Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Decreetsevaluatie, Inburgering en Toerisme
Vergadering van 06/11/2012
Vraag om uitleg van de heer Eric Van Rompuy tot de heer Geert Bourgeois, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering, Toerisme en Vlaamse Rand, over financiële steun van de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe aan Franstalige UF-gekozenen in Zaventem
- 167 (2012-2013)
De voorzitter : De heer Van Rompuy heeft het woord.
De heer Eric Van Rompuy : Mijnheer Van Hauthem, het spijt me dat ik nog een vraag stel.
Voorzitter, minister, geachte leden, mijn vraag gaat over de burgemeester van Sint-Lambrechts-Woluwe. Mijnheer Van Eyken, zijn naam klinkt ons vertrouwd in de oren. Het gaat over de heer Maingain, uw partijgenoot. U weet dat in de Lombardakkoorden was voorzien dat men een bonus zou krijgen van 300.000 euro als men een Vlaamse schepen zou aanstellen. Dat geld wordt overgemaakt door de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) aan het gemeentebestuur van de gemeente die een Vlaamse schepen opneemt. Ik wist dat ook niet.
In Sint-Lambrechts-Woluwe is dat ook gebeurd. Daar is een zogenaamde Vlaamse schepen aangesteld. De heer Maingain heeft daardoor geld in zijn kas gekregen. Ik weet niet of het nu 300.000 of 500.000 euro was. Hij kondigt aan met dat geld de Franstalige UF-verkozenen in de gemeenteraad van onze gemeente, Zaventem, te zullen ondersteunen. Het is de bedoeling dat dit geld van de VGC wordt uitgegeven in de gemeente, maar hij gaat in de Vlaamse Rand de UF-gekozenen ondersteunen. Mijnheer Van Eyken, ik weet niet waarom hij Zaventem heeft gekozen. (Gelach. Opmerkingen)
Mijnheer Van Overmeire, onze gemeente is een echte Vlaamse gemeente, met de tandem Vermeiren-Van Rompuy. We zijn wel gemiddeld 70 jaar oud. We hebben trouwens altijd in kartel bestuurd. Op dat vlak hebben we geen enkel complex.
Minister, wat is de wettelijkheidsgraad dat een gemeentebestuur van een Brusselse gemeente , die onder andere van de VGC geld heeft gekregen, niet alleen de Franstaligen in de gemeenteraad ondersteunt wat hij daarmee bedoelt, weet ik niet , maar ook Franstalige bibliotheken opricht? We hebben altijd gezegd dat de Franse Gemeenschap geen initiatieven kan nemen in eentalig Nederlandstalige gemeenten zonder faciliteiten. Minister, daarop is nog geen duidelijk antwoord gekomen. Is het wettelijk toegelaten dat een Brussels Franstalig gemeentebestuur Franstalige culturele activiteiten en Franstalige gekozenen in de gemeenteraden van eentalig Vlaamse gemeenten zoals Zaventem ondersteunt?
De heer Maingain zei dat hij met gemeentelijk geld ook ontwikkelingsprojecten in Rwanda kan steunen. Waarom zou hij, zoals hij zegt, de Franstalige verkozenen niet kunnen ondersteunen of bibliotheken oprichten in een gemeente als Zaventem? Is dat wettelijk? Wat kan een gemeentebestuur zoals dat van Zaventem daartegen doen?
De voorzitter : De heer Van Hauthem heeft het woord.
De heer Joris Van Hauthem : De heer Van Rompuy zou beter schepen van Vlaamse Zaken worden in Zaventem. Dan zou hij in die hoedanigheid daartegen kunnen optreden.
Alle gekheid op een stokje, dit heeft niets meer te maken met gemeentelijke autonomie, maar alles met politiek cynisme dat ten top wordt gedreven. We hebben inderdaad de Lombardakkoorden waarbij men gewoon geld kreeg indien men een Nederlandstalige schepen in zijn schepencollege opnam. Het geld was niet bestemd voor iets, het was er gewoon. Het was bijvoorbeeld niet bestemd voor Nederlandstalig onderwijs of Nederlandstalige kinderopvang: je kreeg een bepaalde som geld als je een Vlaamse schepen aanstelde. Dat was het cynisme van het akkoord zelf. Het komt niet van de VGC, maar van het gewest, geloof ik. Maar dat is een detail.
