Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Vergadering van 02/03/2010
Vraag om uitleg van de heer Wim Wienen tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over de uitspraken van de minister in een weekblad waarin ze duidelijk maakt hoe parlementsleden hun werk moeten doen
Vraag om uitleg van de heer Jurgen Verstrepen tot mevrouw Ingrid Lieten, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, over het controlerecht van de Vlaamse volksvertegenwoordigers op de openbare omroep
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Minister, mijn vraag gaat over een interview met u in het weekblad Knack van 27 januari 2010 over verschillende domeinen die in uw portefeuille zitten. Daarin konden we ook een zeer opmerkelijk citaat lezen. U stelde letterlijk: In de commissie Media van het Vlaams Parlement zitten ook erg kritische geesten, die zich misschien beter wat minder als de strenge controleurs van de VRT zouden opstellen. Ik dank u voor het compliment. Met het laatste stukje van deze uitspraak heb ik om een aantal redenen een probleem.
Parlementsleden hebben een zeer belangrijke taak als controleurs. Wij controleren de regering en de instellingen van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest. De laatste keer dat ik het heb gecontroleerd, was Vlaanderen nog altijd 100 percent aandeelhouder van de VRT. Dus lijkt het me logisch dat de commissie Media de VRT controleert. Ik vind het zeer ongepast om als minister, als uitvoerder van decreten, aan de parlementsleden te zeggen hoe ze hun job moeten doen. U zegt dat we te veel controleren en te streng zijn voor de VRT. Dat hoort niet. Ik vind het op zijn minst zeer ongelukkig dat u dergelijke uitspraken doet, zeker gezien de situatie waarmee we met de VRT zijn terechtgekomen. Al verschillende legislaturen lang wordt er gevraagd naar meer transparantie van de VRT ten aanzien van het parlement. Dat was een beetje aan het verbeteren, maar de situatie is allesbehalve ideaal. De transparantie van de VRT we hebben ook discussies gehad over Var moet groter zijn, zeker ten aanzien van deze commissie die als taak heeft die VRT te controleren.
Minister, wat is de reden waarom u die uitspraak hebt laten optekenen? Bent u werkelijk van mening dat wij als parlementsleden die VRT veel te streng controleren? Vindt u het uw taak als minister om te zeggen hoe parlementsleden, de kritische geesten in deze commissie, al dan niet hun job moeten doen? Als u het niet de taak van een minister vindt om te zeggen hoe wij onze job moeten doen, wil ik u vragen dat u ons kunt garanderen dat u dergelijke uitspraken in de toekomst achterwege zult laten.
De voorzitter : De heer Jurgen Verstrepen heeft het woord.
De heer Jurgen Verstrepen : Voorzitter, minister, collegas, de heer Wienen heeft het verhaal al grotendeels verteld.
Minister, voor de duidelijkheid, wat u zegt in een interview laat mij gevoelsmatig siberisch. Als u wilt weten wat ik daarover denk: u mag zeggen wat u wilt. Dat lijkt me logisch, dat moet ik zelfs niet zeggen. Dat heet freedom of speech. Dat geldt voor iedereen, dat is een onaanvechtbaar recht. Als ik zou mogen kiezen, dan hoop ik dat u zoveel mogelijk onzinnige dingen zegt, want dan kan ik daar vragen over stellen in de commissie.
Ik heb dat interview ook gelezen. Ik vroeg me af wat u bedoelt. Het gaat over de volgende uitspraak: In de commissie Media van het Vlaams Parlement zitten ook erg kritische geesten, die zich misschien beter wat minder als de strenge controleurs van de VRT zouden opstellen. Dat is uw freedom of speech, dat weet ik wel, en wie die kritische geesten zijn, laat ik in het midden. Misschien ben ik dat, het zou fijn zijn om als kritisch te worden omschreven, maar u hebt geen namen genoemd.
