Commissie voor Onderwijs en Gelijke Kansen
Vergadering van 14/03/2011
Vraag om uitleg van de heer Wim Wienen tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over politieke stellingnamen in het onderwijsblad Klasse voor Leraren
- 1326 (2010-2011)
Vraag om uitleg van de heer Boudewijn Bouckaert tot de heer Pascal Smet, Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel, over de tendentieuze duiding in het maandblad Klasse voor Leraren inzake de Palestijnse kwestie
- 1409 (2010-2011)
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Voorzitter, de editie van februari 2011 van het onderwijsblad Klasse voor Leraren heeft me enigszins verrast. In dat nummer is een tekening van een kind uit Ramallah gepubliceerd. Wat mij betreft, mag Klasse voor Leraren vol kindertekeningen staan. Dat stoort me niet. Ik heb echter wel problemen met de duiding die bij deze tekening is gegeven.
De tekening beeldt een jongetje uit dat achter tralies gevangen zit. Ik citeer het tekstje bij deze tekening: Griet Deknopper is docent lerarenopleiding met loopbaanonderbreking. Vorig jaar trok ze naar Palestina. Daar bezocht ze scholen in vluchtelingenkampen en organiseerde workshops beeldende expressie met kinderen en jongeren op de Westelijke Jordaanoever. Wat wil je over jezelf aan andere kinderen in de wereld vertellen? was de opdracht. Een dertienjarige jongen uit Ramallah maakte dit zelfportret. Vandaag toont hij het via Klasse aan 200.000 leraren. Begin februari vertrekt Griet opnieuw op expeditie naar onderdrukt gebied om lokale leraren te ondersteunen en Vlaamse leraren te inspireren. Volg Griet op www.klasse.be/leraren en op www.schoolexpeditie.org.
Ik heb daar een probleem mee. Deze tekst geeft een eenzijdige kijk op de situatie in Palestina en in Israël. De problematiek is niet zo eenvoudig als ze hier wordt voorgesteld. Bovendien heb ik problemen met het woordgebruik. In de tekst wordt, vermoedelijk namens Klasse voor Leraren, duidelijk gesteld dat er sprake van onderdrukking is. Die eenzijdigheid vind ik problematisch. Klasse voor Leraren is een tijdschrift dat door het Vlaamse Ministerie van Onderwijs wordt uitgegeven en bijgevolg politiek neutraal zou moeten zijn.
Ik vind dat we beide klokken moeten horen luiden. Het tijdschrift kan evengoed een tekening plaatsen van kleine Joodse leerlingen die elke dag onder bewaking van het leger naar school gaan. Die kinderen kunnen ook een schrijnende tekening maken. Voor mij is het belangrijk beide klokken te horen luiden.
Wat me daarnaast stoort, is de ophemeling van mevrouw Deknopper. Het gaat hier niet om een onbesproken vrouw. Op de Gentse Feesten heeft ze een projectje voor kinderen opgezet. Dat projectje hield in dat kinderen bootjes met Israëlische soldaatjes erop tot zinken moesten brengen of op zijn minst de soldaatjes in het water moesten laten verdrinken.
Ik lees dat mevrouw Deknopper docente lerarenopleiding is. Ik vind dit geen pedagogisch verantwoord voorbeeld van de manier waarop met kinderen moet worden omgegaan. Indien ze zo onverantwoordelijke spelletjes, die eigenlijk politieke acties zijn, op kinderen loslaat, stoort het me dat een dergelijke vrouw lerarenopleiding doceert.
Wat weinig neutrale standpunten over internationale politieke kwesties betreft, is Klasse voor Leraren trouwens niet aan zijn proefstuk toe. Ik citeer een eerder nummer van het tijdschrift: Israël beweert de enige democratie in de regio te zijn, maar in werkelijkheid is dit land alleen een democratie voor wie in het plaatje past - blanke Joodse mannen die hun legerdienst vervullen. Kritische Israëlis, Ethiopische en Arabische Joden, gehandicapten, vrouwen, holebis, gewetensbezwaarden en Palestijnen hebben geen rechten. Ik vind dit weinig interessant voor een tijdschrift dat neutraal zou moeten zijn.
Tot slot vind ik dat Klasse voor Leraren eigenlijk over het onderwijs in Vlaanderen moet gaan. Dat is het belangrijkste punt. Indien in het tijdschrift naar het buitenland wordt verwezen, moet het gaan over het onderwijs in het buitenland. Die verwijzingen moeten voor leraren een meerwaarde bieden. Ik weet niet in welke zin het importeren van een internationaal conflict een meerwaarde voor Vlaamse leraars kan betekenen. Ik ben er dan ook geen voorstander van de Palestijnse strijd, dat internationale conflict in het Midden-Oosten, naar Klasse voor Leraren te exporteren.
Minister, wat is uw standpunt over de in mijn ogen eenzijdige voorstelling van zaken in Klasse voor Leraren? Kan dit of kan dit niet? Ik zou graag uw mening hierover eens horen.
