Commissie voor Wonen, Stedelijk Beleid, Inburgering en Gelijke Kansen Vergadering van 09/10/2008
Vraag om uitleg van de heer Jos Stassen tot de heer Marino Keulen, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering, over de rol van overheidsinstanties in het dossier over het illegaal water- en elektriciteitsgebruik door (ex-)inwoners van Doel
De voorzitter: De heer Stassen heeft het woord.
De heer Jos Stassen: Deze zaak gaat over hoe het eraan toegaat in Doel. Mij gaat het er niet om mensen te verdedigen die een diefstal plegen. Het gaat over een vrij rare zaak, namelijk dat men het heeft nodig gevonden om een aantal mensen naar de rechtbank te roepen, die illegaal water of elektriciteit zouden hebben afgetapt. Het klinkt evident dat die mensen naar de rechtbank moeten. Als je echter het dossier goed bekijkt, dan vraag je je af met wiens voeten men nu weer aan het rammelen is en of dat niet op een andere manier kan worden opgelost.
Er zijn een aantal mensen naar de rechtbank geroepen die hun waterrekening hebben betaald maar waar de watermaatschappij dat heeft terugbetaald. Ze heeft gezegd: we willen uw geld niet. Er zijn mensen naar de rechtbank geroepen die elektriciteit hebben willen betalen, die ook een rekening hebben gekregen, maar dat terugbetaald hebben gekregen.
De nutsmaatschappijen zeggen zelf dat ze die rechtszaak niet hebben ingesteld en dat ze zich niet met dergelijke toestanden bezighouden. Ze kennen de situatie en willen op een minnelijke manier de zaken oplossen zodat er geen gevaarlijke dingen gebeuren met elektriciteit en water. Het is weer de Maatschappij Linkerscheldeoever die gewoon heeft beslist om Doel zo snel mogelijk op te kuisen. Minister van Havens Peeters steunt dat.
Mijnheer De Cock, de regering waar uw partij deel van uitmaakt, zal Doel opkuisen voor de verkiezingen. Dat zijn de feiten vandaag. Al die blabla van augustus 2009 is niet meer ter zake. Alles zal opgekuist zijn zodat de volgende regering, wie er ook in zal zitten, niets meer kan beslissen. De Maatschappij Linkerscheldeoever duwt door en wil een aantal zaken aanpakken.
Ik vraag me af waarom dat nodig is. Ik denk dat de rechtbank wel belangrijkere dingen te doen heeft en dat ook de nutsmaatschappijen belangrijkere dingen te doen hebben. Ik denk ook dat de Maatschappij Linkerscheldeoever belangrijkere dingen te doen heeft dan een aantal mensen te pesten die daar inderdaad wederrechtelijk zijn gaan wonen en die de zaak behoorlijk hebben opgekuist en dat op een correcte manier willen oplossen. Er zijn genoeg plaatsen in Vlaanderen waar men dat soort problemen in der minne oplost. Er zijn voorbeelden van steden waar men dergelijke kraaktoestanden rustig oplost en op een correcte manier aanpakt. Men ziet immers dat een aantal onderkomen panden worden aangepakt. In Doel wil men dat gewoonweg niet en gaat men er met volle charge door.
Ik vraag me af of het nodig is om op die manier om te gaan met dit dossier. Als je beslist eind 2009 of begin 2010 dat het Saeftingedok er moet komen, dan kan men op een paar maanden tijd dat dorp laten verdwijnen. Daarvoor ligt alles klaar. Waarom moet dat nu op deze manier gebeuren? Waarom speelt de Maatschappij Linkerscheldeoever, waarin het Vlaamse Gewest een grote aandeelhouder is, die rol en gaat ze op die manier om met dit dossier? Het had anders kunnen worden opgelost, zonder al die moeilijkheden, dan hadden we geen toestanden die het tijdelijke woonrecht uitgehold zouden hebben.
Mijnheer de minister, heeft de eigenaar, namelijk de Maatschappij Linkerscheldeoever, of de beheerder van de woningen in Doel, namelijk het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas, of de water- of elektriciteitsmaatschappij, een klacht ingediend bij of een dossier overgemaakt aan de gerechtelijke instanties? Hoeveel mensen zijn naar de correctionele rechtbank verwezen? Waren er inwoners van Doel die in de periode waarop de betichting betrekking heeft, geld betaalden voor het tijdelijk woonrecht, niet het officiële huurgeld dus, aan het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas, maar niet werden aangesloten op het water- en/of elektriciteitsnet? Welke initiatieven hebben de eigenaar en de beheerder van de woningen in Doel en de nutsmaatschappijen genomen om na de regularisatie van de bewoning in augustus 2006 ook het dossier van de illegale aftap van water en elektriciteit in der minne te regelen?
