Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Vergadering van 12/11/2008
Vraag om uitleg van de heer Jan Verfaillie tot de heer Steven Vanackere, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over het nieuwe voorstel van verdeling van het LOGO-budget over de nieuwe LOGO´s
Vraag om uitleg van mevrouw Mieke Vogels tot de heer Steven Vanackere, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over de financiering van het lokaal gezondheidsoverleg Oostende-Westhoek
De voorzitter: De heer Verfaillie heeft het woord.
De heer Jan Verfaillie: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega´s, mijns inziens is dit een belangrijke vraag over de verdeling van het LOGO-budget (lokaal gezondheidsoverleg) voor de nieuwe LOGO´s. Een LOGO is een netwerk van organisaties die actief zijn in de preventieve gezondheidszorg. De LOGO-regio is een gebied van 100.000 tot 400.000 inwoners. In Vlaanderen zijn er 26 LOGO´s. Een LOGO co?rdineert lokale acties om ziekte te voorkomen en gezondheid te promoten. Het accent ligt op lokale initiatieven, netwerkvorming en het op elkaar afstemmen van organisaties. De belangrijkste opdracht van de LOGO´s is het waarmaken van de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen.
Een van die doelstellingen is dat elk jaar minstens 75 percent van de vrouwen van 50 tot 70 jaar, deelneemt aan het bevolkingsonderzoek naar borstkanker en dat meer kankers vroegtijdig ontdekt worden. Andere projecten zijn onder meer rookstopcursussen, en schoolfruitprojecten. In een vorige vraag werd hier al gedeeltelijk op ingegaan.
Sinds 2003 werd het kader van het preventielandschap uitgetekend. Vanaf dat moment was het wachten op de uitvoeringsbesluiten. Het ontwerp van besluit en de daaraan gekoppelde financiering werden in juni voorgelegd aan de LOGO´s. In juni werd een basissubsidie toegekend aan elk LOGO van 150.000 euro, vermeerderd met 0,28 euro per inwoner in het werkgebied van een LOGO.
Hierop kwamen heel wat negatieve reacties; heel wat LOGO´s gingen er, ondanks hun schaalvergroting, op achteruit. Er diende een nieuwe verdeelsleutel te komen. Recent werd de nieuwe financiële verdeling voor de LOGO´s bekendgemaakt. De LOGO´s krijgen nu volgens het ontwerp van besluit dat momenteel in procedure zit, elk een basissubsidie van 60.000 euro, vermeerderd met 0,53 euro per inwoner in het werkgebied van het LOGO.
Mijnheer de minister, de oude en de nieuwe voorgestelde regeling betekenen voor de kleinste LOGO´s dat ze duizenden euro´s minder subsidie zullen krijgen dan voorheen. Ik wil u dan ook een aantal heel concrete vragen stellen.
Is de nieuwe verdeelsleutel definitief? Om welke reden werd de basissubsidie meer dan gehalveerd?
Meent u niet dat de kleinste LOGO´s dezelfde basiskosten hebben als grote LOGO´s en dat bovendien door het grote werkgebied waarin de kleine LOGO´s opereren, de basiskosten soms nog hoger zijn? In mijn regio heeft dit vooral te maken met de heel grote oppervlakte en het beperkte aantal inwoners.
Bent u ervan op de hoogte dat er op dit ogenblik grote onrust is in de kleinere LOGO´s in Vlaanderen omdat ze duizenden euro´ minder subsidie krijgen dan voorheen? Ziet u een mogelijkheid om de kleinere LOGO´s toch nog een grotere basissubsidie te geven?
De voorzitter: Mevrouw Vogels heeft het woord.
Mevrouw Mieke Vogels: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega´s, het lijkt alsof ik voor de ´local touch´ zorg, maar het was me niet bekend dat er meer dan één LOGO is dat minder geld zal krijgen. (Opmerkingen)
In elk geval wil ik me bij de heer Verfaillie aansluiten. Er werd hier al een aantal keer gepraat over de nieuwe LOGO-indeling. Die heeft heel lang op zich laten wachten. Nu bent u eindelijk bijna aan het landen, mijnheer de minister. Ik zal het niet hebben over het verplaatsen van personeelsleden, want dat lijkt me logisch wanneer men herstructureert. Ik denk wel dat er een serieus probleem is voor de LOGO Oostende-Westhoek, want die zal het met heel wat minder middelen moeten stellen.
