Plenaire Vergadering van 11/12/2003
Vraag om uitleg van de heer Kris Van Dijck tot mevrouw Patricia Ceysens, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid en E-government, over de bestemming van het gebied Solterheide in Meeuwen-Gruitrode
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Van Dijck tot mevrouw Ceysens, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid en E-government, over de bestemming van het gebied Solterheide in Meeuwen-Gruitrode.
De heer Van Dijck heeft het woord.
De heer Kris Van Dijck : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, op 8 oktober 2003 keurde het Vlaams Parlement een met redenen omklede motie goed over de bestemming van het gebied Solterheide in Meeuwen-Gruitrode, na een op 18 september 2003 in de commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening gehouden interpellatie door de heer Sauwens.
In de motie vraagt het Vlaams Parlement aan de Vlaamse regering 'zo spoedig mogelijk een bestemmingswijziging voor het gebied Solterheide te realiseren, na opmaak van het delfstoffenplan waarin het gebied een laagste prioriteitswaarde wordt toebedeeld, zodat een ontginning onmogelijk wordt en de natuurwaarde van het gebied wordt gegarandeerd'.
Door de goedgekeurde motie houdt de Vlaamse regering evenwel nog een slag om de arm, omdat het delfstoffenplan nog niet werd goedgekeurd en het daarin nog altijd mogelijk blijft dat Solterheide opgenomen wordt als ontginningsgebied voor hoogwaardig bouwzand. Dit blijkt immers in circulerende ontwerpen van de afdeling Natuurlijke Rijkdommen en Energie het geval te zijn.
In zijn antwoord op 18 september 2003 stelde minister Van Mechelen dat de definitieve besluitvorming binnen de Vlaamse regering nog niet was opgestart, maar dat heel binnenkort een interkabinettenwerkgroep zou samenkomen. Ik citeer minister Van Mechelen : 'Als de IKW tot het besluit komt dat Solterheide niet thuishoort in het delfstoffenplan, kan ik bij wijze van spreken een week later aan de ministerraad een ruimtelijk uitvoeringsplan voorleggen om de procedure hiervoor op te starten. Ik zal aan mijn collega's van Leefmilieu en Economie vragen om over Solterheide uiterlijk in oktober een uitspraak te doen.' Hij eindigde door te stellen dat het volgens hem zo goed als uitgesloten is dat er ooit ontgonnen wordt in het gebied.
Mevrouw de minister, wat is de stand van zaken in de schoot van de Vlaamse regering in de procedure voor de bestemming van het gebied Solterheide in Meeuwen-Gruitrode om via een delfstoffenplan tot een zandwinningsgebied te komen? Welk gevolg heeft de Vlaamse regering gegeven aan de op 8 oktober 2003 goedgekeurde motie van het Vlaams Parlement waarin expliciet werd gevraagd ontginning onmogelijk te maken en de natuurwaarde van het gebied te garanderen? Welke uitspraak hebben u en de minister van Leefmilieu in dit dossier uiterlijk in oktober gedaan, zoals het in de commissie op 18 september door minister Van Mechelen werd gesteld? Wat is de stand van zaken in de procedure van een ruimtelijk uitvoeringsplan voor Solterheide, dat volgens minister Van Mechelen 'bij wijze van spreken' een week na het besluit van de IKW aan de ministerraad zou kunnen worden voorgelegd?
Het is nu december en ik was benieuwd naar de stand van zaken. Ik vermoed dat het delfstoffenplan nog niet werd goedgekeurd. Ik ben daar echter niet zeker van, want ik volg deze commissie niet op de voet.
De voorzitter : De heer Van Baelen heeft het woord.
De heer Gilbert Van Baelen : Mijnheer de voorzitter, collega's, we moeten overal onze verantwoordelijkheid opnemen. In dit gebied spelen we echter een specifieke rol. Het gebied is immers als ontginningsgebied voor berggrind in het gewestplan opgenomen. Er is dus nooit expliciet sprake geweest van zandexploitatie.
In het begin van de jaren negentig is er in samenspraak met de toenmalige minister van Ruimtelijke Ordening gestart met een gewestplanherziening met de bedoeling dat ontginningsgebied de bestemming van natuurgebied te geven. Dat heeft uiteraard geleid tot een procedureslag. De Raad van State heeft uiteindelijk geoordeeld dat de procedure niet correct is verlopen en heeft de inherzieningstelling tenietgedaan.
