Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening Vergadering van 03/07/2003
Vraag om uitleg van de heer Jef Van Looy tot de heer Ludo Sannen, Vlaams minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking, over de verwerking van met ringrot besmette Waalse aardappelen in Vlaanderen
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Van Looy tot de heer Sannen, Vlaams minister van Leefmilieu, Landbouw en Ontwikkelingssamenwerking, over de verwerking van met ringrot besmette Waalse aardappelen in Vlaanderen.
De heer Van Looy heeft het woord.
De heer Jef Van Looy : Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, sinds medio juni is een West Vlaams composteringsbedrijf bezig met de verwerking van 11.000 ton Waalse, met ringrot besmette aardappelen. Die worden daarbij tot veevoeder verwerkt.
Dit was trouwens niet het eerste incident. Enkele weken voordien had men in Wallonië reeds 3.000 ton plantaardappelen ontdekt die met ringrot besmet waren. Die aardappelen mochten in Wallonië worden gestort. Die nieuwe 11.0000 ton besmette aardappelen werden echter naar Vlaanderen getransporteerd om bij ons verwerkt te worden.
Gelukkig houdt die ziekte geen gevaar in voor mens en dier. Ze kan wel aanzienlijke gevolgen hebben voor de aardappelteelt en voor onze Vlaamse status als exportregio. Het is een quarantaineziekte. Dit betekent dat de grenzen toegaan zodra die ziekte ergens in Europa vastgesteld wordt.
Een hoeveelheid van 11.000 ton betekent zowat 400 vrachtwagens die tussen medio juni en medio september van Wallonië naar West-Vlaanderen zullen rijden. Die vrachtwagens zullen wel afgedekt worden met een zeil dat het stempel van het Federaal Voedselagentschap draagt, maar iedereen weet dat zo'n zeil los kan geraken en dat aardappelen gedurende een dergelijk transport verloren kunnen gaan. Ik heb er begrip voor dat Vlaanderen Wallonië wil helpen, maar het gaat daarbij om een eenrichtingsverkeer. Dat is precies de reden voor mijn vraag om uitleg van vandaag.
Ik moet hier nog aan toevoegen dat die aardappelen gestoomd worden. Dat is toch wat het Federaal Voedselagentschap meldde.
De aardappelen gaan niet terug naar Wallonië. Ze blijven in West-Vlaanderen van waaruit ze, na het stomen, naar rundveebedrijven vertrekken als veevoeder.
De waarheid was echter anders. De eerste aardappelen bleken nog hard te zijn, wat dus betekent dat ze niet gestoomd waren. Het Federaal Voedselagentschap reageerde daarop door te stellen dat dit in orde was omdat de aardappelen gedurende een aantal dagen of uren onder een temperatuur van 70 graden hadden gestaan.
Nadien bleek echter dat die aardappelen niet eens onder een temperatuur van 60 graden hadden gestaan. Maar ook daar kon het Federaal Voedselagentschap vrede mee nemen. Waarom spreekt men dan van stomen als 60 graden gedurende enkele dagen of uren reeds voldoende blijkt te zijn om de bacterieziekte te vernietigen?
We worden nu al enkele jaren geplaagd door Wallonië, dat geen Vlaamse mest meer wil afnemen. Binnen Europa wordt dat mesttransport geregeld in de bezemrichtlijn. Als mest aan bepaalde voorwaarden voldoet, dan mag dat binnen Europa getransporteerd worden. Dat gebeurt vandaag bijvoorbeeld met kippenmest of met gecomposteerde varkensmest, die naar Nederland of Frankrijk gaat, of die zelfs vanuit Nederland weer doorgevoerd wordt.
Wallonië blijkt zich echter van Vlaanderen af te schermen. De reden die daartoe wordt ingeroepen, is dat de bezemrichtlijn enkel geldt tussen Europese lidstaten, en niet binnen de lidstaten zelf. Binnen de lidstaten moeten we dat volgens Europa maar zelf regelen.
Waar zijn we dus mee bezig? Wij nemen risico's voor Wallonië, maar Wallonië past de Europese regelgeving niet toe. Is het niet verschrikkelijk dat het parket van Charleroi bij transporteurs uit de Noorderkempen binnenvalt en die transporteurs zelfs verplicht om hun vrachtwagens naar Wallonië te brengen, waar ze dan aan de ketting worden gelegd?
Op dit moment worden er hoge boetes uitgeschreven omdat er afval van Vlaanderen naar Wallonië is gevoerd. De Mestbank heeft dat afval goedgekeurd voor transport en voor afzet in het buitenland en in Wallonië. Waarom verwerken we de Waalse aardappelen in Vlaanderen? En waarom keren ze niet terug naar ginder? Wallonië heeft nochtans runderen genoeg om die aardappelen als veevoeder te verwerken.
Mijnheer de minister, welke garanties zult u bieden om elke vorm van besmetting in Vlaanderen met ringrot uit te sluiten? Wat gebeurt er met het afgevoerde waswater of slib van het verwerkingsbedrijf? Zult u dit transport aangrijpen om te discussiëren over de Vlaamse mest? We moeten toch minstens bekomen dat we in België de Europese bezemrichtlijn toepassen. Is dit geen goede gelegenheid om te praten over de exporteurs, die hoge boetes krijgen, en wier vrachtwagens worden geblokkeerd? De Mestbank keurt het transport van mest van Vlaanderen naar Wallonië goed, maar dan wordt de transporteur aangepakt. De Mestbank verwittigt die mensen niet dat in Wallonië een andere reglementering geldt.