Mijnheer de minister, ik wil even uw uitspraak van 10 juni 2008 aanhalen. U zei toen duidelijk: ?Geen enkele nieuwe LOGO-structuur zal, als zij de som maakt van de middelen die ter beschikking staan, erop achteruitgaan in vergelijking met het verleden, ook niet met het verleden van de samenstellende delen.? Wat de LOGO Oostende-Westhoek betreft, is dat volgens mij wel het geval, want de nieuwe subsidie bedraagt 17.000 euro minder. Vanaf 2010 zal de subsidie 156.436 euro zijn in plaats van 173.525 euro.
Er werd vandaag al op gewezen dat de dood niet gelijk is voor de mensen, dat de levensverwachting van armere mensen minder groot is dan die van rijkere mensen. Dat heeft te maken met de preventieve gezondheidszorg en die zetten wij op het terrein neer via de LOGO´s.
Oostende is een stad met nogal wat grootstedelijke kenmerken. Daar spoelen heel wat mensen aan die niet tot in Groot-Brittannië geraken of die wachten tot ze daarheen kunnen vertrekken. Dat heeft een specifieke armoedeproblematiek tot gevolg. (Opmerkingen van de heer Jan Verfaillie)
Daarnaast wonen ook heel veel oudere mensen in Oostende. De armoedeproblematiek is serieus. Oostende heeft een aantal grootstedelijke kenmerken die we niet zouden verwachten in een stad van die grootte.
Het is erg belangrijk om te beseffen dat het LOGO dat bevoegd is voor Oostende en de Westhoek met heel diverse problemen wordt geconfronteerd. Tegenover de grootstedelijke problematiek van Oostende staat de problematiek van de Westhoek, waar alles heel ver uit elkaar ligt. Dat LOGO zou eerder meer dan minder middelen moeten krijgen. Waarom zal het LOGO Oostende-Westhoek er financieel op achteruit zal gaan? Dat blijkt uit de huidige plannen. Dat staat haaks op wat u op 10 juni 2008 hebt gezegd. Het zou mooi zijn mocht u woord houden en nu bevestigen dat het LOGO Oostende-Westhoek zijn middelen zal behouden.
De voorzitter: Mevrouw Van der Borght heeft het woord.
Mevrouw Vera Van der Borght: Ik sluit me graag aan bij de vraag. Ik heb ook het verslag van de commissie van juni herlezen. U hebt toen gezegd dat er een tweeledige financiering zou komen: een vast bedrag en daarnaast een bonussysteem. Voor het behalen van vooraf bepaalde resultaten zou men een beloning ontvangen. Op de agenda van de ministerraad staat een punt dat daaraan refereert.
Op welke manier werkt dit systeem? Worden alle LOGO´s op de hoogte gebracht van het bonussysteem? Wanneer treedt het in voege? Ik dacht dat het zou samenvallen met de invoering van de nieuwe structuren en verdeling. Als het nu door de regering besproken wordt, gaat het dan nu al in voege? Zijn alle LOGO´s daarover aangeschreven? Heeft iedereen dezelfde kansen gekregen?
De voorzitter: Mevrouw Claes heeft het woord.
Mevrouw Sonja Claes: Ik kreeg ook de mail van het LOGO Oostende. Ze vergeten wel te vermelden dat ze voor een kleinere regio verantwoordelijk zullen zijn in de nieuwe indeling. Kan samenwerking tussen verschillende LOGO´s geen oplossing zijn?
Ik wil natuurlijk bij Limburg komen. Daar doet men de omgekeerde beweging. Men had één groot LOGO en stapt over op twee kleinere. Is samenwerking ook voor Limburg mogelijk?
