Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media Vergadering van 02/02/2006
Vraag om uitleg van de heer Rob Verreycken tot de heer Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport en Brussel, over het gebruik van communistische symbolen in de publiciteit voor het festival De Nachten
De voorzitter: De heer Verreycken heeft het woord.
De heer Rob Verreycken: Mijnheer de voorzitter, geachte leden, mijn excuses dat vorige week het debat met minister Vandenbroucke over zijn Jobkanaal wat langer was uitgelopen, waardoor ik mijn vraag niet heb kunnen stellen voor het festival plaatsvond. Ik stel ze dan alsnog een week na het festival.
Het gaat over het culturele festival De Nachten, dat in Antwerpen werd georganiseerd. De Vlaamse overheid sponsort het, en daarom neem ik aan dat het de bedoeling was daar zoveel mogelijk Vlamingen welkom te kunnen heten. Tot mijn verbazing blijkt echter alle propagandamateriaal voor dat festival opgesmukt te zijn met communistische symbolen, zoals rode vlaggen en marcherende sovjetsoldaten, maar ook met de vermelding dat alles gebeurt?met een kameraadschappelijke groet naar de volksrepubliek China´.
Die volksrepubliek China is een communistische dictatuur. Ik was zelf student toen de pantsers honderden mensen platreden op het Tiananmenplein. Het is ook een dictatuur die de voorbije decennia ongeveer 1 miljoen Tibetanen heeft afgeslacht. Er worden daar meer mensen geëxecuteerd dan honderd regeringen-Bush samen zouden kunnen. Heropvoedingskampen zijn er algemeen verspreid. Dwangarbeid wordt er toegepast. De rechtspraak is er een aanfluiting van alle internationale regels. Zo kan ik nog even doorgaan.
Blijkbaar is er dus een festival gesponsord door de Vlaamse overheid dat een kameraadschappelijke groet brengt aan die dictatuur. Daartegen is protest gerezen, hoofdzakelijk vanwege de NSV, de nationalistische studentenvereniging. Dat protest is terecht. Die studenten hebben met hun protest verwoord wat honderden mensen dachten toen ze het propagandamateriaal voor dit festival onder ogen kregen. Dat materiaal roept vragen op. Waarom moet men een kunstenfestival tooien met symbolen van een communistische dictatuur?
De organisator van het festival, de heer Mark Verstappen, heeft in De Standaard gereageerd. Zijn reactie roept nog meer vragen op:?communisme, mao?sme en zelfs stalinisme zijn leuk en aaibaar. Hun beelden maken de strijd tegen het Vlaams Belang zelfs wat speels. Geef toe: het zijn sexy beelden.´
Ik ben van mening dat er zich een probleem aandient. Dit illustreert dat een aantal mensen in de kunst- en cultuurwereld van dit land vinden dat ge?nteresseerd zijn in kunst en cultuur synoniem is voor links zijn. Volgens mij is dat onzin: heel veel rechtsgezinde mensen hebben belangstelling voor poëzie, literatuur, muziek en tentoonstellingen. Links gaat er ten onrechte van uit dat haar doelgroep alleen uit linksen bestaat. Ik stel ook vast dat het linkse milieu twee tegenstrijdige principes hanteert. Het eerste is het absolute recht op subsidie. De overheid moet betalen voor wat links doet. Ik heb bijvoorbeeld nog nooit een linkse kunstenaar in Antwerpen weten afstand doen van 35 percent van zijn subsidie omdat hij geen geld wil van rechtse belastingbetalers. Zo ver gaat men niet. Het tweede is het principe dat men het recht opeist om activiteiten uitsluitend te richten op linksen en om daarvoor rechtse mensen af te schrikken.
Ik begrijp niet waarom men in het kader van een kunstenfestival refereert aan de strijd tegen het Vlaams Belang. Is dat nodig? Kan men geen kunstenmanifestatie organiseren zonder de strijd tegen één oppositiepartij te voeren? De vraag mag worden gesteld.
