Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Vergadering van 31/03/2009
Vraag om uitleg van de heer Piet De Bruyn tot mevrouw Veerle Heeren, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over de preventiecoaches
De voorzitter: De heer De Bruyn heeft het woord.
De heer Piet De Bruyn: Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, geachte collega's, dit is in zekere zin een opvolgvraag van een vraag die ik eerder schriftelijk heb gesteld. Ze heeft betrekking op een visietekst die tussen de sector Welzijn enerzijds en Onderwijs anderzijds is ontwikkeld over het behandelen van suïcidepreventie op school.
Mevrouw de minister, u wees in uw antwoord op een voor mij nieuw feit, namelijk dat er nog dit voorjaar zal worden geïnvesteerd in preventiecoaches voor een geestelijk gezondheidsbeleid op school vanuit het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Nog steeds volgens uw antwoord zullen de preventiecoaches ondersteuning bieden aan de scholen en de Ventra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) bij het uitwerken en implementeren van een geïntegreerd geestelijk gezondheidsbeleid in een school of scholengemeenschap. Ze zullen hierbij gebruik maken van een matrixmodel dat werd ontwikkeld. Dat model somt op welke initiatieven er al bestaan. Waar het voor een school soms moeilijk is om een antwoord te vinden, zouden de preventiecoaches een rol kunnen spelen.
In het licht van het grote belang dat terecht wordt gehecht aan een geïntegreerd beleid waarbij het welbevinden van de leerlingen op school in een breed kader wordt geplaatst en waarbij naast aspecten als gezonde voeding en voldoende beweging, ook wordt gekeken naar sociale vaardigheden en psychisch welzijn, kan dit een zinvol initiatief zijn. Maar de precieze werking van de preventiecoaches was me nog niet helemaal duidelijk. Daarom heb ik naast een aantal feitelijke vragen die ik schriftelijk heb gesteld, ook een aantal beleidsvragen geformuleerd.
Mevrouw de minister, op welke wijze past dit nieuwe initiatief in het beleid dat wordt gevoerd voor het sociaal welzijn en de geestelijke gezondheidszorg van jongeren? Is dit het resultaat van eerdere gesprekken tussen beide departementen? Is er voldoende draagvlak voor dit initiatief?
Er wordt gezegd - en hierover maak ik me toch wel zorgen - dat ze mee zouden helpen aan de uitbouw van de webstek www.gezondopschool.be. U en minister Vandenbroucke zijn daarvoor niet bevoegd, wel de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor). Deze webstek focust momenteel niet op geestelijke gezondheid, maar beperkt zich tot gezond eten, gezond bewegen enzovoort. Zijn hierover afspraken gemaakt? Zal de informatie van de preventiecoach effectief aanwezig zijn? Hoe zijn die afspraken verlopen? Zijn de scholen, scholengroepen en CLB's voldoende op de hoogte van dit initiatief? Een eerste rondvraag laat me wat in het ongewisse, maar ik veronderstel dat u daar dieper op kunt ingaan.
De voorzitter: Minister Heeren heeft het woord.
Minister Veerle Heeren: Mevrouw de voorzitter, geachte collega's, naar aanleiding van de gezondheidsconferentie betreffende het preventieve gezondheidsbeleid in 2002, werd de gezondheidsdoelstelling 'preventie van zelfdoding' goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Het Vlaams actieplan suïcidepreventie is hiervan de weerslag.
Het Vlaams actieplan suïcidepreventie vertrekt vanuit vijf strategieën. Het project preventiecoaches in het secundair onderwijs past in drie van deze vijf doelstellingen. De eerste doelstelling is het bevorderen van de geestelijke gezondheid met betrekking tot het individu en de maatschappij. De derde is deskundigheidsbevordering van professionelen, waaronder de CLB's. De vijfde is aandacht voor specifieke doelgroepen.
Onder deze vijfde strategie wordt onder andere gefocust op jongeren en een geestelijk gezondheidsbeleid op school. Het project van preventiecoaches voorziet in aandacht voor jongeren met ernstige psychische problemen en tracht aansluiting te realiseren met de kinderen- en jongerenteams van de centra voor geestelijke gezondheidszorg (cgg).
