Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 08/11/2011
Vraag om uitleg van de heer Hermes Sanctorum tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over de toepassing van de regelgeving omtrent zendmasten
- 250 (2011-2012)
Vraag om uitleg van de heer Sas van Rouveroij tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over de noodzaak van een conformiteitsattest voor het plaatsen van zendmasten
- 358 (2011-2012)
De voorzitter : De heer Sanctorum heeft het woord.
De heer Hermes Sanctorum : Voorzitter, minister, collegas, we hebben al tal van discussies gevoerd over de normering van niet-ioniserende straling. We verschillen duidelijk van mening, maar uiteindelijk koos de Vlaamse Regering voor een conformiteitsattest.
Er wordt nog altijd een stedenbouwkundige vergunning aangevraagd zodra er zichtbare veranderingen in de ruimtelijke ordening gebeuren. Wanneer het gaat over het controleren van de normering de gezondheidsaspecten dan komt het conformiteitsattest naar voren.
Minister, het blijkt echter dat vergunningen voor de plaatsing van zendantennes worden toegekend, zonder dat een conformiteitsattest werd afgeleverd. Dat is heel eigenaardig want het betekent dat bij de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning de procedure met een openbaar onderzoek mensen die het dossier willen inkijken, geen technisch dossier over de impact op het milieu en de gezondheid vinden. Het conformiteitsattest is niet aanwezig. Er klopt dus iets niet.
Minister, bent u het eens met die analyse? Wilt u dat veranderen zodat een conformiteitsattest noodzakelijk is, ook bij de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag voor een installatie waar antennes op worden geplaatst?
De voorzitter : De heer van Rouveroij heeft het woord.
De heer Sas van Rouveroij : Voorzitter, minister, collegas, het besluit van de Vlaamse Regering van 19 november 2010 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne wat betreft de normering van vast en tijdelijk opgestelde zendantennes voor elektromagnetische golven tussen 10 megahertz en 10 gigahertz bepaalt dat de exploitatie van een vast opgestelde zendantenne of de verandering van een vast opgestelde zendantenne verboden is zonder conformiteitsattest.
Het conformiteitsattest wordt afgeleverd door de afdeling bevoegd voor milieuhinder van elektromagnetische golven. Dit betekent dat een conformiteitsattest niet noodzakelijk is voor het plaatsen van een zendantenne, maar wel voor het exploiteren van een zendantenne. Dit lijkt echter de wereld op zijn kop. Bouwvergunningen voor bijvoorbeeld een verbouwing aan een woning worden enkel toegekend op basis van vooraf ingediende plannen, niet andersom. Dit betekent ook dat de bevoegde diensten van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) haar bevoegdheden beperkt ziet tot het achteraf mogen controleren van vergunde installaties. Het is nadien voor omwonenden, maar ook voor gemeente- en stadsbesturen moeilijker en financieel ondraaglijk(er) om vergunde zendantennes via een gerechtelijke procedure voor de Raad van State aan te vechten, nadat een vergunning werd toegekend, zonder vooraf een conformiteitsattest te moeten voorleggen.
Het lijkt derhalve aangewezen om het besluit van de Vlaamse Regering van 19 november 2010 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne wat betreft de normering van vast en tijdelijk opgestelde zendantennes voor elektromagnetische golven tussen 10 megahertz en 10 gigahertz aan te passen, zodat in de toekomst niet alleen een conformiteitsattest moet afgeleverd zijn voor het exploiteren van een zendmast, maar tevens voor het verkrijgen van een bouwvergunning.
Minister, bent u zich bewust van dit probleem? Werd het reeds aangekaart bij uw diensten? Zo ja, welke stappen zijn er reeds ondernomen om deze anomalie te verhelpen?
