Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 02/03/2010
Vraag om uitleg van mevrouw Valerie Taeldeman tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over eigen waterwinning
De voorzitter : Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Mevrouw Valerie Taeldeman : Voorzitter, minister, collegas, de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) voerde een tijdje terug een proefproject uit in Maldegem over eigen waterwinning. Het ging om een sensibiliseringsactie voor het aansluiten van eigen waterwinners op het waterleidingsnet. De actie hield in dat er een gratis wateranalyse werd aangeboden aan de 540 eigen waterwinners in Maldegem. Op basis van de resultaten van de putwateranalyse konden de bewoners vrij beslissen om een drinkwateraansluiting aan te vragen. Die aansluiting dienden ze wel zelf te betalen.
Van de 540 aangeschreven eigen waterwinners hebben er 207, of 38 percent, een analyseaanvraag ingediend. Op basis van de analyseresultaten van de 207 genomen stalen, blijkt dat 17 percent daarvan bacteriologisch niet conform de drinkwaterwetgeving is en dat 92 percent chemisch niet conform is. Dat geeft een totaal van 95 percent dat niet conform is aan de drinkwaterwetgeving.
De chemische ondrinkbaarheid is voornamelijk te wijten aan een overschrijding van parameters inzake ammonium, ijzer, mangaan, nitraat, nitriet. De bacteriologische verontreiniging is vooral te wijten aan colibacteriën, enterokokken, E. colis en fecale colibacteriën.
Minister, bent u op de hoogte van gelijkaardige projecten in andere Vlaamse gemeenten? Zo ja, hoeveel staalnames waren er en hoe zien de resultaten eruit? Is het een lokaal probleem in Maldegem, of kan de problematiek worden doorgetrokken naar heel Vlaanderen? Hoeveel gekende eigen waterwinners zijn er in Vlaanderen?
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Mevrouw Taeldeman, er is inderdaad een rondvraag geweest bij de drinkwatermaatschappijen en bij de afdeling Toezicht Volksgezondheid, kortweg TOVO, van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Die rondvraag leverde de volgende resultaten op. Bij de VMW zette enkel de directie Oost-Vlaanderen één proefproject op. De 540 gekende eigen waterwinners in Maldegem kregen de mogelijkheid om hun grondwater gratis te laten onderzoeken. 207 ervan reageerden positief. Niettegenstaande de slechte waterkwaliteit, zetten slechts 23 ervan de stap om aan te sluiten op het openbare waterleidingsnetwerk. Er zijn er dus nog altijd meer dan 100 die de eigen waterwinning voortzetten. Van de 540 konden er 471 onmiddellijk aangesloten worden, maar dat is dus niet gebeurd.
De Tussengemeentelijke Maatschappij der Vlaanderen voor Watervoorziening (TMVW) biedt als dienstverlening in haar leveringsgebied te allen tijde de mogelijkheid aan particulieren om hun putwater te laten onderzoeken. Dat aanbod geldt voor aangeslotenen die dus naast hun leidingwater ook nog een put hebben en niet-aangeslotenen op het leidingwater. Dat kan om de 3 jaar op kosten van de TMVW. Van de 1160 sinds 1 juli 1998 uitgevoerde putwateronderzoeken, voldoet ongeveer 80 percent niet aan de normen.
Eind 2008, begin 2009 liep in Gent het project putwatergebruik in de Scheldebuurt. Dat ging dan vooral om Sint-Amandsberg. Het project werd uitgevoerd door de afdeling Toezicht Volksgezondheid van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, de Medische Milieukundigen van LOGO Gent en de stad Gent. Hiervoor werden er in de buurt bijna 200 individuele enquêtes afgenomen. Op die manier werd er informatie verzameld over de aanwezigheid van grondwaterputten, het gebruik van grondwater en over de mogelijke gezondheidsrisicos die daaraan verbonden zouden zijn.
De grote meerderheid van de buurtbewoners was op de hoogte van de bodemvervuiling in hun omgeving. Elke woning beschikt over leidingwater en slechts veertien woningen beschikken ook over een grondwaterput. Elke grondwaterputbezitter kon het water tijdens het project gratis laten onderzoeken. Het onderzochte putwater bleek overal ondrinkbaar te zijn en niet geschikt voor gebruik in de keuken. Tweederde van de bevraagden wist dat er gezondheidsrisicos verbonden zijn aan het gebruik van het grondwater. Niemand gebruikte dat putwater dan ook effectief voor consumptie.
