Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 30/09/2008
Vraag om uitleg van mevrouw Fientje Moerman aan mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, over de noord-zuidverbinding Limburg
Vraag om uitleg van de heer Rudi Daems tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, over de noord-zuidverbinding in Limburg
De voorzitter: Mevrouw Moerman heeft het woord.
Mevrouw Fientje Moerman: Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, het richtinggevend gedeelte, selecteert de N74 als een primaire weg I. Zijn ruimtelijke inrichting naar de gewestelijke verbindingsfunctie is reeds gerealiseerd op het gedeelte tussen de grens met Nederland en de aansluiting op de N715 aan de rotonde bij Hechtel. Het verdere tracé van de N74 is op het gewestplan ingetekend ten westen van het centrum van Houthalen en Helchteren tot aan de aansluiting met de E314, maar werd tot nu toe niet uitgevoerd.
Een deel van de problematiek ligt hierbij in de aanwezigheid van de Europese speciale beschermingszones, de habitat- en vogelrichtlijngebieden, die door hun statuut in conflict treden met het gewestplantracé. Daardoor loopt al het verkeer over de N715, een secundaire verkeersas door de centra van deze twee gemeentes, met alle problemen voor de doorstroming, verkeersveiligheid en leefbaarheid als gevolg. Dat zijn ongeveer 40.000 voertuigen per dag langs zeven zwarte punten op een relatief kort traject. Dat zijn maar enkele cijfers die deze problematiek illustreren.
Het wegvak tussen Hechtel en de E314 is opgenomen in het programma van de missing links van de Vlaamse Regering.
De plan-milieueffectenrapportage werd op 10 juli 2008 ingediend bij de dienst MER, waarin de volgende twee alternatieven geselecteerd zijn: de omvorming van de bestaande N715 door Houthalen en Helchteren tot primaire weg II of het zogenaamde doortochttracé en een nieuw tracé van de N74 ten westen van de kernen van Houthalen en Helchteren of het zogenaamde omleidingstracé. Beide tracés zijn volgens de conclusies van de plan-MER verdedigbaar, en beide voorstellen hebben op milieuvlak uitgesproken voor- en nadelen.
Binnen de 60 dagen na indiening van de plan-MER wordt een uitspraak verwacht van de dienst Mer. In afwachting van die uitspraak stelde u, aldus een mededeling aan de leden van de Vlaamse Regering van 17 juli 2008, dat overleg zal worden gepleegd met de betrokken gemeenten en het maatschappelijke middenveld. Op basis van dat overleg en de uitspraak van de dienst Mer over het plan-MER zal u, mevrouw de minister, een gemotiveerd voorstel van beslissing over de tracékeuze aan de Vlaamse Regering voorleggen.
Mevrouw de minister, heeft het overleg met de gemeenten en het maatschappelijke middenveld, waaronder de milieuverenigingen, reeds plaatsgevonden? En zo ja, wat is de uitkomst daarvan?
De voorzitter: De heer Daems heeft het woord.
De heer Rudi Daems: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, geachte collega's, ik denk dat mevrouw Moerman, zoals elk commissielid, anderhalve maand of twee maanden geleden een nota heeft gekregen van verschillende Limburgse milieu- en natuurverenigingen: de Limburgse Milieukoepel, Natuurpunt en de Bond Beter Leefmilieu. Daarin stellen ze dat ze het waarderen dat de minister het dossier intensief voorbereidt. Maar toch voelen ze nattigheid. Want in tegenstelling met eerdere beleidsverklaringen van belangrijke personen schijnt het omleidingstracé alsmaar meer aan belang te winnen.
In de wandelgangen hoor ik dat een aantal CD&V-burgemeesters, zoals mevrouw Claes, Vlaams volksvertegenwoordiger, de heer Kelchtermans van Peer, de heer Ceyssens van Meeuwen-Gruitrode en de heer Truyens van Hechtel-Eksel, en nog anderen, heel erg hun best doen om het omleidingstracé erdoor te krijgen.
Dat is merkwaardig, want de voorgangers van de minister hebben hierover erg duidelijke uitspraken gedaan. In 2001 koos toenmalig minister Stevaert uitdrukkelijk voor de ondertunneling. En op 25 april 2006 zei toenmalig minister van Openbare Werken Kris Peeters letterlijk dat voor hem de tunnelvariant de oplossing is voor het probleem van de noord-zuidverbinding. Als het van hem afhing, zou op 1 januari 2007 de eerste spadesteek worden gegeven. Is het niet, mijnheer Peumans?