Overweegt u het besluit van de Vlaamse Regering van 19 november 2010 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne wat betreft de normering van vast en tijdelijk opgestelde zendantennes voor elektromagnetische golven tussen 10 megahertz en 10 gigahertz aan te passen in de zin dat het conformiteitsattest moet worden afgeleverd voor het verkrijgen van een bouwvergunning? Zo neen, waarom niet?
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Voorzitter, collegas, ik denk dat een aantal zaken met elkaar worden verward.
Voor de oprichting van een zendmast of een zendantenne zijn twee dingen vereist. Er is een stedenbouwkundige vergunning nodig dat staat in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening en er is de milieuwetgeving, die met een conformiteitsattest werkt.
Beide regelgevingen hebben elk hun finaliteit. De stedenbouwkundige vergunning gaat na of het in de omgeving past en of er een vergunning kan worden gegeven. De milieuwetgeving heeft te maken met de straling en de impact op de gezondheid van de mensen.
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening bepaalt dat ingrepen die impact hebben op de ruimtelijke ordening vergunningsplichtig zijn. De Vlaamse Regering heeft echter een aantal van die ingrepen bij besluit vrijgesteld van de vergunningsplicht.
De Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening legt ook op dat er bij de beoordeling van een dossier rekening moet worden gehouden met de impact op milieu en gezondheid. Voor dat aspect van de beoordeling heeft de Vlaamse Regering de normering voor de zendantennes goedgekeurd. Die normering heeft als doel de blootstelling aan elektromagnetische straling van de omwonenden te beperken om gezondheidseffecten te voorkomen. Bij de beoordeling van bouwvergunningsaanvragen verwijst de stedenbouwkundig ambtenaar dan ook naar die normering en is er geen bijkomende specifieke beoordeling van de milieuaspecten meer nodig.
Bij de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning organiseert de gemeente het openbaar onderzoek. Tijdens dit onderzoek kunnen omwonenden, maar ook de gemeente bezwaren indienen. Het klopt dat er aan het conformiteitsattest geen onderzoek is verbonden. Ofwel voldoet men aan de normering, ofwel niet. Het is ook niet zinvol om dat te doen. Aan de ene kant zijn er vrijstellingen voor kleine antennes op gebouwen, aan de andere kant zijn er de zendmasten waarvoor wel een vergunning nodig is. Stel dat we hiervoor een openbaar onderzoek zouden doen, dan zouden er twee aparte circuits van aanpak zijn.
Het klopt wel niet dat iemand een vergunning kan krijgen of een mast kan oprichten als er geen conformiteitsattest is. Dat staat in alle vergunningen die worden afgeleverd: men moet ook effectief een conformiteitsattest hebben. Als er bijvoorbeeld voor een antenne een vergunning wordt verleend, maar er is nog geen conformiteitsattest, dan kan die antenne niet in gebruik worden genomen.
De heer Hermes Sanctorum : Ze kan er wel staan.
Minister Joke Schauvliege : Ze kan er staan, maar ze mag niet werken.
Volgens mij is er dus geen hiaat in de wetgeving. Het conformiteitsattest biedt voldoende garanties dat de normering wordt nageleefd en is verplicht voor een ingebruikname.
Ik weet ook en wellicht is jullie vraag daardoor ingegeven dat er een werkgroep is die ijvert voor een nog strengere normering. Ze verspreiden standaardformulieren om te wijzen op een hiaat in de wetgeving. Dat klopt dus niet, want er is geen hiaat. Ik heb wel begrip voor het feit dat het verwarring schept. We proberen er alles aan te doen om duidelijk te communiceren. Op de website van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie (LNE) is er een rubriek zendantennes waar alles goed is uitgewerkt. We zullen het nog duidelijker maken.
Collegas, ik hoop wat onduidelijkheid te hebben weggenomen. Je kunt dus geen antenne exploiteren zonder het conformiteitsattest. Dat is verplicht. Als er geen attest wordt afgeleverd, staat de antenne er wel maar ze kan niet werken.
De voorzitter : De heer Sanctorum heeft het woord.
