Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 04/06/2013
Vraag om uitleg van mevrouw Yamila Idrissi tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over de verslaggeving over Brussel door de VRT
- 1587 (2012-2013)
Vraag om uitleg van de heer Willy Segers tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over de beperkte aandacht van de VRT voor Brussel in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen
- 1639 (2012-2013)
De voorzitter : Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Mevrouw Yamila Idrissi : Minister, in de commissievergadering van 6 november 2012 stelde ik u een vraag over de afwezigheid van Brussel in de verkiezingsshow van 14 oktober 2012 op de VRT. De nationale omroep bleef toen blind voor wat in Brussel gebeurde, hoewel die in zijn beheersovereenkomst specifiek de opdracht kreeg om: passende aandacht te geven aan Brussel als hoofdstad van Vlaanderen. Volgens de VRT had de onderbelichting te maken met praktische beperkingen en aandacht voor de verschuivingen in Vlaanderen. Die uitleg vond en vind ik nog steeds weinig bevredigend.
Het verheugde me dat u op 6 november mijn vraag om meer aandacht voor Brussel op de VRT expliciet onderschreef. Ik was ook blij te horen dat u een bijkomende evaluatie zou vragen aan de VRT met betrekking tot de specifieke punten van Brussel en de samenwerking met de regionale zenders.
Een tijdje geleden las ik in de Nieuwsmonitor die u liet uitvoeren door het Vlaams Steunpunt Media dat in de aanloop naar de verkiezingen van oktober 2012 Antwerpse politici 27,5 procent van de spreektijd in de VRT-verkiezingsprogrammas voor hun rekening namen. Politici uit Brussel-stad moeten het stellen met 2,1 procent. Opvallend is dat ook Leopoldsburg, Riemst en Tongeren meer spreektijd kregen dan politici uit Brussel.
We kunnen daar natuurlijk een verklaring voor proberen te zoeken. Zo kunnen we de grote aandacht voor Antwerpse beleidsmakers verklaren doordat er heel wat politieke zwaargewichten in de Scheldestad opkwamen. Ook de aandacht voor Leopoldsburg, Riemst en Tongeren kan worden verklaard doordat er een aantal nationale kopstukken wonen. Toch is er een probleem met Brussel, want ook daar wonen kopstukken uit de Federale en Vlaamse Regering, maar voor hen gaat de redenering niet op.
Minister, ik heb enkele vragen. U hebt in november 2012 beloofd dat u de VRT zou vragen om in de evaluatie extra aandacht te besteden aan Brussel en de samenwerking met de regionale zenders. Is die evaluatie ondertussen uitgevoerd? Wat is uit die evaluatie gebleken?
De cijfers uit de Nieuwsmonitor bevestigen dat het bijna om een structureel probleem gaat. Hoe zult u er in de toekomst voor zorgen dat Brussel niet meer wordt vergeten door de VRT?
De voorzitter : De heer Segers heeft het woord.
De heer Willy Segers : Voorzitter, minister, ik heb een ongeveer identieke vraag. Ik zal me beperken tot de vraagstelling, want mevrouw Idrissi heeft de voorgeschiedenis volledig geschetst.
Het gaat inderdaad om het onderzoek van het Vlaams Steunpunt Media. Uit de cijfers die daaruit naar voren kwamen over Brussel blijkt dat slechts een schamele 2,1 procent spreektijd werd gegeven aan mensen uit Brussel-stad. Daarmee kwam Brussel na heel wat andere steden en gemeenten. Nochtans staat in de beheersovereenkomst 2012-2016 van de VRT dat de omroep passende aandacht aan Brussel moet geven als hoofdstad van Vlaanderen.
Minister, hoe staat u tegenover deze cijfers? Vindt u deze aandacht voor Brussel voldoende?
Hoe evalueert de VRT zelf haar aandacht voor Brussel wat betreft de verslaggeving van de vorige gemeenteraadsverkiezingen? Werden daar eventueel conclusies uit getrokken?
