Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 06/05/2008
Vraag om uitleg van de heer Bart Martens tot mevrouw Hilde Crevits, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, over de installatie en werking van life saving mirrors
De voorzitter: De heer Martens heeft het woord.
De heer Bart Martens: Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, zoals u wel weet, is verkeersveiligheid een van de prioriteiten van de Vlaamse Regering. Onze fractie heeft samen met u en met minister Van Brempt al verschillende initiatieven genomen om de verkeersveiligheid in Vlaanderen te verbeteren.
Ook uw voorganger en huidig minister-president Peeters was erg begaan met de materie en beloofde in een persbericht van 8 april 2005:?Kris Peeters, Vlaams minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur, heeft vandaag beslist om voor het zomerreces in elke Vlaamse provincie een life saving mirror te plaatsen. Deze spiegel moet vrachtwagenchauffeurs helpen om dodehoekongevallen te vermijden en zo het aantal slachtoffers van verkeersongevallen te doen dalen. Voor de zomervakantie moet in elke Vlaamse provincie als testcase een life saving mirror geplaatst zijn. De bedoeling van deze spiegels is de veiligheid van de zachte weggebruikers (fietsers en voetgangers) te verhogen. De spiegels hebben een vlak van 80 centimeter op 120 en staan op een sokkel van l meter 80. De spiegels zullen worden geplaatst ofwel ter hoogte van een kruispunt dat is uitgerust met driekleurige verkeerslichten, ofwel ter hoogte van een rotonde waar dergelijke ongevallen zich in het verleden reeds frequent hebben voorgedaan. Recht tegenover een kruispunt wordt een spiegel geplaatst zodat de vrachtwagenchauffeur die aan de overkant staat, kan zien of er zich naast zijn vrachtwagen fietsers of voetgangers bevinden. Door het plaatsen van een spiegel krijgt de vrachtwagenchauffeur een volledig overzicht van waar de zachte weggebruikers zich bevinden. Dit project kadert in de verbetering van de verkeersveiligheid en moet bijdragen tot een daling van het aantal dodehoekongevallen. Om de functionaliteit en gebruiksvriendelijkheid van deze life saving mirrors te testen, zal er voor de zomervakantie in de vijf Vlaamse provincies een dergelijke spiegel geplaatst zijn. Na een proefperiode van een jaar zal het project een eerste maal worden geëvalueerd. Op langere termijn zal bekeken worden of het project kan worden uitgebreid.?
Mevrouw de minister, ondertussen zijn we drie jaar verder. Ik wil graag samen met u een balans opmaken van deze goede voornemens. Hoeveel life saving mirrors hebben uw diensten al geïnstalleerd en op welke plaatsen? Wat waren de resultaten van de evaluatie en welke gevolgtrekking heeft dit voor dit project met betrekking tot de life saving mirrors? Op hoeveel plaatsen zult u de life saving mirror dit jaar en de komende jaren nog installeren?
Hebt u zicht op betere, meer functionele of aanvullende apparaten met betrekking tot de dodehoekongevallen van kruispunten? Bent u vertrouwd met het systeem van ´bike beep´? Daar bestaan er twee van: één die de fietser verwittigt als een vrachtwagen aanstalten maakt om rechtsaf te slaan en één die de chauffeur alarmeert als er een fietser of voetganger naast de vrachtwagen staat. Zult u de invoering hiervan bespreken met uw federale collega in het belang van de verkeersveiligheid?
De voorzitter: Minister Crevits heeft het woord.
Minister Hilde Crevits: Mijnheer Martens, ik ben een beetje ontgoocheld. Ik las dat een collega van u, de heer Geerts, in de federale commissie voor Mobiliteit een vraag om uitleg stelde over de bike beep en hij had er één mee. Slechts door deze vraag om uitleg leerde ik de bike beep kennen. Ik dacht dat u er ons ook één zou laten zien.
Al in 2005 werden, zoals toen ook aangekondigd, in diverse territoriale afdelingen van de AWV in uitvoering van een proefproject 6 life saving mirrors geplaatst: 1 in Vlaams-Brabant in Herent op het kruispunt N26 met de Tildonksesteenweg; 2 in West-Vlaanderen waarvan 1 in Waregem op het kruispunt N43 en N357 en 1 in Harelbeke op het kruispunt De Mol; 1 in Limburg in Lanaken op de rotonde op kruispunt N78/N2; 1 in Antwerpen in Geel op de R14 ter hoogte van de rotonde Koning Albertstraat en de Stelenseweg; 1 in Oost-Vlaanderen in Gent op het kruispunt N456-N458.
Wat zijn de resultaten? Deze vraag werd al eens gesteld door mevrouw De Ridder aan toenmalig minister Peeters. Het project werd geëvalueerd door de Adviesgroep voor Verkeersveiligheid op de Vlaamse Gewestwegen (AVVG). Deze evaluatie is gebaseerd op een steekproefsgewijze bevraging van de gebruikers en eigen vaststellingen. Volgende besluiten werden door de AVVG opgetrokken uit het proefproject.