U zou het gebied eens moeten zien. Het is een heuvel die in de geboortestreek van minister Ceysens ligt. Het gebied heeft natuurwaarde omdat er nooit ontginning is geweest. Dat is het gevolg van de beslissing die in het begin van de jaren negentig werd genomen. Er zijn wel bepaalde zaken die voor problemen kunnen zorgen, maar die hebben niets te maken met wat we nu bespreken.
We hebben de tekst van de motie aangepast aan het voorstel dat op tafel lag. We hebben de zinsnede 'zo spoedig mogelijk een bestemmingswijziging voor het gebied 'Solterheide' te realiseren, na opmaak van het delfstoffenplan waarin het gebied een laagste prioriteitswaarde wordt toebedeeld, zodat een ontginning onmogelijk wordt en de natuurwaarde van het gebied wordt gegarandeerd' toegevoegd.
Daarin zijn twee zaken belangrijk. Ten eerste was het niet onze bedoeling om de Vlaamse regering in de toekomst voor juridische en andere problemen te plaatsen door aan de regering te vragen om geen rekening te houden met het delfstoffenplan dat ze zelf heeft gemaakt. Dezelfde personen die naar de Raad van State zijn getrokken, zouden daar wel eens soelaas in kunnen vinden.
Ten tweede is het element van de laagste prioriteitswaarde erg belangrijk. Zand is een belangrijke grondstof, niet alleen voor de bouwnijverheid. Voor de streek van Lommel is het puur economisch erg belangrijk. De laagste prioriteitswaarde is wel op zijn plaats omdat het zand uit de streek geen hoge toegevoegde waarde heeft. Er zijn andere gebieden die meer in aanmerking komen voor ontginning dan dit gebied. Het is een aaneengesloten gebied. Daar nu plots een put delven, zou haaks staan op het beleid van de voorbije dertig jaar. Er zijn andere gebieden waar er veel minder weerstand is van de bevolking.
We hebben enkele maanden geleden beslist om 200 hectare hoogwaardige zandgrond te laten ontwikkelen in het noorden van Limburg, omwille van de kwaliteit van het zand en omwille van sanering. Het kan dan ook niet dat we nu dertig kilometer verder laagwaardig zand zouden ontginnen in een gebied waar de natuurwaarde prioritair is. Mevrouw de minister, wat is de stand van zaken inzake het delfstoffenplan? Ik kan me inbeelden dat de druk op de ketel toeneemt. Ik heb begrepen dat er nota's circuleren op uw administratie, maar die houden mijns inziens weinig rekening met de motie van aanbeveling van het Vlaams Parlement.
De voorzitter : De heer Sauwens heeft het woord.
De heer Johan Sauwens : Mijnheer de voorzitter, ik sluit me aan bij de vorige sprekers. Er is gezegd dat er een scheiding moet zijn tussen de wetgevende en uitvoerende taken. In het delfstoffenplan moet een evenwicht worden gezocht tussen ruimtelijke ordening, milieu en economie. Het oppervlaktedelfstoffendecreet geeft de regering vrij veel taken, zoals het opmaken van plannen, uitvoeringsbesluiten, enzovoort. Bij de totstandkoming van het decreet vragen we grote openheid in dit dossier. De wetenschap kan rapporten aanbrengen, maar de beleidsmakers moeten keuzes maken.
Dit gebied is een van de weinige gebieden op de steilrand van het Kempens Plateau dat nog vrij ongerept is. Meestal zijn er wegen op aangelegd, ontginningen bezig of fabrieken gebouwd. Het gebied is erg belangrijk voor de landbouw en het natuurbehoud in de regio. Minister van Mechelen heeft op een bepaald moment gezegd dat uit studies bleek dat er vrij hoogwaardig bouwzand zou kunnen worden gedolven. Dat heeft ons een beetje verontrust. Daarom hebben we een motie van aanbeveling ingediend die eenparig werd goedgekeurd.
Ik sluit me aan bij de vraag van de heer Van Dijck, want we willen een heel duidelijke uitspraak van de regering. Ze mag zich niet verstoppen achter een plan dat er nog moet komen. De regering moet duidelijk laten weten dat ze de uitspraak van het Vlaams Parlement niet naast zich neer zal leggen. Ik zou graag van u als minister van Economie horen dat u omwille van de vele elementen het gebied niet zult laten aansnijden.