De voorzitter : De heer Tommelein heeft het woord.
De heer Bart Tommelein : Voorzitter, minister, deze Nieuwsmonitor bewijst in feite wat ik al op 6 november vorig jaar in de commissie heb gezegd, namelijk dat er wel veel aandacht naar de steden is gegaan tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen, en daar hoort ook mijn eigen stad, Oostende, bij omdat er wel wat kopstukken van partijen opkwamen. Ook de buurgemeente Middelkerke heeft heel ruime aandacht gekregen. Ik wil het belang van Middelkerke niet onderschatten, maar er is toch een groot verschil met Brussel.
Ik moet dus beamen dat Brussel in verhouding tot de andere steden in Vlaanderen te weinig aandacht heeft gekregen. Nochtans zijn er 308 gemeenten in Vlaanderen. De verdeling is toch wat mank gelopen, vooral omdat men rekening hield met de verhoudingen in het Vlaams Parlement terwijl het lokale verkiezingen betrof. Men had evengoed andere verhoudingen kunnen nemen.
Ik blijf bij mijn standpunt dat partijkopstukken in verhouding tot de andere politici die opkwamen, disproportioneel veel aandacht hebben gekregen van de openbare omroep. Dat leidt tot een situatie die vergelijkbaar is met een sneeuwbal, want die wordt bij het rollen steeds groter. Blijkbaar is dit nu ook het geval met partijkopstukken.
De voorzitter : De heer Delva heeft het woord.
De heer Paul Delva : Voorzitter, minister, ik sluit me graag aan bij de vragen van de collegas. Ik herinner me dat ik bij de behandeling van de vorige vraag om uitleg ter zake, zei dat het feit dat er op de avond van de verkiezingsshow zo weinig aandacht was voor Brussel, geen beslissing was die de avond zelf werd genomen. Het was het sluitstuk van een heel proces dat maanden heeft geduurd en waaraan gedurende maanden werd gesleuteld door de VRT. Daarbij was er blijkbaar minder aandacht voor de hoofdstad. De cijfers die mevrouw Idrissi en de heer Segers vandaag citeren, bevestigen dat.
2012 is voorbij en gedane zaken nemen geen keer. We kijken uit naar 2014. Ik ben er absoluut van overtuigd dat de VRT ook uitkijkt naar de verkiezingen van 2014 en dat de omroep dan met passende aandacht zal kijken naar de passage in de beheersovereenkomst die passende aandacht vraagt voor Brussel, want die geldt evenzeer voor de verkiezingen die in Brussel zullen plaatsvinden.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Dames en heren, ik heb inderdaad al aan de VRT gevraagd om in de evaluatie extra aandacht te besteden aan de aandacht die aan Brussel werd gegeven. Die evaluatie is gebeurd en ik heb er ondertussen ook al op gereageerd in het kader van de bespreking van een parlementaire vraag van de heer Yüksel over hetzelfde onderwerp tijdens de vergadering van 5 februari 2013.
Een eerste aanzet van de evaluatie was al gegeven bij de bespreking van de eerdere vraag over dit onderwerp in de commissie van 6 november 2012. Het waren vragen van mevrouw Idrissi en de heer Tommelein. Een vervolg is gegeven bij de behandeling van een vraag van heer Yüksel.
De nieuwsdienst van de VRT heeft begin 2013 de verkiezingsuitzendingen in het kader van de gemeente- en provincieraadsverkiezingen van 2012 geëvalueerd. De omroep deed dit onder andere op basis van de resultaten in verband met het bereik dat bleek uit onderzoek van de VRT-studiedienst. De VRT bereikte met het verkiezingsaanbod veel Vlamingen. Zo keken er naar alle verkiezingsuitzendingen samen, zonder de uitzending op de verkiezingsdag zelf, meer dan 3,8 miljoen Vlamingen, dat komt neer op 65 procent van de Vlamingen, ten opzichte van 3,1 miljoen in 2006, een vergelijkbaar cijfer. Gemiddeld waren er 435.000 kijkers voor een verkiezingsuitzending. Ook dat is meer dan in 2006, want toen waren het er 338.000 per verkiezingsuitzending.
