA moeten doen met de toegewezen middelen die nu uitgetrokken werden. Voor 2013-2014 werd er 4,2 miljoen euro uitgetrokken voor digitalisering. In maart zal men veel meer gedetailleerde uitspraken kunnen doen over de raming en de planning voor de volgende jaren. Dan zal het ook duidelijker worden hoeveel middelen wij daar als overheid en samenleving de volgende jaren idealiter nog voor moeten vrijmaken.
De voorzitter : De heer van Rouveroij heeft het woord.
De heer Sas van Rouveroij : Minister, het antwoord is bevredigend. Zoals ik al zei in mijn vraagstelling is het een goede zaak. De marsrichting is goed. Het einddoel is duidelijk. De meet is uiteraard nog niet bereikt. Dat is evident. De klus is namelijk zeer omvangrijk, zeker uitgedrukt in financieel-budgettaire termen.
U eindigde met de mededeling dat we dan wel zullen zien hoeveel onze samenleving daarvoor veil heeft. Dat is inderdaad een keuze, een politieke keuze. Wat mij betreft, moet ze daar absoluut heel veel veil voor hebben, zo niet dreigt een onherroepelijk verlies. Mag ik dan aannemen dat u met de samenleving toch bijvoorbeeld ook de VRT bedoelt? Ik meen te hebben begrepen dat de VRT dat tot op vandaag zelf financierde. Er zijn nu oplossingen voor de toekomst: er werd een schaal gecreëerd, er is een structuur. Is het dan oneerbaar om te veronderstellen dat de VRT daar de komende jaren in de beheersovereenkomst een vast bedrag voor opzij zal zetten, ten einde haar aandeel te leveren in die financiële opdracht?
De voorzitter : De heer Yüksel heeft het woord.
De heer Veli Yüksel : Minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik denk dat alle partijen hier het belang erkennen van het archief, dat ongelooflijk belangrijk is om ons collectief erfgoed te bewaren. Cultuur en Media slaan hiervoor de handen in elkaar. Dat is een goede zaak. Dat het in Gent wordt gerealiseerd, is mooi meegenomen. (Opmerkingen. Gelach)
In de beheersovereenkomst staat de mededeling aan de regering. Op bladzijde 4 staat dat vanaf 2014 tot eind 2019 12 miljoen euro wordt uitgetrokken voor de eerste fase, met een gemiddelde van 2 miljoen euro per jaar. Vanaf 2020 tot 2025 wordt er 8 miljoen euro uitgetrokken voor de tweede fase. Dat is een raming, die zal worden geëvalueerd.
U hebt zelf nog een aantal cijfers meegegeven. Kunt u ons een overzicht bezorgen? Het is nogal onduidelijk.
De private partners zullen in gelijke mate bijdragen aan deze operatie. U hebt ook gesproken over de regionale zenders. Zijn daar al gesprekken gaande? Welke regionale zenders hebben daar tot nu toe interesse in getoond?
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Minister, ik ben heel tevreden met meerdere aspecten van het antwoord, zoals over het bewaren van de oude dragers. Het heeft geen zin om dragers die verloren zijn door verzuring nog langer te bewaren, maar de dragers die nog in goede staat zijn, kunnen we wel bewaren. Dat is goed, want wat op die filmbanden staat, is cultureel erfgoed. De band zelf is voor een stuk industrieel erfgoed. Het is ook belangrijk dat het industrieel erfgoed bewaard blijft. Ik ben daar dus tevreden mee.
Ik ben ook tevreden dat die overeenkomst en de initiatieven die deze regering heeft genomen, enigszins getild worden over deze legislatuur, tot 2015. Ik weet dat u geen grote engagementen kunt maken voor een eventuele volgende regering. Het zou misschien zelfs onkies zijn indien u dat zou doen. Ik kan alleen maar hopen dat een volgende regering een even groot hart voor deze zaak heeft als deze regering.
De heer van Rouveroij zei dat de VRT daar een belangrijke rol in te spelen heeft en dat het dan ook belangrijk is dat de VRT voor de komende beheersovereenkomst een vast bedrag uittrekt voor dit project. Ik zou een andere suggestie willen doen. U weet dat ik altijd heel voorzichtig ben in wat de individuele burger moet bijdragen aan projecten, zeker wanneer het de VRT betreft. Alles wat de VRT al heeft gedaan, is uiteindelijk voor een groot stuk gefinancierd door die burger. Het ontsluiten en het digitaliseren van dit erfgoed, is echter niet onmiddellijk een kerntaak van die openbare omroep.
Ik zie dat VIAA een gebruikslicentie heeft wat de ontsluiting betreft, zeker niet voor het commerciële. Als commerciële omroepen of eender wie commercieel gebruik wil maken van archieven, moet daarvoor worden betaald. Dat is nu eenmaal zo. Maar omdat de ontsluiting nu gericht is op onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en bibliotheek, maar intra muros, denk ik dat het mogelijk moet zijn en dat er vanuit de bevolking ook vraag naar is om die archieven te kunnen raadplegen.
Moet de burger het VRT-archief gratis kunnen raadplegen? Ja en neen. Ja, want die programmas zijn gemaakt met belastinggeld. Neen, want het is geen kerntaak van de VRT om die te ontsluiten en ervoor te zorgen dat die bijvoorbeeld via het internet geleverd kunnen worden aan de betrokken burger die dat eens wil bekijken. Als men dat tegen kostprijs doet, kan de VRT op die manier een deel van de kostprijs recupereren. Dat lijkt mij nog billijk. De belastingbetaler hoeft niet extra te betalen voor programmas die al met belastinggeld gemaakt zijn, maar aan de andere kant kan hij een archief raadplegen waarvoor de VRT, en in het verlengde VIAA, wel middelen heeft uitgetrokken om dat ter beschikking te stellen. Als men dat tegen kostprijs aanlevert, lijkt het me geen te grote bijdrage van de burger om archiefbeelden te raadplegen.
Misschien moet men zon piste eens bekijken. Ik ben er alleszins van overtuigd dat daar een markt voor is.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Ik zal een lijst laten maken van de bijkomende vragen. We zullen u een bijkomend overzicht bezorgen.
Voor mij is het heel belangrijk dat we hiermee konden starten en dat we ook duidelijk de missie konden aangeven aan een organisatie die niet alleen over het VRT-archief gaat, maar ook een model van aanpak ontwikkelt en de middelen heeft om dat met andere partners te doen. We zitten op de goede weg op dat vlak. Men heeft een werkwijze ontwikkeld, een manier waarop men de rechten kan organiseren, de taken en de budgetten kan verdelen tussen VIAA en de andere partner die de rechten heeft, ongeacht of dat de VRT is als publieke partner, een private partner of een andere publieke partner uit de culturele sector die archief heeft. Het blijft sowieso ieders verantwoordelijkheid om voor zijn archief te zorgen. Als overheid proberen we een belangrijke stimulans te geven, een kader te creëren en budgetten te geven om dat mogelijk te maken. We moeten goed beseffen dat het, zeker voor kleinere organisaties, publiek of privaat, niet evident is om die verantwoordelijkheid helemaal alleen op te nemen.
Ik ben ervan overtuigd dat we goed gestart zijn om het technisch aan te bieden, operationeel mogelijk te maken en budgettair mee te ondersteunen. In de toekomst zullen we vast en zeker aanwijzingen krijgen over hoe men deze verantwoordelijkheid op basis van die eerste ervaringen verder zal kunnen opnemen en organiseren.
De voorzitter : De vragen om uitleg zijn afgehandeld.