De voorzitter: Minister Vanackere heeft het woord.
Minister Steven Vanackere: Wat ik in juni heb gezegd, blijft uiteraard gelden. Laat ons goed begrijpen wat we daaronder verstaan.
- Mevrouw Vera Van der Borght, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.
Ik zal eerst antwoorden op de abstracte vragen van de heer Verfaillie, om dan wat dieper in te gaan op de situatie van Oostende-Westhoek. De nieuwe verdeelsleutel gaat in vanaf 2010 en maakt deel uit van het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de LOGO´s. Dat wordt inderdaad het best op voorhand gemeld. Hoe sneller de mensen geïnformeerd zijn, hoe beter ze zich kunnen organiseren. We gaan naar een ingrijpende reorganisatie: van 26 naar 15 LOGO´s. We willen de betrokkenen de tijd geven om hun structuren aan te passen. Dat betekent ook: zo snel mogelijk financiële duidelijkheid bieden.
Dit besluit is pas definitief als het is goedgekeurd door de Vlaamse Regering en daarna de hele procedure met Inspectie van Financiën, verschillende adviezen, principiële goedkeuring door de Vlaamse Regering en advies van de Raad van State heeft doorlopen. Heb ik in termen van politieke beslissingname een definitieve keuze gemaakt? Ja, het is wel degelijk mijn intentie om u uit te leggen dat de bekommernissen niet zo terecht zijn als men vreest. Ik doe in mijn voorstel een extra budgettaire inspanning. Dit kan een win-winsituatie worden voor iedereen. In dat opzicht is dit politiek beslist. Ik ben van plan mijn besluit te verdedigen waar ik het moet verdedigen, met inbegrip van de ministerraad.
Uw kernvraag is, mijnheer Verfaillie, waarom de basissubsidie meer dan gehalveerd werd. De huidige subsidie van de LOGO´s is enkel gebaseerd op inwoneraantal, wat neerkomt op 0,58 euro per inwoner voor heel Vlaanderen. Kleinere LOGO´s met weinig inwoners hebben een lagere subsidie dan grotere LOGO´s met meer inwoners, maar de huidige regelgeving bepaalt dat het bedrag per LOGO geplafonneerd is op 173.525 euro per jaar. Dit systeem leidde tot problemen en te grote ongelijkheid tussen de regio´s. Dit wil ik, samen met een schaalvergroting - 15 in de plaats van 26 LOGO´s - wegwerken met het nieuwe financieringssysteem in het ontwerp van besluit. Daarom voorzie ik in een basissubsidie die bestaat uit een vast bedrag van 60.000 euro per LOGO en een bedrag van 0,53 euro per inwoner. Tegelijk laat ik het plafond vallen en verhoog ik het subsidiebedrag voor alle LOGO´s samen met meer dan 550.000 euro. Dit is een budgetverhoging van 16 percent en brengt de gemiddelde subsidie per inwoner op 0,67 euro per jaar. Er is dus helemaal geen sprake van een halvering van de basissubsidie, maar wel van een systeem dat de kleinere LOGO´s een extra stimulans geeft door het forfaitaire deel en de grotere LOGO´s niet te veel benadeelt door het plafond af te schaffen.
Mevrouw Vogels, ik begrijp uw bezorgdheid om het kleine LOGO van Oostende, maar een groot LOGO als Antwerpen heeft zwaar aangedrongen om niet te sterk vast te houden aan de basissubsidie. Men wijst er terecht op dat een LOGO met enorm veel inwoners ook enorm veel werk heeft en daar een rechtmatig aandeel voor moet terugkrijgen. Hoe dan ook moeten we een evenwicht zoeken tussen de basissubsidie die elk LOGO moet toelaten om te functioneren en de subsidie per inwoner. De combinatie van de twee leidt ertoe dat het hele systeem een extra injectie krijgt van meer dan 550.000 euro. Zoals ik in juni aankondigde, vaart iedereen hier wel bij. Ik zal dat voor Oostende nog toelichten.
