Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vergadering van 15/05/2008
Vraag om uitleg van de heer Werner Marginet tot de heer Geert Bourgeois, Vlaams minister van Bestuurszaken, Buitenlands Beleid, Media en Toerisme, over de verzelfstandiging van het zenderpark van de VRT en meer bepaald de rol van Belgacom en Telenet hierin
De voorzitter: De heer Marginet heeft het woord.
De heer Werner Marginet: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega´s, mijn vraag dateert al van 22 april 208, maar kan door omstandigheden pas vandaag aan bod komen. We hebben het immers al een paar donderdagen zonder onze vertrouwde commissie voor Media moeten stellen.
Mijnheer de minister, mijn vraag is tweeledig. Eén: wat is de stand van zaken inzake de verzelfstandiging van het zenderpark? Twee: wat is de houding van de Vlaamse Regering inzake de keuze van de privépartner die op termijn 75 percent van de aandelen van het zenderpark zal verwerven?
De aanleiding tot deze vraag was een krantenbericht waaruit bleek dat er een conflict was ontstaan tussen de VRT en Belgacom. De VRT had een shortlist opgesteld van mogelijke overnemers van het zenderpark. Volgens een bepaalde krant zouden op die shortlist al zeker Belgacom, het Franse TDF - als ik me niet vergis is dat de enige echte zenderparkspecialist - en Mobistar prijken. De overige twee namen zouden MCG en Telenet zijn, maar daarover kon de betrokken journalist geen uitsluitsel geven. Wat wel bleek is dat Belgacom op verschillende punten in dit dossier verduidelijking vraagt aan de VRT. Dat zou geleid hebben tot een gespannen verhouding tussen beide partijen.
Mijnheer de minister, klopt dit bericht uit een bepaalde krant en waarover gingen die spanningen dan? Welke verduidelijkingen werden er gevraagd?
Belangrijker is natuurlijk de keuze van de mogelijke overnemer van het zenderpark. De regering was van mening dat de VRT het zenderpark diende te verzelfstandigen omdat het een grote rol speelt in de ontwikkeling van de digitale tv. Aangezien de VRT zelf kandidaat zou zijn voor frequenties, zou de VRT zowel rechter als partij zijn.
Ik weet natuurlijk niet hoe die shortlist van vijf namen er nu uitziet. Misschien kunt u dat ook verduidelijken. We weten in elk geval dat Belgacom en Telenet allebei plannen koesteren om zelf content aan te bieden. En er zijn nog meer bedrijven die plannen koesteren om een algemene televisiezender te beginnen. Denken we maar aan het bericht dat deze week in l´Echo te lezen stond over Alfacam. De evolutie die nu plaatsvindt, houdt in dat er geen zuivere netwerkaanbieders meer zullen bestaan.
De vraag die we dan kunnen stellen is in hoeverre bedrijven als Belgacom en Telenet in dit geval met hetzelfde probleem zitten als de VRT. Zullen Telenet en Belgacom niet meedingen naar frequenties? Als zij dan het zenderpark eventueel overnemen, zijn zij dan geen rechter en partij?
Mijnheer de minister, wat is uw standpunt over de kandidatuurstellingen van bedrijven die zelf van plan zijn content aan te bieden? Hoe ziet u de selectie van de kandidaat-overnemer? Is het niet wenselijk dat de overnemer een bedrijf is dat zich enkel met het beheer en exploitatie van het zenderpark bezighoudt?
Tot slot heb ik nog een algemene vraag betreffende de stand van zaken van de verzelfstandiging van het zenderpark. Als ik me niet vergis, wordt er momenteel gewerkt om in de zomer een en ander te kunnen finaliseren. Klopt dit? Wat is de concrete timing in dit dossier? Wat zal in dit dossier de rol van de Vlaamse Regering zijn, als hoofdaandeelhouder van de VRT? Wat met de middelen die gegenereerd worden door de verzelfstandiging? Over welk bedrag gaat het specifiek? En zal het volledig ingezet worden voor de digitalisering en ontsluiting van het VRT-archief?
Naar aanleiding van de verjaardag van Expo ´58 hebben we al een klein staaltje gezien van die ontsluiting. U weet dat mijn fractie daar een grote voorstander van is. Het VRT-archief vormt een belangrijk deel van ons cultureel erfgoed. Het zou goed zijn mochten de gegenereerde middelen uit het zenderpark een nieuw elan kunnen geven aan de ontsluiting van dit archief.
