Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Onroerend Erfgoed
Vergadering van 05/01/2010
Vraag om uitleg van mevrouw Martine Fournier tot mevrouw Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur, over conflicten rond bomen en zonnepanelen
De voorzitter : Mevrouw Fournier heeft het woord.
Mevrouw Martine Fournier : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, op een vraag om uitleg van 6 maart 2008 over de plaatsing van zonnepanelen antwoordde de toenmalige minister van Ruimtelijke Ordening dat er plaatsingscriteria zijn vanuit de sector zelf. Zo moeten panelen een bepaalde hoek hebben, moeten ze gericht staan naar het zuiden, een minimale oppervlakte hebben en mogen ze niet belemmerd worden door andere gebouwen of bomen.
Het aantal Vlamingen dat de laatste jaren zonnepanelen geplaatst heeft, is werkelijk enorm toegenomen. Als een boom schaduw werpt op de panelen, kan dit grote gevolgen hebben voor het rendement. Momenteel krijgen verschillende gemeenten vragen binnen met het verzoek tot het kappen van bomen om geen rendement te verliezen. De klachten betreffen niet alleen bomen in parken, maar ook langs openbare wegen. Sommige gemeenten leggen die vraag voor aan hun milieuraad, zoals Mortsel, andere bediscussiëren dit in de gemeenteraad, zoals Zwevegem, en nog andere reageren niet. Dit probleem hoeft zich niet te beperken tot bomen op het openbaar domein, maar kan net zo goed betrekking hebben op bomen bij de buren.
Ik heb geen weet van rechtszaken in Vlaanderen, maar in 2008 was er een rechtszaak in Californië die uitvoerig de media haalde. Dankzij een oude wet was een eigenaar van zonnepanelen er toen via de rechtbank in geslaagd zijn buurman te verplichten om zijn bomen te kappen. Op basis van dit voorval diende een senator in Californië een wetsvoorstel in dat het principe van de eerste aanwezige respecteert.
Mevrouw de minister, ik had daarom graag van u vernomen of er bij de administratie reeds klachten of vragen binnen zijn gekomen om bomen te kappen op het openbaar domein. Wat was de reactie van de administratie hierop? Zult u wetgevende initiatieven nemen om conflicten inzake bomen en zonnepanelen te vermijden? Welke initiatieven zult u nemen om een eenvormig beleid te creëren?
De heer Bart Martens : Mevrouw de minister, honderden jaren geleden kregen we de stuwrechten en de windrechten om de water- en windmolens van een continue energiestroom te voorzien. Krijgen we straks ook zonnerechten in Vlaanderen?
De voorzitter : Minister Schauvliege heeft het woord.
Minister Joke Schauvliege : Mijnheer de voorzitter, mevrouw Fournier, ik wil in de eerste plaats een aantal zaken duidelijk stellen.
Het kappen van hoogstammige bomen die niet in bossen staan, is een aangelegenheid die in de Vlaamse wetgeving door ruimtelijke ordening en stedenbouw is geregeld, meer bepaald in artikel 4.2.1 van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. De ruimtelijke ordening en de regelgeving voor stedenbouwkundige vergunningen zijn dus een bevoegdheid van minister Muyters.
Voor het kappen van bomen in bossen geldt het Bosdecreet. Kappingen in bossen waarin niet werd voorzien in een goedgekeurd bosbeheerplan, moeten afzonderlijk vergund worden door middel van een aanvraag bij het Agentschap voor Natuur en Bos. Afstandsregels voor het planten van hagen en bomen worden geregeld in het Veldwetboek. Bovendien kunnen er ook nog gemeentelijke of provinciale stedenbouwkundige verordeningen gelden of bijzondere stedenbouwkundige voorschriften. Het is dus een kluwen.