In 2009 waren er nog twee gemeenten die dat niet hadden gedaan. Uiteraard rijke gemeenten die de centen niet nodig hadden, waaronder Sint-Lambrechts-Woluwe. De burgemeester heeft gezegd dat hij daarmee de Franstaligen in Zaventem wil ondersteunen. Hij dacht aan een bibliotheek, een vertaaldienst, juridische hulp enzovoort. Uiteraard is dit een provocatie: als men een Vlaamse schepen aanstelt, krijgt men geld, en daarmee gaat men de Franstaligheid in de Rand nog mee stimuleren ook. Dat is het cynisme ten top. De vraag of dit al of niet wettelijk is, is terecht.
Op een even cynische manier heeft men de vergelijking gemaakt dat gemeenten aan ontwikkelingssamenwerking doen in heel de wereld, dus waarom ook niet in Zaventem? Daar komt het op neer om de wettelijkheid van die maatregel te onderschrijven. Of het nu wettelijk wel of niet is toegelaten, een gewest mag en kan het niet doen, want dan gaan we naar het Grondwettelijk Hof. Een gemeente, dat is wat anders. Daar zijn geen juridische mogelijkheden, denk ik, maar er stelt zich een politiek probleem, los van het feit of het wel of niet wettelijk is. Ik geloof het niet, maar goed, zelfs indien het wettelijk zou zijn, is dit gewoon een politiek probleem.
Minister, dan kunt u twee dingen doen. U kunt uw collega van Binnenlandse Aangelegenheden van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest aanspreken om die gemeenten tot de orde te roepen. U hebt stokken genoeg achter de deur. Er zijn nog genoeg samenwerkingsakkoorden te sluiten over allerhande onderwerpen met het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Indien zij niet optreden, dan kunt u dat als stok achter de deur houden: als jullie gemeente de verfransing, of beter de ontnederlandsing in de nieuwe terminologie, nog een beetje gaan ondersteunen met geld dat gepland is omdat er een Vlaamse schepen komt, dan gaan die samenwerkingsakkoorden niet door. Los van het wettelijke, is dit vooral een politiek probleem.
De voorzitter : De heer Van Eyken heeft het woord.
De heer Christian Van Eyken : Minister, mij verbaast het dat de heer Van Rompuy zegt dat dit een probleem is dat Zaventem in de kijker zet. Het geld wordt via de Lombardakkoorden aan de gemeenten gegeven. Er wordt niet gezegd dat het aan dit of dat moet worden besteed. Het komt uit de volledige pot van de gemeente. Het is de coalitie in Sint-Lambrechts-Woluwe of in een andere gemeente die bepaalt hoe ze haar geld uitgeeft.
Ik wil van deze gelegenheid gebruik maken om te zeggen dat de Franse Gemeenschap onder andere in Zaventem elke dag groeit. De UF is de tweede grootste partij in Zaventem. Het is dan ook normaal dat de Franse Gemeenschap enig verenigingsleven zou kunnen hebben. De Franstaligen uit Zaventem kunnen nergens terecht om subsidies te krijgen om hun verenigingsleven te hebben. (Opmerkingen van de heer Joris Van Hauthem)
Mochten de Vlaamse gemeentelijke bibliotheken in de Rand Franstalige boeken aanbieden, dan zouden er minder problemen zijn. In Tervuren bijvoorbeeld is het aanbod Franstalige boeken te laag volgens de vraag. Enkele particulieren legden dan wat geld bijeen om wat boeken te kopen en een bibliotheekje op te richten, maar dat werkt zonder subsidies. Dan is er ook het probleem van hoe men tegenover de Franse Gemeenschap staat in sommige gemeenten waar de Franstaligen een groot percentage uitmaken van de bevolking. Ik denk aan Zaventem en Tervuren. Er zijn bepaalde gemeenten zonder faciliteiten, waar dat probleem bestaat.
Tot eind jaren 90 was er een mogelijkheid voor verenigingen via de Franse Gemeenschap subsidies te krijgen. Dat is door het Vlaams Parlement aangevochten en daardoor is die subsidiestroom stopgezet.
De heer Joris Van Hauthem : Het is vernietigd, dus moet er iets anders komen?
De heer Christian Van Eyken : Het verenigingsleven, dat evengoed Nederlandstalig, Franstalig of anderstalig is, zou dan moeten worden gesubsidieerd vanuit de gemeente. Minister, over het probleem dat is gecreëerd door de verklaringen van de heer Maingain wil ik geen uitspraken doen. Ik wil wel het probleem van het verenigingsleven, het culturele leven aanbrengen. Als een Franstalige een Franstalig boek leest, wil dat niet zeggen dat hij daardoor enkel de Franstalige cultuur heeft. Het wil niet zeggen dat hij zich in het gemeentehuis niet uitdrukt in het Nederlands. In godsnaam, laat hem de mogelijkheid een cultureel leven te hebben in zijn eigen moedertaal.
