Commissie voor Onderwijs, Vorming en Wetenschapsbeleid Vergadering van 21/10/2003
Vraag om uitleg van de heer Luc Martens tot mevrouw Marleen Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, over de ontoereikende enveloppefinanciering van de Vlaamse hogescholen en over een aantal beleidsbeslissingen die de budgettaire situatie van de hogescholen nog meer bemoeilijken
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Martens tot mevrouw Vanderpoorten, Vlaams minister van Onderwijs en Vorming, over de ontoereikende enveloppefinanciering van de Vlaamse hogescholen en over een aantal beleidsbeslissingen die de budgettaire situatie van de hogescholen nog meer bemoeilijken.
De heer Martens heeft het woord.
De heer Luc Martens : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, ik wil het hebben over het budget van de hogescholen. Dit is geen nieuwe problematiek, en we hebben daar bij de verschillende begrotingsbesprekingen al aandacht voor gevraagd.
Op het terrein heerst er ongenoegen. Ik verheel niet dat er inspanningen zijn gebeurd, maar die bleven op een aantal vlakken beneden de verwachtingen. Deze problematiek zal ook aan bod komen tijdens de bespreking van de begroting 2004. De heer Ory heeft in een brief aan de hogescholen laten weten dat Agalev grote inspanningen wil zien gebeuren voor de hogescholen.
- De heer André Van Nieuwkerke treedt opnieuw als voorzitter op.
Met de begroting 2003 en de begrotingscontrole is geen aanzet gegeven tot de oplossing van het probleem van de onderfinanciering. De hogescholen komen steeds meer onder druk te staan. Een aantal hogescholen ziet zich zelfs verplicht om binnenkort een aantal mensen te ontslaan, terwijl net de stress bij de docenten in hogescholen abnormaal hoog is. De heer Callens zal daar donderdag trouwens een vraag over stellen.
Uit een recente nota van de Vlhora blijkt dat de hogescholen in de loop van mei en juni de raming hebben gekregen van de enveloppe voor 2004. Er werden aanvullende middelen in het vooruitzicht gesteld die voor de implementatie van het structuurdecreet moesten zorgen. Door een onbegrijpelijke foute berekening blijkt nu dat de voorafnames minder hoog zullen zijn. Dat zal de herstructurering in het kader van het structuurdecreet zwaar hypothekeren.
Er is ook heel wat onduidelijkheid over de omvang van de zogenaamde academiseringsmiddelen. Ik kan verwijzen naar de TBS 55+-uitstapregeling.U bent daarover een engagement aangegaan om een oplossing te bieden buiten de enveloppe. De prefinanciering wordt nu echter niet zomaar terugbetaald. De vrees leeft dan ook dat de hogescholen opnieuw het kind van de rekening zullen zijn.
Ook de investeringssubsidies worden niet ontzien. Daar kondigt zich een besparing aan van 14 percent. Er is ook nog de stageproblematiek. Door de wetgeving op welzijn op het werk zijn stagiairs onderworpen aan een arbeidsgeneeskundig onderzoek. De ziekenhuizen willen de kosten daarvoor niet dragen. Het onderwijs is vragende partij, en dus moet de hogeschool het onderzoek betalen. Er zijn dus een heleboel problemen en de hogescholen maken zich dan ook grote zorgen over hoe de onderfinanciering zal worden opgelost.
Er is ook onduidelijkheid over de manier waarop de index wordt gehanteerd bij het bepalen van de enveloppe. Enerzijds wordt er gezegd dat er geen indexsprong is, anderzijds komt die dan toch vroeger dan was vooropgesteld. Die zou dus moeten worden verrekend, maar dat gebeurt dan weer niet. U begrijpt dat er grote onvrede is bij de hogescholen.
Mevrouw de minister, klopt het dat u een voorstel hebt geformuleerd inzake de bekostiging van het arbeidsgeneeskundig onderzoek van stagiairs? Gaat het om een structurele oplossing? Welke oplossingen heeft de begrotingscontrole opgeleverd voor het ontoereikend budget voor de TBS 55+-regeling voor docenten? Vindt u het normaal dat hogescholen die zo al in een precaire budgettaire situatie verkeren, zelf moeten blijven prefinancieren?
De CVO's moeten steeds langer op hun geld wachten. Voor het katholiek onderwijs gaat het over een bedrag van 1.800 miljoen euro. De tegoeden groeien en de overheid schuift de facturen weg. De volgende regering zal geconfronteerd worden met enorm veel lijken die uit de kast vallen. Er zijn beloftes gedaan, maar de middelen ontbreken om die waar te maken. Die waarheid zult u geen 8 maanden meer verborgen houden, want daar zullen we voor zorgen.
De voorzitter : De heer De Cock heeft het woord.
De heer Dirk De Cock : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, er bereiken me ook berichten dat de financiële situatie van de hogescholen dramatisch is. De scholen erkennen dat de maatregelen omtrent de TBS 55+-regeling de zaak iets verlichten, maar het ongenoegen is er en zal binnenkort op straat worden geuit. Welke mogelijkheden zijn er om de budgettaire situatie van de hogescholen te verbeteren?