De Vlaamse en Limburgse natuur- en milieuorganisaties, maar ook nog andere organisaties, maken zich zorgen. De mogelijke problemen verbonden aan het omleidingstraject zijn bekend. Ten eerste: het zal een zware hypotheek leggen op een zeer waardevol Habitat- en Vogelrichtlijngebied. Dat gebied is door Europa beschermd, en als u daaraan zou willen raken, dan mag u zich aan ernstige juridische problemen verwachten. Ten tweede: ik denk niet dat het omleidingstracé voldoet aan de principes van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. We hebben dat debat al gevoerd naar aanleiding van de discussie over de noord-zuidverbinding in de Kempen, maar ook daarin wordt volhard in de boosheid.
Een derde belangrijk punt, zoals blijkt uit de analyses van verschillende Limburgse verkeersdeskundigen, is wel dat de omleiding geen oplossing biedt voor het verkeersprobleem dat zich in het centrum zelf voordoet. Daar worden we geconfronteerd met veel lokaal verkeer, en dat probleem wordt zo niet opgelost. Ik zal hierover niet uitweiden, want alle commissieleden hebben de zeer omstandige nota ontvangen. Ik raad iedereen aan die goed door te lezen.
Ik wil het ook nog even hebben over het punt waarover mevrouw Moerman het had: u hebt er zich toe verbonden om een aantal actoren op het terrein te horen. Ik denk te mogen stellen dat onze vraag enig effect heeft opgeleverd, want gisteren is het actiecomité 'Het gaat Om-U' en vanmorgen het gemeentebestuur van Houthalen-Helchteren bij u op bezoek geweest. Een aantal actoren zijn dus gehoord, maar tot vanmiddag is dat nog niet gebeurd met de milieu- en natuurverenigingen. Misschien komt dat er nog van?
Mijn eerste vraag is dezelfde als die van mevrouw Moerman. Gesteld dat het doemscenario wordt toegepast en wordt gekozen voor het omleidingstracé, wilt u dan eens luisteren naar mensen uit Lillo en andere wijken die in de buurt van het omleidingstracé wonen? In die buurten leeft een grote vrees.
Een ander punt is het Spartacusplan. Het is hier al ter sprake gekomen. Een verkeersdeskundige heeft me gezegd dat het allemaal zeer negatief zou uitdraaien voor de sneltramverbinding als zou worden gekozen voor het omleidingstracé. Dergelijke sneltramverbinding moet er komen waar mensen wonen en werken. Het omleidingstracé zou een hypotheek leggen op de capaciteit van de sneltramverbinding. Deelt u deze mening?
Kunt u ook duidelijkheid verschaffen over uw timing? Ik hoor dat de plan-MER is ingediend maar nog niet conform is verklaard. Is dat zo? We horen straks wel hoe het zit. Wanneer wilt u ter zake een beslissing nemen?
En dan heb ik nog twee vragen die niet in mijn schriftelijke voorbereiding staan maar die toch, gezien de actuele ontwikkelingen, van belang zijn. Wat zult u doen met het statuut van de bestaande weg als u zou kiezen voor het omleidingstracé? Ik heb begrepen dat in Noord-Zuid-Limburg de bestaande weg het statuut van lokale weg zal krijgen. Geldt dat ook voor Houthalen-Helchteren? En dan is er misschien wel de belangrijkste politieke vraag: deelt u het standpunt van uw voorganger, de heer Peeters, die uitdrukkelijk kiest voor de ondertunneling?
De voorzitter: De heer Vrancken heeft het woord.
De heer John Vrancken: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, geachte collega's, ik ben aangenaam verrast dat mevrouw Moerman als Oost-Vlaamse is geïnteresseerd in de Limburgse noord-zuidverbinding.
Mevrouw Fientje Moerman: Wij vertegenwoordigen toch alle Vlamingen?
De heer John Vrancken: Ik lever geen kritiek; ik zeg enkel dat dit me aangenaam verrast. In Houthalen zijn twee actiegroepen actief. Eentje ervan, de groep 'Het gaat Om-U', maakt deel uit van een coalitie die door de socialistische burgemeester, de heer Yzermans, is opgezet. In dezelfde coalitie zit ook Groen!. Op een conventie is bepaald dat men zich bij elk tracé, de omleiding of de ondertunneling, zal neerleggen. Minister Crevits zou in september uitsluitsel geven over de keuze van het tracé. We zijn de laatste dag van september, en ik ben dus erg benieuwd naar haar antwoord.