In algemene termen evalueerde de VRT-nieuwsdienst de verkiezingsprogrammas op radio, televisie en online als positief. Op radio, televisie en online slaagde de VRT-nieuwsdienst er in om over heel Vlaanderen de gemeenteraadsverkiezingen op een relevante manier te duiden. Met de aandacht voor de verkiezingen op de verschillende radio- en televisienetten en online werden ook de verschillende doelgroepen van die netten bereikt en werd ook de doelstelling waargemaakt om het Vlaams publiek zo goed mogelijk te informeren. Het participerend project De vragende partij op het online platform werd door de VRT ook geëvalueerd als succesvol. De burger kon op een positieve manier het verkiezingsdebat in zijn of haar gemeente mee sturen en beïnvloeden en heeft massaal van deze kans gebruikgemaakt, aldus de VRT.
Voor de volgende gemeente- en provincieraadsverkiezingen in 2018 zijn er nog geen afspraken gemaakt over het aanbod dat de VRT zal brengen. Daarvoor is het nog te vroeg.
De VRT-nieuwsdienst kan wel nog meedelen dat er eerder kritiek was op de berichtgeving op de verkiezingsdag over de resultaten uit Brussel en dat uit een eigen evaluatie is gebleken dat zal worden nagegaan of de dienst bij volgende verkiezingen niet op een andere manier de resultaten uit Brussel moet verwerven want het probleem was dat de resultaten te laat binnenkwamen en of hij hiervoor kan samenwerken met tvbrussel.
We hebben het hier de vorige keer al over gehad toen we dit punt hebben aangehaald. Ik heb toen ook laten weten dat ik het belangrijk vind dat met deze twee aandachtspunten effectief rekening wordt gehouden bij de voorbereiding. Uiteraard respecteren we ten volle de redactionele autonomie van de VRT.
De VRT had dus wel degelijk aandacht voor de verkiezingen in Brussel. Op de VRT-televisie kwam Brussel twee keer prominent aan bod in de verkiezingsuitzendingen op Eén, in het programma Niet tevreden stem terug. Brussel was ook een belangrijk gespreksonderwerp in een van de vijf afleveringen van De laatste ronde, het verkiezingsprogramma van Eén in de week voor de verkiezingsdag. Beide keren ging het om ruime aandacht in een verkiezingsuitzending die gericht is op een ruim publiek en werd uitgezonden in primetime. Ook op VRT-radio en op deredactie.be was er aandacht voor Brussel.
Het steunpunt heeft op mijn vraag dus die studie gemaakt. Ik heb gevraagd dat ze ook zeker en vast naar Brussel zouden kijken. Ze hebben echter niet gekeken naar de aandacht op de radio en online. Die is dus niet inbegrepen in de cijfers van het steunpunt.
De cijfers die werden geciteerd in de pers, moeten in de context van de Nieuwsmonitor dus juist worden gelezen. De cijfers van de vraagstellers komen uit grafiek 3, pagina 7 van de Nieuwsmonitor. Daarover zegt de Nieuwsmonitor zelf: Grafiek 3 geeft de Top-10 van steden en gemeenten die het meeste media-aandacht kregen, berekend op basis van de totale spreektijd van de politici en waar ze zich kandidaat stelden. De grafiek geeft dus niet aan over welke steden en gemeenten het vaakst werd gesproken. Zo staat Riemst in de top tien omdat een van de kopstukken van N-VA, Jan Peumans, er kandidaat is. Hij was te gast in de aflevering van De laatste ronde vanuit de Limburgse provinciehoofdplaats Hasselt. Zijn spreektijd werd met deze manier van berekenen geregistreerd onder Riemst. Het gesprek ging echter over heel andere onderwerpen dan over Riemst. Het ging onder meer over het nut van de provincies, het Limburggevoel en het afspiegelingscollege in Hasselt. Met andere woorden, mochten er kopstukken van Vlaamse partijen uit Brussel komen en zij zouden tegelijkertijd in hun gemeente op de lijst hebben gestaan, dan zouden ze natuurlijk het resultaat van de meting van het steunpunt ten gunste van Brussel hebben beïnvloed. Dat zou echter niet betekenen dat het onderwerp Brussel daardoor meer aan bod zou zijn gekomen.
