Commissie voor Binnenlandse Aangelegenheden, Huisvesting en Stedelijk Beleid Vergadering van 04/11/2003
Vraag om uitleg van mevrouw Veerle Heeren tot de heer Marino Keulen, Vlaams minister van Wonen, Media en Sport, over het uitblijven van een beslissing omtrent een nieuw socialehuurbesluit
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van mevrouw Heeren tot de heer Keulen, Vlaams minister van Wonen, Media en Sport, over het uitblijven van een beslissing omtrent een nieuw socialehuurbesluit.
Mevrouw Heeren heeft het woord.
Mevrouw Veerle Heeren : Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, we hebben in deze commissie al veel leuke en interessante discussies gehad, evenals interessante hoorzittingen en buitenlandse bezoeken. Wat me het meest is bijgebleven, is de hoorzitting over de sociale mix, gekoppeld aan de werkbezoeken, waar we werden geconfronteerd met alle problemen die heel veel grootstedelijke maar ook landelijke maatschappijen hebben.
Overal hebben we de vraag gehoord aan de overheid om werk te maken van een nieuw socialehuurbesluit. Elke minister heeft gezegd dat het parlement de eerste plaats zal zijn waar hij met een socialehuurbesluit zou komen en dat de parlementsleden de eersten zullen zijn om er een debat over te voeren. Als ik u mijn map zou bezorgen over het socialehuurbesluit, zou u een dag moeten uittrekken om het te lezen.
Het socialehuurbesluit is meermaals aangekondigd. De voorbije weken ving ik zelfs op dat het bijna klaar was. Ik hoorde ook heel veel positieve reacties. Ik besef dat het onmogelijk is iets te maken dat goed is voor iedereen. Ik dacht dat we het binnen een paar weken in de commissie zouden krijgen of dat de minister het in zijn beleidsbrief zou aankondigen.
Twee weken geleden was mijn verbazing dan ook heel groot toen ik van mensen uit de sector opving dat het besluit er waarschijnlijk niet zou komen. Ik vroeg waarom, want iedereen was toch tevreden en er werd zelfs aangekondigd dat men de inkomensgrenzen wil opentrekken. Ik beschouwde dit als de slingerbeweging van het socialehuurbesluit. Ik dacht dat het wel in orde kwam, maar blijkbaar wordt aan het socialehuurbesluit niet meer gewerkt.
Ik hoop dat u mij ongelijk geeft. Het socialehuurbesluit is hoognodig, niet alleen om de sociale mix te bereiken, maar ook om de financiële leefbaarheid van de maatschappijen te garanderen. U zei net dat het voor de openbare sector geen probleem vormt. Voor de bouwmaatschappijen is dat wel het geval. Zij moeten toch - net als elk bedrijf - elke maand rondkomen? De huurachterstallen zijn enorm.
Ik hoopte dat het nieuwe socialehuurbesluit een antwoord zou bieden op de noden van de huurders én van de bouwmaatschappijen. Ik zou graag vernemen - het liefst zo gedetailleerd mogelijk - waarom dat ontwerpbesluit werd afgeblazen. Ziet u nog een opening om nog een akkoord te bereiken? Welke maatregelen wilt u dan wel nemen om de leefbaarheid en de sociale mix te realiseren?
De voorzitter : Minister Keulen heeft het woord.
Minister Marino Keulen : Mevrouw Heeren, uitstel is geen afstel. U weet dat ik daar absoluut werk van wil maken. Het gaat hier ook om het geven van autonomie aan de maatschappijen. Het huidige generieke besluit leidt inderdaad tot problemen inzake de toewijzing. We kunnen soms moeilijk adequaat inspelen op specifieke problemen.
De verruiming naar de lagere middenklasse ligt niet simpel. In de jaren zeventig waren dat de postbode, de politieagent en de buschauffeur. Vandaag zijn zij te rijk voor een sociale woning. Het publiek bestaat nu hoofdzakelijk uit mensen met een vervangingsinkomen. Dat drukt uiteraard op de financiële situatie van de maatschappijen.
Een moeilijk aspect is de bepaling van een faire huurprijs voor de verschillende categorieën, ook de meest kwetsbare. Pasklare oplossingen liggen niet voor de hand. De koepelorganisatie VOB vindt een vijfde van het inkomen rechtvaardig - en als het kan, is minder ook goed. De huurprijsbepaling mag niet alleen afhangen van de laagste inkomens. We zoeken naar een goede oplossing via simulaties.
We willen het huisvestingsbeleid 'vergemeentelijken' : de rol van de steden en gemeenten in de sociale huisvesting versterken. Zij kunnen het lokale woonbeleid uitbouwen. We moeten dat nog in de juiste vorm gieten en operationeel maken.
We hebben de huurkoop gerealiseerd. We zoeken nog een oplossing voor de leegstandsheffing. Ik hoop daar binnenkort door te geraken, maar ik kan geen datum vastleggen. Ik wil mezelf niet vastzetten. Ik wil rekening houden met de financiële situatie van de maatschappijen en met de leefbaarheid en de uitstraling van de sector.
De materie is complex. Als we ergens aan een touwtje trekken, brengen we heel veel tegelijk in beweging. De overheid heeft de sector jarenlang, ook tijdens de vorige legislatuur, vanop een afstand behandeld. Niemand durfde iets te veranderen uit angst om als asociaal bestempeld te worden. Het resultaat is de huidige crisis. Die is niet tijdens deze legislatuur en zeker niet dit jaar ontstaan. Ik hoop hieraan verder te kunnen werken.
