Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken
Vergadering van 07/10/2010
Vraag om uitleg van mevrouw Gwenny De Vroe tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Mobiliteit en Openbare Werken, over de onderhandelingen tussen de gewesten en de federale overheid over Belgocontrol
- 2277 (2009-2010)
De voorzitter: Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe: Minister, het federale overheidsbedrijf Belgocontrol maakte in juni, naar aanleiding van de presentatie van zijn jaarverslag, voor dit jaar verliescijfers bekend, die werden geraamd op zo maar liefst 20 tot 25 miljoen euro. Het verlies kent vele oorzaken, maar een van de belangrijkste redenen van de precaire financiële toestand van Belgocontrol is ongetwijfeld het feit dat het samenwerkingsakkoord uit 1989 bepaalt dat het overheidsbedrijf geen vergoeding krijgt voor de diensten die het levert aan de regionale luchthavens van Oostende, Deurne, Charleroi en Luik. In 2009 ging het om 9 miljoen euro voor de Vlaamse regionale luchthavens en om 11 miljoen euro voor de Waalse.
Het bedrijf heeft jarenlang deze inkomsten gekregen van de luchtvaartmaatschappijen die over België vlogen zonder in ons land te landen. Met andere woorden, Ryanair kon een beroep doen op gratis verkeersleiders in Charleroi, die betaald werden door de overvliegende vliegtuigen van British Airways. Maar sinds 1 januari jongstleden verbiedt de Europese Commissie kruissubsidiëring, waardoor Belgocontrol niet meer kan rekenen op deze extra inkomsten van overvliegend verkeer. Belgocontrol heeft dat al in 2007 aangekaart bij de voogdijoverheid, echter zonder gevolgen. Meer nog, de bevoegde federale staatscommissaris voor Mobiliteit, de heer Schouppe, heeft bij mijn weten momenteel nog geen enkele beslissing genomen in verband met deze zaak.
Om de lonen van het personeel te kunnen betalen, zag Belgocontrol zich begin dit jaar al verplicht om 20 miljoen euro te lenen. Zonder wijziging in de financiering van Belgocontrol moet er in december 2010 een nieuwe lening worden afgesloten van 19 miljoen euro om voldoende cashflow te hebben voor de eerste maanden van 2011. Staatssecretaris Schouppe kreeg daarop de opdracht onderhandelingen met de gewesten aan te knopen over een bijdrage van de gewesten aan de dienstverlening van Belgocontrol op de regionale luchthavens.
Minister, bij een vorig plenair debat hierover in het Vlaams Parlement op 31 maart, was een vergadering van de Interministeriële Conferentie gepland waarop dit onderwerp aan de orde zou zijn. Als bevoegde minister voor de regionale luchthavens kondigde u toen aan dat u van de federale staatssecretaris verwachtte dat hij zou uiteenzetten hoe hij de problematiek ziet en dat u daarna, samen met de Vlaamse Regering, het standpunt zou bepalen dat door Vlaanderen zal worden ingenomen.
Inmiddels is er al heel wat in de pers verschenen over Belgocontrol. Ik denk aan de recente onaangekondigde en door de vakbonden niet gesteunde staking van de luchtverkeersleiders, waardoor duizenden passagiers gestrand zijn en honderden vluchten geannuleerd. Op Brussels Airport alleen al zouden er zowat 500 vluchten geschrapt zijn. Een ander gevolg is dat Ryanair nu ook een rechtszaak aanspant tegen Belgocontrol en 30 Belgische verkeersleiders. Het bedrijf eist een compensatie van 1 miljoen euro.
Minister, heeft de Vlaamse Regering al een standpunt ingenomen over een herziening van het samenwerkingsakkoord van 1989? Zal de regering bij deze besprekingen niet enkel de belangen van de Vlaamse regionale luchthavens behartigen, maar ook die van de nationale luchthaven van Zaventem, een uiterst belangrijke economische motor van Vlaanderen die door het samenwerkingsakkoord op dit ogenblik een groot concurrentieel nadeel kent? Kunt u een stand van zaken geven over de onderhandelingen? Welke standpunten werden door de federale staatssecretaris en de andere gewestministers ingenomen? Werden er na die bewuste vergadering van de Interministeriële Conferentie waarover de minister het had op 31 maart jongsleden, nog andere initiatieven genomen of inspanningen geleverd om de financiële problemen van Belgocontrol op te lossen? Zo ja, welke?
