Commissie voor Woonbeleid, Stedelijk Beleid en Energie
Vergadering van 10/02/2011
Vraag om uitleg van mevrouw Veerle Heeren tot mevrouw Freya Van den Bossche, Vlaams minister van Energie, Wonen, Steden en Sociale Economie, over de Vlaamse Woonlening
- 1119 (2010-2011)
De voorzitter : Mevrouw Heeren heeft het woord.
Mevrouw Veerle Heeren : Voorzitter, minister, collegas, ik heb een vraag over goed nieuws want blijkbaar doen heel veel Vlamingen, die voldoen aan de inkomensvoorwaarden, een beroep op de Vlaamse Woonlening. Een kanttekening die we erbij moeten maken, is dat men vorig jaar een wachtlijst heeft moeten maken. Het resultaat is dat voor een aantal bouwmaatschappijen in januari het hele jaarbudget al is opgebruikt.
Vorige week heeft de heer Sauwens mij nog gevraagd welk advies hij over die lening moest geven aan een inwoner van zijn gemeente. Je kunt moeilijk aan die man zeggen dat hij moet wachten tot januari 2011. Ik heb hem gezegd dat hij misschien best naar de private markt gaat. Was die man vorig jaar in augustus naar de private markt gegaan, dan had hij een goedkopere lening gehad dan hij vandaag zou hebben omdat de intrestvoeten intussen gestegen zijn.
Om een lang verhaal kort te maken: het budget is er, maar het is vrij snel uitgeput, met alle gevolgen van dien. Het is een heel bevreemdende situatie, vooral als je weet dat de Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen (VMSW) sinds januari een mediacampagne voert om de Vlaamse Woonlening te promoten.
Ik kan me best voorstellen dat in bepaalde regios van Vlaanderen het budget al op is en in andere nog niet, maar als ik me goed geïnformeerd heb, zullen tegen april van dit jaar alle budgetten uitgeput zijn.
Minister, wanneer is de huidige publiciteitsactie van de VMSW in de media gestart? Ik heb het zelf al twee keer gezien. Van wie ging dit initiatief uit? Wat kost deze campagne? Wat wil men er eigenlijk mee bereiken? Stel u voor: je bent kandidaat voor zon lening, je ziet de reclame maar tegelijk hoor je van de bouwmaatschappij in je streek dat je op een wachtlijst komt voor een lening voor 2012. Mensen begrijpen dat niet en eerlijk gezegd, verhoogt het onze geloofwaardigheid niet.
Is het juist dat de budgetten voor gesubsidieerde sociale leningen van de VMSW voor dit jaar uitgeput zijn? Zijn er regionale verschillen? Is er een bepaalde reden voor? Kan dat op een bepaalde manier genuanceerd worden?
In welke mate is het zinvol om de inschrijvingen voor een sociale lening verder te zetten op het ogenblik dat het jaarbudget opgebruikt is? Was het niet beter geweest bij uitputting van het budget, ook te wachten met nieuwe inschrijvingen tot het daaropvolgende jaar? In wezen legt men in het lopende jaar dan al een zeer zwaar beslag op het budget van het daaropvolgende jaar, waardoor de kredietverstrekking nog sneller dan andere jaren moet worden stopgezet. Kandidaten die men ondanks hun inschrijving vorig jaar omwille van de snelle uitputting van de budgetten ook dit jaar niet kan helpen en noodgedwongen dient door te verwijzen naar volgend jaar of naar een andere kredietverstrekker, waren toch correcter bediend indien men ze vorig jaar onmiddellijk had doorverwezen naar een private financiële instelling: ze zouden dan een lening hebben gehad die goedkoper was dan ze vandaag is.
Wordt door deze werkwijze en het al jaren aanslepende stop-and-gobeleid inzake de leningen van de VMSW de credibiliteit van de kredietbemiddelende maatschappijen en van de VMSW zelf niet nog verder ondermijnd? Wat is uw persoonlijke mening daarover? Wat voor mij vooral belangrijk is, is hoe we daarop kunnen anticiperen. Er zijn veel aanvragen, dat is positief. Mits het schuiven van budgetten, kunnen we misschien toch wel anticiperen.
Hoe zit het met de budgetten voor de leningen van het Woningfonds? Ware het dan niet wenselijk indien hier nog voldoende budget voorhanden is, om dit gedeeltelijk over te dragen naar de VMSW of zelfs een grote pot te creëren waaruit beide instellingen zouden kunnen putten tot de volledige middelen op zijn? Zo neen, om welke redenen niet? Zo ja, welke initiatieven wilt u eventueel nemen?