U vraagt naar mijn maatregelen om de leefbaarheid van de sociale woonbuurten te bevorderen. Net als in 2003 staat in de begroting van 2004 de structurele maatregel ingeschreven om aan de 29 meest noodlijdende socialehuisvestingsmaatschappijen een verhuursubsidie toe te kennen. Die bedraagt 11 miljoen euro. Een eerste schijf van meer dan 6 miljoen euro werd reeds in de loop van dit jaar uitbetaald. Nu komt er een evaluatie. Hoe werken die maatschappijen? Hoe volgen ze hun huurachterstallen op? Hoe loopt hun zakelijk beheer? Als ze aan de criteria beantwoorden, wordt het resterende bedrag in december uitbetaald. We proberen zo de leefbaarheid van alle maatschappijen te garanderen.
De sociale mix zou een element van het nieuwe socialehuurbesluit kunnen zijn. De nieuwe regeling van de huurkoop moet de sociale mix bevorderen. We hebben het recht nu aan de huurder toegewezen. Zij krijgen een perspectief, een kans om een eigen woning te verwerven. We zullen meer eigenaars krijgen tussen de huurders. Vroeger kon dat alleen in theorie. In 2002 zijn er 157 woonheden verkocht op een totaalpatrimonium van meer dan 130.000. Dat verliep dus heel erg stroef.
Na het advies van de Raad van State zal de Vlaamse regering dit besluit definitief goedkeuren zodat het nog voor het einde van dit jaar in het Belgisch Staatsblad kan worden gepubliceerd.
De voorzitter : Mevrouw Heeren heeft het woord.
Mevrouw Veerle Heeren : Mijnheer de minister, we moeten elkaar toch geen Liesbeth noemen. U geeft me geen enkele reden waarom het socialehuurbesluit geblokkeerd zit. Ik hoor van insiders dat de meeste maatschappijen tevreden zijn met het ontwerpbesluit. Ik vraag u waarom u daar niet mee doorgaat. U antwoordt mij dat de discussie over het vergemeentelijken nog aan de gang is en dat u nog bezig bent met het vaststellen van de huurprijs. De gemeenten hebben hier niets mee te maken! Het gaat om de bouwmaatschappijen! Het is toch niet de bedoeling dat een kandidaat-huurder zich gaat inschrijven bij de burgemeester?
Met alle respect, de huursubsidies werden door uw voorganger ingevoerd op een moment dat het water hem tot aan de lippen stond. Hij moest gewoon iets doen. Ik begrijp zo'n ingreep als die eenmalig blijft, maar het is slechts een doekje voor het bloeden! Het is geen fundamentele oplossing.
Ik wens u uit het diepste van mijn hart heel veel succes met uw nieuwe systeem van verkoop. Ik geloof daar geen barst van. Ik heb gisteren met mensen van een bouwmaatschappij gesproken. Zij zijn ervan overtuigd dat ze geen koopaanvragen zullen krijgen. Hun huurders hebben daar helemaal geen geld voor! Die mensen hebben het gewoon heel moeilijk! Die hebben helemaal geen spaarpotje!
Dit is overigens helemaal niet nieuw. Dit bestaat al jaren. Alleen hebt u er nu een recht van gemaakt. Ik wens u veel succes, vooral in de grote steden in de appartementsblokken.
Ik veronderstel dat we in het kader van de beleidsbrief de volgende maanden zeker nog de kans krijgen om daarover te debatteren. Ik zal dit debat in ieder geval mee op gang trekken en zelf ook voorstellen doen over mogelijke manieren om het wel haalbaar te maken. Ik ben alleen zwaar ontgoocheld in uw antwoord over de uitvoering van het socialehuurbesluit. Ik vraag vanuit de oppositie dit de volgende negen maanden te realiseren. Zo zal er de voorbije vijf jaar toch iets gerealiseerd zijn.
Minister Marino Keulen : Ik heb respect voor hetgeen er al is gerealiseerd. Het investeringsprogramma is nog nooit zo groot geweest. Wat de huurkoop betreft, zegt u dat ik er een recht van maak. Ik weet ook wel dat er in bepaalde gebieden minder vraag naar zal zijn dan in andere. Het is echter ook een feit dat wij er dagelijks correspondentie over krijgen. Het principe bestond wel, maar verliep erg stroef. De maatschappijen verkochten immers niet graag aan een goede huurder. Die behielden zij liever als huurder.
Wat het socialehuurbesluit betreft, voer ik helemaal niks af. Ik ben mij van de problemen bewust en wil eraan werken. Niet alles kan tegelijk worden gerealiseerd. Ik ben net vier maanden in functie.
Als er mogelijkheden zijn om iets in de sector te veranderen, ben ik de eerste om mee die weg op te gaan en wil dan zelfs niet per se de pluimen op mijn eigen hoed steken. Ik kan mij echter niet op een datum vastpinnen. Er zijn een paar problemen rond onder meer de huurprijssetting. De heer Decaluwe heeft dat debat gelanceerd in de krant. Ik wil dat debat ook voeren. Als de sector het moeilijk heeft, is dat omdat de problemen al decennia aanslepen.
Mevrouw Veerle Heeren : Dat is niet waar. Het heeft te maken met het beleid van de afgelopen vijf jaar en met de slingerbeweging van het socialehuurbesluit, en niet met uw vier maanden ministerschap. Men heeft dat destijds willen verengen tot de meest kansarme groep in onze samenleving. Als toen werd gesteld dat zo'n beleid problemen met zich zou meebrengen, werd dat steevast weggelachen. Het is nu zover gekomen dat het niet meer leefbaar is voor de bouwmaatschappijen. Laten wij eerlijk zijn en de vraag stellen wie nog in sommige wijken in Vlaanderen wil wonen.
Minister Marino Keulen : De verenging en de daaropvolgende problemen dateren niet van deze legislatuur.
De voorzitter : Het incident is gesloten.