Ik wil duidelijk zijn: iedereen heeft het recht links te zijn, en ik verdedig de artistieke vrijheid van de kunstenaar. Elke kunstenaar moet in de grootst mogelijke vrijheid kunnen werken. Dat impliceert dat hij de vrijheid moet hebben om zijn politieke overtuiging te uiten. Ik ben echter van mening dat de programmatoren en organisatoren die een beroep doen op overheidsgeld voor festivals waar kunstenaars een podium krijgen, de plicht hebben om hun eigen politieke visie niet te etaleren, zich te richten tot alle Vlamingen en hun activiteiten niet te verpakken in aanstootgevende communistische symbolen. Met dat laatste geven ze in feite het signaal dat rechtse mensen daar niet welkom zijn en er niets te zoeken hebben.
Welke bedrag aan subsidies heeft de Vlaamse overheid in 2005 betaald aan De Nachten, Villanella, PetrolClub, 5 voor 12 en alle andere organisaties die bij de organisatie van De Nachten zijn betrokken? Welke bedrag betaalt men dit jaar voor de organisatie van De Nachten? Deelt de minister mijn mening dat een Vlaamse overheidsubsidie voor De Nachten impliceert dat zo veel mogelijk Vlamingen zich daar welkom moeten kunnen voelen? Is de minister van mening dat een kunstenfestival dat communistische beelden en symbolen en zelfs steunbetuigingen aan communistische dictaturen gebruikt, het signaal geeft dat niet-linksen daar niet welkom zijn? Ten slotte wil ik graag vernemen of de minister het met de heer Verstappen van De Nachten eens is dat communistische beelden en symbolen en steunbetuigingen aan de Volksrepubliek China in folders moeten worden beschouwd als aaibaar, leuk, speels en sexy?
De voorzitter: De heer Caron heeft het woord.
De heer Bart Caron: Dit doet me denken aan de affiche met de slogan?We Want You´ erop: een persiflage op propaganda om soldaten te ronselen voor de Eerste Wereldoorlog. Blijkbaar zien een aantal mensen het verschil niet tussen persiflage en parodie enerzijds en de realiteit anderzijds. Veel symbolen dienen als persiflage, om de aandacht te trekken of een bepaalde opvatting te doorprikken. Ik denk niet dat men de organisatoren van De Nachten tot politieke uitspraken kan verleiden. Wat de heer Verreycken hier zegt, is dus voor zijn rekening.
Even serieus nu. Er mag geen vrouwenborst op de affiche staan als het over de KVS gaat, en geen communistische symbolen als het over De Nachten gaat. Als men zo doorgaat, dan mag er binnenkort misschien niets meer - noch op affiches, noch in de zalen. Kunstenaars zijn nooit neutraal. Ze zijn bezig met de wereld, en vertellen daar iets over. Hun werk is niet?waardeneutraal´. Zou het niet erg zijn als de kunst?waardeneutraal´ zou zijn?
De voorzitter: De heer Arckens heeft het woord.
De heer Erik Arckens: Natuurlijk moet de artistieke vrijheid zo veel mogelijk gewaarborgd blijven. Toch moet men rekening houden met wat er internationaal gebeurt, naar aanleiding van een paar onnozele cartoons die in een Deense krant zijn gepubliceerd. De hele islamitische wereld dreigt met een boycot van dat land. Dat is nog heel wat anders.
We moeten natuurlijk een onderscheid tussen het politieke en het artistieke gedoe maken. Ik kan de vragen van de heer Verreycken evenwel volledig begrijpen. (Opmerkingen van minister Bert Anciaux)
Hoewel ik er niet graag op terugkom, wil ik het hier nog even over de KVS hebben. De Chinese wijsgeer Lao-Tse heeft ooit het volgende gezegd:?Zeg alle belangrijke zaken maar één keer, maar zeg ze duidelijk en krachtig´. De Morgen heeft de artistiek directeur van de KVS gevraagd zijn visie over links in Vlaanderen te geven. Hij is daarop ingegaan en heeft een heel betoog voor de sp.a gegeven. Ik weet dat dit een andere kwestie is, maar dit is duidelijk geen?waardevrij´ standpunt. Deze standpunten vallen steeds in hetzelfde hoekje te situeren. De artistiek directeur van de KVS mag zijn mening hebben, maar hij had hierover moeten zwijgen.