Naast die projectgerichte voorbeelden voert de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) in opdracht van de Vlaamse overheid ook een controle uit op de private putwaters. De woongelegenheden die niet op het drinkwaterleidingnetwerk kunnen worden aangesloten, kunnen gratis hun private putwater laten onderzoeken. VMM voert de putwateranalyses uit in opdracht van TOVO. Aan de hand van die analyseresultaten wordt een advies gegeven over de drinkbaarheid van dit putwater. In 2009 zijn 166 adviezen over de kwaliteit van het putwater gegeven. Van die putwaters waren er 84 drinkbaar, dat is 50 percent, waren er 5 drinkbaar na koken, dat is 3 percent, en waren er 77 ondrinkbaar, of 46 percent. In 2008 waren er 146 adviezen. 82 waren drinkbaar en 64 ondrinkbaar.
De cijfers over gekende eigen waterwinners zijn bepaald op basis van de heffingendatabank van de VMM voor waterverbruik in 2008. In Vlaanderen zijn er 46.757 zuivere eigen waterwinners gekend, dus gezinnen met uitsluitend een grondwaterwinning. Dat geeft een totaal verbruik van ongeveer 3 miljoen kubieke meter. Daarnaast zijn er ook nog 11.630 gemengde eigen waterwinners, die naast een grondwaterwinning dus ook nog een drinkwateraansluiting hebben. Die hebben een totaal verbruik van ongeveer 0,3 miljoen kubieke meter.
De voorzitter : Mevrouw Taeldeman heeft het woord.
Mevrouw Valerie Taeldeman : Het is moeilijk om conclusies te trekken voor heel Vlaanderen als niet iedereen een putwateranalyse laat uitvoeren. Wij zijn wel geschrokken van die cijfers in onze regio en van het aantal dat niet conform is aan de drinkwaterregelgeving. Het is teleurstellend dat weinig mensen een aanvraag hebben gedaan om zich te laten aansluiten op het drinkwater.
De heer Bart Martens : Minister, gelet op de ernst van de situatie vind ik het ook markant dat zo weinig mensen ingaan op het aanbod om aangesloten te worden op het openbare net. We hebben het hier net gehad over sporen van hormonale stoffen in het drinkwater, die grotendeels nog worden gefilterd door actiefkoolfilterinstallaties. Moet er geen preventiecampagne worden gevoerd om de betrokkenen te wijzen op de gezondheidsrisicos? Die zijn niet enkel bacteriologisch. Nitraten kunnen bij kleine babytjes blauwziekte veroorzaken, kankers met nitrosamines en weet ik veel wat allemaal. Dat is niet onschuldig. Die mensen zijn zichzelf bij wijze van spreken aan het vergiftigen en worden blijkbaar niet aangezet tot aansluiten op het openbare net. Ik vind het markant dat zo weinig gezinnen op dat aanbod ingaan. Ik stel dus een preventiecampagne voor.
Minister Joke Schauvliege : Die cijfers zeggen inderdaad iets. 46.757 gezinnen hebben enkel eigen waterwinning. Ik vind het wel positief dat bij de projecten die men heeft opgezet, bijvoorbeeld in Gent, iedereen wist dat ze dat water niet kunnen drinken. (Opmerkingen van de heer Bart Martens)
Ik ga ervan uit dat de meeste mensen wel weten dat ze dat niet voor consumptie kunnen gebruiken. Ik veronderstel dat ze het op een andere manier oplossen, via flessenwater misschien, ik weet het niet.
Via die heffingendatabank van de VMM kennen we die personen. De suggestie om hen informatie ter preventie mee te geven, kan ik samen met de VMM eens bekijken. Het is niet mogelijk om mensen te verplichten om zich aan te sluiten. Dat is al een probleem. Er zijn ook woningen die niet kunnen worden aangesloten op de waterleiding. Ik ben bereid om dat eens op te nemen met de VMM, mevrouw Taeldeman en mijnheer Martens, om te kijken of er in het verleden al iets gebeurd is. Misschien moeten we via die milieudeskundigen werken of heel lokaal per gemeente. Het is specifiek voor bepaalde zones in Vlaanderen.
Mevrouw Valerie Taeldeman : Ik vind dat een goede suggestie, ook van de heer Martens, om eens met de VMM te bekijken in welke mate die mensen kunnen worden gesensibiliseerd of hun aandacht er toch op kan worden gevestigd dat een analyse interessant is. Als uit de analyse blijkt dat dat water niet conform de drinkwaterwetgeving is, moeten die mensen erop gewezen kunnen worden dat er kan worden aangesloten. Het kan niet in alle gevallen, maar dat is toch veeleer uitzonderlijk. Ze moeten zich bewust zijn van de kwaliteit van hun water.
De voorzitter : Het incident is gesloten.