Commissie voor Economie, Economisch Overheidsinstrumentarium, Innovatie, Wetenschapsbeleid, Werk en Sociale Economie
Vergadering van 21/02/2013
Vraag om uitleg van de heer Robrecht Bothuyne tot de heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening en Sport, over het anoniem solliciteren
- 649 (2012-2013)
Vraag om uitleg van de heer Chris Janssens tot de heer Philippe Muyters, Vlaams minister van Financiën, Begroting, Werk, Ruimtelijke Ordening en Sport, over anoniem solliciteren
- 679 (2012-2013)
De voorzitter : De heer Bothuyne heeft het woord.
De heer Robrecht Bothuyne : Anoniem solliciteren is een soort monster van Loch Ness dat af en toe opduikt en dat niemand ooit echt heeft gezien. Deze keer is het de federale minister van Werk, mevrouw De Coninck, die haar geloof heeft beleden in het concept van anoniem solliciteren. Ze heeft het opgenomen in haar beleidsnota en heeft de intentie daar een advies over te vragen aan de Nationale Arbeidsraad (NAR). Vraag is hoe werkgevers uit de privésector kunnen worden gestimuleerd om meer anonieme sollicitaties toe te passen. Op die manier wil zij groepen die op de arbeidsmarkt minder aan bod komen, meer en gemakkelijk toegang geven tot de arbeidsmarkt.
Er waren onmiddellijk een aantal reacties van werkgeverszijde, en die waren eerder negatief. Zij zien weinig heil in de procedure. Een dergelijke procedure maakt aanwerving volgens hen duurder, ingewikkelder en ook op administratief vlak complexer. Het probleem ten gronde, met name de aanwerving van mensen uit kansengroepen, wordt daarmee gewoon doorgeschoven in de procedure.
Even later was er ook een reactie van Luc Sels, een autoriteit wanneer het gaat over het arbeidsmarktbeleid. Kort samengevat maakte hij gehakt van het voorstel om anoniem solliciteren in te voeren. Hij noemt de maatregel disproportioneel, niet organiseerbaar, ondoeltreffend en uiteraard verre van een wondermiddel.
Tot zover de reacties, vooral negatieve. Ik ben ook benieuwd naar uw reactie, minister. Hoe staat u tegenover het idee van anoniem solliciteren? Hoe wordt dat op dit moment aangepakt in de Vlaamse overheid? Dat is de bevoegdheid van minister Bourgeois, maar ik ga ervan uit dat u een goed zicht hebt op de manier waarop de Vlaamse overheid als werkgever optreedt en eventueel anonieme sollicitatieprocedures toepast of wenst toe te passen. Heeft de VDAB ervaring met dergelijke procedures? Zo ja, wat is de evaluatie daarvan?
Dit is een federaal initiatief of zal dat worden. Is er al overleg geweest of gepland met uw federale collega? Hoe evalueert u het gevoerde EAD-beleid (Evenredige Arbeidsdeelname en Diversiteit) het voorbije jaar, een jaar waarin er voor het eerst sinds lang minder vacatures waren? We hebben het daarnet gehad over de groep van oudere werkzoekenden en werknemers. Daar zijn positieve cijfers te noteren, in dit moeilijke jaar voor de arbeidsmarkt. Maar andere kansengroepen hebben het moeilijker op onze arbeidsmarkt. Hoe evalueert u dat en plant u eventueel nieuwe initiatieven in het kader van het EAD-beleid?
De voorzitter : De heer Janssens heeft het woord.
De heer Chris Janssens : Minister, de discussie over anoniem solliciteren als remedie tegen discriminatie op de arbeidsmarkt kent inderdaad een golfbeweging en staat dus om de zoveel tijd wel eens op de agenda. Ongeveer een jaar geleden stelde mevrouw Fournier daarover een vraag in deze commissie, naar aanleiding van een initiatief dat toen werd genomen door mevrouw Milquet, federaal minister van Gelijke Kansen. Zij deed toen het voorstel om anoniem solliciteren in te voeren. Nu heeft in navolging daarvan ook federaal minister van Werk Monica De Coninck dat plan opgevat.