Wat het Spartacusverhaal betreft, wil ik het volgende zeggen. Als de noord-zuidweg het tracé van de ondertunneling zou volgen, dan moet men er rekening mee houden dat de noord-zuidweg uitgerekend door het centrum van Houthalen een grotere belasting zal veroorzaken. Men zal die weg immers moeten verbreden, met extra onteigeningen tot gevolg. Ik ben benieuwd naar het antwoord, al denk ik wel dat het zal uitdraaien op een keuze voor de omleiding. Men moet immers ook rekening houden met economische factoren, zoals de ontsluiting van het industrieterrein van Heusden-Zolder. Dat is niet onbelangrijk, want ook dat verkeer gebruikt de gewestwegen en de kleinere wegen. In elk geval hoop ik dat we vandaag het antwoord van de minister zullen vernemen. Ik ben benieuwd.
De voorzitter: De heer Pieters heeft het woord.
De heer Leo Pieters: Ik sluit me aan bij deze vraag. Er wordt inderdaad selectief omgegaan met de bevraging van organisaties of verenigingen.
Wanneer het omleidingstraject er komt, wat gebeurt er dan met de plaatselijke weg? Wordt die overgedragen aan de gemeente? Wordt het met andere woorden een lokale weg? Moet de herinrichting gebeuren door de gemeente? Of zorgt het gewest voor de herinrichting en wordt er dan overgedragen aan de gemeente? Wie financiert de herinrichting? Wordt daar rekening mee gehouden in het kostenplaatje van de omleidingweg?
De voorzitter: De heer Peumans heeft het woord.
De heer Jan Peumans: Mevrouw de minister, ik dank u voor de voortgangsrapportage die we in het kader van dit project hebben ontvangen. Daarmee konden we de evolutie van het dossier volgen.
Ik heb een schriftelijke vraag gesteld over de noord-zuidverbinding. Mijn vraag nummer 770 van 18 juni bevatte een bijlage van het communicatiebureau dat twee adviesnota's heeft opgemaakt. Een van die nota's gaat over de voorbereiding van het overleg met de gemeenten en vertegenwoordigers van het actiecomité 'Het gaat Om-U'. Ik veronderstel dat het 'Om-u' is en niet 'Om-nu!'. Groep C heeft een korte adviesnota geschreven met tips waarop moet worden gelet. Daarin staat ook wat er zeker moet worden vermeld. De datum van de oplevering van die nota was 23 april 2008. Ik zou graag een afschrift ontvangen van de inhoud van die nota. Aangezien dat comité voor het opstellen van twee nota's twee weken nodig heeft gehad, moet het toch wel gaan om een zeer degelijke nota waarvan ik heel graag de inhoud zou kennen.
Mevrouw de minister, ik ben een grote voorstander van de tunnelvariant. Ik heb dat in de jaren negentig al verklaard. Ik ben daar toen heel hard mee uitgelachen. Dat was nog tijdens de periode van de Volksunie. Ik volg dit dossier sinds 1977. Ik heb nog met de heer Sauwens op de barricaden gestaan. Nu is er in Limburg eindelijk een politiek akkoord. Niet alleen Peeters, maar ook Dewael en Stevaert opteren voor de tunnelvariant.
Toen de heer Peeters minister van Openbare Werken was, heeft hij gezegd dat de werken zouden worden opgestart op 1 januari 2007. Ik stond toen op dat kruispunt maar er was geen Peeters te zien. Het project kwam dus niet van de grond.
Men kiest voor het omleidingstracé omdat dat op het gewestplan staat. Dat tracé is op het gewestplan geplaatst eind jaren zeventig, begin jaren tachtig. De inzichten zijn intussen sterk achterhaald. Ik wil erop wijzen dat het rasterplan - een heel netwerk van expreswegen - dat destijds in Limburg tot stand is gekomen, gewoon geliquideerd is.
De heer Daems heeft erop gewezen dat de beslissing voor het omleidingstracé is genomen, onder meer omdat de burgemeester van Heusden-Zolder graag een goede verbinding zou hebben met het industrieterrein De Schacht, dat in Heusden-Zolder ligt. Mevrouw de minister, dat soort argumenten wordt in dit dossier gebruikt.
Ik zal de eerste zijn die meegaat naar Europa om klacht in te dienen wanneer het omleidingstracé wordt doorgevoerd. Wanneer dergelijke flauwe argumenten in het MER worden opgenomen, en er dus een aantal mitigerende maatregelen worden genomen, dan belanden we bij het soort van redenering dat ingenieur De Bolle destijds hanteerde. Hij zei dat er nu twee natuurgebieden waren, een links van de autoweg, en een rechts van de autoweg.
Mevrouw de minister, ik zal alles doen om het omleidingstracé tegen te houden. Er was een politiek akkoord bij UNIZO, VKW, alle grote politieke partijen en ook met mijn kleine partij om te opteren voor de ondertunneling.