Sinds januari 2006 is er een gezamenlijke intentieverklaring 'Gezondheidsbevordering bij kinderen en jongeren in de setting van een school'. Die werd getekend door onder andere de toenmalige Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en de Vlaamse minister van Onderwijs. In het traject dat voorafging aan de presentatie van dit voorstel vond een eerste bijeenkomst plaats in november 2006. Op deze bijeenkomst waren vooral de actoren op het gebied van geestelijke gezondheidzorg aanwezig, zoals onder andere het project Zelfmoordpreventie van de cgg's, het Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ), de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD), het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ), Leefsleutels, het Jongeren Advies Centrum (JAC), de Vlaamse Vereniging Geestelijke Gezondheid (VVGG), de Werkgroep Verder en de Logo's (loco-regionaal gezondheidsoverleg en -organisatie).
Het departement Onderwijs, de commissie gezondheidsbevordering van de Vlor en de CLB's waren toen aanwezig net zoals op alle volgende bijeenkomsten, zoals in september 2008. De conclusies die werden getrokken uit deze bijeenkomsten, waren dubbel: de bestaande en waardevolle initiatieven moeten worden ingepast in een beleidsschema, en scholen en CLB's moeten door preventiecoaches geestelijke gezondheidszorg worden begeleid om hun aanbod te structureren en te verbeteren.
U merkt terecht op dat het bevorderen van geestelijke gezondheid tot nu toe ontbreekt op de webstek www.gezondopschool.be. De webstek heeft tot doel informatie en methodieken aan te reiken aan de scholen. Wat de bevordering van geestelijke gezondheid betreft, was de Vlor vragende partij om de inhoudelijke invulling en ook de bijdragen aan de webstek vanuit de sector geestelijke gezondheid te laten aanleveren. Vanwege de coördinerende functie van de preventiecoaches was het een logische keuze om hen dat te laten doen.
In de totstandkoming van dit voorstel werd rekening gehouden met de inbreng van het departement Onderwijs, de CLB's en de Vlor. Ik meen erop te mogen vertrouwen dat alle partners, mede gezien de maatschappelijke urgentie van een geestelijk gezondheidsbeleid in de scholen, de meerwaarde van dit project weten te appreciëren. Ik reken dan ook op ieders medewerking in de succesvolle uitwerking hiervan. Een van de taken van de preventiecoaches bestaat er ook in om dit initiatief op loco-regionaal vlak uit te dragen.
Er is dus nog een weg af te leggen. We zijn er nog niet helemaal, maar dit probleem verdient meer dan ooit onze aandacht omdat we iedere week wel verhalen horen die we kunnen onderbrengen bij geestelijke gezondheidszorg.
De voorzitter: De heer De Bruyn heeft het woord.
De heer Piet De Bruyn: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Het beschrijft duidelijk hoe we dit inschuiven in het gevoerde beleid. U hebt dit overtuigend verklaard.
Het is de bedoeling om bij de lancering van het nieuwe schooljaar 2009-2010 hier optimaal op in te spelen. Ik hoop dat er dan een stuk weg meer is afgelegd zodat we bij het begin van het schooljaar geen tijd hoeven te verliezen en zodat iedereen weet wat de taak van de preventiecoaches is en hoe ze te bereiken zijn. Ook het ter beschikking stellen van best practices en voorbeelden is belangrijk. De uitbreiding van de webstek die de Vlor beheert met een onderdeel over geestelijke gezondheidszorg is nodig. Omdat de vraag van de Vlor komt, veronderstel ik dat de Vlor ook wel heel binnenkort de structuur van de webstek zal aanpassen zodat deze informatie daar ook een plaats kan vinden.
Ik ben tevreden dat er op een vrij gemakkelijke wijze wordt samengewerkt tussen het departement Onderwijs en het departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin om de geestelijke gezondheidszorg van de jongeren op school maximaal in het oog te houden en waar nodig, via vroege detectie, ondersteunend en adviserend op te treden. We stellen vast dat we, wat dat betreft, bijzonder zwak scoren binnen Europa. Er is nog een hele weg af te leggen waar wij, als beleidsmakers, mee verantwoordelijkheid voor dragen.
De voorzitter: Het incident is gesloten.