Het gaat steeds om een eenrichtingsverkeer. Er is steeds een duidelijke ideologische inslag aanwezig. Het gaat hier niet om onschuldige persiflages. Deze tendens steekt al een hele tijd de kop op in Vlaanderen. Al die verklaringen eindigen steeds met een kleine of liefst nog met een grote sneer naar het Vlaams Belang.
De voorzitter: De heer Vanackere heeft het woord.
De heer Steven Vanackere: Mijnheer de voorzitter, ik ben zeer tevreden dat de heer Verreycken deze vraag om uitleg heeft gesteld. Ze leert ons immers veel over de vraagsteller. Het gaat hier niet om waardevrije affiches, maar om het al dan niet opmerken van ironie. De vraag om uitleg van de heer Verreycken toont aan dat mensen van allerlei slag zich terecht graag van ironie, van dubbele bodems en van gelaagde communicatievormen bedienen. Bij sommige mensen komt die boodschap niet over. Ik heb in de uiteenzetting van de heer Verreycken geen enkele vorm van relativering, van ironie of van humor kunnen ontwaren. Hij neemt alles aan zoals het voorligt. Hij zoekt niet uit wat er achter een beeld zou kunnen schuilen, maar hij stelt er wel vragen over aan een minister. Ik ben benieuwd wat de minister hierop zal antwoorden.
Een aantal aanwezigen, waaronder ikzelf, hebben een onwezenlijk gevoel bij deze vraag om uitleg. Een beschaafd mens moet tegenwoordig vaak een beroep doen op zijn capaciteit om ironie te zien en te herkennen. Wie dit vermogen ontbeert, kan veel van dergelijke vragen stellen. Alle respect voor de minister, maar ik vind de vraag om uitleg eigenlijk relevanter en leerrijker dan het antwoord dat hij straks zal geven. De vraag om uitleg van de heer Verreycken leert me veel over de manier waarop hij naar de dingen kijkt.
De voorzitter: Minister Anciaux heeft het woord.
Minister Bert Anciaux: Mijnheer de voorzitter, in de brochure van De Nachten staat het volgende te lezen:?O, ons verlangen naar het kapotten van alle begrippen, alle hoop, alle idioterijen. De rode vloed groeit niet. De rode legers wassen niet en niets gaat stuk en niets gaat stuk.´ Dit is een fragment van?Bezette stad´ van Paul Van Ostaijen, een van onze grootste kunstenaars. Nu ik dit mooie fragment heb voorgelezen, zal ik trachten alle vragen van de heer Verreycken duidelijk te beantwoorden.
De Nachten worden door Villanella vzw, in samenwerking met deSingel en 5 voor 12, georganiseerd. De laatste editie heeft vorig weekend, van 26 tot en met 28 januari 2006 plaatsgevonden en heeft eens te meer op veel aandacht en bezoekers kunnen rekenen. (Opmerkingen van de heer Rob Verreycken en van de voorzitter)
Voor het seizoen 2004-2005 heeft Villanella vzw als kunstencentrum een subsidie van
428.975,80 euro ontvangen. Voor de periode 2006-2009 heb ik die subsidie tot 470.000 euro per kalenderjaar opgetrokken. Als grote instelling heeft deSingel een werkingssubsidie van 2.946.000 euro ontvangen. Vanaf 2006 is dit bedrag tot 3.600.000 euro opgetrokken. Als muziekclub heeft 5 voor 12 in 2005 een werkingssubsidie van 300.000 euro ontvangen. Voor 2006 heeft de club eenzelfde bedrag toegewezen gekregen. Petrolclub ontving en ontvangt tot nader order geen subsidies van de Vlaamse Gemeenschap.