Daarmee heb ik gedeeltelijk uw derde vraag al beantwoord. Heel wat activiteiten zijn ook rechtstreeks of onrechtstreeks gerelateerd aan het aantal inwoners. Denk maar aan brochures of interventies. Tegelijk is er een vast bedrag nodig voor de gewone werking.
In het voorliggende financieringsmechanisme is erop gelet dat provinciaal gezien niemand achteruit gaat en de budgetstijging zo gelijk mogelijk verdeeld is. Daarnaast werd in het voorstel een schaalvergroting van de LOGO´s doorgevoerd door de herindeling op basis van het Zorgregiodecreet. De grotere LOGO´s die hieruit zullen ontstaan, krijgen logischerwijze een hogere subsidie in vergelijking met de huidige LOGO´s. Ik ga ervan uit dat de schaalvergroting een gunstig effect heeft op de zogenaamde overheadkosten van de LOGO´s. Die moeten relatief gezien dalen door de schaalvergroting. Dat is een economische realiteit. 26 structuren in leven houden zal hoe dan ook een tikkeltje meer kosten dan 15.
Er zijn verschillende simulaties uitgeprobeerd met het beschikbare bedrag. Een hogere vaste vergoeding toekennen, wat de kleinere LOGO´s bevoordeelt, heeft automatisch een lager bedrag per inwoner tot gevolg, en dit benadeelt de grotere LOGO´s zoals die van Antwerpen. Uit de simulaties bleek dat op die manier een te ongelijke verdeling zou ontstaan. Ik geloof dat dit het meest evenwichtige en haalbare voorstel is. Het is niet mijn bedoeling dit aan te passen. Veel van de ongerustheid heeft eigenlijk niets te maken met het financieringsmechanisme maar met de herindeling van de gemeenten over de verschillende LOGO´s. Dat vraagt een aanpassing. We hebben dat hier al eens besproken. Voor deze nieuwe indeling baseer ik mij op het Zorgregiodecreet. De zorgregio-indeling is decretaal bepaald en die wil ik zo veel mogelijk hanteren in andere programmaties.
Ik ga in op de situatie van het LOGO Oostende-Westhoek. Onderzoek van de huidige en toekomstige situatie in de betreffende regio geeft aan dat het huidige LOGO Oostende-Ieper-Veurne-Diksmuide nu 360.992 inwoners bedient en daar 173.525 euro voor krijgt. Dat is 0,48 euro per inwoner. Vanaf 2010 staat het nieuwe LOGO Oostende-Westhoek in voor 181.954 inwoners waarvoor het 156.436 euro ontvangt. Dit is omgerekend 0,86 euro per inwoner. Dat is het hoogste bedrag per inwoner van heel Vlaanderen. Als ik de huidige en de toekomstige situatie provinciaal bekijk, valt me op dat de provincie West-Vlaanderen een budgetgroei van 27,8 percent kent, terwijl de totale groei in de Vlaamse Gemeenschap 14,75 percent bedraagt.
Concluderend kan ik u zeggen dat het betreffende LOGO minder subsidie ontvangt omdat zijn populatie bijna halveert. Dat betekent wellicht ook personeelsverschuivingen. Daarom kiezen we voor een overgangsperiode van een jaar zodat iedereen zijn plek kan vinden. Wie durft te beweren dat de budgetten dalen, heeft een beperkt gezichtsveld en focust te veel op de oude structuren.
Mevrouw Claes, u hebt gelijk. We kregen trouwens de verzuchting van verschillende LOGO´s om provinciaal te kunnen samenwerken. We hebben dat zeker niet onmogelijk gemaakt. Integendeel, men kan twee zaken doen. Men kan voor sommige aangelegenheden op een lager deelniveau gaan werken en men kan naar het hogere niveau gaan.
De aanpassing van het Zorgregiodecreet waarbij men nu de provinciegrenzen respecteert, is alvast een bijkomende garantie dat provinciale samenwerking zo veel mogelijk mogelijk wordt gemaakt. Het is wel zo - dat erken ik - dat ten aanzien van wat Vlaanderen juridisch gaat erkennen en herkennen slaat op de vijftien structuren. Die kunnen zich uiteraard organiseren volgens de provinciale ontwikkeling.
