Commissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen
Vergadering van 07/02/2013
Vraag om uitleg van mevrouw Katrien Schryvers tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over het aanbieden van EHBO-lessen op school
- 729 (2012-2013)
De voorzitter : Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Mevrouw Katrien Schryvers : Voorzitter, minister, collegas, vanmorgen zijn er al twee resoluties toegelicht en is het belang al ter sprake gekomen van het feit dat voldoende mensen in onze maatschappij over de vaardigheden van eerste hulp bij ongevallen zouden beschikken. Het is van groot belang als er een ongeval gebeurt, als iemand onwel wordt. De eerste minuten kunnen onvoorstelbaar belangrijk zijn, de eerste handelingen in afwachting van de komst van professionele hulpverleners.
De noodzaak bleek nog maar eens duidelijk naar aanleiding van uitspraken van de minister-president en de oproep om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen een aantal basisvaardigheden hebben die ook regelmatig worden opgefrist. Zoals bij veel andere dingen, wordt het onderwijs dan niet buiten beschouwing gelaten en ziet men het onderwijs als een mogelijk kanaal om die basisvaardigheden bij te brengen.
Als ik denk aan eerste hulp bij ongevallen en scholen, dan denk ik aan twee zaken. Scholen zijn plaatsen waar veel jongeren en kinderen samenkomen en spelen en waar dus ook al eens iets kan gebeuren. Zijn er op een school voldoende mensen aanwezig of zijn er mensen aanwezig die over die basisvaardigheden beschikken? Hoe kan de school als kanaal mee worden ingezet om zoveel mogelijk mensen en jongeren basisvaardigheden bij te brengen? De gemakkelijkste manier is om het op te nemen in de eindtermen. Zo kunnen we hier wekelijks suggesties aanhoren, maar het moet wel haalbaar blijven voor de scholen. Het is toch ook belangrijk dat lezen en schrijven genoeg aandacht blijven krijgen, maar eerste hulp bij ongeval is ook belangrijk. Lokale besturen in het kader van flankerend onderwijsbeleid of brede school zouden een rol kunnen spelen.
Ik ben zelf de voorbije jaren verantwoordelijk geweest voor onderwijs en ik heb met verschillende basisscholen in mijn gemeente afspraken gemaakt om in het zesde leerjaar de cursus helpertje aan te bieden. Maar er bleek ook een tekort te zijn aan mensen die de opleiding mogen geven. Dat heeft te maken met de juridisering en het steeds ingewikkelder worden van een aantal handelingen. De eisen worden steeds hoger gesteld waardoor er een tekort dreigt. Dit was een van de aanleidingen voor mijn vraag.
Minister, maakt het feit dat er binnen een school mensen aanwezig zijn die beschikken over de nodige attesten om in te grijpen wanneer zich iets voordoet, deel uit van het preventiebeleid van een school? Bestaan daar eisen voor? Behoort dat tot de doorlichting op het vlak van preventie binnen een school? Het lijkt me belangrijk dat scholen kunnen worden gestimuleerd om over een aantal basisvaardigheden te beschikken.
Het is belangrijk dat ook zoveel mogelijk jongeren de basisvaardigheden krijgen. Hoe kunnen scholen daartoe gestimuleerd worden? Welke rol kunnen de lokale overheden daar eventueel in spelen? Toen we het daarnet hadden over voorstellen voor het flankerend onderwijsbeleid, is gezegd dat dit vanuit de lokale overheid kan worden aangeboden in de scholen.
Minister, voor zover ik weet, maakt die opleiding geen deel uit van de lerarenopleiding. Wat is uw standpunt over het opnemen van die opleiding in de lerarenopleiding? Dan heb ik het over de vaardigheden zelf. Wilt u ook nog een stap verder gaan waarbij leerkrachten als EHBO-instructeur zelf die lessen aan de jongeren kunnen geven?
De voorzitter : Mevrouw Martens heeft het woord.