U weet dat ik, en ik niet alleen, de voorbije jaren een grote voorstander ben geweest voor een harmonisering van de leningen. Er worden stappen gezet. Ooit was u minister van Consumentenzaken. Ik weet dat u ook wakker ligt van de klant als gebruiker van de overheid. Op welke manier kunnen we ervoor zorgen dat de Vlaming, waar hij ook woont, de lening kan krijgen op een transparante manier en via het eenloketsysteem. Hoe dat georganiseerd wordt, in frontoffice of in backoffice, dat houdt me niet bezig, als het maar transparant is en als het onze geloofwaardigheid maar ten goede komt.
De voorzitter : Mevrouw Homans heeft het woord.
Mevrouw Liesbeth Homans : Voorzitter, minister, mevrouw Heeren, uw vraag ging in eerste instantie over de campagne van de VMSW over de sociale lening. Ik ben het absoluut eens met uw opmerkingen daarover.
Uw laatste vragen gingen eigenlijk over het behoud of over het in stand houden van het systeem van de sociale lening zoals het nu is. Als ik u goed begrepen heb, hebt u ook gepleit om de budgetten van het Vlaams Woningfonds (VWF) over te hevelen naar de VMSW. Ik heb er zelf ook voor gepleit om het stelsel te harmoniseren. Het is belangrijk dat één belangrijke actor die taak op zich neemt. Voor mij is het absoluut geen uitgemaakte zaak dat het de VMSW moet zijn. Ik denk dat het VWF momenteel de grootste naambekendheid heeft, ook voor het verstrekken van sociale leningen.
Wie het uiteindelijk moet doen, is niet mijn grootste bekommernis, maar wel dat er zoveel mogelijk Vlamingen een beroep moeten kunnen doen op een sociale lening om een eigendom te kunnen verwerven.
De voorzitter : De heer Hendrickx heeft het woord.
De heer Marc Hendrickx : Voorzitter, ik heb er weinig aan toe te voegen, enkel dat ik ongeveer een jaar geleden bijna net dezelfde vraag heb gesteld. Blijkbaar heeft men nog niet de juiste lessen getrokken. Ik kijk dus ook uit naar het antwoord van de minister.
De voorzitter : De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe : Voorzitter, minister, ik heb aandachtig geluisterd naar de vragen. Het regeerakkoord is het regeerakkoord en we moeten alle inspanningen doen die nodig zijn om dat luik van het regeerakkoord uit te voeren.
Wat voor mij het belangrijkste is, is niet de naambekendheid, want daar kun je aan werken, maar wel wat het beste is voor de consument en de ontlener. Of het maatschappij x, y of z is, kan me niet schelen.
We moeten ook de financiële situatie van de actoren die het nu doen, eens analyseren, evenals het beleid uit het verleden. Dat zou voor mij ook een doorslaggevende factor in het debat zijn. Ik denk dat we nog alle kansen zullen krijgen om hierover te debatteren, maar de ontlener is belangrijk en de structuren zijn van ondergeschikt belang.
De voorzitter : Minister Van den Bossche heeft het woord.
Minister Freya Van den Bossche : Voorzitter, collegas, de campagne van de VMSW is een campagne om de Vlaamse Woonlening bij een breder publiek bekender te maken. In de eerste week van februari zijn er zeven spotjes geweest op Eén. Er is een encartage in Humo gepland, een advertentie in 13 en een artikel in Woonwoord. Er is online bannering en er zijn vermeldingen op een aantal websites van overheidsinstanties. Daarnaast zijn er affiches en worden er folders verspreid via de sector.
De raad van bestuur van de VMSW heeft het initiatief genomen voor de informatiecampagne. Het voornaamste doel was om de Vlaamse Woonlening bekender te maken bij een breder publiek. Uit onderzoek van de VMSW bleek dat mensen via via wel het een en ander over de lening wisten, maar dat mensen die niet de juiste contacten hadden, de lening van de VMSW niet kenden, in tegenstelling tot de lening van het VWF die inderdaad een grotere naambekendheid heeft.
De VMSW heeft geoordeeld dat het goed zou zijn, ondanks het feit dat de budgetten telkens voor het einde van het jaar uitgeput zijn, om iedereen dezelfde kans voor die lening te geven door dezelfde kennis te geven en om dus een brede informatiecampagne te voeren. Ik begrijp die overweging en ik vind die ook zinvol. Anderzijds moeten we er ook op letten dat we de mensen niet de indruk geven dat ze onmiddellijk bij de VMSW terechtkunnen voor een lening wanneer het budget zo goed als uitgeput zou zijn. Ik deel dus zeker deze bezorgdheid en voor toekomstige informatiecampagnes zullen we beide bezorgdheden toch tegenover elkaar moeten afwegen.