De voorzitter: De heer De Cock heeft het woord.
De heer Dirk De Cock: Mijnheer de minister, bijna overal in Vlaanderen regelt men dergelijke disputen niet via de rechtbank maar in onderling overleg tussen de betrokkenen en de nutsmaatschappijen. Ik hoop dat men niet begint te werken met twee maten en twee gewichten omdat het nu toevallig mensen zijn van Doel van wie het woonrecht toch nog gegarandeerd is tot augustus 2009. Ik roep ook op om dat in der minne te laten regelen door de nutsmaatschappijen en de betrokkenen.
De voorzitter: Minister Keulen heeft het woord.
Minister Marino Keulen: Mijnheer Stassen, de mensen geloven het niet, maar wij kunnen het over het algemeen goed met elkaar vinden. We kunnen het eens worden over 307 van de 308 gemeenten, dat is al heel veel. Wat Doel betreft, zitten we op een andere golflengte.
De huisvestingsproblematiek in Doel is iets dat ons allemaal na aan het hart ligt. In die context wil ik nogmaals benadrukken dat we alles in het werk hebben gesteld om het tijdelijke woonrecht voor de legale bewoners tot einde augustus 2009 te garanderen. Ingaand op de vragen van de heer Stassen over de rol van de overheidsinstanties bij het illegale aftappen van water en elektriciteit door de inwoners en ex-inwoners van Doel, kan ik het volgende meedelen.
De Maatschappij Linkerscheldeoever heeft mij bevestigd dat noch zij, noch het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas een klacht hebben ingediend of een dossier hebben overgemaakt aan de gerechtelijke instanties. Er is een uitzonderingsgeval waar een elektriciteitsmeter werd ontvreemd en waar de Maatschappij Linkerscheldeoever de direct benadeelde partij was. Hierover werd wel een klacht neergelegd door de Maatschappij Linkerscheldeoever.
De nutsmaatschappijen zelf, met name de Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening (VMW) en de netbeheerder Eandis dienden wel meerdere klachten in. De reden hiervoor ligt voor de hand: wanneer zij geen klacht zouden indienen, zou immers een precedent worden gecreëerd. Hierdoor zou de indruk kunnen ontstaan dat de krakers een voorkeursbehandeling krijgen. Door wel een klacht in te dienen, wordt duidelijk gemaakt dat de krakers op exact dezelfde wijze worden behandeld als alle andere personen die illegaal elektriciteit aftappen. Of die diefstallen nu werden gepleegd in of buiten Doel, in of buiten Beveren, zou geen rol mogen spelen. Er werd echter, op expliciete vraag van de burgemeester van Beveren, een grote uitzondering toegestaan in het voordeel van de krakers: de meters werden niet afgesloten, wat normaal gezien wel gebeurt. Deze beslissing had te maken met het feit dat toen was beslist de krakers een eenmalige kans te geven zich in regel te stellen met het tijdelijke woonrecht.
De politie heeft naar aanleiding van de klachten, in opdracht van het parket, bijkomende vaststellingen gedaan. Blijkbaar zijn er verschillende inbreuken vastgesteld. Zoals gebruikelijk werden de pv's doorgestuurd naar het parket. Deze pv's werden niet geseponeerd. De raadkamer besliste daarop 57 verdachten te verwijzen naar de correctionele rechtbank. Noch ik, noch mijn administratie, noch de gemeente Beveren hebben inzage in de gerechtelijke dossiers en/of lopende procedures. Dit is logisch gezien de scheiding der machten. Dus kan ik ook geen sluitend antwoord geven op de vraag hoeveel van de 57 daders nog in Doel verblijven.
Wel wil ik benadrukken dat de diefstallen die gemeentelijk onderzocht worden door de politie, werden gepleegd door de krakers voor zij werden geregulariseerd, dus voor dat zij een contract van tijdelijk woonrecht ondertekenden met het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas. Die ondertekening was trouwens de voorwaarde om deze krakers te kunnen regulariseren bij de nutsmaatschappijen. Nadat zij het contract hadden getekend, werden zij in het bevolkingsregister ingeschreven en werden hun namen en adressen doorgegeven aan de nutsmaatschappijen. Daarop werden zij legale gebruikers. Het is wel mogelijk - en dan is de vraag wie speelt met de voeten van wie - dat sommige krakers 'huurgeld' hebben gestort aan het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas zonder dat zij een contract van tijdelijk woonrecht wensten te ondertekenen. Dat huurgeld wordt systematisch teruggestort door de intercommunale Land van Waas om te vermijden dat die krakers zouden terechtkomen in een ongeschreven huurcontract, wat natuurlijk hun bedoeling was.