In haar beleidsnota Werk van 21 december 2012 staat daarover het volgende: Hoewel een anoniem cv geen mirakeloplossing is, kan het gebruik ervan wel kaderen in een ruimer beleid om de rekruteringsmethodes van bedrijven te herbekijken. Het biedt alle kandidaten in de eerste fase van een selectie dezelfde kansen. Die eerste fases zijn nu al grotendeels anoniem in de publieke sector. De regering wenst daarom dit type van selecties aan te moedigen in de private sector.
Bedoeling zou dus zijn om met het anoniem solliciteren in privébedrijven meer vrouwen, ouderen, werknemers van vreemde origine en dergelijke we kennen de doelgroepen toegang te verlenen tot de arbeidsmarkt. We zijn het er allemaal over eens dat we niemand mogen uitsluiten op de arbeidsmarkt, a fortiori in een steeds krapper wordende arbeidsmarkt. Toch waren de reacties eerder negatief. Zowel arbeidsmarktdeskundigen als werkgeversorganisaties hebben zich negatief uitgelaten over het voornemen van minister De Coninck. Het zou nog een extra opgelegde regel voor bedrijven zijn, het zou niet efficiënt zijn en het zou de aanwervingsprocedure nodeloos verlengen. Dat zijn enkele van de meest gehoorde kritieken.
Minister, hebt u in het voorbije jaar contact gehad met het kabinet van de minister of met minister van Gelijke Kansen Milquet zelf, in verband met haar voorstellen over anoniem solliciteren, die al opgenomen waren in haar beleidsnota 2012, een goed jaar geleden? Hoe reageert u nu op het voornemen van federaal minister van Werk De Coninck met betrekking tot anoniem solliciteren? Is er ter zake interministerieel overleg geweest?
Komen de plannen van de federale minister van Werk aangaande anoniem solliciteren tegemoet aan uw eigen beleidsplannen? Welke gevolgen hebben de plannen van minister De Coninck op het Vlaamse arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsbeleid en op de Inspectie Werk en Sociale Economie?
Minister, in uw meest recente beleidsbrief hebt u wat betreft het voorkomen en remediëren van discriminatie verwezen naar een geactualiseerd actieplan arbeidsgerelateerde discriminatie. Wat is de stand van zaken daarvan?
De voorzitter : Mevrouw Fournier heeft het woord.
Mevrouw Martine Fournier : Mijnheer Janssens, de vraag waarnaar u verwijst, staat straks opnieuw op de agenda en sluit aan bij de vragen die nu aan bod komen.
Minister, de opdracht tot mystery shopping van Federgon is een manier om discriminatie op te sporen. Na drie keer een slechte score dreigt men zijn kwaliteitslabel te verliezen. Volgens onze inlichtingen zijn die tests de laatste keer uitgevoerd begin juli 2012. Zijn er sindsdien nog bijkomende mystery shoppings geweest? Regelmatig dergelijke tests uitvoeren lijkt me een goede maatregel om discriminatie tegen te gaan.
De voorzitter : Mevrouw Turan heeft het woord.
Mevrouw Güler Turan : Ik dank de collegas voor hun vragen. Ik ben benieuwd naar de antwoorden van de minister.
Minister De Coninck zegt zelf dat het geen mirakeloplossing is. Ze hoopt wel dat het een middel is om een ruimer beleid op gang te kunnen trekken, waarbij de rekruteringsmethodes bij bedrijven herbekeken kunnen worden. Het is een oproep aan bedrijven om ook hun verantwoordelijkheid op te nemen. De arbeidskrapte dreigt. We hebben elk talent nodig om onze economie draaiende te houden.
Het is ook een realiteit dat dergelijke mogelijkheden om oplossingen te kunnen formuleren, niet uit het niets komen. Discriminatie op de arbeidsmarkt is een feit. Ik weet niet of jullie dat ook hebben, maar ik heb in mijn omgeving heel veel mensen met voldoende competenties en diplomas die een cv opsturen en vanwege de naam zelfs niet op gesprek kunnen komen. Over de methode om het aan te pakken, kunnen we wel van gedachten wisselen, maar het is duidelijk waarom we op zoek moeten gaan naar manieren om de problemen aan te pakken. Dat is niet bediscussieerbaar.
