Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 08/05/2012
Vraag om uitleg van mevrouw Gwenny De Vroe tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over wonen onder hoogspanningsleidingen
- 1567 (2011-2012)
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Voorzitter, minister, collegas, in epidemiologisch onderzoek werd een statistisch significant verband vastgesteld tussen wonen nabij hoogspanningsleidingen en kinderleukemie. Volgens de deelnemende experts was er voldoende reden tot bezorgdheid en voorzorg.
In een studie in opdracht van de dienst Milieu en Gezondheid van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie stond te lezen: Er is beleid nodig, waarbij wellicht een onderscheid kan gemaakt worden tussen bestaande en nieuw voorziene situaties. ( ) Een norm (grenswaarde) of een aanbeveling (streefwaarde) voor blootstelling die afgestemd is op de meest kwetsbare groepen, met name kinderen, is aanbevolen. ( ) In nieuwe situaties kan men opteren voor een verbod op bouwen binnen een bepaalde corridor onder een lijn of voor een verplichting om nieuwe installaties naast crèches en scholen te vermijden.
In de commissie Leefmilieu van 11 oktober 2011 is de problematiek van de impact van hoogspanning op de volksgezondheid ook behandeld. Minister, in deze commissie hebt u gezegd dat er op korte termijn een beslissing moet worden genomen met betrekking tot een norm of aanbeveling voor magnetische velden. U zei ook dat beslissingen niet mogen worden uitgesteld om onzekere situaties weg te nemen.
In een antwoord op mijn schriftelijke vraag van 13 januari 2012 hebt u verklaard dat er verschillende scenarios bestudeerd worden. Er werden vier scenarios onderzocht: het invoeren van een norm of aanbeveling; een specifiek beleid voor gevoelige bestemmingen zoals crèches, scholen en ziekenhuizen; een specifiek beleid gericht op nieuwe situaties waarbij woningen of bouwgronden onder of vlakbij nieuwe hoogspanningslijnen komen te liggen. Deze scenarios worden bestudeerd door het departement LNE, in samenwerking met het Departement Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed (RWO), het agentschap Zorg en Gezondheid en Elia. Momenteel worden de berekeningen voor de verschillende scenarios uitgevoerd. Er zou dan een inschatting gemaakt kunnen worden van de kostprijs voor de verschillende scenarios.
Minister, zijn de verschillende scenarios met bijbehorende kostprijs geanalyseerd? Zijn de financiële aspecten voor een van de scenarios in kaart gebracht? Wat is de stand van zaken van de berekeningen van de verschillende scenarios? Wanneer zou een beleidsbeslissing genomen kunnen worden? Van welke factoren is deze beslissing afhankelijk? Binnen welke termijn zal een stappenplan opgemaakt worden voor het omgaan met mogelijke gezondheidsrisicos?
De voorzitter : Mevrouw Eerlingen heeft het woord.
Mevrouw Tine Eerlingen : Minister, in de commissie van 11 oktober 2011 gaf u aan dat experten menen dat het voorzorgsprincipe aangehouden moet blijven, voorlopig althans, en dat er in de toekomst duidelijke normen of aanbevelingen moeten worden opgesteld. Ik ga ervan uit dat er op korte termijn een beslissing zal volgen. Minister, op welke manier zult u die beleidsbeslissing dan communiceren aan de beleidsmakers? Intussen wachten zij nog altijd af en weten de gemeentebesturen niet goed hoe ze moeten omgaan met aanvragen onder hoogspanningsleidingen. Het is wenselijk dat er heel duidelijk en transparant over zou worden gecommuniceerd.
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Voorzitter, collegas, eind vorig jaar heb ik het departement LNE de opdracht gegeven om in samenwerking met het departement RWO, het agentschap Zorg en Gezondheid en de uitbater van het hoogspanningsnet Elia een conceptnota op te stellen voor het omgaan met mogelijke hinder en gezondheidseffecten van hoogspanningslijnen.
De rol van Elia was het geven van technische input in verband met zowel bestaande als geplande hoogspanningslijnen. In deze nota worden verschillende scenarios afgewogen wat betreft beoogde baten en geschatte kosten. Deze opties zijn onder andere geïnspireerd op de adviezen van de experten en stakeholders in het kader van het consultatietraject dat in opdracht van het departement LNE werd uitgevoerd. Er is ook het advies van de Hoge Gezondheidsraad en de resolutie betreffende niet-ioniserende straling die aangenomen werd in het Vlaams Parlement.
De financiële aspecten werden in kaart gebracht door te schatten hoeveel woningen, gevoelige bestemmingen en oppervlakte van onbebouwde percelen gelegen zijn in de magneetveldzone. Dat is een zone waar meer dan 0,4 microtesla als jaargemiddelde kan voorkomen. Er zijn ook zones met gebruiksbeperkingen waar door uitzwaai van de lijnen gebruiksbeperkingen gelden.