De voorzitter: Mevrouw Eerlingen heeft het woord.
Mevrouw Tine Eerlingen: Minister, ik heb u hierover in het verleden ook al een aantal vragen gesteld. Tijdens de commissievergadering van 29 april hebt u gezegd dat u eerst een aantal audits wilde opvragen en inkijken vooraleer u er een standpunt over zou innemen. Hebt u die stukken ondertussen ontvangen? Is er ondertussen nog overleg geweest met de federale staatssecretaris? U wilde ook een overzicht van het aantal bewegingen per luchthaven. Hebt u daar ondertussen gegevens over? Indien ja, hebt u er dan al iets mee gedaan?
De voorzitter: De volgende vraagsteller heeft het misschien over de luchthaven van Tienen.
De heer Reekmans heeft het woord.
De heer Peter Reekmans: Daar is er een, namelijk in Goetsenhoven. Dat is misschien een waardig alternatief voor Oostende.
Belgocontrol zou heel dringend die 19 miljoen euro nodig hebben. Anders zou het bedrijf zijn activiteit niet meer kunnen waarmaken. Minister, dat geld moet ergens vandaan komen. Ik heb een licht vermoeden dat de gewesten vanaf nu mee zouden moeten opdraaien voor die kosten. Ik weet niet of het klopt. Ik heb er maar geruchten over opgevangen. In het verleden zouden blijkbaar met de staatssecretaris en de gewesten mondelinge afspraken zijn gemaakt. Zijn dat geruchten? Is daar iets van waar of niet? Ik weet het niet.
De voorzitter : Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits : Mevrouw De Vroe, de vraag die u vandaag stelt, bouwt voort op een actuele vraag en op een vraag om uitleg die ik vrij omstandig heb beantwoord in deze commissie op 29 april van dit jaar. Mevrouw Eerlingen heeft daar heel terecht op gewezen.
Mijnheer Reekmans, op 29 april heb ik eveneens proberen uit te leggen hoe dat in elkaar zit. De financiering van Belgocontrol gebeurt op basis van een samenwerkingsakkoord. In het samenwerkingsakkoord dat vandaag van kracht is, staat heel nadrukkelijk dat wij geen kosten moesten dragen. Ik heb toen ook uitgelegd waarom de regionale luchthavens niet moeten bijdragen. Ik ga dat nu niet opnieuw doen. Als ons geen vraag wordt gesteld, moeten wij ook niets doen.
In het antwoord op die actuele vraag heb ik gezegd dat er een uitnodiging was gekomen om aanwezig te zijn op de vergadering van de Interministeriële Conferentie.
Mevrouw De Vroe, de luchthaven van Zaventem draagt, mede door haar ligging in Vlaanderen, in belangrijke mate bij tot de Vlaamse economie. Bij besprekingen wordt dan ook niet alleen rekening gehouden met Vlaamse regionale luchthavens, maar ook met de luchthaven van Zaventem. Hierbij wordt een level playing field bewaakt, rekening houdend met de omvang.
Als men wil onderhandelen over een nieuw samenwerkingsakkoord, moet men ook inzage krijgen in de audits die hebben plaatsgevonden over Belgocontrol. Ik heb ook in het antwoord op de vorige vraag om uitleg gezegd dat alle kabinetten die audit hebben gevraagd. Er kan pas een volgende vergadering komen wanneer de kabinetten die audit hebben ontvangen. Er heeft geen volgende vergadering plaatsgevonden en we hebben ook de audit nog niet ontvangen. Wat dat betreft, kan ik u dan ook geen verder nieuws melden.
Ik stel ook vast dat er vorige week een open brief is rondgestuurd. Het kabinet van staatssecretaris Schouppe bereidt momenteel een nota voor die in oktober zal worden voorgelegd aan de federale ministerraad. Met de gewesten is er tot op vandaag echter geen verder overleg meer geweest. Ik ga er dan ook van uit dat het om een soort van noodnota gaat en niet om een nota die betrekking heeft op een herziening van het samenwerkingsakkoord. Wij zijn daar niet bij betrokken waardoor ik ervan uitga dat het om voorlopige maatregelen gaat.
