Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vergadering van 15/03/2007
Vraag om uitleg van mevrouw Margriet Hermans tot de heer Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel, over het idee om de titel van Vlaamse Culturele Hoofdstad in het leven te roepen
De voorzitter: Mevrouw Hermans heeft het woord.
Mevrouw Margriet Hermans: Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, geachte leden, in onze regio werd door de Warande het idee gelanceerd de titel van Vlaamse Culturele Hoofdstad in het leven te roepen. Dat stond te lezen in diverse dagbladen. Het viel me dan ook op.
De bedoeling zou zijn elke 2 à 3 jaar een Vlaamse stad, naar analogie met de Europese Culturele Hoofdstad, uit te roepen tot Vlaamse Culturele Hoofdstad. Binnen een culturele hoofdstad zouden dan tal van bijkomende muziekoptredens, tentoonstellingen en allerhande culturele activiteiten plaatsvinden. Momenteel zit het initiatief nog in een ideële fase. Het zou in eerste instantie de bedoeling zijn een platform op te richten om dit initiatief te ondersteunen en om na te gaan of het mogelijk is om een dergelijke titel in het leven te roepen. Een dergelijke aanzet zou de sector alleen maar ten goede komen, aldus de directeur van het cultuurhuis de Warande. Heel wat verenigingen en vzw's scharen zich heel enthousiast achter dit initiatief.
Mijnheer de minister, kunt u uw visie ten aanzien van het initiatief van de Warande om een titel van Vlaamse Culturele Hoofdstad in het leven te roepen, toelichten? Steunt u dit initiatief? Zo ja, welke stappen wilt u zetten om dit initiatief te ondersteunen? Tegen welke termijn zou een breed Vlaams cultureel platform dat zich buigt over dit initiatief, kunnen worden opgericht? Zo neen, kunt u toelichten waarom u een dergelijk initiatief niet steunt?
De voorzitter: Minister Anciaux heeft het woord.
Minister Bert Anciaux: Mijnheer de voorzitter, geachte leden, deze vraag en zeker ook het voorstel dat door de Warande in Turnhout wordt geopperd, is voor mij het zoveelste bewijs van de rijkdom in en van Vlaanderen, zeker op cultuurgebied, maar bij uitbreiding ook qua sport, jeugdwerk en dergelijke. De vele initiatieven, de daadkracht en het enthousiasme bij velen zorgen voor een gestage stroom aan sterke ideeën, uitdagende projecten, vernieuwende programma's en prikkelende activiteiten. Het is me bekend dat Turnhout hiervoor springlevende, maar tegelijkertijd ook duurzame bewijzen levert. Als middelgrote stad slaagt Turnhout erin om, heel ruim over de eigen stadsgrenzen heen, een breed publiek met een dito aanbod te verblijden. Het cultuurcentrum de Warande speelt hierbij de rol van gangmaker, cultuur- en kunstenmakelaar en veranderingsagent. Met andere woorden, Turnhout lijkt een voorbeeld van een geslaagd lokaal cultuurbeleid: actueel, beweeglijk en vol initiatief.
Maar - en nu kom ik tot een relativering, maar ook tot een versterking - Vlaanderen heeft een soortgelijke dynamiek. Niet zelden zijn Vlaamse steden van een vergelijkbare omvang, maar ook kleinere gemeenten én onze grootsteden, toonbeelden van culturele dynamiek. Zonder veel schroom durf ik stellen dat we probleemloos elk jaar opnieuw tientallen en zelfs meer cultuursteden en -gemeenten kunnen uitroepen. Net daarom heb ik enige twijfel bij dit - ongetwijfeld prikkelende - voorstel. Als ik bekijk hoe rijk, ruim en divers het al bestaande aanbod is dat bijvoorbeeld in Turnhout, maar ook op vele - zelfs de meeste - andere plaatsen wordt gecreëerd, dat stel ik me meteen de vraag naar de meerwaarde van een tijdelijke en wat unieke titel van cultuurhoofdstad van Vlaanderen. Tegelijkertijd merk ik immers hoeveel steden en gemeenten al, spontaan en vanuit hun eigen kracht, hun cultuuraanbod bundelen of verzamelen onder een jaarthema. Voorbeelden zijn Mechelen met Stad in Vrouwenhanden en Antwerpen met Antwerpen Boekenstad, maar ook kleinere gemeenten die probleemloos een historisch of toevallig moment aanwenden om zich een jaar lang op te krikken en een extra inspanning op het vlak van cultuurprogrammatie te leveren.