Als de minister het hier al niet mee eens is, dan vraag ik mij af hoe hij daar verder op gaat inzetten, vooral ook omdat die mensen gelijke kansen moeten krijgen, niet alleen om die mensen een beter leven of een betere optie te geven, maar ook voor onszelf. Want als de bedrijven hier in Vlaanderen de talenten en mensen niet kunnen vinden, en ze bepaalde mensen omwille van naam of afkomst geen kansen gaan geven, dan zijn we ver van huis.
Minister, ik ben benieuwd naar uw antwoorden, namelijk of u het al of niet eens bent niet met dit voorstel, en of u ten minste probeert een oplossing te bieden. Federaal minister De Coninck stelt ook duidelijk dat er geen mirakeloplossing is, maar hoe gaat u het aanpakken?
De voorzitter : Minister Muyters heeft het woord.
Minister Philippe Muyters : Ik zal met de laatste vraag beginnen. Het solliciteren van een privépersoon naar een privébedrijf is natuurlijk niet mijn bevoegdheid. Dat gaat over cao 38, en is een federale bevoegdheid. Ik zal wel mijn mening geven over anoniem solliciteren, uiteraard, omdat dat ook VDAB-materie is.
Mystery shopping, daar wil ik twee zaken over kwijt. Ik zal me informeren bij Federgon, maar wij en zij zeggen nooit wanneer het plaatsvindt, want dat zou een averechts effect hebben. Voor zover ik weet, is het nog niet gebeurd. Maar op het moment dat het gebeurt, neem ik contact op met Federgon, en daarna kan dan een debriefing gebeuren in deze commissie.
Om met de gemakkelijkste vraag te beginnen, er is geen overleg geweest, niet met federaal minister De Coninck, en ook niet met federaal minister Milquet. Uiteraard staat het de sociale partners vrij om onderzoek te doen, om te experimenteren en voorstellen uit te werken rond anoniem solliciteren. Ook ondernemingen, social-profitinstellingen en gelijk welke arbeidsorganisatie kunnen daar zelf vrij voor intekenen.
Ik wil benadrukken dat ikzelf de ondernemingen op de Vlaamse arbeidsmarkt geen enkele bijkomende administratieve verplichting zal opleggen om anoniem solliciteren toe te passen. Uit buitenlandse en binnenlandse projecten is al gebleken dat anoniem solliciteren niet werkt. Ik ga er dus ook geen speerpunt van maken in mijn beleid.
Ik stel daar zelfs een aantal kritische vragen bij. Hoe anoniem is anoniem solliciteren? Gaat het enkel over het onzichtbaar maken van de elementaire persoonsgegevens zoals de naam? Of ga je verder zoals het niet vermelden van andere gegevens? Iemand die bij de VDAB zijn loopbaangegevens invult, kan zelf kiezen welke gegevens hij invult of niet, en in hoeverre hij anoniem wenst te blijven. Als de sollicitant ervoor kiest ervoor om enkel persoonsgegevens onzichtbaar te maken dan kan dat, wil hij meer gegevens onzichtbaar maken, kan hij dat ook.
Maar laat ons duidelijk zijn, als je de andere gegevens laat staan, kun je vaak uit die gegevens opmaken of iemand man of vrouw is, wat de leeftijd is en hoe lang de carrière is. Deze gegevens zeggen vaak iets over de opleidingsinstellingen, over de afkomst van de sollicitant. Als je al deze gegevens ook onzichtbaar maakt, dan rest er zeer weinig of geen informatie in het curriculum vitae, en heeft de selecteur weinig mogelijkheden om de sollicitant in aanmerking te nemen.
