Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vergadering van 07/02/2013
Vraag om uitleg van de heer Marino Keulen tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, over de werking van het strooiplan
- 730 (2012-2013)
De voorzitter : De heer Keulen heeft het woord.
De heer Marino Keulen : Voorzitter, minister, collegas, ik ga mijn voorbereide vraag niet helemaal voorlezen. Ik heb geen kritiek op het strooiplan als zodanig. Minister, op een zeker ogenblik is er een signaal gekomen vanuit het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) dat men materiaal te weinig heeft. Het gaat over onvoldoende ruimers.
Wat is er aan de hand? Het verwijt was dat we grof zout gebruiken. Om grof zout te gebruiken, heb je voldoende verkeer nodig om het zout te kunnen inrijden en op die manier de sneeuw weg te krijgen. Het zou doelmatiger zijn als men zou werken met fijn zout. Voor je dat uitstrooit, moet er eerst sneeuw worden geruimd.
De diensten zeggen dat de minister inderdaad een strooiplan heeft, dat er is aangekondigd dat er zou worden geïnvesteerd in sneeuwruimers, maar er zijn er onvoldoende om te werken met fijn zout. Op die manier kan men de wegen beter openhouden en de mobiliteit en doorstroming van verkeer waarborgen in omstandigheden waarbij de temperatuur tot -5 graden Celsius is. We praten niet over Siberische toestanden, maar over normaal winters weer. In januari of februari is dat niets om van achterover te vallen.
Minister, is er nu wel geïnvesteerd in sneeuwruimers zoals u in het verleden verklaarde, of is Vlaanderen niet in staat om sneeuw te ruimen zoals het departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) laat uitschijnen? Indien wel voorzien is in die sneeuwruimers, hoe is dit opgenomen in het strooiplan of zat dit er niet in? Indien er wel in voorzien was in het strooiplan, wat is er dan misgelopen? Men riep op om thuis te blijven. Ik ben zelf op de weg geweest. Het was ongeveer -4 graden Celsius, in het oosten van het land. Het is daar net iets kouder dan in de rest van het land, maar dat is nu ook weer niet van die aard om te zeggen dat iedereen binnen moet blijven omwille van het barre weer.
De voorzitter : Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Mevrouw Karin Brouwers : Ik moest die ochtend in Haacht zijn en dat is me gelukt omdat de sneeuw zo vers was. Eigenlijk heb ik weinig negatiefs van de sneeuw ondervonden. Bij de eerste echte winterprik dit jaar is globaal genomen het sneeuwruimen zeer goed verlopen. Behalve misschien die ene zondag, mijnheer Keulen, een dag waarop heel veel mensen niet moeten werken. Ik zou het toch een beetje in het juiste perspectief willen plaatsen.
Dit jaar is het me voor het eerst sterk opgevallen dat er op fietspaden van gewestwegen goed is gestrooid, weliswaar niet overal. Is er al een analyse gemaakt van het strooien op de fietspaden op de gewestwegen in Vlaanderen, hoe de gemeenten hebben gereageerd en of er effectief veel gefietst is? Bij ons werd er redelijk veel gefietst in vergelijking met vorige winters. Dat is een perceptie van mezelf. Ik weet niet of ze terecht is. Ik wil het element fiets even aan bod brengen.
De voorzitter : Mevrouw Smaers heeft het woord.
Mevrouw Griet Smaers : Ik herinner me 20 januari ook nog heel goed. Het was zondag. Ook bij ons was de weg niet vrij, ook de E313 niet. Tegen de avond was die wel helemaal vrij. Wellicht zorgt men uit efficiëntieoogpunt ervoor tegen maandag, als iedereen de baan op moet, de weg vrij te hebben. Het is gewoon een bedenking die omstreeks 20 januari 2013 bij mij is opgekomen.