De voorzitter: De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega´s, de problematiek is ons niet onbekend. We hebben ook gelezen dat Belgacom en Telenet op die shortlist zouden staan. Ik weet niet of het allemaal waar is, maar het is toch verontrustend dat dit allemaal zomaar uitlekt naar de pers. Dit dossier wordt immers maar door een beperkt aantal mensen beheerd, in de schoot van de VRT. Het is natuurlijk ook mogelijk dat dit nieuws door de operatoren zelf verspreid werd, maar dat doet eigenlijk niet ter zake.
Mijnheer de minister, u hebt hier zelf verschillende keren gesteld dat het inzake de verzelfstandiging van het zenderpark niet de bedoeling kan zijn dat er een rechter-en-partijsituatie ontstaat, waarbij de operatoren, zoals Belgacom en Telenet, uiteindelijk niet kunnen meespelen in het dossier.
De raad van bestuur heeft dit dossier opgestart binnen de geldende juridische mogelijkheden en verplichtingen. Tot nu toe verloopt dat allemaal vrij correct. Nu stellen we dus vast dat bepaalde operatoren op die shortlist staan. Juridisch gezien kon de VRT hen ook niet uitsluiten. Om de rechten te vrijwaren, zal men wellicht ook mee bieden.
Afgelopen vrijdag heeft de Vlaamse Regering een ontwerp van besluit opgesteld dat het onmogelijk zou maken voor Belgacom, Telenet of een andere operator, om het zenderpark te exploiteren in het kader van de verzelfstandiging. Een ontwerpbesluit van de regering heeft natuurlijk geen enkele juridische waarde. Het heeft pas waarde op het ogenblik dat de tekst in het Staatsblad verschijnt. Men kan natuurlijk redeneren dat de raad van bestuur via de regeringscommissaris wel zal weten dat de regering een beslissing heeft genomen en dus zal besluiten in het vervolg van het dossier die bepaalde operatoren uit te sluiten. Dat lijkt me logisch.
De vraag is natuurlijk of men zomaar juridisch kan ingrijpen. Op een bepaald moment is men van start gegaan, en en cours de route worden plots de spelregels gewijzigd. Ik kan me inbeelden dat dat tot op een bepaald niveau mogelijk is.
Mijnheer de minister, wanneer zal de raad van bestuur effectief uitsluiten en op basis waarvan? Een ontwerpbesluit vormt volgens mij een onvoldoende basis. De raad van bestuur kan pas optreden als er een formele beslissing is. Tot op vandaag is die er niet.
Mijnheer de minister, ik denk dat iedereen de stelling inzake de uitsluiting steunt. U hebt dat ook al een paar keer verklaard in het parlement. Loopt men vanuit juridisch oogpunt niet een risico? Net zoals de heer Marginet zou ik graag weten wat de timing is.
De voorzitter: Minister Bourgeois heeft het woord.
Minister Geert Bourgeois: Mijnheer de voorzitter, collega´s, momenteel onderhandelt de VRT met kandidaat-overnemers voor het zenderpark. De keuze van een privépartner zou in juni aanstaande moeten rond zijn. Ik ben niet op de hoogte van de shortlist van kandidaten waar de VRT nu mee in onderhandeling is. In het belang van de procedure bewaart de VRT hierover de absolute discretie. De gegevens die hierover in de pers verschijnen, moeten met de nodige voorzichtigheid gelezen worden.
Ik kan bevestigen noch ontkennen dat Belgacom kandidaat is om als privépartner in te stappen in het zenderpark van de VRT. Over eventuele spanningen tussen Belgacom en de VRT over de verzelfstandiging van het zenderpark kan ik geen uitspraken doen. De VRT heeft als eigenaar van het zenderpark de autonomie om te onderhandelen over de verzelfstandiging ervan. Ik kan als minister niet in dit onderhandelingsproces ingrijpen. De VRT kiest autonoom de partij aan wie hij het zenderpark zal overlaten.
Wel kan ik u vandaag wat meer toelichting geven bij de voorwaarden en de procedure die zullen worden toegepast bij het verdelen van de digitale multiplexen die zullen worden gebruikt voor digitale omroep via de ether. De heer Decaluwe heeft er daarnet al op gewezen dat dit een belangrijk element is. De Vlaamse Regering besliste al op 20 juli 2007 dat de verdeling zal gebeuren via een zogenaamde beauty contest of vergelijkende toets. Op 9 mei 2008 keurde de Vlaamse Regering het desbetreffende uitvoeringsbesluit principieel goed. De tekst werd nu voor advies bezorgd aan de sectorraad Media. Daarna moet ze nog worden voorgelegd aan de Raad van State.
