Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 01/10/2013
Vraag om uitleg van mevrouw Valerie Taeldeman tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over de ophaling van oud papier
- 2253 (2012-2013)
De voorzitter : Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Mevrouw Valerie Taeldeman : Minister, de voorbije maanden berichtten verschillende media over de problematiek bij de ophaling van oud papier. Het zou blijkbaar steeds meer voorkomen dat oud papier en karton opgehaald worden door andere dan de gecertificeerde afvalophalers. Reden van die tendens is dat papier de voorbije jaren meer is gaan opbrengen op de recyclagemarkt. Vandaag de dag is een ton oud papier ongeveer 90 euro waard.
Het gebeurt dus steeds vaker dat niet-legale ophalers het oud papier en karton dat gezinnen op straat zetten, meenemen vooraleer de legale ophalers langskomen. Ter verduidelijking: voor gezinnen is enkel de afvalophaling zoals geregeld in het gemeentelijke politiereglement en uitgevoerd door de gemeente of door de gemeente aangeduide intercommunale ophaler legaal. Wie huishoudelijke afvalstoffen wil ophalen, moet dat doen in uitdrukkelijke opdracht van het gemeentebestuur.
Fost Plus schat dat er in 2012 zon 3000 ton werd gestolen ter waarde van 270.000 euro. Dit gaat ten koste van de reguliere afvalophalers en gemeenten. Die vrezen dat als ze blijvend met dergelijke verliezen te maken krijgen, de globale kosten voor het verwerken van het afval zullen toenemen waardoor op termijn lokale afvalbelastingen misschien moeten worden verhoogd of ingevoerd.
Een bijkomend fenomeen is dat het draagvlak voor het selectief aanbieden van papier zou kunnen afnemen bij de bevolking. Nu al komt papier in het restafval terecht omdat mensen bijvoorbeeld geen persoonlijke informatie bij het oud papier meer willen gooien. Die tendens zal enkel toenemen als de bevolking merkt dat malafide ophalers dergelijke documenten meenemen. Zo was er in sommige gevallen al sprake van identiteitsdiefstal.
Minister, wat is uw visie op deze problematiek rond het oud papier dat niet wordt afgehaald door de legale ophalers?
Hebt u reeds stappen ondernomen om die problematiek aan te pakken of zijn daar concrete plannen voor?
De voorzitter : Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Mevrouw Marleen Van den Eynde : Voorzitter, mevrouw Taeldeman heeft terecht de problematiek van het niet-legaal ophalen van oud papier aangehaald. Ik denk dat de problematiek ook breder is. We kennen vandaag ook de problematiek van de niet-legale ophalers van oude kledij.
Minister, hoe zult u die problematiek aanpakken? Alles wat vandaag gratis op straat wordt aangeboden voor ophaling, blijkt nogal gegeerd door niet-legale ophalers. Misschien kunnen we een algemeen reglement vastleggen voor bepaalde soorten van afval- of recyclageproducten? Wat zult u in het algemeen doen, niet enkel voor oud papier, maar ook voor bijvoorbeeld frituurolie of oude kledij?
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Ik sluit mij graag aan bij deze vraag om uitleg. Onlangs heb ik gehoord dat men textielcontainers, die vaak op openbare, maar soms ook op privéplaatsen staan, leegsteelt. Dat bewijst nog maar eens de ernst van de problematiek. Minister, ik ben heel benieuwd naar uw reactie op deze vragen.
De heer Bart Martens : Minister, dat laatste gaat volgens mij om een probleem van handhaving. Ik heb begrepen dat een aantal firmas die actief zijn in de textielsortering- en recyclage zelfs privédetectives hebben ingeschakeld. Zij weten perfect waar die gestolen kledij naartoe gaat. Er worden dan wel een paar invallen gedaan, maar daar blijft het bij. Dat is natuurlijk jammer voor bedrijven die zwaar hebben geïnvesteerd in sorteerlijnen, die alles volgens het boekje doen, met personeel dat conform de arbeidswetgeving aan de slag is, en die hun business ondermijnd zien door bedrijven die het helemaal niet nauw nemen met zowel de afvalwetgeving als de arbeidswetgeving. Zij doen bedrijven die het wel goed menen en die wel goede resultaten neerleggen in de milieuvriendelijke behandeling van textielafval op een oneerlijke manier concurrentie aan.