De heer Hermes Sanctorum : Minister, ik weet niet goed wat ik moet denken van uw antwoord. Aan de ene kant erkent u de problematiek en begrijpt u dat de mensen bezorgd zijn omdat die antennes daar staan. Aan de andere kant neemt u er akte van maar stelt u ook geen wijziging voor.
Minister, het is toch heel eenvoudig. Als je echt transparant wil zijn voor burgers en lokale besturen bij een openbaar onderzoek om zon dossier te beoordelen, dan stop je alles in dat dossier, ook de overwegingen inzake milieu en gezondheid. Het conformiteitsattest moet er dan ook bij zijn. Het gaat toch niet op dat mensen enkel de zendmast kunnen beoordelen, maar niet de antennes die uiteindelijk zullen stralen.
U weet dat de Raad van State al stedenbouwkundige vergunningen heeft geschorst wegens het feit dat onvoldoende rekening wordt gehouden met de eventuele impact op milieu en gezondheid. Volgens mij organiseert u effectief een hiaat en een mogelijkheid om naar de Raad van State te stappen, want op die manier kan iemand perfect aanklagen dat er een mast staat maar dat hij niet op de hoogte is van de impact van de antennes.
De voorzitter : De heer van Rouveroij heeft het woord.
De heer Sas van Rouveroij : Minister, begrijp ik het goed dat men bij het beoordelen van de stedenbouwkundige vergunning, wat de milieuaspecten betreft, criteria hanteert die gelijkaardig zijn aan de criteria die uiteindelijk ook worden gebruikt voor het conformiteitsattest?
Als die redenering juist is, dan betekent het dat het conformiteitsattest op dat moment geen toegevoegde waarde heeft en een soort formeel moment is in hoofde van het BIPT. Zij leveren dan een attest af waarvan de beoordeling ten gronde al heeft plaatsgevonden in het kader van de bouwvergunning. Zo meen ik het te mogen begrijpen uit het antwoord van de minister. Als dat zo is, dan is er ten gronde geen probleem, maar dan zie ik niet in waarom men het conformiteitsattest niet gewoon incorporeert of als eliminerend beschouwt bij het afleveren van een bouwvergunning, want dan is er helemaal geen enkel risico.
Er is toch het risico dat men een auto bouwt die nadien niet mag rijden. Dat is een ongelukkige situatie voor iedereen: voor de bouwer van de auto maar ook voor diegene die er mee had willen rijden en voor diegenen die niet wensen dat er mee zou worden gereden. Iedereen is een beetje de klos van het bouwen van een zendmast. Als er nadien geen conformiteitsattest wordt afgeleverd, dan blijkt er toch een probleem te zijn want dan mag de zendmast niet in exploitatie. Ik begrijp dan niet dat het bij het verlenen van een bouwaanvraag, waar men gebruikmaakt van dezelfde criteria als die van het conformiteitsattest, geen probleem was, maar dat er wel een probleem is als het attest niet wordt afgeleverd. Dat kan volgens mij nooit het gevolg zijn van de toepassing van dezelfde regelgeving. Ben ik duidelijk?
De heer Bart Martens : In het Milieuvergunningendecreet en de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening hebben we dat opgelost door te zeggen dat een stedenbouwkundige vergunning niet uitvoerbaar is zolang er geen milieuvergunning is afgeleverd en omgekeerd. Zo voorkom je wat de heer van Rouveroij zegt: dat er een auto wordt gebouwd die niet zal mogen rijden. Er wordt een inrichting opgetrokken, maar de exploitatie wordt onmogelijk gemaakt.
Minister, misschien is er ook een oplossing te vinden in de omgevingsvergunning die er aankomt. Dat is één vergunning, waarbij het conformiteitsattest misschien kan worden beschouwd als een soort machtiging die voorafgaand moet worden geleverd vooraleer men effectief tot de bouw en exploitatie mag overgaan.