Mijn bijkomende vraag ligt in de lijn van de vraag die mevrouw Brouwers net over de fietspaden heeft gesteld. Hoe is het pekelproject geëvalueerd? Ik meen me te herinneren dat het pekelen zou worden gebruikt om wegen op moeilijkere momenten sneeuwvrij te maken. Het was de bedoeling hiermee succes te oogsten en zeker ook eens te proberen op deze manier fietspaden te ruimen. Wat zijn onze ervaringen met het pekelen?
De voorzitter : Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits : Voorzitter, het is dit jaar goed verlopen. Indien het lukt tijdens de spits goed te ruimen, is de reden dat de sneeuw op het juiste moment is gevallen. Als het niet lukt, is het daarentegen de fout van de administratie. Als het nog eens fel zou sneeuwen tijdens de spits, sluit ik niet uit dat we enorme problemen zouden krijgen.
Deze dag viel voor mij tijdens de nieuwjaarsperiode. Ik heb toen, met inbegrip van die dag, enorm veel toespraken gehouden. Wat die dag betreft, ben ik een ervaringsdeskundige. Ik zal straks nog op mijn ervaringen terugkomen.
Ik ben nu vijf jaar bevoegd voor deze materie. Tijdens die periode is het strooiwerk enorm geprofessionaliseerd. Ik apprecieer trouwens ook zeer sterk de samenwerking tussen mijn diensten en de diensten van de federale politie en de weersvoorspellende diensten, het Koninklijk Meteorologisch Instituut en de Meteo Wing. Dat wordt soms wat onderschat. Iedereen kan zich al eens vergissen, maar alle diensten hebben samengewerkt. De crisisteams zijn op de juiste momenten geactiveerd. Ook die zondag hebben die diensten gedurende heel de nacht gewerkt. Ten gevolge van bepaalde omstandigheden zijn de wegen soms wat later vrijgemaakt.
Het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) beschikt over 269 sneeuwschoppen die op vrachtwagens kunnen worden gemonteerd. Het is belangrijk dit hier toch eens te vermelden. De heer Keulen heeft terecht vermeld dat het veel langer duurt als tijdens hevige sneeuwval enkel wordt gestrooid. Het is beter te ruimen en dan te strooien. De gemeenten hebben op dit vlak trouwens ook nog veel te leren. Aangezien ik nu toch de vergelijking heb kunnen maken, wil ik deze bedenking ook even naar voren brengen. We hebben 269 sneeuwschoppen die op vrachtwagens kunnen worden gemonteerd. Dit maakt het mogelijk bij sneeuwval eerst te ruimen en meteen daarna te strooien.
De voorbije twee jaar hebben we ongeveer honderd sneeuwschoppen gekocht. Indien het nodig blijkt, huurt het AWV daarnaast ook bijkomende sneeuwruimers van aannemers. Ik heb met een aantal aannemers gesproken. Aangezien zij speciaal in die sneeuwruimers hebben geïnvesteerd, vinden zij het zeer belangrijk dat wij deze beleidslijn aanhouden. Ze gaan er immers van uit dat het materiaal waarin ze hebben geïnvesteerd, ook zal worden gebruikt.
Ik heb een aannemer ontmoet die vorig jaar een pekelsproeier heeft gekocht. Hij mocht immers aan het proefproject deelnemen. Aangezien het vorig jaar niet voldoende heeft gesneeuwd, is zijn investering blijven staan. Dit jaar heeft hij wel kunnen werken.
De strooiwagens die niet over een sneeuwruimer beschikken, worden op de minst drukbereden gewestwegen ingezet. Zodra de hoofdwegen berijdbaar zijn, worden ook die minder drukbereden gewestwegen geruimd.
Dit neemt niet weg dat we er op zo kort mogelijke termijn voor moeten zorgen dat al onze strooiwagens worden geautomatiseerd. Dat is momenteel nog niet voor alle wagens het geval. Ik moet mijn budgetten efficiënt inzetten. We kopen er elk jaar een paar bij. We zien dat dit een goede zaak is. We verbruiken immers minder zout.
