Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebeleid
Vergadering van 06/10/2009
Vraag om uitleg van mevrouw Vera Jans tot de heer Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over een preventief beleid inzake overgewicht bij zwangere vrouwen
De voorzitter : Mevrouw Jans heeft het woord.
Mevrouw Vera Jans : Mijnheer de minister, overgewicht en obesitas zijn een groeiend probleem in onze samenleving. Ongeveer 32 percent van de Vlamingen lijdt aan overgewicht; 11,5 percent daarvan lijdt aan obesitas, een extreme vorm van overgewicht, een toestand die als ziekte erkend is. Het is bewezen dat overgewicht en obesitas belangrijke gezondheidsrisicos inhouden: verhoogde kans op hart- en vaatziekten, diabetes, bepaalde vormen van kanker enzovoort.
Zwangere vrouwen die bij het begin van hun zwangerschap kampen met overgewicht, lopen een groter risico op allerlei complicaties tijdens de zwangerschap en er zijn ook bijkomende gezondheidsrisicos voor het kind, zo blijkt uit een onderzoek dat uitgevoerd werd door de K.U.Leuven en UZ Gasthuisberg.
Vrouwen met overgewicht bij de aanvang van hun zwangerschap zouden tot viermaal meer kans hebben om zwangerschapsdiabetes te ontwikkelen of een zwangerschapsvergiftiging op te lopen, hebben een hoger risico op hart- en vaatziekten, ontsteking van de baarmoeder, wondinfecties, urineweginfecties en een verlengd verblijf in het ziekenhuis.
Volgens hetzelfde onderzoek zou één vierde van de vrouwen die zich voor de eerste keer aanmelden bij hun gynaecoloog, al met overgewicht of een BMI (body mass index) van meer dan 25 kampen. Dat is een heel opvallend cijfer. Toch zou slechts een kwart hiervan voedingsadvies krijgen van haar dokter om deze gezondheidsrisicos in te perken.
Nochtans behoort een zwangerschap bij een obese vrouw tot de hoogrisico-zwangerschappen en ook de bevalling houdt risicos in. Vandaar het belang van informatie en sensibilisatie, niet enkel bij een kwart van de doelgroep, maar bij een veel grotere groep.
Mevrouw de minister, bent u op de hoogte van de studie die hierover werd uitgevoerd door K.U.Leuven en Gasthuisberg Leuven? Voert Kind en Gezin een preventief beleid inzake obesitas of overgewicht bij zwangere vrouwen? Zo ja, welke acties heeft Kind en Gezin hier reeds rond ondernomen? Zo neen, overweegt u hieromtrent maatregelen uit te werken en in te voeren?
De heer Tom Dehaene : Ik wil wijzen op het project dat in de vorige legislatuur werd opgestart over zwangerschapsdiabetes. Dat is een heel belangrijk project, en ik ben blij dat het wordt voortgezet. Bij vrouwen die diabetes krijgen tijdens de zwangerschap, blijkt dat nadien te verdwijnen. Het risico is heel groot dat ze dat nadien nog krijgen. We moeten daar de aandacht op blijven vestigen.
De voorzitter : Minister Vandeurzen heeft het woord.
Minister Jo Vandeurzen : Ik ben blij met de aandacht van mevrouw Jans voor de zwangere vrouwen. De agentschappen Zorg en Gezondheid en Kind en Gezin waren niet op de hoogte van deze studie en haar resultaten.
Een primair preventief beleid in het kader van overgewicht bij zwangerschap dient zich te richten op vrouwen die overgewicht hebben, maar nog niet zwanger zijn. De Vlaamse overheid bereikt deze doelgroep binnen haar bredere acties rond gezonde voeding en beweging in het kader van de Gezondheidsdoelstelling Voeding en Beweging. Dat dossier zullen we hier binnenkort bespreken.
Specifiek voor vrouwen die al zwanger zijn, besteden de huisarts en gynaecoloog aandacht aan het onderkennen van risicofactoren zoals overgewicht tijdens de zwangerschap. Via haar convenant afgesloten met Domus Medica ondersteunt de Vlaamse overheid de ontwikkeling van aanbevelingen rond zwangerschapsbegeleiding, met daarin, naast de strikt medische opvolging, ook aandacht voor risicos in leefstijl, die onder betrokken actoren zoals huisartsen en gynaecologen worden verspreid.
Kind en Gezin verspreidt voor de doelgroep van zwangeren informatie over gezonde en vezelrijke voeding, niet eten voor twee, beperking van de gewichtstoename tijdens de zwangerschap en dergelijke. Deze informatie zit bijvoorbeeld in de zwangerschapsmap, de zwangerschapsnieuwsbrieven, de website van Kind en Gezin en de zwangerschapskalender. Ook tijdens de informatieavonden voor aanstaande ouders komt dit aan bod.
Voor kwetsbare zwangeren, waaronder ook obese zwangeren, heeft Kind en Gezin een specifieke dienstverlening via prenatale steunpunten en prenatale projecten. Tijdens consulten en huisbezoeken staat men stil bij gezonde voeding. Zo nodig worden oplossingen gezocht om de toegang tot gezonde voeding te garanderen. Om kwetsbare zwangeren te informeren, werkte Kind en Gezin een specifiek communicatiemiddel Kind in Beeld voor zwangeren uit. Hierin geeft men via beelden informatie over het aantal maaltijden, de actieve voedingsdriehoek, het voorkomen van infecties, de voedselhygiëne en dergelijke.
Ter preventie van overgewicht richt Kind en Gezin zich ook naar ouders met jonge kinderen. Het aanleren van gezonde voedingsgewoonten staat hierbij centraal. Het gaat hierbij dan onder meer over het stimuleren om langer borstvoeding te geven, het informeren van ouders over gezonde voeding en vegetarische voeding, het niet starten met vaste voeding bij kinderen jonger dan 4 maanden. Plaatselijk bestaan er ook projecten om via groepswerking bijvoorbeeld binnen de inloopteams gezonde eetgewoonten bij kwetsbare gezinnen aan te leren.
De voorzitter : Mevrouw Jans heeft het woord.
Mevrouw Vera Jans : Kind en Gezin geeft nu al bijzonder veel aanbevelingen en informatie over voeding en zwangerschap en alles wat daarmee te maken heeft. Ik vind het toch belangrijk dat er over de leefstijl tijdens de zwangerschap verder onderzoek gebeurt, want het feit dat maar een kwart van die doelgroep wordt bereikt, betekent dat er nog potentieel in zit.
De voorzitter : Het incident is gesloten.