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Ik denk dat de nuance ligt in het feit dat dit niet echt een milieuvergunning is. Het is een conformiteitsattest. Men gaat na of het aan de normen voldoet. De stedenbouwkundige vergunning verwijst naar die normering. Er is natuurlijk wel een link. Als er een vrijstelling van bouwvergunning is, dan is er gewoon een melding. Maar een antenne met bouwvergunning kan niet in werking treden zonder het conformiteitsattest. Het ene is wel aan het andere gelinkt. Het is niet zomaar een milieuvergunning die wordt afgeleverd.
De heer Hermes Sanctorum : Vanuit de reguleringsimpactanalyse werd indertijd voorgesteld om met een conformiteitsattest te werken in plaats van een milieuvergunning. Nu zegt u dat die redenering van een milieuvergunning en een stedenbouwkundige vergunning niet opgaat, omdat het maar over een conformiteitsattest gaat. Dat is een onzinnige redenering.
Een stedenbouwkundige ambtenaar voert geen computersimulaties van straling uit. Ik denk dat de heer van Rouveroij dat ook vroeg: blijkbaar gebeurt er al een evaluatie door de stedenbouwkundige ambtenaar, die het conformiteitsattest overbodig maakt. Dat is niet waar. Die stedenbouwkundige ambtenaar bekijkt zuiver het aspect van ruimtelijke ordening. Het conformiteitsattest, afgeleverd door het BIPT, gaat over de normering. Dat wordt berekend op basis van de simulaties. Het zijn twee totaal verschillende trajecten.
Eigenlijk zou eerst dat attest moeten komen en dan pas een aanvraag tot een stedenbouwkundige vergunning. Maar u blijft eraan vasthouden dat die dubieuze situatie blijft bestaan, minister. Ik begrijp echt niet waarom.
Minister Joke Schauvliege : Ik ga niet akkoord dat het een dubieuze situatie is. We hebben uitdrukkelijk gekozen voor een conformiteitsattest. We hebben die discussie hier gevoerd. Dat is het beste. Het is een beetje zoals een keuringsbewijs voor een wagen. We hebben het daarnet toch gehad over het bouwen van een wagen die niet kan rijden. Het is het beste dat zwart op wit wordt aangetoond dat het voldoet aan de normen. De stedenbouwkundige vergunning verwijst gewoon naar de normen waaraan het moet voldoen. Het is een logische redenering.
Er zal geen enkele antenne worden gebouwd, ook niet één die geen stedenbouwkundige vergunning moet hebben, die in werking kan treden zonder een conformiteitsattest. Dat is een garantie voor de bevolking dat er voldoende over wordt gewaakt dat de normering wordt gerespecteerd. Als een operator het risico wil nemen om die al te bouwen zonder garantie voor dat conformiteitsattest, is dat zijn risico. Dat is dan pech. Men zal het ook niet doen als men die garantie niet heeft.
De heer Sas van Rouveroij : De vergelijking met de auto gaat wel op. De auto wordt gebouwd door een autoconstructeur, maar nadat die is gebouwd, moet de auto een gelijkvormigheidsattest krijgen. Taalkundig is dat een conformiteitsattest. Maar de heer Sanctorum en ik klagen aan dat die auto gebouwd is en daar staat. Stel dat het conformiteitsattest niet wordt afgeleverd, staat daar wel een zendmast, of dus een auto waarmee je niet kunt rijden. Ik wil over uw uitleg eens goed nadenken, minister. Als je de volgorde omkeert, zit je wel met iets raars, zeker als je in de beeldspraak van de auto blijft. Je moet het dus gelijktijdig laten lopen. Je kunt moeilijk een conformiteitsattest voor je vergunning hebben.
De heer Hermes Sanctorum : Toch wel, want die operator weet exact wat die daar wil plaatsen. Op basis van de eigen berekeningen moet die een aanvraag indienen, uiteraard. Die maakt op voorhand al die afweging.
De voorzitter : Het incident is gesloten.