Het controlerecht van een parlementslid is een onaanvechtbaar recht. In dezen gaat het over de VRT. Het is een overheidsbedrijf. De Vlaamse overheid is aandeelhouder. Er zijn kerntaken en de rapporteringen komen jaarlijks in deze commissie aan bod. Wij controleren de jaarrekening en wij stellen vragen. Wij doen dat zo professioneel mogelijk en met zo weinig mogelijk gevoel en emotie, want dat zijn geen goede raadgevers. Wij vinden dat een openbare omroep, een overheidsbedrijf, moet worden gecontroleerd. Dat gaat over belastinggeld, over de hele instelling. Wij vinden dat dus logisch. De collegas in deze commissie nemen die taak ook zeer ernstig. Het klopt dat we de VRT meer ondervragen dan andere media. Dat is ook logisch. Het grootste deel van de begroting voor Media gaat daar naartoe. Hij behoort toch ook tot een van de kroonjuwelen van de Vlaamse Regering.
Minister, bij het onderliggende aspect van uw uitspraak heb ik wel wat bedenkingen. Ik zou die zaak graag willen uitklaren, zodat we elkaar op dat vlak voor de rest van het jaar goed verstaan. Bent u van oordeel dat de openbare omroep te veel gecontroleerd wordt door het Vlaams Parlement? Zo ja, wilt u dan de controlemogelijkheden op de VRT van de volksvertegenwoordigers in de commissie Media beperken? Moet er minder controle zijn? Moeten er minder vragen worden goedgekeurd over het controlerecht op de VRT?
Dat staat ook in schril contrast met iets anders, waarover ik toch enige verduidelijking van u zou willen krijgen. We praten daar toch al een aantal weken en maanden over. We vragen meer inzage- en controlerecht op het vlak van de commerciële deals. Er is hier al meermaals mondeling gezegd dat dat wel zal lukken. Over de partijgrenzen heen wordt daar goedkeuring aan gehecht. U hebt zelf al een paar keer gezegd dat u daar niet weigerachtig tegenover staat. Voor alle duidelijkheid wil ik het echter toch nog eens vragen. Want eigenlijk gaat het om een extra controle die wij vragen, waarin tot nu toe niet voorzien was. Gaat u in op de al eerder gevraagde en beloofde extra controle op en transparantie bij de openbare omroep? Het is het een of het ander. Ofwel vindt u dat we te veel controleren, en dan bent u van mening dat de extra controle op het commerciële vlak enzovoort niet nodig is. U zegt dan dat de VRT al genoeg kan worden gecontroleerd. Als dat zo is, dan neem ik daar akte van. Ik zou het graag in alle duidelijkheid weten. Het gaat eigenlijk niet over uw uitspraak op zich.
De voorzitter : De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe : Voorzitter, het is met enige verwondering dat ik die uitspraken heb gelezen. Maar iedereen is natuurlijk vrij om te zeggen wat hij wil. Minister, indien we de afgelopen 10 jaar in het parlement niet aanhoudend vragen hadden gesteld over de transparantie, dan ben ik ervan overtuigd dat de VRT er budgettair veel slechter zou voorstaan dan nu. En de situatie is nu al niet riant. Dat is de harde realiteit. Ondertussen is er een bijsturing geweest. Bij de voorstelling van het jaarverslag heb ik gezegd dat het nog veel beter kan. Of ik nu in de meerderheid of in de oppositie zit, dat maakt niet uit. Ieder parlementslid heeft het recht om alle middelen te gebruiken waarover hij beschikt om te controleren. Dat gaat tot en met het bezoek aan het Rekenhof, wat we al hebben gedaan.
Minister, ik neem akte van uw uitspraak. Het staat iedereen vanzelfsprekend vrij om in interviews te vertellen wat hij wil. Ik heb er alle vertrouwen in dat u ons niet zult barricaderen als we enige onderzoekspolitiek willen voeren.
De voorzitter : De heer Mahassine heeft het woord.
De heer Chokri Mahassine : Voorzitter, minister, collegas, ik zou toch een paar bedenkingen willen maken bij de vragen van het Vlaams Belang en LDD. Ik voel me niet gebonden aan wat de ene of de andere minister zegt om te weten wat ik hier al dan niet mag vertellen. Het staat ieder parlementslid natuurlijk vrij vragen te stellen over gelijk welk onderwerp, en dus ook aan minister Lieten over de VRT. Dat lijkt me nogal logisch. Ik heb daar ook geen problemen mee. Dat is ook niet echt het probleem. Voorstellen en vragen ter verbetering van alles en nog wat bij de VRT zijn zeer welkom.