De voorzitter : Minister Bourgeois heeft het woord.
Minister Geert Bourgeois : Er is al veel gezegd. Over de feitelijke situatie ga ik niet veel toevoegen. Alleen wil ik bevestigen wat de heer Van Hauthem heeft gezegd. Volgens mijn inlichtingen is het niet zo dat de VGC daarbij is betrokken. Het budget gaat van de federale overheid naar het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, dat vervolgens overeenkomstig de criteria vastgelegd in hun ordonnantie met betrekking tot het Gemeentefonds, de verdeling doet. Het juiste bedrag ken ik niet, maar dat zal afhankelijk zijn van een aantal criteria, zoals dat ook bij ons het geval is. Niet voor elke stad of gemeente is dat hetzelfde bedrag. Het is in elk geval het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest dat dat geld rechtstreeks bezorgt aan de gemeente in kwestie.
Sint-Lambrechts-Woluwe had in het verleden inderdaad geen Vlaamse schepen. De heer Maingain heeft nu aangekondigd dat hij dat in de komende periode wel zou doen. Het extra geld dat hij zou ontvangen, zou hij gebruiken. Ik heb gelezen dat het gaat over het bezorgen van geld aan de Franstalige fractie in de Zaventemse gemeenteraad en de ondersteuning van de oprichting van een Franstalige bibliotheek in Zaventem. Het gaat om steun aan privépersonen, die uiteraard niet zal verlopen via de gemeente Zaventem. Zoveel is duidelijk.
Bestuurlijk is het ook duidelijk. De gemeente waar de heer Maingain burgemeester van zou worden, bevindt zich in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Ikzelf ben uiteraard niet bevoegd voor enig bestuurlijk toezicht op die gemeente, maar het is vanzelfsprekend dat, mocht er zon overdracht zijn tot nu toe hebben we alleen maar woorden, maar geen daden dit een aanvechtbare beslissing zou zijn.
Als dit zou gebeuren, ga ik minister-president Picqué contacteren. Als zich dat voordoet, moet daar bestuurlijk tegen worden opgetreden. Zou dat niet gebeuren, dan denk ik dat er nog altijd kan worden opgetreden door degenen die daarbij een belang hebben. Bij mijn weten kan elke inwoner van Sint-Lambrechts-Woluwe binnen de zestig dagen naar de Raad van State stappen. Ik denk dat je de wettigheid van die beslissing ernstig kunt aanvechten. Het kan toch niet de bedoeling zijn van de Lombardakkoorden dat er geld wordt getransfereerd naar Brusselse gemeenten om daar vervolgens initiatieven in Vlaanderen mee te betalen. Dit lijkt me een afwending te zijn van die middelen.
Er zit ook een solide argument in het gemeentelijke belang om dit aan te vechten. Je kunt niet zeggen dat het spoort met het gemeentelijke belang van een Brusselse gemeente om geld te geven aan een fractie van een partij ergens in een Vlaamse gemeente. We zijn nog niet zo ver. Naar mijn bescheiden mening zou elke inwoner van Sint-Lambrechts-Woluwe een belang hebben om dergelijke beslissing aan te vechten, mijnheer Van Eyken, net zoals destijds de begrotingsbepalingen heel terecht aangevochten zijn waarmee elk jaar opnieuw initiatieven in Vlaanderen werden betoelaagd. Het zou wel eens tijd worden dat u de indeling in taalgebieden begint te respecteren en dat u misschien eens een betoog zou houden dat de Franstaligen die in Zaventem komen wonen, zich integreren en aanpassen, net zoals de Vlamingen die massaal inwijken in Waals-Brabant zich aanpassen en geen faciliteiten en geen uitzonderingsregels vragen. Ze zeggen oké, dit is de indeling in taalgebieden en we gaan die respecteren.
Dat discours komt telkens opnieuw uit Franstalige hoek. Men neemt die fundamentele principes op de schop en zet ze op de helling, en dan stuurt men nog verwijten naar de Nederlandstaligen. Alles begint met respect voor de taalgebieden. Ik behoor niet tot degenen die de Lombardakkoorden hebben goedgekeurd, dat weet u goed. Samen met de broer van de eerste interveniënt ben ik ertegen van leer getrokken. Ik kan me voorstellen dat degenen die hier rond de tafel zitten en behoren tot de partij die dat wel hebben goedgekeurd, ook bevestigen dat dat toch niet de bedoeling kan zijn geweest van de Lombardmiddelen. Die waren bedoeld als steun aan de gemeenten die een Vlaamse schepen namen om ze vervolgens aan te wenden in Vlaanderen voor privé-initiatieven. Ik heb de bepalingen en de parlementaire voorbereiding niet meer nagelezen, maar dit lijkt me een totale afwending van de bedoeling.