Mijnheer Bothuyne, u vraagt naar de ervaring van de VDAB met anoniem solliciteren. Zoals ik al zei, in mijn loopbaan kan de sollicitant de informatie zelf beperken. Die gegevens zijn vrij stabiel, want 2 procent van de personen die dat invullen, maakt er gebruik van. Anonieme sollicitaties vergen dus normaal gezien geen aanpassing aan de VDAB-systemen.
Het is mogelijk, en het zou wel een aanpassing van het systeem zijn als de VDAB zelf verplicht wordt of genoodzaakt wordt om zelf al die cvs aan te passen. Afhankelijk van de aard van de ingreep zou dit tot een sterke kostenverhoging leiden, want dan zou de VDAB iedereen die zich inschrijft in mijn loopbaan moeten gaan schrappen. Ik wijs erop dat de VDAB elke werkzoekende aanmoedigt om zijn of haar ervaring en competenties zo goed mogelijk te benadrukken. Relevante competenties zijn vaak een alternatief voor ontbrekende diplomas. U kent mijn filosofie hierover.
De gevolgen van de plannen van minister De Coninck op de Inspectie Werk en Sociale Economie zijn een arbeidsrechterlijke aangelegenheid tussen de werkgever en de werknemer, en een en ander valt onder de controlebevoegdheid van de federale overheidsdienst (FOD) Toezicht op de Sociale Wetten. Als anoniem solliciteren zou worden opgenomen in de wetgeving, dan zal de dienst die deze controle uitvoert een federale dienst zijn. Enkel als deze bepaling wordt overgenomen in het Vlaamse decreet private arbeidsbemiddeling, moeten wij het doen. Ik denk dat u ondertussen al wel hebt begrepen dat ik hiervoor zelf geen initiatief neem.
Het mag duidelijk zijn dat dit niet mijn speerpunt is. Willen de sociale partners experimenten doen, dan wil ik zelfs de expertise aanbieden en de kennis van de VDAB en mijn departement. Ik ben ervan overtuigd dat de bijsturing van het vroegere beleid inzake evenredige arbeidsdeelname en diversiteit (EAD) naar een beleid dat organisaties steunt om geïntegreerd te werken rond duurzame diversiteit, rond competentieontwikkeling, rond werkbaarheid, rond werkzin, rond werkvermogen van mensen en organisatievernieuwing, meer te bieden heeft. Dat is zeker het geval als dit gekoppeld wordt aan een actieplan ter bestrijding van de arbeidsgerelateerde discriminatie (ABAD) waaraan we nu werken.
Dat beleid bevindt zich nu in een opstartfase. De laatste onderhandelingen met de RESOCs en de SERRs over de regionale actieplannen worden op 1 maart afgerond. In april kan ik een volledig dossier voorleggen aan de Vlaamse Regering. Dat ABAD is opgestart. Met de intermediairen op de arbeidsmarkt wordt momenteel overleg gepleegd om hun engagement in het kader van die actieplan op papier te zetten, zo werd er al een vormingspakket ontwikkeld om inspecteurs en consulenten bij te scholen. Ook in december 2012 vond er al een eerste sessie plaats.
In de protocollen van de structurele projecten en in de convenants met de regios, die allebei starten op 1 januari 2013, zijn duidelijke engagementen opgenomen rond discriminatiebestrijding. De ervaringen van het Antwerpse netwerk arbeidsgerelateerde discriminatie waar de inspecteurs van Werk en Sociale Economie, het lokale meldpunt, consulenten van diverse netwerken, vertegenwoordigers van eigenorganisaties en dergelijke in overleg treden worden geëvalueerd en waar mogelijk ook elders toegepast. Met het Centrum voor gelijkheid van kansen en voor racismebestrijding onderzoeken we of we een gezamenlijke e-learningtool kunnen ontwikkelen waar zowel ondernemingen als intermediairs en inspecteurs aangepast materiaal kunnen vinden, geïllustreerd met cases en oefeningen.
Mijnheer Bothuyne, wat uw vragen over de rol van de Vlaamse overheid en anoniem solliciteren betreft, zal ik u moeten doorverwijzen naar minister Bourgeois.
De voorzitter : De heer Bothuyne heeft het woord.