Ik kan vandaag geen enkele uitspraak doen over de vraag of en zo ja, hoeveel we zullen moeten bijdragen. Uiteraard bereiden wij ons wel voor. Op technisch vlak zullen we nagaan hoeveel vliegbewegingen er zijn. We hebben de schemas waardoor we dus wel degelijk naar de onderhandelingen kunnen gaan. Voor mij is het echter ook van belang dat we inzage krijgen in de werking en dus in de audit. Zolang we die audit niet hebben ontvangen, kunnen we niet verder. Als het samenwerkingsakkoord dat vandaag bestaat en dat goed is voor de gewesten, moet worden aangepast, dan moet dat gestaafd zijn met stukken.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het grote probleem in deze zaak is de grote politieke besluiteloosheid. De gevolgen daarvan kennen we: financiële problemen, stakingen enzovoort. We zijn in een situatie terechtgekomen dat mensen die een vliegtuigticket hebben gekocht, niet meer op hun reisbestemming geraken, omdat men daar in de politiek nog geen verdere beslissingen over heeft genomen. U hebt nog altijd geen zicht op wat er precies in die audits staat. Ik hoop dat u er bij uw federale collegas op aandringt dat er een oplossing moet worden gevonden. We zijn het er toch allemaal over eens dat een vlot en veilig verkeer in het luchtruim en in de luchthavens essentieel is.
De voorzitter : De heer Reekmans heeft het woord.
De heer Peter Reekmans : Minister, ik heb het niet over het huidige samenwerkingsakkoord en over de uitleg die u in april in de commissie hebt gegeven. Dat verslag heb ik trouwens gezien. Ik stel mijn concrete vraag in het kader van de problematiek die er vandaag is. Ik had het dan ook heel voorzichtig over geruchten. Er zou al een mondelinge vraag gesteld zijn door de staatssecretaris om dat samenwerkingsakkoord met de gewesten te herbekijken. Zijn daar effectief al mondelinge contacten over geweest? Dat zou impliceren dat er oplossingen gezocht moeten worden voor het tekort aan middelen. De vraag is dan ook of de gewesten daarin moeten bijdragen. Ik weet ook wel dat de gewesten daar vandaag voordeel uit halen. Minister, kloppen de geruchten dat er een vraag zou komen om het samenwerkingsakkoord te herbekijken en de gewesten mee te laten betalen?
De voorzitter : Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits : Mijnheer Reekmans, in april heb ik in de commissie gesteld: Vandaag is er geen akkoord over de financiering. Er wordt wel onderhandeld. We moeten afwachten hoe het nu loopt Het samenwerkingsakkoord vandaag zegt dat we die kosten niet moeten dragen. De federale overheid is vragende partij om dat samenwerkingsakkoord op te zeggen. Maar om dat te doen heb je het akkoord van iedereen nodig. Wij zullen zien of die vraag wordt gesteld dan wel of ze misschien enkele maanden in de koelkast gaat. Wij zijn bereid om hierover te praten, maar de principes zijn duidelijk. Het speelveld en de principes zijn voor iedereen gelijk en een en ander moet gebeuren op basis van transparantie in het verstrekken van informatie die is gevraagd en die ook is toegestaan. Er is vandaag geen akkoord over de verdeling. De cijfers die circuleren, gaan in de richting van een kleine 20 miljoen euro. Daarin is de bijdrage die de federale overheid zou kunnen dragen, inbegrepen. De gewesten hebben om informatie gevraagd om dan in alle rust bilateraal na te gaan wie wat zal dragen. Het samenwerkingsakkoord is dus niet opgezegd.
Dat blijft, mijnheer Reekmans, tot op vandaag zo. Dat is het concrete antwoord op uw vraag. Er zijn wat maanden verstreken, maar het samenwerkingsakkoord is tot op vandaag niet opgezegd. De situatie is dus gelijk gebleven.
De voorzitter : Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Mevrouw Gwenny De Vroe : Minister, u zegt in alle rust in overleg gaan. Ik wil toch nog eens benadrukken om toch zelf stappen te ondernemen, want het gaat ook om Vlamingen die een vliegtuigticket boeken en niet meer op hun reisbestemming geraken.
De voorzitter: Het incident is gesloten.