Belangrijk daarbij is artikel 3 van dat besluit:?Om een vergunning te verkrijgen moet de aanvrager voldoen aan de voorwaarden, vermeld in artikel 135, eerste lid, 1°, 2°, 3° en 6° van het Mediadecreet. De aanvrager, vermeld in het eerste lid, mag bovendien: 1 ° geen aanbieder zijn van elektronische communicatienetwerken die tegen betaling omroepdiensten of elektronische communicatiediensten aanbiedt aan eindgebruikers in Vlaanderen; 2° geen onderneming zijn waarin de ondernemingen, vermeld in punt 1°, zeggenschap hebben.? Daarna volgt de definitie over omroepdiensten en de zeggenschap.
Telecombedrijven die in Vlaanderen elektronische communicatiediensten aanbieden, zijn uitgesloten van deelname aan het verwerven van de frequenties. De reden hiervoor houdt verband met het vermijden van belangenconflicten, met het mogelijk maken van een reële mededinging in Vlaanderen op de digitale ether en tussen de diverse platformen, de kabel, ADSL, VDSL, de satelliet, de digitale ether.
De Vlaamse Regering wil vermijden dat de digitale multiplexen in handen komen van een bestaande telecomoperator, die de toegang tot deze multiplexen zou verhinderen voor concurrenten. Dat wordt omstandig uiteengezet in de nota aan de Vlaamse Regering. Dit model vermijdt dat er belangenconflicten ontstaan. Stel dat een dienstenleverancier ook de frequenties verwerft, dan bestaat het risico dat hij deze frequenties monopoliseert voor eigen diensten, waardoor andere dienstenleveranciers moeilijker toegang zouden krijgen tot het platform. In het vooropgestelde model is het zo dat de neutrale netwerkoperator er juist baat bij heeft zo veel mogelijk dienstenleveranciers aan te trekken en daardoor optimaal het beschikbare spectrum in te vullen.
De verzelfstandiging van dit zenderpark gebeurt autonoom door de VRT. De Vlaamse Regering heeft geen impact op de timing van deze procedure. De verzelfstandiging moet, gelet op de complexiteit van het dossier, natuurlijk met de nodige omzichtigheid gebeuren. Het is een gigantisch dossier met een delta van problemen die moeten worden opgelost. Het is de bedoeling van de VRT om, in de mate van het mogelijke, deze procedure zo snel mogelijk af te ronden.
Wat het toekennen van de digitale frequenties betreft, is men gebonden aan de verdere procedure ter goedkeuring van het procedurebesluit Digitale Ether. Na advies van de sectorraad Media moeten we hierover nog advies vragen aan de Raad van State. Daarna volgt de definitieve goedkeuring en publicatie. Pas daarna kan de vergelijkende toets opgestart worden. Ik zal ernaar streven om die zo snel mogelijk te doen.
Mijnheer Decaluwe, u hebt terecht gewezen op de interferentie van beide dossiers. Dit is een ontwerp van besluit dat voor advies naar de sectorraad Media gaat, vervolgens naar de Raad van State en tot slot definitief wordt goedgekeurd. Nu de VRT in eindonderhandeling moet gaan met de kandidaat-overnemers die in de laatste rechte lijn zitten, heeft hij erop aangedrongen dat de Vlaamse Regering de voorwaarden inzake de frequenties duidelijk zou maken. Die voorwaarden zullen er tijdens de onderhandelingen toe leiden dat bepaalde bieders zich al dan niet kandidaat zullen stellen.
De Vlaamse overheid heeft gedaan wat ze moet doen. Nu is het aan de VRT om zijn verantwoordelijkheid te nemen inzake de verzelfstandiging.
Mijnheer Marginet, wat de band met het digitale archief betreft, geldt de beheersovereenkomst. Het is echter te vroeg voor prognoses. Ik heb geen zicht op de onderhandelingen, laat staan op de mogelijke opbrengsten van de frequenties in een latere fase, en zo hoort dat ook. We vragen dan ook aan de VRM welk tarief daar best voor gevraagd kan worden.
De voorzitter: De heer Marginet heeft het woord.
De heer Werner Marginet: Mijnheer de minister, ik hoop dat dit allemaal goed verloopt. Veel mensen hebben daar niet zo´n goed oog in. U zegt dat we de nodige voorzichtigheid aan de dag moeten leggen voor wat de berichtgeving in de pers betreft. Ik heb echter de indruk dat de pers soms betrouwbaarder is dan sommigen wensen. Belgacom heeft bevestigd wat u niet kunt bevestigen, namelijk dat zij wel degelijk willen meespelen.