Voor de organisatie van De Nachten heeft de Vlaamse overheid geen specifieke subsidies toegekend. De organisatiekosten worden binnen de algemene werkingsmiddelen van Villanella vzw en 5 voor 12 en door middel van de samenwerking met deSingel opgevangen. Ten gevolge van de samenwerkingsovereenkomst tussen 5 voor 12 en Villanella hebben deze organisaties respectievelijk 30.000 en 27.000 euro in De Nachten ge?nvesteerd. Villanella vzw heeft voor deze manifestatie 22.500 euro van het Vlaams Fonds voor de Letteren ontvangen.
Iedereen kent mijn visie op de autonomie van de kunstenaars en van de kunstinstellingen. Ook met betrekking tot De Nachten wil ik deze visie aanhouden en beklemtonen.
Ik kom tot uw derde en vierde vraag. Laat me toe, achtbare collega, op uw twee laatste vragen wat dieper in te gaan omdat u daar een harde uitspraak doet als zou het promotieteam van De Nachten flirten met symbolen vanuit het communisme en zo onomwonden reclame maken voor deze ideologie - in zoverre men?berhaupt nog reclame kan maken voor deze ideologie.
Het recycleren van de beeldentaal, want daarover gaat het natuurlijk, vooral dan die van affiches van communistische regimes uit de 20e eeuw, werd de voorbije jaren in allerlei sectoren vastgesteld. Frappante voorbeelden zijn bijvoorbeeld de reclamecampagnes van de Amerikaanse IT-reus in de wereld van computernetwerken en internetbedrijven, Cisco Systems, die soms gebruik maken van die beeldentaal en referenties om computers te slijten.
De reclamewereld eigent zich dergelijke beelden toe en brengt er een nieuwe boodschap mee. Opvallend aan de zogenaamd communistische propaganda, is het vreemde gevoel dat men ervaart en dat het eigenlijk?eigenaardig´ erfgoed is. Het zijn beelden waar het beleven van het moderne leven centraal staat, van techniek, van arbeid, en waar letterlijk een geloof in een stralende toekomst van afspat. Binnen enkele maanden zullen we ook overal beelden van Expo?58 zien opduiken en gerecycleerd zien worden, en ook daarvan zullen mensen vaststellen dat het een andere tijd was.
Cultuurfilosofen zoals de Duitse cultuurfilosoof Reinhart Koselleck en de Franse cultuurhistoricus François Hartog spreken in dezen van het nieuwe historiciteitregime, waarvan de hoogdagen in de tweede helft van de 19e en de eerste helft van de 20e eeuw te situeren zijn: de toekomst verlicht het heden in tegenstelling tot de periode voor de Franse Revolutie waar het verleden de toekomst verlichtte. Ze zijn ook vanuit dat culturele perspectief te interpreteren.
Sinds 1989, met de val van de communistische regimes op het Europese continent, is dit referentiekader grondig aan het wijzigen. Dit is ook zeer goed af te leiden uit de veranderingen in het denken over erfgoed en de zeer grote focus op het heden. Momenteel wordt heel deze verschuiving ook grondig onderzocht in Vlaamse onderzoeksinstellingen, zoals het Vlaams Centrum voor Volkscultuur, afgekort VCV, en onderzoekscentra waar publicaties worden voorbereid over de evolutie van de rol van erfgoed en beeldcultuur vanuit dit internationale perspectief. Het leert veel over hoe in de maatschappij met beelden en erfenissen uit het verleden wordt omgegaan en het verklaart waarom de kracht van deze beelden uitgewerkt is, tenzij er iemand tegen protesteert natuurlijk.
Het feit dat ook Amerikaanse multinationals, en nu ook culturele organisaties in Vlaanderen, het vandaag als marketingmiddel gebruiken, is een interessant symptoom. Het feit dat dergelijke affiches nu zowel in Vlaanderen als in andere Europese landen als erfgoed worden ge?nterpreteerd, zegt veel over de veranderde status ervan. In de jaren na 1989 werd het einde van de grote verhalen, zoals dat van het communisme, afgekondigd. Het was ook de tijd van allerlei postmoderne stromingen, op zichzelf ook een symptoom van culturele veranderingen die in de veranderende beeldcultuur tot uiting komen.