Ik vermoed dat de ongerustheid in Oostende ontstaat doordat de organisatie kleiner wordt. Men vraagt zich af waar dat naartoe moet. De belendende LOGO´s zullen middelen hebben om de gemeenten die in de huidige structuur zitten, op te vangen. Dit is geen besparing, het budget neemt aanzienlijk toe.
De voorzitter: De heer Verfaillie heeft het woord.
De heer Jan Verfaillie: Ik dank u voor uw uitgebreide en onderbouwde antwoord, mijnheer de minister. U hebt de puntjes op de i gezet en duidelijkheid verschaft.
Mevrouw Vera Van der Borght: Vanaf 2010 komt er een bonusfinanciering. Gaan alle LOGO´s daarvan op hetzelfde moment op de hoogte gebracht worden? Worden zij geïnformeerd over de bonus en de criteria daarvoor? Het is absoluut belangrijk dat iedereen dat weet.
Minister Steven Vanackere: Inderdaad, mevrouw Van der Borght, die vraag is aan mijn aandacht ontsnapt. Het is de bedoeling dat de context waarin men zal moeten werken zo snel mogelijk bekend te maken. Daarom komt het besluit nu nog op de regering. Iedereen zal gelijk worden behandeld en gelijke informatie krijgen.
De voorzitter: De heer Van Malderen heeft het woord.
De heer Bart Van Malderen: Ik wil twee bedenkingen die ik in het verleden al heb geuit, nog eens benadrukken. Het is logisch dat het personeel zal moeten verschuiven. Hoe moet die overgang praktisch gebeuren? U beweert dat het op het terrein vrij vlot verloopt. Ik heb eerlijk gezegd ook die indruk. Ik wil u vragen om dat te blijven opvolgen. In het geval van het kleine LOGO van Oostende bereikt men op een gegeven moment de kritische massa waarop men een personeelslid moet laten gaan. Men kan bijvoorbeeld 1,98 voltijdse equivalenten financieren, maar die twee percent is te weinig om het personeelslid effectief te houden. Dat zijn moeilijke omstandigheden.
Ik kan uw laatste opmerking alleen maar onderschrijven: we moeten zo snel mogelijk zekerheid bieden. Ik heb immers opgevangen dat mensen beginnen uitkijken naar een andere baan. Het zou jammer zijn om die expertise kwijt te spelen. Dat soort personeelsverloop kunnen we best missen.
Minister Steven Vanackere: Wie in een LOGO werkt, weet niet zeker waar zijn bureau staat, maar dat is niet vreemd in de wereld van vandaag. Natuurlijk is er wel werkzekerheid binnen de branche. Het talent en engagement blijven natuurlijk behouden. Er komt meer geld voor de werking van de LOGO´s. Ik roep u op om alle mogelijke jobonzekerheid weg te nemen, ook al rijzen er vragen over de plaats en de gemeente. In de moderne tijd geldt dat voor heel veel sectoren. Er bestaat geen vastheid van benoeming meer, en nog minder vastheid van adres. Ik zeg dat zonder enige schamperheid of ironie. Ik wil de uitstekende werknemers uit de sector oproepen om door te gaan, al werken ze over twee jaar misschien samen met andere actoren.
De reden voor de herschikking is niet alleen een efficiëntere werking van de LOGO´s zelf. We willen bovendien dat de verschillende organisaties die we subsidiëren in de welzijns- en gezondheidssector nog beter op elkaar afgestemd raken. Als de samenwerkingsverbanden verschillen per sector is het veel lastiger om een duurzame samenwerking over de sectoren heen mogelijk te maken. We vragen voor die kleine aanpassing, waar we genoeg tijd voor zullen geven, de medewerking van iedereen. Dit gebeurt tegen de achtergrond van de budgettaire injectie van meer dan een half miljoen euro. Dat moet toch wel een geruststelling zijn voor de LOGO´s.
De voorzitter: Het incident is gesloten.