Een groot deel van deze informatie was reeds beschikbaar in het kader van de MIRA-rapporten (Milieurapport Vlaanderen) voor bovengrondse lijnen en ondergrondse kabels. Voor het aantal inwoners, de oppervlakte van onbebouwde percelen en het aantal gevoelige bestemmingen onder of vlakbij hoogspanningsverbindingen, alsook voor nieuwe of wijzigingen aan trajecten, waren bijkomende GIS-analyses (geografisch informatiesysteem) noodzakelijk. Hiervoor werd informatie verkregen van het departement RWO wat betreft de ligging van gebouwen, percelen en woongebieden, van Kind en Gezin wat betreft opvanginitiatieven, van het departement Onderwijs voor het aantal en de ligging van scholen en van de VMM wat betreft het aantal inwoners. Daarnaast werd een beroep gedaan op de website van de federale overheidsdienst Economie voor gemiddelde verkoopprijzen van woningen en bouwgronden en werden aan Elia kosteninschattingen gevraagd voor technische aanpassingen aan hoogspanningsverbindingen, zoals het ondergronds leggen bijvoorbeeld.
Het voorontwerp van conceptnota is klaar. Een werkgroep moet de nota vertalen in beleidsaanbevelingen. Er worden een aantal vergaderingen gehouden. Zodra er een akkoord is over de principes van waaruit we vertrekken, zal een stappenplan worden opgemaakt. Er zullen in verschillende beleidsdomeinen maatregelen moeten worden genomen, zoals energie, ruimtelijke ordening, gezondheid, welzijn, leefmilieu. Er zal ook communicatie moeten volgen. De timing hangt uiteraard af van de gekozen beleidslijn. De besprekingen zijn nog bezig en ik kan dus moeilijk een voorafname doen. Op basis daarvan zal worden bepaald wat wanneer kan worden doorgevoerd. De ene maatregel kan snel worden genomen, een andere zal meer tijd vragen.
Men zal ook een onderscheid moeten maken tussen bestaande woningen en nieuwe woningen. Ook de praktische uitvoerbaarheid moet worden nagegaan. Het is belangrijk om met al deze aspecten rekening te houden. Communicatie is heel belangrijk om geen onterechte ongerustheid of bezorgdheid los te weken. Het zal allemaal deel uitmaken van die definitieve conceptnota, die er hopelijk snel zal zijn.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het is belangrijk dat hierover zo snel mogelijk een beslissing wordt genomen.
Ik heb een concreet voorbeeld. In Kortrijk mocht een grond niet verkaveld worden omdat hij net onder een hoogspanningskabel lag. Een paar kilometer verder, in Izegem, mocht er wel een crèche worden geopend op 10 meter van een hoogspanningsmast. Ik heb de bevoegde minister geschreven en hij heeft mij geantwoord dat hij dat enkel kon betreuren, maar dat hij verder niets kon ondernemen.
In Nederland, Italië en Zwitserland is er wel een specifieke regeling uitgewerkt, vertrekkende vanuit het voorzorgsprincipe. Ik vermoed dat wij hier ook in deze richting zullen gaan. Ik kan alleen maar zeggen dat ik blij ben dat er stappen worden gezet. Ik kijk uit naar de conceptnota en de verdere ontwikkeling van dit dossier.
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Ik heb opdracht gegeven om die studie te maken vanuit het departement LNE, maar de concrete toepassingen zullen ook in de conceptnota staan en zullen telkens onder de verschillende bevoegdheden moeten worden uitgevoerd.
In Nederland is er een regelgeving die vanuit Ruimtelijke Ordening wordt getrokken. Op basis daarvan zal iedereen aan het werk moeten gaan. Er zijn vaak ook zware, financiële consequenties waar we beleidsmatig ook rekening mee moeten houden. Je kunt morgen zeggen dat alle woningen die onder hoogspanningslijnen liggen, onteigend worden, maar dat is geen realistisch scenario. Niet iedere hoogspanningslijn is even gevaarlijk. Alle scenarios moeten heel zorgvuldig in kaart worden gebracht om zeker geen onterechte bezorgdheid te creëren. We houden echt wel rekening met de specifieke situatie. Op basis daarvan zullen er beslissingen op maat worden genomen en lijnen worden uitgetekend.
De voorzitter : Als de conceptnota door de regering is goedgekeurd, kunnen we ze in de commissie agenderen voor een debat. Ook collega Taeldeman is hier bijzonder in geïnteresseerd, evenals andere collegas.
We hebben het voordeel dat in deze commissie Ruimtelijke Ordening en Leefmilieu samen zitten. We zijn dus een omgevingscommissie.
De vraag om uitleg is afgehandeld.