We moeten ervoor zorgen dat al onze machines over sneeuwschoppen beschikken. We hebben er nog niet genoeg voor alle wagens. Langs een aantal trajecten wordt bijgevolg nog gestrooid en pas later geruimd. Op die plaatsen blijft de sneeuw wat langer liggen.
Het is absoluut de bedoeling om er nog voor het einde van deze legislatuur voor te zorgen dat alle vrachtwagens sneeuwschoppen krijgen en worden geautomatiseerd. Wat dit punt betreft, wil ik de legislatuur in 2014 met een gerust gemoed kunnen beëindigen.
Zodra er voldoende sneeuw ligt om te ruimen, worden alle beschikbare sneeuwploegen ingezet. Het gaat dan om ongeveer 3 centimeter sneeuw. In eerste instantie mag een district hier zelf over beslissen. We beschikken nu echter ook over een crisisteam. Het winterteam of het provinciaal team kunnen hier ook beslissingen over nemen.
De zaterdag voor die bewuste zondag is een persbericht verschenen. We hebben de mensen die niet buiten moesten zijn, aangeraden zo veel mogelijk binnen te blijven. We hebben dat gedurfd omdat het om een zondag ging en de mensen bijgevolg toch niet moesten werken. Dergelijke beslissingen worden niet door districten genomen, dat is een centrale beslissing.
Hierbij wordt geen rekening gehouden met het beschikbaar materiaal. Het is gewoon een reistip voor de mensen. We hebben gemerkt dat dit ook werkt. Ik heb gedurende heel die zondag positieve commentaren gehoord. Veel mensen hebben hier enorm van genoten. Ik heb s avonds zelf ook nog een lange wandeling in de sneeuw gemaakt.
Ik moest gedurende die zondag ook nog de baan op. Dat heeft me meer tijd gekost. Ik heb zelf vastgesteld dat het ruimen beter is verlopen in de ene provincie dan in de andere en in het ene district dan in het andere. Ik moest in Oost-Vlaanderen zijn. Daar lagen de gewestwegen er schitterend bij. In West-Vlaanderen was het iets minder. (Opmerkingen)
Ik ben niet in Limburg geweest. Ik kan me indenken dat bepaalde gewestwegen er daar beter dan andere bij lagen.
Ik wil nog even een verzachtende factor aanhalen. We hebben dit ook op de snelwegen vastgesteld. Indien het hevig sneeuwt en blokrijden is onmogelijk, is het ideaal op elk rijvak over een strooier met een sneeuwschop te beschikken. Die kunnen dan met drie naast elkaar rijden, de weg vrijmaken en strooien. Dit kan echter niet overal.
Op bredere gewestwegen gaat het om een machine die traag rijdt en een bepaald traject volgt. Daarna moet diezelfde machine nog over de andere rijstrook rijden. Dat gaat trager. Als het hevig sneeuwt en er weinig verkeer is, lopen we het risico dat alles al weer vol sneeuw ligt tegen het tijdstip waarop de machine weer aankomt. Dat moet nog worden verfijnd.
Het ging ditmaal om een zondag. Er was die dag minder verkeer. Het zout werkte minder snel in. We hebben de effecten hiervan gezien. Dit betekent niet dat het strooiplan niet werkt. Ik weet dat niemand dat hier heeft beweerd, maar die stelling zou ook absoluut niet kloppen.
Op 19 januari is op basis van de weersvoorspellingen om half 5 beslist om het winteractieprotocol (WAP) te activeren. Dat betekent dat er onmiddellijk gecommuniceerd wordt met al wie op de weg moet zijn. Op zondag 20 januari was er aanhoudende sneeuwval over een langere periode. De sneeuw viel in heel Vlaanderen. Hierdoor moesten er meerdere ruim- en strooibeurten worden uitgevoerd. Gelet op de prioriteiten, zijn dus eerst de grote wegen, de snelwegen, vrijgemaakt en vervolgens pas de gewestwegen.