Vandaag is dit soort propaganda in de fase van?vererfgoeding´ gekomen: het is erfgoed. Ik verwijs hier bijvoorbeeld naar de website van het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam, waar een uitgebreide online tentoonstelling loopt over propagandaposters, met de titel?The Chairman Smiles´. De posters functioneren nu in een heel andere context, namelijk die van erfgoed. Het zijn bronnen geworden voor historisch onderzoek. Belangrijke problemen die nu aan de orde zijn voor dit type van gebruiksgrafiek dat niet lang moest meegaan, zijn die van restauratie en conservatie.
Ook in de vier erkende privaatrechtelijke archiefinstellingen op basis van maatschappelijk-filosofische stromingen in Vlaanderen, zijn tal van dergelijke posters opgenomen in de collecties. Ik verwijs hier onder meer naar de Erfgoeddag 2005 die gewijd was aan?Erfgoed in gevaar - gevaar in erfgoed´. Toen liepen, onder meer in het Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis tentoonstellingen over die propaganda-affiches die tot erfgoed zijn geworden. Tijdens die erfgoeddag werd er uitgebreid nagedacht over gevaar in erfgoed en over de vraag wat het betekent dat dergelijke vroeger voor sommigen angstaanjagende beeldtaal, nu erfgoed is geworden; ze lijken zelfs prettig, en pret is doorgaans spelen met schijngevaar.
Dit alles neemt niet weg, achtbare collega, dat steeds historische kritiek moet worden toegepast, zowel op de oude voorbeelden als op de nieuwe producten. Dit is in de eerste plaats het geval met de protestbrief tegen de affiche van De Nachten waarmee de NSV op haar website uitpakt en waarvoor het Vlaams Belang nu als doorgeefluik fungeert. De NSV-studenten moeten dringend een cursus volgen over het interpreteren van beeldmateriaal en andere bronnen, want daar schort toch veel aan. In een overspannen persbericht, met de titel?Festival De Nachten in teken dictatoriale ideologie´, wordt gesteld dat:?dit festival gebruik maakt van historische affiches die als propagandamiddel gebruikt werden door dictatoriale regimes. Zonder enige verantwoording dwepen de organisatoren met allerhande communistische symbolen van de meest bloeddorstige regimes uit de geschiedenis van de mensheid om hun evenement te promoten. Het is onverantwoord om deze ideologie en haar regimes met hun dictatoriale leiders voor te stellen als een leuk gebeuren waar cultuur kon bloeien.´
De geschiedenis van het communisme in de 20e eeuw was niet altijd zo fraai en geweldloos, net als die van het nazisme en het fascisme trouwens. Dat kan toch moeilijk ontkend worden. Deze affiches zijn echter helemaal niet historisch, het zijn veeleer pastiches op een beeldentaal. Op de vlag van de Nachten prijkt helemaal geen hamer en sikkel, maar net het opschrift de Nachten. De NSV gaat echter zwaar uit de bocht waar ze in verband met Lenin en Stalin stelt, ik citeer:?Beide heren worden fier vertoond op een propaganda-affiche van het cultureel feest De Nachten.´
Dat is echt belachelijk en bewijst dat ze geen affiches kunnen lezen. De twee figuren hebben niets weg van Lenin en Stalin. Ze stellen geen specifiek personage voor. Lenin en Stalin waren geen perfect gelijkende eeneiige tweelingen want iedereen ziet dat de figuur gewoon gespiegeld wordt. Wie dus een beetje de moeite doet om de affiches te decoderen, ziet duidelijk dat het hier om een uitgewerkte grap gaat, ook in de teksten zelf.
De referentie aan Mao slaat nergens op. De meerlagigheid en de humor zijn onze extreem-rechtse collega´s totaal ontgaan. In tegenstelling tot wat wordt gezegd, wordt Mao niet geëerd maar wordt het traditionele jaar van de hond verbonden met China, wat allerminst een verwijzing naar communisme is. Ook de knipoog naar Van Ostayen is ongetwijfeld aan de aandacht ontsnapt.