Het Agentschap voor Natuur en Bos wordt op dit moment niet geconfronteerd met een zorgwekkende toename van het aantal informatievragen of dossiers waarin de geschetste problematiek speelt, namelijk of een boom in de weg staat voor het goed functioneren van een zonnepaneel. Vragen die rechtstreeks bij het Agentschap voor Natuur en Bos terechtkomen, hebben doorgaans betrekking op informatie over de toepassing van de vigerende wetgeving. Vooral in Limburg rezen enkele verzoeken om bomen naast wegen te verwijderen omdat ze de lichtinval op zonnepanelen hinderden. In een aantal gevallen werd een verantwoorde snoeibeurt toegestaan om de hinder te beperken. In andere gevallen werd de vraag om verantwoorde redenen afgewezen.
Wat de aanvragen voor het snoeien van bomen langs Vlaamse gewestwegen en waterwegen betreft, moet ik verwijzen naar minister Crevits die bevoegd is voor openbare werken. Bomen zorgen wel vaker voor burenhinder en er bestaat dan ook veel rechtspraak over. Dat is u als lokale mandataris zeker niet vreemd. Lichthinder door bomen en de negatieve gevolgen ervan voor het rendement van zonnepanelen zijn een recent fenomeen. Maar hinder van bomen die bijvoorbeeld lichtinval in woonkamers en serres beperken of hinder wegens bladval of overhangende takken komen veel voor. De rechtspraak hierover steunt uiteindelijk op het toepassen van artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek, dat handelt over de abnormale burenhinder.
Wat uw tweede en derde vraag betreft, moet ik zeggen dat ik op dit moment geen reden zie om bijkomende wetgevende initiatieven te nemen om in Vlaanderen eventuele conflicten rond bomen en zonnepanelen aan te pakken. De bestaande procedures lijken te volstaan om mogelijke conflicten over de aanwezigheid van bomen enerzijds en de aanwezigheid van zonnecollectoren anderzijds te beslechten. Het Agentschap voor Natuur en Bos heeft de voorbije jaren veel aandacht besteed aan de omgang met bomen in de bebouwde omgeving, onder meer via het Technisch Vademecum Bomen in de context van het concept harmonisch park- en groenbeheer, in het bijzonder door en voor lokale overheden. Een belangrijk aandachtspunt hierbij is het maken van de juiste keuzes van de boomsoorten en om voldoende aandacht voor bomen in een zo vroeg mogelijke fase van planning voor de inrichting van de publieke ruimte op te brengen. Om het concreter te maken: er mogen geen hoogstammige bomen of populieren worden aangeplant in een redelijk smalle straat.
Ik vat samen: de instrumenten om abnormale burenhinder aan te pakken volstaan wellicht om de problemen aan te pakken. Nieuwe regels zijn zeker niet aangewezen.
De voorzitter : Mevrouw Fournier heeft het woord.
Mevrouw Martine Fournier : Ik dank u voor het antwoord. Ik kan me voorstellen dat er momenteel nog niet veel klachten zijn ingediend. Ik denk dat de mensen die vandaag zonnepanelen laten installeren, rekening houden met de huidige toestand, met de omvang van de bomen zoals ze er vandaag bijstaan. Bomen groeien, en daarom denk ik dat er in de toekomst meerdere klachten zullen worden ingediend omdat bomen van buren of bomen op openbare plaatsen licht wegnemen.
De heer Bart Martens : Ik denk dat het een moeilijke bevoegdheidsdiscussie wordt. Het verplicht snoeien van bomen met bijvoorbeeld bij buren overhangende takken wordt geregeld in het Veldwetboek, dat honderden jaren oud is. De vraag is via welke wetgeving de zaken kunnen worden geregeld.
De voorzitter : Mevrouw Fournier heeft het woord.
Mevrouw Martine Fournier : Ik heb een praktische opmerking, wellicht bestemd voor minister Muyters. In Menen heeft een groot bedrijf op het dak zonnepanelen laten aanbrengen. Dat heeft veel geld gekost. Op dat industrieterrein liggen ook vestigingen van bedrijven die windmolens willen plaatsen, en die molens zullen een schaduw op die zonnepanelen werpen. Dat zal ongetwijfeld voor veel discussies zorgen. Dat soort problemen zal zich in de toekomst meer en meer voordoen.
De voorzitter : Het incident is gesloten.