We moeten ook eens nagaan hoe de ruimactiviteiten in andere landen gebeuren. Daar wacht men soms tot de sneeuwbui voorbij is om dan alles te ruimen. Wij ruimen onmiddellijk bij sneeuwval, wat iets langer duurt en misschien wat minder efficiënt is. Door het ruimen moest men ook aan een lagere snelheid rijden.
Specifiek voor de N78 ik weet dat de voorzitter niet graag heeft dat ik op een specifiek geval inga zijn er zaterdagavond inspecties uitgevoerd, evenals vanaf 4 uur s zondagochtend. Langs die weg zijn er zes verschillende strooitrajecten. De aannemers werden meteen opgeroepen en elke aannemer heeft zijn traject drie tot vier keer gedaan tot de weg open en vlot berijdbaar was. Er zijn ook fiches van welke aannemer welk traject heeft gedaan. Tegen de late namiddag waren alle gewestwegen vrij, alhoewel het enkele uren moeilijk is geweest. Er is dus goed gewerkt. Zondagavond hebben we een mail gekregen van een van de woordvoerders van Touring Mobilis die ons gefeliciteerd heeft voor het werk. Die man moest dat niet doen, maar heeft dat toch gedaan. Mijn diensten waren daar erg tevreden mee.
Ook voor het ijs- en sneeuwvrij maken van de fietspaden langs gewestwegen worden aannemers ingeschakeld. Ik heb zelf gemerkt dat vrijliggende fietspaden relatief goed vrij zijn gehouden, maar dat vooral aanliggende fietspaden een probleem zijn. Men ruimt en de sneeuw hoopt zich op tot halverwege het aanliggend fietspad. Dat is niet goed en niet veilig. Omdat ik kwaliteitsverschillen heb gezien van district tot district, heb ik een enquête gestuurd naar alle Vlaamse burgemeesters om te vragen naar hun appreciatie over het ruimen van de fietspaden. Het kan misschien nog sneeuwen, en dan is het misschien nodig om extra aannemers te sturen.
De resultaten van de enquête zijn zeer voorlopig. Er hebben 165 gemeenten meegedaan aan de enquête. Dat is meer dan de helft. Men doet dus de moeite om ze in te vullen. 38 procent van de respondenten vinden dat alle fietspaden langs de gewestwegen in hun gemeente goed sneeuw- en ijsvrij zijn gemaakt. 42 procent vindt dat de meeste fietspaden goed sneeuw- en ijsvrij zijn gemaakt. 6,7 procent vindt dat ze niet goed zijn vrijgemaakt. 3 procent is absoluut ontevreden. Een op tien gemeenten is dus vrij negatief, negen op tien is tevreden. Ik heb die resultaten bij omdat ik kon vermoeden dat er vragen over zouden worden gesteld.
Men is er ook van overtuigd dat die behandeling resultaat heeft. 38 procent vindt dat de vrijliggende fietspaden beter worden behandeld dan de aanliggende. De inschatting die ik zelf had gemaakt, is juist. Er is dus een probleem bij de aanliggende fietspaden. Het zijn vaak dezelfde problemen die terugkeren. Er zijn ook burgemeesters en schepenen die vinden dat aanliggende fietspaden moeilijk sneeuwvrij te krijgen zijn. Ik ben het daar niet mee eens. Men zegt dat het verkeer de sneeuw op de aanliggende fietspaden duwt, maar volgens mij is het een kwestie van breed genoeg ruimen. Ik vind dat we er moeten aan werken. Men heeft me ook al eens gezegd dat de schoppen niet breed genoeg zijn, maar dan moet men ze maar breder maken.