Hebt u met de hoofdredactie van Klasse voor Leraren contact opgenomen? Wat is het resultaat van dit overleg of van dit contact?
Ik zou graag weten wat het nut en de meerwaarde was van een dergelijke zaak op twee bladzijden te brengen in het tijdschrift Klasse voor Leraren. Minister, is er volgens u plaats in Klasse voor een eenzijdige politieke stellingname zoals deze? Als dat niet het geval is, welke maatregelen hebt u dan intussen genomen om een dergelijke tendentieuze manier van opinies brengen in een dergelijk tijdschrift in de toekomst te vermijden?
De heer Boudewijn Bouckaert : Ik heb een gelijkaardige vraag. De feiten die de heer Wienen heeft gesteld, zal ik niet herhalen. Het gaat over een heel kort artikeltje met als achtergrond een tekening van een Palestijnse jongen in Ramallah. Dat kort artikeltje is op zichzelf relatief onschuldig, behoudens de omschrijving onderdrukt, maar daar kun je lang over discussiëren. Bezet was misschien beter geweest, dat is ook correct.
Het probleem is dat in het korte artikel ook wordt verwezen naar een website waarop veel meer uitleg wordt gegeven over de activiteiten van mevrouw Deknopper. Dat is absoluut niet meer zo onschuldig. Mevrouw Deknopper heeft deelgenomen aan de flottielje die de zogenaamde blokkade van Gaza Gaza wordt niet geblokkeerd, de toegang tot Gaza wordt gecontroleerd wilde doorbreken. Mevrouw Deknopper is in die context ook op de televisie geweest. Ze is absoluut geen onbekende in de media. Ze wordt geassocieerd met een zeer radicale tendens ten opzichte van Israel, waar men mee akkoord kan gaan of niet. Er zijn in deze problematiek heel veel standpunten, gaande van extreem pro Hamas tot extreem pro Israël. Mevrouw Deknopper neemt daarin een duidelijk geprofileerd standpunt in.
Ik heb zelf op de Gentse Feesten meegemaakt ik was daardoor gechoqueerd hoe kleine kinderen worden aangezet om met steentjes of geld naar een flottielje van Israëlische soldaten te gooien en ze eraf te knikkeren. Voor mijn part mag dat, maar je moet dat niet omschrijven als activiteiten van een vredesactiviste. Dat is duidelijk kant kiezen in een bestaande latente oorlog.
Ik verwijt Klasse niet dat het een impliciete anti-Israelische agenda heeft. Ik vermoed dat het hier gaat om een slordigheid. Ik hoop dat althans. Het is al verschillende keren gezegd: Klasse is een tijdschrift dat door de Vlaamse overheid en dus de Vlaamse belastingbetaler wordt gefinancierd en moet dan ook objectiviteit en neutraliteit sterk respecteren. Het is een onderdeel van onderwijscommunicatie met kinderen, met ouders en met leerkrachten. Het zou dus ongepast zijn voor de geloofwaardigheid en aantrekkingskracht van Klasse binnen de Vlaamse onderwijswereld indien men bepaalde publieke opinies, hetzij op Vlaams vlak, hetzij op internationaal vlak, vanuit een eenzijdige invalshoek en zonder enige tegenopinie, expliciet of impliciet zou propageren. Je mag dat doen in allerlei opinietijdschriften, geen enkel probleem, daarvoor hebben we de vrijheid van meningsuiting, maar met Klasse ligt dat toch enigszins anders.
In het licht van de hierboven beschreven uiteenzetting had ik graag een antwoord vernomen op de volgende vragen. Minister, gaat u akkoord met de stelling dat Klasse zich als belangrijk kanaal voor de onderwijscommunicatie met kinderen, ouders en leerkrachten moet hoeden voor het expliciet of impliciet propageren van bepaalde politieke stellingnames op Vlaams of internationaal vlak? Welke initiatieven zal de minister nemen om een herhaling van dergelijke incidenten te vermijden, met inbegrip van eventuele contactname met de dienst communicatie op het departement?
De voorzitter : Minister Smet heeft het woord.
Minister Pascal Smet : Voorzitter, de redactie van Klasse heeft een onafhankelijk redactiestatuut. In principe kom ik daarin als minister niet tussenbeide. Het blad heeft als opdracht een brede kijk op mens en samenleving. Ik begrijp dat de twee vraagstellers het al oneens zijn over het stuk in Klasse zelf, of het al of niet problematisch is. Bij de ene gaat het meer over de doorverwijzende website waar andere informatie staat.
Op basis van wat u hebt uiteengezet, zie ik geen reden waarom ik zou moeten ingrijpen. Klasse heeft een getuigenis gebracht van een Vlaamse docente in de lerarenopleiding die een tekening heeft getoond en de term onderdrukt heeft gebruikt. De officiële term is bezet gebied. Bezet of onderdrukt: what is the difference? Zoveel verschil zit daar ook weer niet op.