Het budget voor 2011 is gelukkig nog niet echt uitgeput. De VMSW dient ieder jaar een jaarprogramma in voor de sociale leningen met een aantal deelbudgetten. In hoofdzaak gaat het om de belening van sociale koop, particuliere renovatieverrichtingen of nieuwbouw. In afwachting van het programmavoorstel van de VMSW en de volledige goedkeuringsprocedure daarvan, prefinanciert de VMSW met eigen middelen een beperkt gedeelte van dat programma zodat particulieren al onmiddellijk, van in het begin van het jaar, bij de VMSW terechtkunnen. Dat geprefinancierd gedeelte is op dit moment opgebruikt. Er zal nog geld vrijkomen op het moment dat het programma wordt goedgekeurd.
Dat betekent niet dat uw vraag niet meer gegrond zou zijn. Zoals elk jaar zullen we ook nu zien dat de pot voor de leningen zeer snel uitgeput is. Uw vraag is dus meer dan terecht.
Waarom blijft de VMSW kandidaat-inschrijvers inschrijven op de wachtlijst? Er spelen twee overwegingen. Ten eerste wil men vermijden dat er kampeertoestanden zouden ontstaan op de dag dat het geld vrijkomt. Men schrijft mensen in naarmate ze zich aanmelden. Een tweede overweging is dat mensen beslissen om een huis te kopen en een overeenkomst tekenen, maar pas vier maanden later wordt de akte verleden. Intussen moet men wel geld vinden. Het zou dus kunnen dat men aan het eind van een jaar een overeenkomst tekent en in het begin van het volgend jaar het geld moet hebben. Dan kan het zinvol zijn om zich alvast aan te melden voor een lening. Om praktische redenen laat men dus toe dat mensen zich op die wachtlijst inschrijven om te vermijden dat er ellenlange files zijn op piekmomenten.
Het is ook zo dat het Vlaams Woningfonds in 2010 niet haar hele programma heeft opgebruikt. Dat is een belangrijke vaststelling. De redenering die u maakt om geld over te hevelen, is een vrij logische redenering. Maar eerder dan het overhevelen van budgetten, wat technisch bijzonder moeilijk zou zijn omdat er verschillende financieringssystemen zijn bij de verschillende instellingen, zou een harmonisatie de oplossing kunnen zijn, zoals het ook in het regeerakkoord is aangekondigd.
Als we gaan naar een eengemaakte lening, moeten we ook een eenvoudige manier vinden om het geld billijk te verdelen onder kandidaat-ontleners. Het moet een logisch en transparant systeem zijn. Voor mij is het het allerbelangrijkst dat het consumentvriendelijk is.
Om te weten wat de slimste oplossing zou zijn, zijn er twee soorten audits en doorlichting gevraagd. De ene is een financiële audit en de andere is een operationele audit. De financiële audit is klaar en wordt binnenkort meegedeeld aan de regering. De operationele audit wordt in de loop van maart verwacht. Ik denk dat de twee documenten samen zullen moeten worden gelezen om te weten wat de meest optimale beslissing zou kunnen zijn voor een harmonisatie. Er zullen sterkere en zwakkere punten zijn. We zullen moeten leren uit de sterktes en de zwaktes moeten inkapselen. We zullen de budgetten slim moeten inzetten.
Op basis van de audits zal ik een voorstel formuleren. Op basis van de financiële audit zal ik een aantal grote lijnen uittekenen, maar de operationele audit zal duidelijk maken welke sterktes waar te vinden zijn en hoe we het beste een synergie kunnen bewerkstelligen.
De voorzitter : Mevrouw Heeren heeft het woord.
Mevrouw Veerle Heeren : Minister, ik dank u voor uw duidelijk antwoord. Het is hoopvol, in die zin dat er een perspectief is om in 2011 misschien tot een systeem te komen om dergelijke toestanden in 2012 te vermijden. Zou het misschien dan niet zinvol zijn om nu al te stoppen met een wachtlijst? De bouwmaatschappijen leggen nu al wachtlijsten aan voor het budget van volgend jaar, terwijl het budget al is opgebruikt.
Minister Freya Van den Bossche : Ik zal ook nadenken over hoe we op een consumentvriendelijke manier met die wachtlijst kunnen omgaan. Er zijn voor en tegens voor die wachtlijst, maar er is misschien een beter systeem te bedenken.
Mevrouw Veerle Heeren : We willen geen kampeertoestanden voor een bouwmaatschappij of een kredietvennootschap, maar er is een verschil tussen een wachtlijst die wordt aangelegd in het vierde kwartaal van een jaar, en een wachtlijst die nu al wordt aangelegd. Het is nu februari, en men schrijft al mensen op voor januari volgend jaar. Dat is crazy.
De voorzitter : Het incident is gesloten.