Wat wel een knelpunt is, is dat mensen de sneeuw van het voetpad ruimen en op het fietspad gooien. Dat is vreselijk voor fietsers. Er zijn dus nog wel wat praktische knelpunten: het vrijmaken van bruggen over de kanalen, vrijliggende fietspaden op ronde punten. Ik hoop dat de andere gemeenten hun analyse nog bezorgen, want het is voor mij wel nuttig om zo efficiënte instructies te geven voor de volgende veeg- en strooirondes. Gemeenten weten soms ook niet welke aannemer verantwoordelijk is. We moeten daarover beter communiceren zodat de gemeenten zelf ook de aannemer kunnen contacteren bij problemen.
Ik heb een week geleden gecommuniceerd over het pekelsproeien op fietspaden. De resultaten van het pekelsproeiproject zijn positief. Als je zout en water op een fietspad strooit, zal het fietspad minder aanvriezen. Als je veegt en strooit op een fietspad, en er is alleen maar zout, dan heb je een grote kans dat het opnieuw zal aanvriezen. Als je er water bij mengt, dan is het vriespunt wat lager. Dat is dus positief. De evaluatie is voorlopig positief. Zeker voor de fietspaden moeten we nagaan of we dat kunnen uitbreiden. We moeten wel uitzoeken wat de meerkost is, wat de investeringen zijn. Dit moet nog definitief worden geëvalueerd.
Voor pekelsproeien heb je minder zout nodig. Dat kan in de toekomst worden uitgebreid voor fietspaden. Het kan een goed alternatief zijn, maar het vraagt weer een aangepast stuk op de machine. We moeten dus planmatig en budgettair uitzoeken of we dat overal kunnen doen. Zijn er tuinaanleggers of landbouwers die dat voor ons kunnen doen, zonder extra investeringen? Die bevraging loopt op dit moment.
De voorzitter : De heer Keulen heeft het woord.
De heer Marino Keulen : Minister, voor de rest heeft dat strooiplan goed gewerkt. Fair enough om dat publiek toe te geven. Uw diensten hebben dan licht overdreven gecommuniceerd, want ze zijn meteen in het defensief gegaan door te zeggen: Dont shoot the pianist. We willen wel, maar we hebben onvoldoende sneeuwruimers om daar efficiënt op in te spelen.
Het verhaal van grof en fijn zout hebt u onbeantwoord gelaten. Je moet eerst met sneeuwruimers de sneeuw wegschuiven om het dan met fijn zout te behandelen, waardoor de sneeuw snel weg is. Fijn zout werkt sterker dan grof zout, in tegenstelling tot wat de benaming doet vermoeden.
Minister, u moet een aantal zaken intern met uw eigen diensten doorspreken, want ze hebben mij de argumenten aangereikt voor mijn vraag om uitleg. Er zijn sneeuwruimers, maar er zijn er onvoldoende. Het is dan toch niet zo erg als ze zelf hebben laten uitschijnen in een reactie.
De heer Jan Peumans : Minister, is er een positieve correlatie bij de burgemeesters tussen de kleur van de burgemeester en de manier waarop die heeft geantwoord?
Minister Hilde Crevits : Ik weet dat totaal niet. Ik heb deze middag aan mijn mensen gevraagd of ze al resultaten hadden van die enquête, want ik was van plan om dat over twee weken te communiceren. Ik heb geen lijst van wie er heeft geantwoord, of wie er mij heeft opgehemeld. Daar heb ik geen belang bij. Het gaat over het Agentschap Wegen en Verkeer dat zijn werk goed doet. Ik heb de vragen gesteld om de kwaliteit te kunnen verbeteren.
Ik heb wel gemerkt dat sommige burgemeesters mij hebben gemaild met fotos van waar het goed en waar het minder goed was. Ze zijn zeer creatief om dit allemaal te tonen, en dat is ook goed. Het zal bij hen de aandacht stimuleren voor het onderhoud van de fietswegen. Dat is de bedoeling van zon enquête. Hier zitten al minstens twee burgemeesters die kunnen melden of ze hebben geantwoord.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.