De voorzitter : Minister Vanderpoorten heeft het woord.
Minister Marleen Vanderpoorten : Mijnheer de voorzitter, collega's, ik weet niet of het de bedoeling is om vragen te stellen over alle zaken die in de begrotingsbespreking aan bod zullen komen. Vorige week heb ik dat al meegemaakt, en ook vandaag is het weer zover. Volgende donderdag zal het ook weer gebeuren. Vragen staat natuurlijk vrij, maar ik hoop dat we al die thema's dan niet opnieuw moeten behandelen tijdens de begrotingsbesprekingen.
Mijnheer Martens, de opmaak van de begroting 2004 verliep moeizaam. Bepaalde initiatieven zijn in de tijd vooruitgeschoven. De eerder aangekondigde initiatieven met betrekking tot de hogescholen zullen wel volledig worden uitgevoerd. Dat betekent dat er voor 2004 zonder uitstel meer dan 12 miljoen euro aan nieuwe middelen in de enveloppe wordt opgenomen.
Voor de indexering heeft de regering zich gehouden aan de optie die de vorige regering nam. Ik erken dat dat niet in het voordeel van de hogescholen is, maar ook andere organisaties die via een enveloppe worden gefinancierd, zullen daar nadeel van ondervinden. Ik heb daar geen oplossing voor die past binnen een systeem van enveloppefinanciering.
De wet in verband met het welzijn op het werk heeft niet alleen implicaties voor het hoger onderwijs, maar ook voor het leerplichtonderwijs. In die wet legt de federale overheid bepaalde verplichtingen op. Het kan niet dat de gemeenschappen de kosten daarvan moeten dragen. Op 16 oktober 2003 heb ik deze kwestie met de Vlhora besproken en die erkende dat de federale overheid voor een oplossing moet zorgen.
Voor de bekostiging van de TBS-regeling werd in 2003 voor 11,3 miljoen euro aan bijkomende middelen vrijgemaakt op de Vlaamse begroting. Zodra deze kredieten beschikbaar worden, zullen ze aan de hogescholen worden gegeven. Ik betreur dat we er niet in geslaagd zijn om het probleem voor 2004 op te lossen bij de opmaak van de initiële begroting. Ook dat heb ik met de Vlhora besproken en ik deel de mening dat het niet kan dat middelen die de hogescholen zelf hebben geprefinancierd, niet zouden worden uitbetaald. Ik heb gezegd dat ik tijdens de begrotingscontrole in februari 2004 al mijn energie zou besteden aan het zoeken naar een oplossing voor dit probleem.
De vorige regering heeft CAO III afgesloten waarin de dure uitstapregeling staat. Toen werd gezegd dat alles uit de enveloppe van de hogescholen moet worden betaald. Deze regering heeft daar de middelen voor uitgetrokken. Indien ze dat niet zou hebben gedaan, zou het ontslagen hebben geregend bij de hogescholen. De sector weet dat maar al te goed.
De berekening van de middelen voor de TBS-regeling die in het hogescholendecreet staan, werden gemaakt door een gemengde werkgroep waarin vertegenwoordigers van de overheid, van de Vlhora en van de vakbonden zaten. Alle partijen waren het er op dat ogenblik over eens dat het maximale instappercentage op het einde van 2001 45 percent zou bedragen. Dat betekent dat bijna de helft van de personeelsleden 'uitstapt'. Een hoger percentage was op dat ogenblik voor alle partijen ondenkbaar. Het huidige probleem heeft dus niets te maken met verkeerde berekeningen.
De voorzitter : De heer Martens heeft het woord.
De heer Luc Martens : Mevrouw de minister, ik vrees dat u de hogescholen niet zult overtuigen met dit antwoord. Het is iets te gemakkelijk om te verwijzen naar de vorige regering, die moest functioneren in een compleet andere budgettaire context en die bovendien niet een aantal hervormingen heeft gerealiseerd die de huidige regering wel heeft gerealiseerd. Als het uw wens is dat de academisering lukt, dan zult u voor de nodige middelen moeten zorgen.
U moet een bondgenoot zijn van de scholen, en ik vraag me dus af wat u in het licht daarvan hebt gedaan ten aanzien van de federale overheid. In welke mate zorgt u ervoor dat de federale overheid haar verplichtingen nakomt? U moet druk uitoefenen op de federale overheid en ervoor zorgen dat het geld er komt.
Minister Marleen Vanderpoorten : De academiseringsgelden zijn wel degelijk ingeschreven in de begroting. Ik kan niet zeggen hoeveel vergaderingen er al geweest zijn met de federale vertegenwoordigers om voor een oplossing te zorgen. Er is echter nog steeds geen oplossing uit de bus gekomen. Het is niet omdat het niet elke dag in de krant staat, dat er niet over wordt vergaderd.
De voorzitter : Het incident is gesloten.