Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 12/03/2013
De voorzitter : Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Mevrouw Marleen Van den Eynde : Voorzitter, collegas, onze snel- en gewestwegen in Vlaanderen worden blijkbaar als een open vuilnisbak beschouwd. Uit cijfers van Vlaams minister van Mobiliteit Crevits blijkt dat in 2012 zon 3570 ton zwerfvuil werd ingezameld. De hoeveelheid ingezameld zwerfafval lijkt de jongste jaren opnieuw toe te nemen. De middenberm van onze snelwegen blijkt een zeer geliefde plaats voor het achterlaten van zwerfvuil tijdens files, maar ook carpoolparkings zijn plekken waar veel zwerfvuil wordt achtergelaten.
Ondanks de verschillende jaarlijkse zwerfvuilcampagnes blijft het zwerfvuil een probleem waar blijkbaar geen enkele minister een passende oplossing voor vindt, want afvalpreventie is een bevoegdheid van meerdere ministers. In samenwerking met de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) zijn er jaarlijks sensibiliseringscampagnes, waarvoor onder meer de informatieborden langs de snelwegen worden ingezet. Om dit zwerfvuil in te zamelen, werd vorig jaar bijna 4,4 miljoen euro belastinggeld ingezet. Dat is niet weinig, zeker als we weten dat het eigenlijk weinig loont omdat er een toename van zwerfvuil is.
Minister, hoe verklaart u de toename van het zwerfvuil op onze snel- en gewestwegen de jongste jaren, terwijl er in 2009 een daling van het zwerfvuil waarneembaar was? Op welke manier werken de beide kabinetten samen aan een afdoende campagne tegen zwerfvuil langs snel- en gewestwegen? Op welke manier wilt u het toezicht verhogen op het achterlaten van zwerfvuil op snel- en gewestwegen en parkings? Er zijn slechts 98 processen-verbaal opgemaakt. In hoeverre wordt de netheidsbarometer de meetmaat voor het zwerfvuil aangewend op de parkings langs autosnelwegen in Vlaanderen? Worden er nieuwe campagnes opgezet om specifiek de problematiek van zwerfvuil langs gewestwegen aan te pakken? Minister, ik denk dat we vindingrijk en creatief moeten zijn om de burgers een ander gedrag aan te leren, want de campagnes alleen zijn niet voldoende.
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Voorzitter, collegas, mevrouw Van den Eynde, de cijfers waar u naar verwijst, verwijzen naar het opgehaalde zwerfvuil en sluikstorten. Minister Crevits heeft de voorbije jaren meer aandacht geschonken aan het opruimen van zwerfvuil en sluikstorten. Dit vertaalt zich in extra ophaalbeurten, wat waarschijnlijk een belangrijke verklaring is voor het toegenomen tonnage voor opgehaald zwerfvuil en sluikstorten.
De OVAM en het Agentschap Wegen en Verkeer hebben een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. In deze samenwerkingsovereenkomst wordt onder andere bepaald dat beide overheidsinstanties minstens een keer per jaar de krachten bundelen om een sensibilisatiecampagne rond zwerfvuil op te zetten. Dit jaar zal deze campagne, net als de voorgaande jaren, plaatsvinden in juli. Hierbij worden zowel de campagnekanalen van de OVAM als de campagneborden van het Agentschap Wegen en Verkeer langs Vlaamse gewest- en autosnelwegen ingezet. Daarnaast wordt er ook onderzocht hoe de opruimingen van het Agentschap Wegen en Verkeer kunnen worden gecoördineerd met de lokale opruimacties.
Naast de grootschalige sensibilisatiecampagnes samen met de OVAM zet het Agentschap Wegen en Verkeer ook in op lokale communicatieacties op plaatsen waar veel zwerfvuil wordt aangetroffen. Op deze locaties wordt de weggebruiker via campagneborden gesensibiliseerd op zwerfvuilgevoelige locaties, zoals afritten en snelwegparkings. De inrichting van parkings kan worden verbeterd, zodat de problematiek wordt ingedijkt, bijvoorbeeld door tijdelijk extra afvalcontainers te plaatsen in de piekperiodes van de vakantie langs de parkeerplaatsen, door ondergrondse opslag. Ook aan de verfraaiing van de omgeving kan worden gewerkt. Een groene, onderhouden omgeving beperkt het sluikstorten en het veroorzaken van zwerfvuil.
Het betrappen van de daders op heterdaad is zeer moeilijk, omdat veel afval via het raam van een rijdend voertuig verdwijnt in de bermen. Ook de sociale controle op autosnelwegen is beperkt.
Het Agentschap Wegen en Verkeer heeft zich geëngageerd om deel te nemen aan de metingen van de toestand op autosnelwegparkings voor de Vlaamse Netheidsindex en dit voor vijf verschillende locaties. Maar omdat de vorming pas in de loop van 2013 kan worden georganiseerd, kunnen de vier geplande meetmomenten niet plaatsvinden in 2013. Hierdoor zullen de meetresultaten van het Agentschap Wegen en Verkeer pas vanaf 2014 worden bijgehouden.
De OVAM en het Agentschap Wegen en Verkeer zullen ook dit jaar een grootschalige campagne rond zwerfvuil opzetten in de zomer.
De voorzitter : Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Mevrouw Marleen Van den Eynde : Minister, ik dank u voor uw antwoord.
U verklaart de toename van zwerfvuil door meer opruimacties. Ik begrijp dat wel enigszins, want ik stel ook vast dat een aantal lokale besturen bezig zijn met zwerfvuilacties. Hoe meer men opruimt, hoe meer men vindt. Ik vraag me toch af of de vuilnisbakken op de parkings aangepast zijn aan sluikstorten. Door de stijgende kost voor afvalzakken gaan mensen makkelijker hun huishoudelijk afval dumpen op snelwegparkings. Kan men uitmaken of dit soort afval werkelijk een probleem is of gebeurt het maar sporadisch?
Minister, ik denk dat er meer creativiteit nodig is om de burger wakker te schudden. Iemand die van Brussel naar Antwerpen rijdt, eet een appel en gooit het klokhuis buiten. Waarom? Omdat hij geen afvalzakje in de auto heeft. Het klinkt banaal maar misschien kan men papieren vuilniszakjes uitdelen met de slogan Dump uw afval thuis!. Creativiteit is voor zulke problemen heel belangrijk, en dat missen we toch een beetje in de campagnes. Ik doe dus een stille oproep om wat creatiever te zijn in de boodschappen die worden verkondigd.
Minister Joke Schauvliege : Mevrouw Van den Eynde, ik zal uw vraag om meer creatief na te denken, overmaken aan de OVAM. De OVAM investeert al wel in nieuwe aanpak. De laatste campagne tegen zwerfvuil ging ook meer uit van een soort sociale controle. Buurten werden gestimuleerd om zichzelf voor een deel te controleren. Men gaat wel na welke andere methodieken kunnen werken. Ik bezorg in ieder geval uw suggesties.
U vraagt of er meer huishoudelijk afval wordt gedumpt. Die analyses moeten nog gebeuren. Ik heb er geen zicht op. Ik weet wel dat men in de afvalbakken langs de snelwegen geen grote hoeveelheden huishoudelijk afval kan dumpen omdat de gleuven verkleind zijn.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.