De voorzitter : Minister Sannen heeft het woord.
Minister Ludo Sannen : De vraag hoe het komt dat de aardappelen uit Wallonië hier terechtkomen, is de verantwoordelijkheid van het Federaal Voedselagentschap. De andere vragen gaan over de relatie tussen de gewesten. Het is moeilijk om die twee vragen aan elkaar te koppelen omdat we geen invloed hebben op beslissingen van het Federaal Voedselagentschap.
Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen is de competente autoriteit op het vlak van sanitaire aspecten. De diensten van het FAVV houden toezicht op het laden, lossen en verwerken van de besmette aardappelen. De vrachtwagens zijn tijdens het transport verzegeld, wat het risico van besmetting tijdens het transport beperkt.
Bij de verwerking komen er geen afvalwaterstromen in het milieu terecht. De aardappelen worden gestoomd en vervolgens gebruikt als veevoeder. De stoom is zuiver. Het water van de koer wordt opgevangen, verwarmd en vervolgens in het proces gebracht. Het grondafval wordt gestort op een vergunde stortplaats.
De keuze van het FAVV is op dit bedrijf gevallen wegens de prijs, de technische mogelijkheden van het proces met zijn gesloten watercircuit en het feit dat dit bedrijf volledig losstaat van de aardappelsector.
De vraag naar mogelijke export van mest van Vlaanderen naar Wallonië is vanuit Vlaanderen nooit ingetrokken. Tijdens verscheidene overlegrondes tussen Vlaanderen en Wallonië is echter gebleken dat het Waals Gewest de poort voor Vlaamse mest gesloten houdt. Het blijft een deeloplossing om de Vlaamse mestoverschotten af te zetten naar Wallonië. De Waalse landbouwers blijven trouwens vragende partij, vooral ter verrijking van het humusgehalte in hun bodems.
Ik wil me ertoe engageren om de bespreking opnieuw op te starten in een positieve sfeer. Mogelijkheden voor de export binnen Europa, maar ook andere redenen, kunnen een aanleiding zijn om het overleg opnieuw op te starten. We moeten er wel rekening mee houden dat de regelingen voor export binnen Europa zijn opgesteld voor transport tussen landen, en dat die dus niet gelden tussen regio's. Een soortgelijke regeling moet er komen tussen de regio's. De regeling voor de grensboeren zal binnenkort worden afgesloten.
Ik betreur ten zeerste dat in het kader van de invoer in Wallonië in 2001 zulke zware boetes zijn opgelegd en dat er zelfs vrachtwagens in beslag werden genomen. De boetes lijken buiten proportie, zeker omdat de Waalse landbouwers de mest milieukundig correct konden aanvaarden. Uiteraard zijn de boetes administratief of gerechtelijk opgelegd, en kan ik niet tussenbeide komen.
De Mestbank heeft in 2001 als administratie haar plicht gedaan en heeft de documenten gecontroleerd op de geldigheid in het kader van het mestdecreet. Die taak is in het mestdecreet ingeschreven. De Mestbank mag trouwens de meldingen niet afkeuren omwille van de afzet naar Wallonië. De Mestbank kan alleen meldingen weigeren indien er overtredingen inzake het mestdecreet of onvolledigheden op het document worden waargenomen. De Mestbank kan enkel de transporteurs op de Waalse wetgeving wijzen en melden dat ze ook daarmee in orde moeten zijn. Dat is door de Mestbank op die manier in 2001 mondeling meegedeeld.
De beklaagde kan tegen de administratieve procedure een bezwaar indienen en in geval van een gerechtelijke procedure kan men zich laten verdedigen. De Mestbank heeft als ondersteuning een studie laten verrichten over de verschillende regelgevingen die hier van toepassing zijn, zowel de Vlaamse, de Waalse, de federale als de Europese. Er werden in deze studie heel wat conclusies getrokken uit een aantal contradicties die in de verschillende wetgevingen tot uiting kwamen. De studie is opvraagbaar, ook door de verschillende betrokkenen, en kan als verdere kapstok gebruikt worden in de latere procedure.
Het is een groot minpunt dat de Waalse landbouwer de door hem gevraagde en gewilde mest uit Vlaanderen niet kan ontvangen. Ik zal me dan ook inspannen om de poort naar Wallonië opnieuw open te krijgen.
De voorzitter : De heer Van Looy heeft het woord.
De heer Jef Van Looy : Ringrot en de vernietiging van de aardappelen zijn inderdaad een federale materie. Dat geldt ook voor de kwaliteit van gecomposteerde en verwerkte mest. Als minister Foret de grens kan sluiten, dan kunt u toch zeggen dat het risico dat Vlaanderen als aardappelproducent loopt, te groot is.U kunt ook de grens sluiten. Mest valt niet onder de bezemrichtlijn, maar onder de afspraken tussen de gewesten. Mijnheer de minister, u moet dat aankaarten.
Minister Ludo Sannen : De twee zijn niet zomaar te vergelijken. Ik zou niet weten op welke regelgeving ik een beroep moet doen om dit transport van besmette aardappelen te verbieden. Voor mest sluit Wallonië de grens niet. Wallonië zegt dat de mest niet op de bodem mag terechtkomen.
De heer Jef Van Looy :U hebt de grens toch gesloten voor de vogelpest.
Minister Ludo Sannen : Dat heeft de federale overheid gedaan.
De voorzitter : Het incident is gesloten.