Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 06/05/2008
Vraag om uitleg van de heer Jan Verfaillie tot mevrouw Kathleen Van Brempt, Vlaams minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, en tot de heer Dirk Van Mechelen, viceminister-president van de Vlaamse Regering, Vlaams minister van Financiën en Begroting en Ruimtelijke Ordening, over de aanwezigheid van windmolens langs autosnelwegen en het eventueel verhoogde veiligheidsrisico daarvan
De voorzitter: De heer Verfaillie heeft het woord.
De heer Jan Verfaillie: Mevrouw de minister, voor alle duidelijkheid, ik ben een groot voorstander van groene energie. Het stadsbestuur van Veurne probeert op dat vlak een voortrekkersrol te spelen in Vlaanderen. We hebben een vergunningsaanvraag voor de plaatsing van vier hectare zonnepanelen. Daarnaast willen we samen met de provincie, in het kader van de afbakening van het kleinstedelijk gebied, een site aanduiden waar we eventueel windmolens kunnen plaatsen.
Mevrouw de minister, in de loop van vorig jaar werden langs de A18, ter hoogte van Gistel, zes windmolens geplaatst. Het plaatsen van windmolens langs autosnelwegen past volledig in het kader van de visie en de richtlijnen van de Vlaamse overheid. Volgens de Vlaamse Regering worden windmolens bij voorkeur ingeplant langs lijninfrastructuur. Het gaat dan vooral over autosnelwegen en waterwegen. Windmolens kunnen op vrij eenvoudig verzoek en wanneer ze voldoen aan de richtlijnen, ook ingeplant worden op industriezones.
Volgens een aantal veiligheidsdiensten kan de aanwezigheid van windmolens langs autosnelwegen de aandacht van de weggebruiker verslappen en zorgen voor een verhoogd veiligheidsrisico. Sinds de inplanting van de windmolens langs de autosnelweg in Gistel heeft de politie vastgesteld dat er een hoger ongevallenrisico bestaat in die omgeving.
Een aantal steden en gemeenten in Vlaanderen zijn vandaag volop bezig met hun structuurplanning en afbakeningsproces. Binnen deze processen moeten keuzes gemaakt worden over de inplanting van windmolens. De relatie tussen windmolens en verkeersveiligheid is echter zeer belangrijk.
In de provincie West-Vlaanderen wordt wellicht het meeste wind geproduceerd van alle provincies, zeker letterlijk en op bepaalde tijdstippen ook figuurlijk, aangezien wij het dichtst bij de zee gesitueerd zijn en er dus heel weinig obstakels zijn. De provincie heeft een studie laten uitvoeren die volgende week zal worden gepresenteerd. Die studie zal als leidraad dienen voor de verdere inplanting van windmolens.
Mevrouw de minister, bent u op de hoogte van een eventueel verhoogd veiligheidsrisico op autosnelwegen waar windmolens ingeplant zijn? Hebt u daar een oplossing voor?
De voorzitter: Minister Van Brempt heeft het woord.
Minister Kathleen Van Brempt: Mijnheer Verfaillie, ik zal het antwoord op uw vraag voor een groot deel schuldig moeten blijven. Over dit onderwerp hebben we nog niet zoveel expertise opgebouwd. Dat is echter geen reden om daar geen begin mee te maken. Er worden immers steeds meer windmolens geplaatst.
Uit het beetje literatuur dat daarover bestaat, blijkt dat weggebruikers zich laten afleiden door reclame aan de kant van de weg. De grootte, de kleurstelling en de vormgeving zijn belangrijk. Dat geldt ook voor turbines. Zij kunnen eventueel de aandacht trekken, vooral wanneer ze bewegen.
Wanneer windturbines op ruime afstand waargenomen kunnen worden, kan de weggebruiker voldoende op de aanwezigheid van de turbines in het wegbeeld anticiperen. Dat geldt zeker voor rechte stukken weg, maar of ze tijdig te zien zijn, hangt ook af van de omgeving. De zichtbaarheid kan bijvoorbeeld worden beperkt door tunnels, maar ook door hoge gebouwen, bossen, hijskranen, elektriciteitsmasten en dergelijke.
Momenteel bestaan er in Vlaanderen nog geen aanbevelingen vanuit verkeersveiligheid voor het plaatsen van turbines. Mijn administratie maakt geen deel uit van de interdepartementale werkgroep Windenergie. Daardoor heeft ze ook geen impact vanuit verkeersveiligheid.
In Nederland staat men op dat vlak iets verder. Rijkswaterstaat hanteert een aantal toetsingselementen. Zo mogen de windturbines niet de aandacht trekken door kleur en te veel contrast met de omgeving. Ze mogen ook door te weinig contrast met de omgeving niet wegvallen tegen het landschap, waardoor de aanwezigheid ervan te laat wordt opgemerkt. Tot slot moet de vorm van de windturbines dusdanig zijn dat ze allemaal eenvoudig als windturbines te categoriseren zijn. Dat betekent dat men als weggebruiker de continuïteit van informatie nodig heeft. Dat zijn, denk ik, zinvolle elementen om mee te nemen in aanbevelingen voor het plaatsen van windturbines in de buurt van een autosnelweg.
In Vlaanderen moet in het kader van de milieuvergunningsprocedure in specifieke gevallen een veiligheidsstudie worden opgesteld door een erkend veiligheidsdeskundige. In andere gevallen kan een veiligheidsnota volstaan.
Ik zal in ieder geval aan de minister bevoegd voor het vergunningenbeleid vragen bij de vergunning rekening te houden met toetsingselementen uit de ons omringende landen. Ik zal de vraag stellen aan minister Van Mechelen, en aan minister Crevits voor de milieuvergunning, om te kijken of het zinvol is om dit mee te nemen, maar ik vind het wel de moeite waard.
De voorzitter: De heer Verfaillie heeft het woord.
De heer Jan Verfaillie: Mevrouw de minister, ik dank u voor het antwoord. Ik moet toegeven dat het een heel moeilijke discipline is om vandaag resultaten over te hebben.
Als ik langs de weg rij en ik kom een reclamepaneel tegen, ben ik de ene keer meer afgeleid dan de andere keer. Afhankelijk van wie of wat erop staat, wordt mijn aandacht meer of minder afgeleid.
Mevrouw de minister, ik heb me afgevraagd of ik de vraag wel of niet zou stellen. Ik wist al op voorhand dat er in het antwoord heel weinig gegevens zouden zitten, want windmolens langs autosnelwegen zijn in Vlaanderen een vrij recent fenomeen.
Gelukkig dat alle steden en gemeenten, het Vlaamse Gewest en de provincies de handschoen opnemen om te investeren in duurzame energie. Op lange termijn is dat inderdaad een belangrijke investering, maar ik vind het toch belangrijk dat u in het kader van verkeersveiligheid stappen zou zetten om aan de interdepartementale werkgroep windenergie iemand van uw diensten verkeersveiligheid te laten deelnemen, om na te gaan dat windturbines op verantwoorde plaatsen en op verantwoorde manieren worden ingeplant.
Misschien kunt u de toetsingscriteria van Rijkswaterstaat in Nederland voor een deel overnemen in Vlaanderen. Dan denk ik dat er op termijn heel wat discussies uitgesloten kunnen worden. We hebben lokaal plannen om tien windmolens te plaatsen. Vooraleer we het definitieve fiat geven aan de provincie vind ik het belangrijk dat we de nodige gegevens hebben en met alle informatie rekening kunnen houden.
De voorzitter: Het incident is gesloten.