Mevrouw Katleen Martens : Mevrouw Schryvers, ik weet niet of u zich het stemgedrag van CD&V herinnert tijdens de vorige legislatuur toen mevrouw Van den Eynde voorstelde een betere samenwerking tussen hulpverleners en scholen te bewerkstelligen. Blijkbaar is er sprake van voortschrijdend inzicht. Ik ben benieuwd naar uw stemgedrag bij de stemming over het voorstel van resolutie dat hier vanochtend is toegelicht.
EHBO is niet opgenomen in de eindtermen van het lager onderwijs. Er staat wel dat er elementaire hulp moet kunnen worden geboden bij brandwonden. Dat lijkt me gezien de leeftijd aanvaardbaar. Wat het secundair onderwijs betreft, staat er dat leerlingen hulp moeten kunnen inroepen en eerste hulp en CPR (cardiopulmonaire resuscitatie) moeten kunnen toedienen. Dat staat in de vakoverschrijdende eindtermen. Ik vraag me wel af welke leerkracht deze verantwoordelijkheid op zich kan en wil nemen. Zelfs indien deze opleiding verplicht in de lerarenopleiding wordt opgenomen, dan moet deze cursus regelmatig worden opgefrist. Zo niet, is dit verloren moeite.
Mevrouw Schryvers zegt zelf dat de vereisten om een EHBO-opleiding te mogen geven, vrij hoog liggen. Dat is terecht, denk ik. Uit een eigen rondvraag heb ik vernomen dat mensen uit het veld het niet zien zitten dat zon opleiding door leerkrachten zou worden gegeven. Zij vinden dat men dat beter kan overlaten aan mensen uit de medische sector zoals dokters, verpleegkundigen of mensen die daar dagelijks mee bezig zijn.
De voorzitter : Minister Smet heeft het woord.
Minister Pascal Smet : Mevrouw Martens, u hebt gelijk. In de vakoverschrijdende eindtermen die van kracht zijn geworden in september 2010 staat uitdrukkelijk dat de leerlingen hulp moeten inroepen en eerste hulp moeten toedienen. Het gaat om een vakoverschrijdende eindterm. We kennen allemaal de problematiek daarvan. Het gaat om een inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis.
In principe heeft de decreetgever, wij dus, het werk gedaan. We hebben de scholen uitgelegd hoe ze dat moeten doen. Hoe ze dat invullen, is de verantwoordelijkheid van de scholen zelf. Dat behoort tot hun pedagogische vrijheid.
In oktober 2012 heb ik gevraagd of we daar niet meer rond moeten doen. De aanleiding was toen het overlijden van een jongen op school. Ik heb toen vooruitlopend op een eventuele vraag van het parlement gevraagd wat er eigenlijk allemaal bestaat, en of de overheid ondersteunend materiaal moest ontwikkelen. Men heeft daar negatief op geantwoord, alle materiaal was al beschikbaar. U kunt de website van het Rode Kruis bezoeken en naar het blad scholen gaan. Daar kan men informatie opzoeken als leerling of leerkracht en per onderwijsniveau. De informatie is zeer uitgebreid en er zijn enorm veel lespakketten. Eigenlijk is al het materiaal er. We hebben het opgenomen in de vakoverschrijdende eindtermen. Het is nu aan de scholen om dat te doen.
De minister-president heeft mij na zijn cursus opgebeld om te vragen hoe het nu juist zit in ons onderwijs. Ik heb hem dat uitgelegd. We gaan via Klasse aan de scholen nog eens uitleggen hoe belangrijk het is en waar het materiaal te vinden is. We gaan hen daaraan herinneren.