De voorzitter: De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe: Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord.
Ik ben geen jurist, maar ik wil me toch wagen aan een kleine voorspelling. Mijnheer de minister, wanneer de VRT de bedoeling heeft om de procedure in juni af te ronden, dan zal de Vlaamse Regering dat besluit nog niet definitief afgerond hebben. Wanneer de Raad van State en de sectorraden nog een advies moeten uitbrengen, dan vrees ik dat deze twee zaken elkaar zullen kruisen.
Belgacom heeft inderdaad bevestigd te willen meespelen. Ik veronderstel dat dit ook voor Telenet het geval is. Ik denk dat we nu zullen moeten rekenen op de pure goodwill van Belgacom en Telenet. Zij beschikken allebei over een batterij aan juristen. Mijn vrees is dat een aantal voorwaarden en cours de route gewijzigd zullen worden. Ik weet niet tot op welk niveau dat mogelijk is. De een of de andere heeft er immers misschien belang bij dat de verzelfstandiging eventueel wat langer duurt dan gehoopt. Voor Telenet mag het misschien wat langer duren, terwijl het voor Belgacom zo snel mogelijk mag gaan. Als ik dan in de schoenen van Telenet stond, dan zou ik dit dossier juridisch aanvechten en het op de lange baan schuiven.
U zegt dat het een autonome beslissing van de VRT betreft, maar de VRT moet ook oog hebben voor het beste voor het bedrijf. Stel dat Belgacom driemaal zo veel biedt als een ander, dan moet de VRT als goede huisvader voor Belgacom opteren. Ik ben geen jurist maar ik ben niet gerust in dit dossier. Men zal sowieso argumenten vinden om het dossier te vertragen. Het slachtoffer van zo´n vertraging is de kijker. En dat is mijn grote zorg. Ik hoop dat ik ongelijk krijg maar, de sector kennende, vrees ik daar wel voor.
De voorzitter: Minister Bourgeois heeft het woord.
Minister Geert Bourgeois: Mijnheer Marginet, u hebt er geen goed oog in. Mijnheer Decaluwe, u vreest voor een juridische aanvechting. Dat is natuurlijk altijd mogelijk. Het gaat hier om een sector waar grote belangen op het spel staan. Het is dan ook ieders recht om dat te doen. Ik wel echter benadrukken dat wij de voorwaarden en cours de route niet wijzigen.
De voorwaarden voor de verzelfstandiging van het zenderpark zijn wat ze zijn. Die worden niet gewijzigd. De Vlaamse Regering bepaalt tijdig de voorwaarden voor het verkrijgen en uitbaten van de frequenties. Dat is iets helemaal anders. Het gaat hier om een andere beslissing, die is gebaseerd op juridisch advies. Bovendien gaat het over een autonome beslissing van de Vlaamse Regering inzake het verwerven van de frequenties van de digitale ether. Het gebeurt dagelijks dat binnen- of buitenlandse spelers besluiten aanvechten.
Kandidaten voor het zenderpark weten in welke decretale context ze zullen ageren. Ze weten wat er in de decreten en de uitvoeringsbesluiten staat. Sinds vrijdag weten ze dat het onze unanieme wens is om daarmee door te gaan. De decreetgever wenst dat er een splitsing komt, dat concurrentie ontstaat en dat er geen belangentegenstellingen ontstaan. Dat is ook mijn wens. Er waren juridische hindernissen om dat in de bestekvoorwaarden op te nemen. Het is allemaal goed onderbouwd en doordacht, al kan het natuurlijk wel dat er betwistingen zullen ontstaan. Ik sluit ook niet uit dat een aantal spelers een defensief bod hebben uitgebracht om in de running te blijven en zo de evolutie van het dossier te kunnen volgen. In elk geval bepalen wij de spelregels, in uitvoering van de decretale bepalingen, zoals wij dat ook doen voor de toewijzing van analoge FM-kanalen. Niemand kan daaraan tornen, want dat is de opdracht en het recht van de Vlaamse overheid.
De voorzitter: De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe: Ik had liever gezien dat de overheid eerst het kader had gecreëerd en dat nadien de VRT de zaak had opgestart. Formeel gesproken gaat het om twee gescheiden zaken. Vandaag is het wel zo dat diegenen die een dossier hebben ingediend, kosten hebben gemaakt. Ik hoop dat ik geen gelijk krijg, maar ik vrees er toch voor.
Minister Geert Bourgeois: We zullen zien of uw vrees wordt bewaarheid.
De voorzitter: Het incident is gesloten.