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : De selectieve inzameling van huishoudelijke afvalstoffen is een van de fundamenten van het Vlaamse afvalstoffenbeleid of het duurzame materialenbeleid, zoals dat nu heet. Dat is geregeld in de decreten, in de regelgeving, maar ook heel belangrijk in de gemeentelijke politiereglementen voor de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen.
Er zijn de afgelopen decennia heel wat inspanningen geleverd om tot een performant inzamelsysteem te komen. De ophaling door niet-reglementaire ophalers stelt zich bij elk inzamelsysteem wanneer de afvalstoffen een positieve waarde hebben. Voorzitter, u merkt dus terecht op dat dit ook bij kleding een probleem kan zijn. Het fenomeen wordt niet alleen vastgesteld bij de inzameling van papier- en kartonafval, maar ook bij metaalafval, afgedankte voertuigen, textielafval, elektrische en elektronische apparaten, afgedankte loodstartbatterijen enzovoort. Die niet-reglementaire ophalers overtreden niet alleen de Vlaamse afvalstoffenwetgeving, maar ook de gemeentelijke politiereglementen. Ze bedreigen verder de inzamel- en recyclageresultaten die we moeten behalen. Bovendien derven de gemeenten zo hun inkomsten.
Eind juni 2013 heeft er een overleg plaatsgevonden rond de niet-reglementaire ophaling van papier- en kartonafval met alle betrokkenen: de gemeenten de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) , maar ook hun intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, Fost Plus, de federale en lokale politie en OVAM. Tijdens dit overleg werden een aantal mogelijke acties besproken. Het betreft onder andere de bewustmaking van de gemeenten, hun intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en de politiediensten dat deze praktijken niet legaal zijn en dat hiertegen kordaat moet worden opgetreden. Verder is het creëren van een meldpunt waar dergelijke praktijken centraal kunnen worden gemeld aan de orde.
Een van de mogelijke acties is ook het uitbreiden van de specifieke verplichtingen bij de verwerkers, met name een identificatie- en registratieplicht van elke aanbieder en/of het verbod om de opbrengst cash uit te betalen. Die maatregel bestaat al voor metaalafval en werd opgelegd door een koninklijk besluit. Een gelijkaardige maatregel voor papier- en kartonafval en andere afvalstoffen met een positieve waarde kan zinvol zijn. Hiervoor zal de medewerking van het federaal niveau worden gevraagd. Het zal hen ook in die zin worden gesignaleerd.
Voorzitter, we zijn op de hoogte van de problemen waarnaar u verwijst. Er worden processen-verbaal opgesteld die worden overgemaakt aan het parket. We zien al te vaak dat ze daar dan worden geseponeerd of dat er te weinig mee gebeurt. Dat zullen we ook aanhalen in het overleg over de handhaving. We moeten dat opnemen in het protocol, het moet een aandachtspunt zijn in de afspraken die we maken met de federale overheid. We zullen ervoor zorgen dat het parket er voldoende aandacht aan besteedt. Het is inderdaad belangrijk voor het milieu dat het op een reglementaire manier wordt opgehaald en verwerkt.
De voorzitter : Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Mevrouw Valerie Taeldeman : Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben blij te vernemen dat er eind juni al een overleg over is geweest met verschillende partners, waaronder politie, OVAM, VVSG enzovoort. Ik heb begrepen dat dat overleg een aantal voorstellen heeft voortgebracht over de identificatie- en registratieplicht van aanbieders of het verbod om de opbrengst contant uit te betalen. Ik zou daar graag van op de hoogte blijven. De voorstellen zullen nu blijkbaar worden voorgelegd aan het federale niveau. Het lijkt mij dan ook interessant om te weten wat daaruit voortvloeit.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.