Ik merk dus dat vele gemeenten en steden nu reeds, en zonder veel problemen, een gegrond alibi vinden om in een nog hogere versnelling te schakelen. Anderzijds klinkt het natuurlijk aanlokkelijk om juist hiervoor een extra titel in het leven te roepen, maar dan met de voorspelling dat er elk jaar opnieuw tegenover één geluksvogel een hele resem andere zullen staan die moeten worden ontgoocheld. U weet dat ik voor de Week van de Smaak toch heb gekozen voor één geselecteerde gemeente. Die keuze steunt echter mijn bedoeling door deze week het vernieuwende en onbekende te stimuleren en te promoten. Hiermee beoog ik heel duidelijk een nieuwe speerpunt in het al brede cultuurbeleid. Met de Week van de Smaak heb ik bewust gekozen voor een verleidingsstrategie. Die is voor cultuur - gelukkig maar - grotendeels overbodig.
Ondanks de twijfels over relevantie en beoogde effecten, wil ik dit voorstel echter niet zomaar achter me laten, maar ik wil meteen een tegenvoorstel lanceren. Er bestaan tal van platformen waar gemeentebesturen elkaar ontmoeten, ook en zeer vaak op het vlak van cultuur. Ik denk hierbij aan de VVSG en uiteraard ook aan ons steunpunt Cultuur Lokaal. Mij lijkt het aangewezen dat dit voorstel eerst daar, waar gemeentebestuurders met een hart voor cultuur elkaar ontmoeten, wordt gewikt en gewogen. Ik ben ervan overtuigd dat de betrokken schepenen, maar eveneens de cultuurambtenaren en zeker ook het cultuurmiddenveld, zich met grote wijsheid en veel gevoel voor de mogelijkheden en kansen ter zake over een dergelijk voorstel zullen buigen. Het zijn immers zij die de gevolgen van een dergelijk project zullen dragen. Ik roep daarom de initiatiefnemers van dit voorstel op om het concreet op de agenda van onder meer de VVSG en Cultuur Lokaal te zetten.
Ik verbind er me op mijn beurt toe om dit voorstel, volgend op deze toets en gebaseerd op een meer geoperationaliseerd en praktisch vertaald actieplan, met heel veel welwillendheid te behandelen.
Laten we dit eerst dus even toetsen door de werkgroep van de VVSG en door Cultuur Lokaal. Het stoort me vanzelfsprekend hoegenaamd niet mocht ook in deze commissie hierover van gedachten worden gewisseld. Op basis van die adviezen kunnen we dan deze zaak opnieuw bekijken en beslissen of we dit steunen, en beslissen over het bedrag dat we kunnen vrijmaken om dat op te starten. Ik wil het echter eerst even bekijken. Ik heb getracht wat tegengas te geven, omdat er ongetwijfeld aspecten aan verbonden zijn die dit wat moeilijk maken. Ik vind het idee echter zeker prikkelend en vernieuwend, en ik wil het ook kansen geven, als het echt wordt gedragen in een actieplan.
De voorzitter: Mevrouw Hermans heeft het woord.
Mevrouw Margriet Hermans: Ik ben blij dat u het idee prikkelend vindt. Dat vond ik eigenlijk ook. Ik ben ook blij dat u het een kans geeft. Ik heb echter ook respect voor uw antwoord. Dit kan in de toekomst inderdaad leiden tot moeilijke keuzes. In Turnhout waren ze van plan dat te verbinden met de evenementen van 800 jaar Turnhout. Ik denk dat u gelijk hebt: dit moet lokaal en met de VVSG worden afgetast en bekeken hoe dit concreet kan verlopen. Ik hoop echter ook dat we er in deze commissie eveneens een discussie over kunnen voeren, zodat we kunnen zien of er gelijkgestemde zielen zijn.
De voorzitter: Het incident is gesloten.