De voorzitter: Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits: Dit is duidelijk een dossier dat de gemoederen blijft beroeren.
Mevrouw Moerman, tijdens de laatste ministerraad in juli heb ik een mededeling gestuurd aan mijn collega's. Daarin stond dat het plan-MER was ingediend maar nog goedgekeurd moest worden. In de tussentijd wilde ik de verschillende actoren horen. Nauwelijks drie dagen later stond er een hele bladzijde in de krant. Daarin stond dat er al was beslist wat de Vlaamse Regering had besloten. Ik heb toen beslist met niemand nog over dit dossier te praten tot het MER definitief zou zijn goedgekeurd. Het MER is eind vorige week definitief goedgekeurd waardoor deze week de overlegrondes kunnen worden gestart. Ik wil daar niet te lang mee wachten. Het is onwaarschijnlijk welke vragen en commentaren ik al heb gekregen. We moeten dan ook zo snel mogelijk de knopen doorhakken.
Vandaag heb ik een aantal actoren gesproken, waaronder een afvaardiging van de gemeenten. Het is een open gesprek geworden. Ik vind het belangrijk om de verschillende argumenten nog eens te horen en de resultaten van het plan-MER nog eens te bekijken.
Mijnheer Peumans, in dat plan-MER worden een aantal opties op een onderbouwde manier tegenover elkaar afgewogen. Bij de totstandkoming van het plan-MER is er ook overleg geweest, onder andere met de milieuorganisaties. Morgenochtend worden de milieuorganisaties gehoord, morgennamiddag is er nog een overleg met de sociaaleconomische partners. Er zijn momenteel gesprekken aan de gang die eerst moeten worden afgerond. Daarbij worden de opties tegenover elkaar afgewogen. Bij elke optie worden de bezorgdheden en de flankerende maatregelen bekeken. Ik geef een voorbeeld. Bij het doortochttracé zijn er een aantal bezorgdheden over de manier waarop dit zou worden gerealiseerd. Hoe en waar komen de tunnels boven de grond? Wat zijn de emissies daar? Bij het omleidingstracé zijn er de noodzakelijke flankerende maatregelen. Zo is er in een aantal wijken nog geen weg voorhanden. Al deze zaken worden met de betrokken actoren besproken.
Mijnheer Peumans, in het verleden werden door tal van mensen uitspraken gedaan. We moeten verder gaan met de situatie waarin we ons vandaag bevinden. Er is een plan-MER met optie 1 en optie 2 en de noodzakelijke flankerende maatregelen. Het geeft ook aan hoe het dossier aanvaardbaar kan worden gemaakt. Het is op basis van het dossier dat vandaag voorhanden is dat een beslissing zal worden genomen. Wat mij betreft, zal dat zo spoedig mogelijk gebeuren, maar niet zonder de betrokken actoren gehoord te hebben.
De voorzitter: Mevrouw Moerman heeft het woord.
Mevrouw Fientje Moerman: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Het blijkt dat het overleg nu aan de gang is. De redenen voor het 'uitstel' werden ook duidelijk aangegeven.
Collega's, ik wil geen debat binnen deze commissie doen ontstaan. We zijn allemaal Vlaamse volksvertegenwoordigers. Ik zou het haten mochten de West-Vlamingen alleen maar iets over West-Vlaanderen vragen enzovoort. Dat kan niet. (Opmerkingen van de heer John Vrancken)
Ik heb het niet over u. Maar we moeten toch ook allemaal onze verantwoordelijkheid nemen.
De voorzitter: De heer Daems heeft het woord.
De heer Rudi Daems: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik ben blij dat u de eerstvolgende uren en dagen ook nog andere actoren zult horen. Ik begrijp dat u uitpakt met de nogal hoge kwaliteit van het milieueffectenrapport. Kunnen wij daar ook over beschikken?
Mevrouw Hilde Crevits: Het staat op de website.
De heer Rudi Daems: Vanmorgen nog niet. Ondertussen kan dat wel het geval zijn. Ik ben echt benieuwd naar de motivatie. In de pers lees ik dat het gaat om twee evenwaardige pistes. Ik zou graag weten hoe u meent de Europese wetgeving inzake de Vogel- en Habitatrichtlijn te kunnen omzeilen. Ik wil daar het debat over voeren.
De heer Peumans en ik vinden elkaar niet altijd over alle inhoudelijke punten. Maar in deze zaak vinden we elkaar zeer goed. Ik zal met hem een bondgenootschap vormen voor een eventuele procedure die eventueel richting Europa vertrekt indien voor een omleidingsweg wordt gekozen.