Deze spiegels worden zelden gebruikt door de vrachtwagenchauffeurs omdat veel vrachtwagens zelf een dodehoekspiegel of een ander zichtveldverbeterend systeem - camera´s - hebben en gebruiken op hun voertuig. Het werkelijke nut van de spiegels blijkt hierdoor kleiner te zijn dan de theoretische overwegingen.
Bij mistig weer krijgt men dauwvorming, ook bij vriesweer en sneeuwval zijn de spiegels onbruikbaar. Er werd overwogen om de spiegels te verwarmen, maar het verschil in rendement tussen verwarmde en niet-verwarmde spiegels is niet groot. De verwarming vraagt ook veel energie en kost rond de 125 euro per spiegel en per jaar. Dat is voor mij niet te duur als dat de verkeersveiligheid verhoogt. Ook bij de verwarmde spiegels blijft er boven en onder een bedampte strook.
Het besluit van de AVVG was dat het nut van de life saving mirrors als zeer beperkt beoordeeld wordt. Dit besluit stemt overeen met de besluiten uit gelijkaardige proefprojecten uit het buitenland. Er is, gelet op voormelde conclusies, geen verdere plaatsing gepland de komende jaren.
Volgende maatregelen lijken me beter en functioneler dan de dodehoekspiegels op de kruispunten. De plaatsing van dodehoekspiegels of zichtveldverbeterende systemen op vrachtwagens geeft ongetwijfeld het meest positieve effect. De ´uitbuiging´ van fietspaden ter hoogte van de kruispunten heeft tot gevolg dat de dode hoek maximaal wordt vermeden. Dat kost meer geld, maar het gebeurt. Voorsorteerstroken voor fietsers of fietssluizen ter hoogte van kruispunten hebben eenzelfde positief gevolg. Ze zijn en worden in veel gemeenten aangelegd. Nog een maatregel is de plaatsing van verkeerslichten die voor fietsers enige seconden v??r het andere verkeer groen licht geven en conflictsituaties tussen fietsers en auto- en vrachtwagenverkeer vermijden.
De uitbuiging van fietspaden ter hoogte van kruispunten en aan rotondes wordt vandaag waar mogelijk al toegepast en verdient ook verdere toepassing. Door op die wijze de zachte weggebruiker verder van het kruispunt te brengen, wordt hij beter zichtbaar en komt hij uit de dode hoek. Er is dan geen dodehoekspiegel meer nodig. Daarnaast dient ook de verdere plaatsing van zichtveldverbeterende systemen, spiegels of camera´s, absoluut verdere aanbeveling, maar de verplichting is federaal.
Het systeem van bike beep is noch bij mij, noch bij mijn administratie gekend. Ik weet wel dat het systeem ter sprake is gekomen in de federale commissie voor de Infrastructuur. De bevoegde staatssecretaris heeft gesteld dat hij het systeem zal laten bekijken door het BIVV en zal onderzoeken wat er kan binnen de bestaande regelgeving. Ik zal het onderzoek van de staatssecretaris zeker mee opvolgen. Dat is mijn taak, en ook die van minister Van Brempt.
De heer Bart Martens: Als ik het goed begrijp, hebben de meeste vrachtwagenchauffeurs geen al te beste ervaring opgedaan met de life saving mirrors. Dat heeft misschien te maken met het feit dat onbekend onbemind is. Misschien zijn veel chauffeurs zich niet eens bewust van de plaats van die spiegels. Er zijn inderdaad nog andere maatregelen mogelijk om de ´rechtsafongevallen´ te voorkomen en tot een minimum te beperken. U hebt er zelf enkele opgesomd. Ik ga ervan uit dat u de sluizen, de aparte verkeerslichten voor fietsers en voetgangers, de afgebogen fietspaden zult meenemen. Ik ga ervan uit dat deze maatregelen als een soort vademecum zullen worden meegegeven voor de aanleg van nieuwe rotondes en kruispunten aan de wegbeheerders. Als deze maatregelen resultaat opleveren, moeten we daar alles op inzetten.
De verplichting tot de dodehoekspiegel is federale materie. Ik heb begrepen dat Europa ook eisen oplegt. De spiegels dekken het zicht niet volledig, misschien doen de camera´s dat wel. Het zal nodig blijven om aanvullende maatregelen te treffen inzake infrastructuuraanleg.
Misschien kan de bike beep een bijdrage leveren. Ik hoop dat het BIVV daar snel een evaluatie van maakt en dat bij positieve evaluatie de federale overheid alles in het werkt stelt om dergelijke toestellen in de vrachtwagens te monteren.
De voorzitter: Het incident is gesloten.