De vraag is echter wat de intentie van de vraagstellers is. Ik verwijs naar het verleden van bepaalde figuren in deze commissie. De afgelopen weken en maanden is al aanhoudend bewezen dat die intentie op zijn minst dubbel is. Ik heb meer problemen met mensen die een ambigue houding aannemen, die met een verborgen agenda werken. Die agenda is ondertussen al lang niet meer verborgen. Ze stellen zich op als inquisiteurs van de VRT. (Opmerkingen)
Als u de VRT wil afschaffen, zeg het dan hardop. Dat is niet het probleem. Suggesties voor een betere VRT, voor een betere werking van die VRT mogen natuurlijk onderzocht worden. Uiteindelijk gaat het om het belastinggeld van iedereen. Dat is wat anders dan voortdurend trachten de VRT in diskrediet te brengen.
De voorzitter : De heer Caron heeft het woord.
De heer Bart Caron : Minister, het was niet de handigste uitspraak die u hebt gedaan in Knack. Ik vind dat niet erg. We pleiten hier altijd voor freedom of speech. U zegt wat u denkt. Het zal mij, noch hopelijk mijn collegas beletten om u de vragen te stellen die we willen vragen. We zijn grote mensen. Het zal toch niet een uitspraak van u in Knack zijn die de verhoudingen in het parlement moet veranderen. Laten we gewoon eerlijk discussiëren met elkaar als het moet. Ik voel me er niet door geremd, verre van.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Voorzitter, collegas, eigenlijk heb ik dat gezegd om u te helpen. Als het gaat over de media en de commissie Media vragen de journalisten, en ook deze, me vaak hoe het komt dat de VRT het gevoel heeft dat zij geen vrienden meer heeft in de politiek. Uit het debat in de commissie, naar aanleiding van het ontslag van de heer Wauters, heb ik goed begrepen dat alle partijen de vriend van de VRT zijn. Ik heb die journalist dus gezegd dat hij een verkeerd beeld heeft van hun houding, op basis van de vragen over controle en negatieve aspecten die worden gesteld. Als iedereen de vriend van de VRT wil zijn en die perceptie wil corrigeren, dan moeten er misschien minder controlerende vragen worden gesteld en meer vragen over suggesties die de VRT zouden verbeteren. Dat was de bedoeling van mijn woorden.
Ik begrijp nu dat mijn goede raad misplaatst was. Ik zal het dan ook niet meer doen. Ik verontschuldig me bij iedereen die uit mijn woorden verkeerde conclusies heeft getrokken.
De voorzitter : De heer Wienen heeft het woord.
De heer Wim Wienen : Ik dank u voor uw goedjonstigheid en uw bezorgdheid dat de pers de perceptie zou hebben dat wij allemaal vrienden van de VRT zijn. (Gelach)
Ik blijf erbij dat u een zeer ongelukkige uitsprak hebt gedaan. Uiteraard respecteer ik de freedom of speech. Ik heb evenwel een bezwaar van principiële aard. Ik vind dat een minister in een interview niet de indruk moet wekken dat ze wil zeggen hoe parlementsleden hun werk moeten verrichten. De grondwettelijke scheiding der machten is er nog altijd om gerespecteerd te worden. In een democratie is dat belangrijk.
Ik zal u helpen. U probeert ons te helpen wat positiever te zijn. Wel, ik doe u een suggestie. Als u zegt dat de parlementsleden zich wat minder moeten profileren als de strenge controleurs van de VRT, dan wekt u bij de doorsnee lezer van Knack de indruk dat u niet wilt dat er veel wordt gecontroleerd en dat er dus veel moet verborgen blijven. Ik suggereer u daarom om dat niet meer te doen.
Wat u zei, mijnheer Mahassine, is me niet helemaal duidelijk. U had het over een verborgen agenda die niet langer verborgen is. Ik begrijp dat niet goed. Is de agenda verborgen of niet?