U speelt dat nu met een heilige verontwaardiging, maar het is zo doorzichtig dat dat de bedoeling was. Door huur te betalen probeerde men de facto huurrechten te verwerven. Als men een contract tekent, weet men dat men onderworpen is aan het tijdelijk woonrecht. Men probeert dat te bekampen en te omzeilen door te betalen maar niets te tekenen. En men denkt dan voor de rechtbank te kunnen bekomen dat er een soort van ongeschreven huurcontract voor onbepaalde duur ontstaat. Zo probeert men onbeperkte woonrechten te verwerven. Het is natuurlijk heel normaal dat die intercommunale dat spelletje niet meespeelt. Wie betaalde en de overeenkomst over het tijdelijk woonrecht heeft ondertekend, heeft men laten betalen. Die zijn geregulariseerd en ingeschreven in de bevolkingsregisters. De anderen, die dubbelzinnig waren - betalen, maar geen tijdelijk wooncontract tekenen - heeft men het geld teruggestort omdat men ervan uitging dat zij woonrechten voor onbeperkte tijd probeerden te verwerven. Dat kan niet de bedoeling zijn gezien de beperkte toekomst van Doel.
Deze laatste groep werd effectief niet aangesloten op het net. Dat spreekt voor zich door het feit dat ze dat contract van tijdelijk woonrecht niet hebben ondertekend of weigerden te ondertekenen, en wel wensten te betalen. Op die manier wensten ze rechten te verwerven waarop ze geen aanspraak kunnen maken.
De Maatschappij Linkerscheldeoever en het Intergemeentelijk Samenwerkingsverband Land van Waas hebben geen acties ondernomen om de illegale aftap van water en elektriciteit in der minne te regelen aangezien zij geen rechtstreeks benadeelde partij zijn. De klachten werden ingediend door de nutsmaatschappijen. De nutsmaatschappijen hebben naderhand ook geen initiatief genomen tot regeling in der minne. Eenmaal de diefstal werd vastgesteld en wordt vervolgd via het parket vormt het een gemeenrechtelijk misdrijf. Een dergelijk misdrijf moet zijn gerechtelijk gevolg kennen. Hierop hebben de nutsmaatschappijen op zich geen enkele impact meer. Hoogstens kunnen zij aan het parket laten weten dat voor hen de verdere vervolging niet meer hoeft, maar het parket beslist volledig autonoom of het op deze suggestie ingaat.
De voorzitter: De heer Stassen heeft het woord.
De heer Jos Stassen: Mijnheer de minister, ik ken het dossier heel goed en weet hoe een aantal zaken daarin in elkaar zitten. Het blijft raar dat op andere plaatsen een aantal zaken wel rustig kunnen worden opgelost tussen de nutsmaatschappijen en de mensen die niet correct water, elektriciteit en andere zaken betalen. Daar komen allerlei instanties in tussen. Waarom kan dat hier niet? Dat blijft een zeer pertinente vraag. Waarom heeft men direct die charge uitgevoerd? Er zijn nutsmaatschappijen die zeggen dat ze daar geen initiatief rond genomen hebben. Ik hoop dat uw informatie correct op papier staat want ik heb daarover andere dingen gehoord en gelezen. Er wordt heel wat mist rond gespoten over wie daar wel de verantwoordelijkheid heeft opgenomen. Ik vind het toch raar dat men hier de zaken niet oplost zoals op vele plaatsen in Vlaanderen. Wij kennen in deze commissie allemaal alle instanties die bestaan om dat soort dingen aan te pakken.
Minister Marino Keulen: Waarom tekenen die mensen dat contract tijdelijk woonrecht niet?
De heer Jos Stassen: Het gaat hier niet om alle 57.
Minister Marino Keulen: Wie dat contract tijdelijk woonrecht heeft ondertekend, werd geregulariseerd. Zij hebben ook de aansluiting op de nutsvoorzieningen water en elektriciteit gekregen. Zij zijn ingeschreven in de bevolkingsregisters en zijn in orde. Zij weten ook dat zij gebonden zijn aan een tijdelijk woonrecht. Deze mensen poogden door feitelijk te betalen en het contract tijdelijk woonrecht niet te tekenen, woonrecht voor onbepaalde duur te verwerven en op die manier in te gaan tegen onze beslissing dat het woonrecht ophoudt einde augustus 2009.
De voorzitter: Het incident is gesloten.