De heer John Vrancken: Mijnheer Daems, dat gaat er dan natuurlijk voor zorgen dat de zaak wordt uitgesteld. Als er gekozen wordt voor een omleiding, stapt u naar Europa. Dat zal het proces alleen maar vertragen. In Houthalen moeten we dan nog altijd wachten op ofwel een omleiding, ofwel een ondertunneling. (Opmerkingen van de heer Rudi Daems)
Natuurlijk. U moet in Houthalen maar eens naar de twee groepen komen luisteren. Het is niet zo gemakkelijk om de ene of de andere partij tevreden te stellen. Er spelen economische factoren, menselijke factoren, natuurfactoren.
Ik stel alleen maar vast dat de E314 indertijd het park Midden-Limburg in tweeën heeft gesneden. Toen was er veel minder commotie. De E314 ligt er. Ze is ondertussen veel te smal. Ze zou verbreed moeten worden naar tweemaal drie baanvakken. (Opmerkingen van de heer Rudi Daems)
Inderdaad. Ik wil alleen maar aangeven dat er met twee maten wordt gemeten in dat soort dossiers. Nu ligt Houthalen weer op zijn gat omdat de ene partij de andere de duvel aandoet door naar Europa te stappen en te zorgen voor een vertragingsmanoeuvre. Want daar komt het op neer.
Het enige dat ik voorstel, is dat het dossier zo snel mogelijk wordt opgelost.
De heer Leo Pieters: Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik blijf echter nog een beetje op mijn honger zitten. Het is goed dat u de pro's en de contra's tegenover elkaar zet. Toch had ik graag van u geweten of, indien voor de omleiding wordt gekozen, de herinrichting mee deel uitmaakt van het financiële plaatje.
Minister Hilde Crevits: Dat moet uiteraard worden uitgemaakt. Het lijkt me zeer evident dat als er wordt beslist om een project-MER op te maken over de doortocht of de omleiding, er in beide gevallen ook gekeken wordt naar de weg zoals die er nu bij ligt. Als er wordt gekozen voor een omleidingsweg moet het sowieso worden herbekeken. Ik denk dat in een van de nota's staat dat die weg van statuut moet veranderen. We moeten dan ook nagaan om welk statuut het gaat. Daarover moet uitsluitsel worden gegeven in het project-MER.
De voorzitter: De heer Peumans heeft het woord.
De heer Jan Peumans: Mevrouw de minister, ik heb dus niet gezegd dat de milieueffectrapportage niet goed is. (Opmerkingen van minister Hilde Crevits)
Dat heb ik niet gezegd.
Er is wel een zwak punt in het verhaal. Ik weet niet hoeveel bananendozen ik in de kelder heb staan over de A24, zoals het dossier toen nog heette. Laat het duidelijk zijn dat het om een lokale en niet om een internationale weg gaat. Wie nu echt denkt dat er ik weet niet hoeveel verkeer via Lommel de grens oversteekt richting Eindhoven, heeft het bij het verkeerde eind. De Nederlanders zeggen trouwens heel duidelijk dat de Poot van Metz in Eindhoven via Valkenswaard er niet zal komen. De Nederlandse minister van Verkeer en Waterstaat heeft daar een duidelijke uitspraak over gedaan.
Zoals de heer Daems heeft aangehaald, is de zwakte van dit dossier de vraag hoe het verkeer zich zal verplaatsen. Op de noord-zuidas in Limburg is er veel lokaal bestemmingsverkeer. Alleen al het verkeer richting Bree, Bocholt enzovoort is indrukwekkend. Met deze omleidingsweg lost men het probleem niet op.
De milieueffectrapportage is inderdaad zeer goed. In Limburg was iedereen het eens over de indertijd gekozen optie. Maar nu komt de zaak weer op straat en wordt gezegd dat gekozen moet worden voor het omleidingstracé. Ik stel voor dat u eens gaat kijken in Houthalen-Helchteren. De situatie is er onleefbaar. Er wordt gezegd dat de tunnel door de kernen van Houthalen en Helchteren loopt. U moet echter ook eens kijken waar die omleidingsweg komt. Daar scheurt men gewoon door een aantal Habitatrichtlijngebieden. Er worden dan weer begeleidende maatregelen voorgesteld. De fantasie kan niet op!
Mevrouw de minister, ik ken dit dossier. Achteraf zal blijken dat er een slechte keuze is gemaakt waar Limburg niet mee vooruit wordt geholpen. Er was een politiek akkoord. Ik zie niet in waarom niet gewoon kan worden gekozen voor de tunnelvariant.
De voorzitter: Het incident is gesloten.