Ik ben het ermee eens dat alles beter kan. De VRT werkt hier wel degelijk aan. De VRT-nieuwsdienst wijst op enkele recente voorbeelden. Zo heeft Terzake op woensdag 8 mei een speciale aflevering helemaal aan Brussel gewijd. Ook was er een eigen productie van het reportagemagazine Panorama op Canvas die exclusief over Brussel ging en die werd uitgezonden op 14 maart.
De voorzitter : Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Mevrouw Yamila Idrissi : Minister, ik dank u voor uw antwoord, dat me eerlijk gezegd slechts gedeeltelijk tevredenstelt. Natuurlijk kan alles beter. Ik ben heel blij dat de VRT onderzoekt of ze de resultaten van de verkiezingen uit Brussel op een andere manier kan verwerven. Dat is positief. Een samenwerking met tvbrussel is onontbeerlijk ter zake. Aangezien we nog maar een jaar verwijderd zijn van de verkiezingen, hoop ik dat de VRT daar goed op tijd aan begint en dat ze initiatieven zal nemen. Het benieuwt me zeer wanneer dat zal gebeuren, maar goed, daarop zult u nu niet kunnen antwoorden.
Wat de Nieuwsmonitor betreft, ook al zouden we hier de aandacht via de radio en online aan toevoegen, dan nog zou Brussel daar niet zo goed uit komen qua percentages. Wat mij vooral sterk opvalt, is het zeer lage percentage. Iemand als minister Smet kan het ook hebben over andere zaken dan over Brussel, maar ook hij werd niet gevraagd. Dat geldt ook voor mensen als Bruno De Lille of Guy Vanhengel. Ik denk dus dat die argumentatie maar heel beperkt opgaat. Dat antwoord van de VRT om de cijfers te verklaren vind ik dus iets te mager. De recente aandacht voor Brussel in Terzake en andere programmas is me ook wel opgevallen. Het valt op dat de VRT daar recentelijk veel meer aandacht aan heeft besteed, en ik hoop dat dit ook zo zal blijven. Voor mij is dit echter onvoldoende om deze cijfers te verklaren.
De voorzitter : De heer Segers heeft het woord.
De heer Willy Segers : Minister, ik dank u voor de toelichting en de gegevens uit de evaluatie, maar net als mevrouw Idrissi vind ik dat duidelijk blijkt dat Brussel in het algemeen toch wel ondermaats wordt belicht, of dat nu online is of via televisie of radio, en volgens welke statistieken dan ook. Of het nu gaat over regionale verkiezingen of bij deze cijfers over de gemeenteraadsverkiezingen, dit is een van de weinige momenten waarop de openbare omroep onze hoofdstad mee kan betrekken in het verhaal. Het is dus jammer dat we deze opmerkingen telkens moeten maken naar aanleiding van cijfers over deze gelegenheden.