De voorzitter : De heer Van Rompuy heeft het woord.
De heer Eric Van Rompuy : Minister, ik dank u voor het antwoord. Er blijft wel een schemerzone bestaan. Wij zijn destijds nog naar het Arbitragehof getrokken. Het ging toen om subsidies vanuit de Franse Gemeenschap, komende van een begroting. Herinner u Carrefour en de discussies daarover. Hier gaat het om subsidies vanuit de gemeenten. Ik sprak inderdaad over de Vlaamse Gemeenschapscommissie, maar het is het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.
We moeten dat juridisch eens goed bekijken. Als dat doorgaat, zou het de deur openzetten voor andere soorten activiteiten. Het gaat immers niet alleen om Maingain. Er zijn ook andere gemeentebesturen in Brussel die hun oog hebben laten vallen op de Vlaamse Rand. Dat blijft leven bij de Franstalige politici in het Brusselse. Het is belangrijk om dat eens na te gaan. Aankloppen bij de voorzitter van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest kan één element zijn. Een ander element kan zijn dat men inwoners een klacht laat indienen. We moeten eens bekijken of dat kan in een samenwerking tussen de gewesten, zoals de heer Van Hauthem zegt. Dat kan een stoorzender zijn. Men spreekt over het samenwerkingsakkoord tussen de gemeenschappen, dat al zoveel jaren aan de orde is, maar nooit is afgesloten.
Dit kan opnieuw voeding geven aan Franstalige politici om in de Rand te gaan opereren. Je ziet dat men na de splitsing van BHV nog altijd openingen zoekt om zijn oog op de Vlaamse Rand te laten vallen. In Zaventem zullen we ook als gemeentebestuur kijken hoe we, indien zich dat voordoet, daarop kunnen reageren. Misschien zal de nieuwe schepen van Vlaamse Aangelegenheden daar al een eerste taak hebben. Maar goed, die is nog niet aangeduid.
De voorzitter : De heer Van Hauthem heeft het woord.
De heer Joris Van Hauthem : Minister, ik dank u voor uw antwoord. Wij hebben die Lombardakkoorden ook niet goedgekeurd. Het geld voor de Vlaamse schepen was het pendant van de gegarandeerde vertegenwoordiging van de Vlamingen in het Brussels Hoofdstedelijk Parlement.
Er is inderdaad een grijze zone. We zullen moeten uitkijken of het wettig is of niet. Daarom heb ik de vergelijking gemaakt. Van deelstaat tot deelstaat kan het niet, omdat het zo in de Grondwet is ingeschreven. Voor gemeenten ligt dat anders. De heer Van Rompuy opent de piste dat een inwoner of iemand die belang heeft, bijvoorbeeld een inwoner die zijn belastinggeld afgewend ziet, eventueel juridische stappen zou kunnen ondernemen. Kunt u dat juridisch ondersteunen, minister?
Ik zou in elk geval niet wachten om al een politiek signaal te versturen richting het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest. Wij redeneren vooral juridisch, maar op een moment dat we juridisch eventueel gelijk hebben, betekent dat nog niet dat we ook politiek gelijk hebben, want dan zoekt men toch andere manieren. Ten bewijze daarvan verwijs ik naar de BHV-akkoorden, de benoeming van de burgemeesters en alles wat daarrond hangt. We hadden juridisch gelijk, en dan gaat men de politieke akkoorden veranderen. Dan worden die wetten veranderd.
Ik zou dus niet wachten om nu al een serieus politiek signaal te versturen, met de boodschap: dit kan politiek gesproken niet.
De voorzitter : De heer Van Eyken heeft het woord.
De heer Christian Van Eyken : Minister, ik wil even reageren op uw uitspraak dat de Franstaligen zich moeten integreren of aanpassen. Ik heb nooit gezegd dat ze zich niet moeten aanpassen en dat ze nooit Nederlands moeten leren. Veel Franstaligen die in Zaventem, Tervuren of Overijse komen wonen, doen dat ook. Maar dat neemt niet weg dat die Franstaligen ook de mogelijkheid moeten hebben om een Franstalig boek te lezen uit een gemeentelijke bibliotheek. Het is niet omdat je geïntegreerd bent, dat je geen Franstalige boeken wilt lezen.
De heer Eric Van Rompuy : Er zijn toch Franstalige boeken in de bibliotheek van Zaventem?
De heer Christian Van Eyken : Ja, maar welk aandeel? Dat is de kwestie. (Opmerkingen)
De voorzitter : De vraag om uitleg is afgehandeld.