De heer Boudewijn Bouckaert : Gaza is trouwens niet bezet.
Minister Pascal Smet : Het gaat niet over Gaza, het gaat over de Westelijke Jordaanoever.
De heer Boudewijn Bouckaert : Onderdrukt is een zeer normatieve term.
Minister Pascal Smet : Bezet is ook een normatieve term.
De heer Boudewijn Bouckaert : Neen, bezet is een feit. Een gebied is bezet door een leger.
Minister Pascal Smet : Laten we niet verzanden in semantische discussies. Er zijn ook andere teksten. Ik hoor hier een citaat dat komt uit een eerdere tekst. De woorden werden uitgesproken door een Israëlische vrouw, Ruth Hiller. Ze is joodse, moeder van zes kinderen, woont in Tel Aviv en leidt New Profile, een Israëlische vredesorganisatie.
Samengevat, ik vind dat Klasse geen politieke propaganda mag brengen. Daar wil ik heel duidelijk over zijn. Maar ik zie in deze zaak geen redenen waarom ik iets zou moeten doen met het Agentschap voor Onderwijscommunicatie.
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Minister, u zegt dat de vraagstellers het oneens zijn met het stuk en de website, maar dat doet hier niet ter zake. Ik heb mijn mening over wat daar gebeurt en over heel wat andere zaken. Misschien is die heel wat genuanceerder dan wat u verwacht, maar daarover gaat het hier niet. U zegt dat Klasse een onafhankelijk redactiestatuut heeft. Allemaal goed en wel, maar Klasse is gebonden aan neutraliteit. Eenzijdige stukken kunnen niet. Ik ben ook gaan kijken naar de website die daar wordt gepropageerd. Het stukje in Klasse is heel kort, dus als je meer wilt weten, moet je die website bezoeken.
Zaken die ik op die website lees, zijn heel anti-Israël gericht. Los van het feit of je het daarmee eens bent of niet, ik weet dat ik ze niet zou moeten schrijven, want dan zou iedereen moord en brand schreeuwen. Het is hetzelfde als Oxfam dat destijds een boycot Israël-actie mocht doen. Mocht het Vlaams Belang zoiets in zijn hoofd krijgen, het kot zou te klein zijn, maar als dat van de linkerkant komt, mag het allemaal. Dan is er geen reden om in te grijpen.
Voor mij is de kern van de vraag het systeem. Mijn moeder zaliger heeft het mij altijd zo aangeleerd: in conflicten moet je twee klokken horen luiden. In dit geval is dat niet zo. Het jongetje uit Ramallah komt aan bod met een tekening, die mooi is, maar dat staat er los van. Waarschijnlijk heeft hij schrijnende toestanden meegemaakt. Dat is heel erg, maar aan de andere kant worden elke dag Joodse leerlingen door het leger begeleid naar school, omdat het niet veilig is. Die kunnen ook schrijnende tekeningen maken. Dat is het enige wat ik wil bereiken met mijn vraag. Het is niet nodig om eenzijdig te doen. Laat dan minstens de twee klokken luiden. Dat is de kern van mijn vraag om uitleg.
Minister, ik stel vast dat u mijn standpunt niet deelt en dat u zegt dat er geen enkele reden is om tussenbeide te komen. Ik vind dat jammer, vooral ook vanwege de propaganda die wordt gemaakt voor een website die op bepaalde vlakken onbehoorlijk is.
De heer Boudewijn Bouckaert : Ik deel de mening van de heer Wienen. Minister, u zegt heel duidelijk dat Klasse neutraal moet zijn en moet opletten met politieke standpunten, terwijl hierop een overtreding is gebeurd. Het gaat ook een beetje over de figuur die is gekozen: mevrouw Griet Deknopper. Heel veel mensen zijn actief in die moeilijke kwestie Israël-Palestina, maar ze houden er een veel neutraler imago op na. Klasse had de reactie van zulke mensen misschien kunnen belichten. Griet Deknopper staat aan een heel extreme kant in heel dat spectrum. Daardoor geeft Klasse de indruk dat het in het conflict Israël-Palestina duidelijk de kant kiest van een heel radicale tendens.
Minister, Klasse heeft zijn missie en deontologie overtreden. U zou minstens een signaal mogen geven, u zou kunnen meedelen dat bepaalde volksvertegenwoordigers daar een probleem mee hebben en dat Klasse in de toekomst misschien beter moet opletten met de keuze van zijn artikels.
Minister Pascal Smet : Dat weten ze ondertussen.
De heer Boudewijn Bouckaert : Als de minister het zegt, heeft dat toch meer effect. Hier is herhaaldelijk kritiek geuit op de nogal grote budgetten voor Klasse, en er is al vaak getwijfeld aan het nut van Klasse. Die discussie gaan we hier niet voeren, maar als Klasse blijft doorgaan met zulke tendentieuze artikels, zal zijn draagvlak verder worden ondermijnd.
De voorzitter : Het incident is gesloten.