U hebt een aantal zaken aangegeven. Op zijn minst de regionale televisie zal in de toekomst ook meer worden betrokken, in dit geval met het oog op het sneller verwerven van cijfermateriaal, maar misschien ook om portretten te maken, of wat dan ook. Volgens de evaluatie zijn de doelgroepen bereikt. Ik ben geen Brusselaar, maar ik denk dat voor Brusselliefhebbers op die manier een doelgroep niet is bereikt, namelijk mensen die elders in Vlaanderen naar televisie kijken en eigenlijk geen of weinig nieuws hebben gekregen over Brusselse situaties bij deze gemeenteraadsverkiezingen. Dat is een mankement. Daar kan zeker nog aan worden gewerkt. We zouden uiteraard al zeer tevreden als met dit alles rekening kan worden gehouden in de aanloop naar de regionale verkiezingen.
Minister Ingrid Lieten : Geachte leden, voor alle duidelijkheid wil ik toch nog eens even alles in perspectief plaatsen. De vraagstellers hebben me, naar aanleiding van hun eigen waarnemingen bij de verkiezingen, gevraagd dat er meer aandacht zou zijn voor Brussel. Ze wilden ook te weten komen of hun gevoel klopte dat Brussel te weinig aan bod is gekomen. Ik heb dan aan het steunpunt gevraagd om cijfers te geven. Dat cijfermateriaal is er. Dat bevestigt dat aanvoelen.
Ondertussen is het echter duidelijk dat de VRT die boodschap heeft begrepen en, hoewel ze uiteraard redactioneel autonoom is, meer aandacht aan Brussel besteedt. Dat blijkt uit een aantal voorbeelden die ik heb gegeven, ook naar aanleiding van de vorige vraag van de heer Delva. Ik meen dus dat we op de goede weg zijn. Het aanreiken van cijfermateriaal door het steunpunt heeft zeker bijgedragen tot een objectivering van het debat. Het stelt de VRT ook in staat om haar eigen beleid enigszins bij te sturen.
De voorzitter : De heer Verstrepen heeft het woord.
De heer Jurgen Verstrepen : Voorzitter, minister, eerst wou ik me niet mengen in dit debat, maar ik heb een dubbel gevoel. Er zijn de cijfers van het steunpunt. Ik vind het zeer boeiend om te zien hoe dit evolueert, maar ik ben het er niet mee eens dat dit cijfermateriaal zou moeten leiden tot een herverdeling van een bepaalde aandacht.
Minister, ik heb het niet over u, maar ik heb soms het gevoel dat een aantal leden graag zouden hebben dat er met een weegschaaltje nieuws wordt gebracht over de gemeenteraadsverkiezingen, of over regionale of provinciale verkiezingen. Ik meen dat de dynamiek in de media nu net iets helemaal anders is. Men kan daarvoor of daartegen zijn. Mijn collega vond inderdaad terecht dat Middelkerke heel veel aandacht heeft gekregen. Ik vond dat natuurlijk ook, maar dat is een heel subjectieve mening. (Gelach)
Als ik dit subjectief bekijk, dan zou ik me ook kunnen afvragen hoe het in godsnaam mogelijk is dat de grootste stad van West-Vlaanderen niet meer aandacht krijgt dan, bijvoorbeeld, een of ander badstadje waar niet veel gebeurt. Ik wil me ervoor hoeden om dergelijke gevoelens te transponeren en dan te vragen of er niet meer aandacht kan worden besteed aan dit en dat. Antwerpen krijgt inderdaad veel aandacht. Ik weet dat. Dat was de moeder van alle gemeenteraadsverkiezingen. Minister, ik hoop dat u erover waakt dat het gevolg van de volgende objectieve cijfers niet zal zijn dat we de VRT opleggen zoveel procent van dit en dat te brengen. Daar ben ik immers radicaal tegen.
De voorzitter : Mevrouw Idrissi heeft het woord.
Mevrouw Yamila Idrissi : Het gaat natuurlijk niet om een of ander provinciaal stadje of badstadje. Het gaat om de hoofdstad van Vlaanderen, die een gepaste aandacht mag krijgen. We zien over heel de lijn dat aan die stad minder aandacht wordt besteed dan het geval zou moeten zijn.
De voorzitter : De vragen om uitleg zijn afgehandeld.