De heer Robrecht Bothuyne : Ik dank u voor uw antwoord, minister. Ik noteer dat er in principe geen initiatieven komen rond anoniem solliciteren, maar des te meer in het kader van het ABAD-plan. Dat is de goede weg.
2 procent van de werkzoekenden maakt gebruik van de mogelijkheden in mijn loopbaan om te anonimiseren. Hebt u zicht op de impact van hun aanwervingskansen? (Minister Philippe Muyters reageert ontkennend)
Dan zou u kunnen zien in welke mate het een goed idee is om daar mainstreambeleid van te maken. We moeten ervoor opletten dat we de procedures niet administratief verzwaren.
Discriminatie op de arbeidsmarkt is een realiteit. Ze kan op veel momenten voorkomen. De studie van het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (HIVA) stelt dat de naam van de sollicitant slechts in beperkte mate een impact heeft op de kansen om te worden uitgenodigd en de job te verwerven. Voor mensen van Turkse en Marokkaanse origine was het nadeel 4 à 5 procentpunten tegenover de gemiddelde sollicitant. Het is een nadeel. Welke middelen, rekening houdend met de proporties, moeten we inzetten om dat nadeel te overbruggen? We kijken alleszins uit naar de uitvoering van het actieplan in april door de Vlaamse Regering. Wordt vervolgd.
De voorzitter : De heer Janssens heeft het woord.
De heer Chris Janssens : Minister, u zult het misschien niet zo vaak horen van een lid van de oppositie, maar ik ben blij met uw antwoord. U hebt inderdaad gezegd dat u geen administratieve verplichtingen gaat opleggen aan de bedrijven. Dat is een goede zaak. U maakt er ook geen strijdpunt van in uw beleid. U staat kritisch ten opzichte van het anoniem solliciteren. Ik kan en wil u daar alleen maar in bijtreden.
Mevrouw Turan, u zegt dat minister De Coninck op voorhand al erkent dat dit geen mirakeloplossing is. Ik denk dat het niet alleen geen mirakeloplossing is, maar dat het helemaal geen oplossing is. (Opmerkingen van mevrouw Güler Turan)
Ik erken dat er wat problemen zijn, maar ik wil ze niet dramatiseren. Laat me verwijzen naar Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige. (Opmerkingen van mevrouw Güler Turan)
Hij kan wat dit betreft niet worden beticht van slechte bedoelingen. (Opmerkingen van mevrouw Güler Turan)
Hij zegt dat in het verleden geen enkel bewijs is geleverd dat een dergelijke maatregel efficiënt zou zijn. De minister verwees ook naar de binnen- en buitenlandse experimenten die op geen enkel moment hebben aangetoond hoe en in welke mate dat efficiënt zou zijn.
Een anonieme aanwerving bestaat niet: op het einde van de rit komt men toch in persoonlijk contact met de sollicitant. De vooroordelen die zouden kunnen bestaan op basis van een naam of zo, waar u naar verwijst, zullen aan het eind van de rit, bij het persoonlijk contact, dan toch weer te berde komen. Volgens mij is het niet efficiënt en niet toepasbaar in de praktijk. Ik hoop dat men deze maatregel niet gaat opleggen aan onze bedrijven.
Collegas van CD&V, u spreekt een beetje met gespleten tong. We zullen nog horen wat mevrouw Fournier daar straks over zegt. Vorig jaar was zij in elk geval zeer kritisch tegenover de maatregel die federaal minister van Gelijke Kansen Milquet toen wilde opleggen. Mevrouw Fournier, u zei hier, ik citeer uit het verslag: De vrees is dat met deze anonieme sollicitatie totaal wordt voorbijgegaan aan de bedrijfseconomische realiteit. Ik ben het daarmee eens, maar dan volstaat het niet om hier uw vragen te stellen aan de Vlaamse minister van Werk. U moet via uw federale collegas vooral aan de federale ministers vragen om onze bedrijven te behoeden voor een dergelijke zinloze maatregel.
De voorzitter : De vragen om uitleg zijn afgehandeld.