Wellicht hadden de makers in hun stoutste dromen gehoopt dat er iemand zou tegen protesteren, om zo een grote hoeveelheid onbetaalbare free publicity te halen. GAIA is daar bijvoorbeeld voor de kerstdagen ook in geslaagd met de campagne over foie gras. Met de hulp van de NSV en het Vlaams Belang slagen ook de reclamemensen van de Nachten erin.
Samengevat: uit zowel cultureel als historisch onderzoek blijkt dat deze beelden met hoge snelheid erfgoed aan het worden zijn en geneutraliseerd zijn, wat een interessante materie voor lopend onderzoek is in erfgoedinstellingen. De politieke angel is voor de grote meerderheid van de bevolking uit die posters verwijderd en de onderliggende interpretatiekaders die een bepaalde omgang met heden en toekomst kenmerken, zijn niet meer van deze tijd. Het feit dat ze humoristisch kunnen worden heringevuld, is een symptoom daarvan, en bij uitbreiding een symptoom voor een andere omgang met verleden, heden en toekomst. Ook dat wordt volop onderzocht.
De erfgoedsector in Vlaanderen hecht er veel belang aan om historische kritiek een plaats te geven in de omgang met erfgoed. Daarbij hoort ook training in het decoderen van beelden en het oppikken van de meerlagigheid van kunstwerken en beelden. Dit zou ook met deze beelden moeten gebeuren. Het feit dat door de eendimensionele lezing van extreem-?rechts dit culturele evenement zoveel gratis aandacht kreeg, heeft toch een effect, namelijk dat veel mensen ervan op de hoogte waren. En daar was het de makers om te doen en daarin zijn ze wonderwel geslaagd.
De voorzitter: De heer Verreycken heeft het woord.
De heer Rob Verreycken: Ik weet dat de mensen uit de sector het niet graag horen, maar het gaat hier over heel veel belastinggeld. Die sector vindt dat hij recht heeft op gigantische bedragen. Aan dit festival is minstens 100.000 euro weggegooid. Als ik voortga op De Standaard, was daar minder dan 4.000 man aanwezig. Dat betekent dat de overheid per bezoeker 25 euro belastingsgeld heeft neergeteld, niet alleen van de linkse Vlamingen maar ook van rechtse.
Mijnheer de minister, u had het zojuist over ironie en humor. Ik dacht dat we in die sector waren beland toen u zei dat dit erfgoed is. Dat getuigt van een onwaarschijnlijke belachelijkheid. Ik neem aan dat u in uw sector heel wat vetbetaalde ambtenaren zult ontdekken die met zeer duur betaalde studies via de vrienden zullen aantonen dat dit moet worden beschouwd als erfgoed.
Mijnheer de minister, u hebt verwezen naar nazisme en fascisme. Stel dat kunstorganisatoren met dat soort beelden zouden aankomen, dan zou dat ook moeten worden beschouwd als onschuldig en speels, als erfgoed dat op kosten van de Vlaamse overheid in het straatbeeld kan worden gebruikt. Op dat ogenblik zou de verontwaardiging van de politiek correcte linkerzijde net iets groter zijn dan bij het gebruik van beelden die veel erger zijn.
Ik zie de ironie, de humor en de grap hiervan niet in. Ten eerste gaat het over heel veel belastinggeld. Belastinggeld moet goed worden gebruikt, op een manier die de samenleving ten goede komt, en niet om je eigen winkel te bedienen met grapjes die alleen je achterban leuk vindt. Organisatoren van een festival zoals de Nachten moeten ervoor zorgen dat ze in hun propaganda duidelijk maken dat alle Vlamingen welkom zijn, en niet alleen zij die een linkse overtuiging hebben. Dat kan door publiciteit te maken waarbij de drempel laag genoeg wordt gelegd zodat iedereen zich welkom voelt. Wanneer je de Vlamingen wilt shockeren, zullen zij zich niet thuis voelen in die theaters.
Mijnheer de minister, u bent nog steeds overtuigd van de genialiteit en onfeilbaarheid van de linkse culturele sector; Wat zij doen, is geweldig en van een enorm humoristisch niveau. Het gevolg daarvan is dat zij zich volledig isoleren van de samenleving. Met een steeds toenemende frustratie stellen ze vast dat terwijl ze in hun theater geniale dingen brengen, de overgrote stroming in Vlaanderen rechts is en steeds rechtser wordt.