De voorzitter : De heer Verstrepen heeft het woord.
De heer Jurgen Verstrepen : Ik heb met aandacht naar uw zeer amusant antwoord geluisterd. Het is een werkstukje van de dienst entertainment van uw kabinet. Amusement moet er ook zijn, anders kijkt en luistert niemand. Ik ben tevreden dat u teruggrijpt naar uw standvastigheid. Ik begon dat een beetje te missen. Ik heb al meerdere keren geen antwoorden op mijn vragen gekregen, en nu gebeurt dat opnieuw.
Het amusement is leuk, maar ik had toch graag een antwoord op mijn drie vragen gekregen. Kon of wou u geen antwoord verzinnen? Dergelijke reactie zijn we alleszins gewoon. U volhardt in het niet antwoorden. Mijn aandacht is ook getrokken door wat uw partijgenoot hier zei, die daarvoor naar hier is moeten komen. Het gaat hier over ons controlerecht. Als u dat wilt beperken, dan zou ik dat graag willen weten. Is controle negatief? Dat is nieuw voor me. Iemand die controleert, is blijkbaar iemand die datgene wat hij controleert, in een negatief daglicht wil stellen. Dat is een interessante gedachte, ik zal daar eens over nadenken.
De VRT heeft zichzelf in diskrediet gebracht. Wij hebben dat niet gedaan. Want jarenlang, ook in de vorige legislatuur, heeft de omroep een zeer schimmig spel gespeeld. Want op elke vraag naar informatie over uitgaven, over de noodzaak ervan of over de ondoorzichtige deals kregen we weinig informatie. Zelfs mensen die voor Woestijnvis hebben gewerkt, geven nu toe dat Wouter Vandenhaute hen veel heeft wijsgemaakt over de deals met de VRT. Maar toen het contract op straat lag, wist iedereen plots wat er gebeurde. En dat ligt niet aan ons, maar aan de VRT zelf.
Het feit dat collegas al langer dan ik op bepaalde nagels kloppen ik denk dan onder meer aan de heer Decaluwe , heeft zijn redenen. De aanleiding ligt bij de VRT zelf. Misschien moet u dat ook eens zeggen. Het is maar een suggestie. Misschien moet u de VRT eens duidelijk maken dat de omroep met belastinggeld werkt en elke controlevraag een logische vraag is. Of vindt de VRT het een verworven recht dat de omroep met belastinggeld gewoon mag doen wat hij wil, zonder inzage? Het is een vraag waar ik geen antwoord op krijg.
De VRT moet ook leren om met kritiek om te gaan. Ik lig er niet van wakker. Ik heb Tien om te Zien niet nodig. Ik heb het niet nodig om te zingen met een ex-zangeres. Maar de verantwoordelijke voor het nieuws van de openbare omroep zegt nu openlijk dat ik niet langer welkom ben in De zevende dag omdat ik te veel kritiek geef. U kunt daar niet aan doen, maar ik kondig alvast aan dat ik een nieuwe strategie uitbouw en de eerste stap daarvan is dat ik nog kritischer dan vroeger zal worden.
Dit bevestigt gewoon mijn punt dat de VRT oogst wat ze zaait, en dat wij het recht hebben om vragen te stellen en de VRT te controleren op de manier waarop wij dat willen, zoals wij vinden dat de VRT moet worden gecontroleerd.
Ik geef u een tweede kans. Ik had verwacht dat u zou antwoorden op mijn drie vragen, gewoon om dit af te bakenen. Als u er een spelletje van wilt maken, mij niet gelaten, maar dat is uw keuze.
De voorzitter : Minister Lieten heeft het woord.
Minister Ingrid Lieten : Voorzitter, voor alle duidelijkheid, ik wil geen enkel controlerecht inperken, integendeel, ik zou het nog willen uitbreiden: ik ben graag bereid om mijn speeches in de toekomst ter voorlezing voor te leggen aan de heer Wienen. Dan kan hij controleren of er geen verkeerde percepties door worden opgeroepen. (Opmerkingen van de heer Wim Wienen)
De voorzitter : Het incident is gesloten.