De heer Kris Van Dijck : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, ik woon zelf in een gemeente waar een oppervlakte van vele hectaren groot dient als zandontginningsgebied voor zand van hoge kwaliteit of Molzand. Toen ik burgemeester was, heb ik steeds constructief meegewerkt aan MER's omdat het over een terechte, legitieme zaak ging. Bij dossiers zoals die over Solterheide stel ik mij echter vragen. Een keuze moet worden gemaakt tussen economie en ecologie. Economie kan waar economie verantwoord is, ecologie kan waar ecologie verantwoord is.
De voorzitter : Het VEV heeft bij monde van mevrouw Mees, die instaat voor het systeem op politiek en economisch vlak, al twee keer aan het secretariaat voorgesteld dat de commissie een werkbezoek brengt aan meerdere locaties. Het is mogelijk dat we op het voorstel ingaan in het licht van de opmaak van het delfstoffenplan. We bespreken dat later nog.
Minister Ceysens heeft het woord.
Minister Patricia Ceysens : Mijnheer de voorzitter, dames en heren, ik waardeer de grote kennis van de commissieleden. Het oppervlaktedelfstoffendecreet van 4 april 2003 vormt de juridische basis om het afbakeningsproces van ontginningsgebieden op een planmatige manier aan te pakken, zodat in voldoende terreinen wordt voorzien om de behoefte van Vlaanderen aan minerale grondstoffen te dekken via een toekomstperspectief van 25 jaar. Het instrument van de bijzondere oppervlaktedelfstoffenplannen zal worden gehanteerd om deze doelstelling voor de verschillende soorten delfstoffen te realiseren. U verwijst dus terecht naar de voorbereidingen die mijn administratie reeds heeft gemaakt voor een dergelijk bijzonder oppervlaktedelfstoffenplan voor bouwzand.
Ik geef u graag de huidige stand van zaken in de procedure. De te doorlopen procedure voor een door de Vlaamse regering definitief vastgesteld bijzonder delfstoffenplan wordt juridisch vastgelegd in het uitvoeringsbesluit van het oppervlaktedelfstoffendecreet. Dit uitvoeringsbesluit werd door de Vlaamse regering principieel goedgekeurd op 12 september 2003. De adviezen van de MINA-raad en de SERV zijn verwerkt zodat het ontwerp van besluit op heel korte termijn opnieuw ter goedkeuring zal worden voorgelegd aan de Vlaamse regering met het oog op de adviesaanvraag aan de Raad van State.
Het uitvoeringsbesluit van het oppervlaktedelfstoffendecreet is op dit moment dus nog niet definitief goedgekeurd zodat ook het besluitvormingsproces voor een bijzonder oppervlaktedelfstoffenplan nog niet officieel is opgestart. Het ontwerp van uitvoeringsbesluit bepaalt dat er een ambtelijke stuurgroep zal worden ingesteld door de Vlaamse ministers die bevoegd zijn voor de natuurlijke rijkdommen, het economisch beleid, het leefmilieu, het landbouwbeleid, de ruimtelijke ordening en het onroerend erfgoed. Deze stuurgroep zal over ieder locatievoorstel en over elk voorontwerp van bijzonder delfstoffenplan in zijn geheel een advies uitbrengen.
Het spreekt voor zich dat een eenparig goedgekeurde motie van het parlement mij niet onverschillig laat. Ik moet er echter voor zorgen dat elke stap binnen dit proces wordt bewaakt. Wanneer de adviezen worden teruggebracht naar de Vlaamse regering, moeten ze nog worden voorgelegd aan de Raad van State. Als er opmerkingen zijn, moeten die opnieuw worden verwerkt. Pas dan kan de Vlaamse regering het besluit definitief goedkeuren en kan de ambtelijke stuurgroep worden geïnstalleerd. U weet wie daar allemaal deel van uitmaakt. Het gaat dan ook over een heel delicaat evenwicht tussen al deze departementen.
De voorzitter : De heer Van Dijck heeft het woord.
De heer Kris Van Dijck : Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Uw collega gebruikte de woorden 'eind oktober', 'weldra' en 'binnen de week', waardoor wij ons genoodzaakt voelden om naar de stand van zaken te vragen.
Ik deel uw mening dat het een moeilijk evenwicht is. Dat is zo voor alle dossiers waarin men met ruimte wordt geconfronteerd in ons dichtbevolkt Vlaanderen. Toch wil ik er nog op wijzen dat een eenparig goedgekeurde motie van het parlement meer is dan slechts een advies.
De voorzitter : Het incident is gesloten.