Het werd al gesuggereerd in de toelichting bij het voorstel van resolutie. Als we dat uitdrukkelijk willen opnemen in de eindtermen, moeten we kijken naar de organisatie van ons onderwijs. We kunnen een uitzondering maken voor EHBO, maar dan gaat de financiële wereld vragen dat we dat ook doen voor financiële geletterdheid. Ik heb een hele stapel met dergelijke vragen liggen. Dan krijgen we een heel debat over de eindtermen en de vakoverschrijdende eindtermen. Hoe moeten we daar dan mee omgaan? Hoe gaan we dat beoordelen? Wat wel? Wat niet?
EHBO is misschien heel fundamenteel. Als we het voorstel van resolutie bespreken, kunnen we daar een echt debat rond voeren. Ik heb me natuurlijk niet te bemoeien met de werkzaamheden van het parlement, het is slechts een suggestie. Meerderheid en oppositie kunnen dan samen uitzoeken hoe we een juiste invulling kunnen geven. Dat lijkt me beter en zinniger. Ik kan daar eventueel bij aanwezig zijn. De organisatie van ons onderwijs is niet zo evident. Heel het kader is er. Het is aan de scholen.
Ik zou aan de inspectie kunnen vragen om daar bijzondere aandacht aan te besteden. We vragen dat voor nog andere zaken. De inspectie zou kunnen nagaan wat de scholen daarmee doen. Dan zouden we een idee krijgen. Toen ik nog schoolliep, kregen we een EHBO-cursus.
Het is een interessant debat. We hebben al veel gedaan. De vraag is nu: hoe kunnen we scholen overtuigen om het te doen? Moeten we het daadwerkelijk opleggen? Maar dan zitten we met nog veel andere vragen. Ik heb het nu niet over het behalen van het rijbewijs of iets van die orde. Dat is geen eenvoudig debat. Ik ben groot voorstander van EHBO-lessen op de scholen. De invulling is aan hen. Het debat is open.
De voorzitter : Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Mevrouw Katrien Schryvers: Minister, we zijn allemaal overtuigd van het nut en de noodzaak van EHBO-kennis bij zoveel mogelijk mensen. Op welke manier kunnen we dat binnen de scholen realiseren? Moet het verplicht zijn of niet? Die discussie zal hier naar aanleiding van het voorstel van resolutie aan bod komen.
Voor mij is het positief stimuleren absoluut van belang. Hebt u een standpunt over de rol van de lokale besturen daarin? Hoe kunnen we het flankerend onderwijsbeleid daarbij inzetten?
Ik heb op mijn bijkomende vraag geen antwoord gekregen, minister, misschien kunt u daar later op antwoorden. Wat gebeurt er momenteel in het kader van het preventiebeleid? Is het noodzakelijk dat de mensen op de school over de nodige attesten beschikken voor het geval er iets gebeurt? In de vakoverschrijdende eindtermen staan een aantal dingen, dat is voor de leerlingen. Ik vind het belangrijk dat er op de scholen ook mensen zijn die kunnen ingrijpen als dat nodig is. U hebt daar al bevragingen voor gedaan zegt u, misschien kunnen we dat antwoord op een andere manier te weten komen.
Minister Pascal Smet : Ik zal dat aan het secretariaat van de commissie laten overmaken.
De voorzitter : Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Mevrouw Marleen Van den Eynde: Minister, u hebt het over ons voorstel van resolutie. Ik merk dat u het eerste punt ondersteunt waarin wij vragen om te motiveren. Wij vragen geen verplichting, maar een motivatie van de scholen. U stemt toe om dat te doen. U zult via Klasse de scholen oproepen. Een verplichting wordt meestal met heel weinig enthousiasme uitgevoerd en dat is juist belangrijk.
Ons tweede punt zullen we bespreken tijdens het debat. Ik hoop, minister, dat u daar bij aanwezig bent.
Minister Pascal Smet : Ik ben mijn secretaresse aan het mailen om te vragen om de bespreking van het voorstel van resolutie over EHBO op mijn agenda te plaatsen.
Mevrouw Marleen Van den Eynde: Ik dank u bij voorbaat.
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.