De frustratie wordt altijd maar groter. Het enige dat ze moeten inzien is dat links geen monopolie heeft op cultuur. Links beschouwt kunst en cultuur ten onrechte als exclusief jachtterrein. Het gebruik van deze communistische symboliek is daarvan voor mij de illustratie. Ik zal hierover opmerkingen blijven maken. De druk op de cultuur- en kunstensector zal altijd maar blijven toenemen omdat die linkse kunstenaars moeten begrijpen dat zij heel dringend uit hun vermeend elitaire ivoren torentje moeten komen. Ze moeten stoppen met symbolen die de Vlaamse belastingbetaler afschrikken. Elke Vlaming moet zich welkom voelen op elke plaats waar met zijn belastinggeld aan cultuur wordt gedaan.
Mijnheer de minister, ik lees De Standaard. Daarin staat dat De Nachten in feite kunnen worden beschouwd als een grote flop. In tegenstelling tot vroeger was er weinig volk. Het was nergens druk. Er waren minder dan 4.000 aanwezigen. De maatschappelijke impact vermindert fel. Dat illustreert heel mooi het punt dat ik wilde maken.
De voorzitter: De heer Arckens heeft het woord.
De heer Erik Arckens: Ik sluit me aan bij de vraagsteller. Ik probeer u te volgen, mijnheer de minister, over het decoderen. U hebt enkele auteurs genoemd van wie ik nog nooit gehoord heb. Dat maakt me zeer benieuwd. Ik zal de tekst van uw antwoord zeker nog eens nalezen. We verkeren inderdaad in een tijd van deconstructie en herinterpretatie. De persiflage ontstond bij Andy Warhol. Hij was een trendsetter. Als u dat allemaal zo goed kunt relativeren, mijnheer de minister, kunt u dan ook relativeren dat u door de Gentse stadsdichter een?gezelligheidsfascist´ wordt genoemd? Kunt u relativeren dat er eventueel zal staan: het fascisme zal gezellig zijn of zal niet zijn?
Mijnheer Vanackere, uw toespraak is een typische CD&V-speech van 2005. Ik had verwacht dat u als centrumrechtse volkspartij uw nek zou uitsteken in verband met het KVS-gedoe. U hebt dat niet gedaan en dat is prima! Dat is schitterend! Veel oudere katholieken - er zijn nog weinig jonge praktiserende - hebben zich daar enorm aan gestoord. Zij komen nu uiteraard naar ons.
Op één punt moet ik u wel gelijk geven, mijnheer de minister. Als wij op zo´n toestanden reageren, dan volgt het masturbatiemoment van heel die culturele sector. Daarom raad ik organisaties als de NSV af om daar op te reageren. Hoe shockerend het ook is, zoals het toneelstuk?In het hol van de leeuw´ bijvoorbeeld, respecteer de artistieke vrijheid, maar vooral: ga er niet op in! Ze vragen niets liever.
De heer Steven Vanackere: Ik voel me persoonlijk aangesproken. Ik heb zelf helemaal niet het gevoel dat ik zo´n bijzonder CD&V-standpunt heb vertolkt. Ik heb getracht om uit te leggen dat we de onderliggende lagen moeten blijven zien. We mogen ons niet fixeren op de letterlijke woorden of beelden van een kunstenaar. Dat heb ik verdedigd. Het is het recht en de plicht van de intellectueel om ironie te zien. Als ik dat verdedig, spreek ik namens meer dan één partij, maar niet namens de uwe. Ik pleit voor een samenleving waar de mensen dat inzicht hebben. Het is uw recht om alle communicatie letterlijk te nemen, maar het is een verarmende manier om met elkaar te spreken en te communiceren. Ik had niet verwacht dat de heer Verreycken daarmee akkoord zou gaan, dus ik ben niet ontgoocheld over zijn reactie.
De voorzitter: Het incident is gesloten.