Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen Vergadering van 01/07/2003
Vraag om uitleg van de heer Koen Helsen tot mevrouw Adelheid Byttebier, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, over het voorstel om het ouderschapsverlof uit te breiden tot 1 jaar
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Helsen tot mevrouw Byttebier,Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, over het voorstel om het ouderschapsverlof uit te breiden tot 1 jaar De heer Helsen heeft het woord.
De heer Koen Helsen : Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, we weten allemaal dat het aantal depressies toeneemt. De vraag om meer tijd te besteden aan opvoeding is zeer actueel. In deze commissie is al meermaals gesproken over initiatieven inzake opvoedingsondersteuning. Vele ouders hebben immers hulp nodig bij de opvoeding van hun kinderen.
Je kunt maar een kwalitatieve opvoeding geven aan je kinderen, als daar genoeg tijd voor is. Mevrouw de minister, u hebt terzake twee voorstellen gedaan. In het eerste voorstel vraagt u een hogere premie voor het tijdskrediet voor alleenstaande ouders. In het tweede voorstel wordt gevraagd om het ouderschapsverlof uit te breiden tot 1 jaar. Over dat tweede voorstel wil ik u een vraag stellen.
Het zijn hoofdzakelijk moeders die hun loopbaan onderbreken met als doel de opvoeding van de kinderen. Vaders nemen veeleer verlof voor andere doeleinden. De maatregel die u promoot, is dan ook vooral gericht op vrouwen. Ik heb mijn vraag eigenlijk overgenomen van een vrouwelijke collega, ik zeg dat er eerlijkheidshalve bij.
Het opvoedingsproces vergt meer dan 1 jaar tijd. Het is een proces dat start wanneer het kind geboren wordt totdat het volwassen wordt, en daarbij kan de leeftijd weleens verschillen. De oplossing die u voorstelt, is beperkt in de tijd : het gaat om 1 jaar. Wat moet er daarna echter gebeuren? De oplossingen die u aanreikt, zijn niet echt oplossingen in gezinsverband. Het probleem kan ook niet worden opgelost door kinderopvang, hoewel die opvang er effectief is. De laatste jaren heeft de kinderopvang trouwens een positieve evolutie gekend.
De vraag is of al die problemen kunnen worden opgelost met een onderbreking van de beroepsactiviteiten van de moeder. Volgens cijfers heeft 70 percent van de alleenstaande moeders een betaalde job. Bij alleenstaande vaders loopt dat op tot 92 percent van de gevallen. Het merendeel van de kinderen is eigenlijk heel tevreden met de arbeidssituatie van hun ouders. Meer dan 80 percent is tevreden tot heel tevreden.
Uit het onderzoek 'Tienertijd' blijkt dat kinderen van 6 tot 10 jaar vinden dat de relatie met de moeder iets positiever is dan die met de vader. Er zijn meer positieve en negatieve ervaringen tussen moeders en dochters. Moeders in eenoudergezinnen doen het ook opvallend goed. Het gaat zeer goed in eenoudergezinnen en in gezinnen met co-ouderschap, waar het kind dus afwisselend bij de vader en bij de moeder woont.
Mevrouw de minister, behoren de voorstellen over het tijdskrediet en het ouderschapsverlof tot uw bevoegdheid? Behoren die niet eerder tot de bevoegdheid van de federale overheid? We hebben het hier toch over het statuut van mensen. Men moet onderzoeken wie dat probleem moet aanpakken. Is hierover al overlegd met de federale regering? En zo ja : wat is het resultaat? Is er al in middelen voorzien, in de Vlaamse begroting voor 2003 of in de planning voor de jaren erna? Wat is er eventueel op federaal niveau opzijgezet? Welke voorstellen heeft de minister met betrekking tot de periode na het ouderschapsverlof? Er moeten creatieve voorstellen uit de bus komen, want de bestaande kinderopvang biedt geen oplossingen.
De minister is ook bevoegd voor gelijke kansen. Het ouderschapsverlof en het tijdskrediet worden vooral door vrouwen opgenomen. Leidt dat er niet toe dat de kansen van vrouwen op de arbeidsmarkt worden beperkt? De vorige ministers bevoegd voor gelijke kansen hebben er altijd naar gestreefd om vrouwen op topfuncties binnen de overheid en het bedrijfsleven te krijgen. Zal dit soort van maatregelen die inspanningen niet aantasten? Hoe kunnen we vaders stimuleren om de opvoedende taken meer ter harte te nemen en een ouderschapsverlof op te nemen? Het tijdskrediet wordt dikwijls opgenomen om vroeger te stoppen met werken. Eigenlijk verlaagt men zo de pensioenleeftijd. Mensen die het tijdskrediet gebruiken voor de opvoeding van hun kinderen zullen dat niet meer kunnen. Is dat niet discriminerend?
De voorzitter : Mevrouw Becq heeft het woord.
Mevrouw Sonja Becq : Ik deel de bekommernissen van de heer Helsen. Het is jammer dat minister Byttebier niet bevoegd is. Er is wel een traditie ontstaan waarbij de minister bevoegd voor gelijke kansen zich sterk maakt tegenover de federale regering. Ik hoop dat ze daarin slaagt en dat men tijdens de federale formatiebesprekingen meer doet dan alleen maar de maatregelen van vroeger terug te schroeven. Dat laatste is met de loopbaanonderbrekingen gebeurd.
De voorzitter : Minister Byttebier heeft het woord.
Minister Adelheid Byttebier : Mevrouw de voorzitter, geachte collega's, het tijdskrediet is een federale aangelegenheid. Vlaanderen steunt dat initiatief met aanmoedigingspremies. We hebben geen bevoegdheden terzake, en kunnen de pijnpunten niet wegwerken. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het feit dat het om een forfaitaire vergoeding gaat, en dat het tijdskrediet dus gemakkelijker is op te nemen door iemand uit een tweeverdienersgezin dan door een alleenstaande. Eigenlijk zou men het minimumloon moeten uitkeren. We kunnen dat enkel suggereren aan het federale niveau.
De toestand van eenoudergezinnen is niet per se problematisch. Ik was op de voorstelling van het boek 'Tienertijd', dat het resultaat is van de samenwerking van het CBGS en het Kinderrechtencommissariaat. Men was erg optimistisch over de kwaliteit van de relaties tussen ouders en kinderen, ook in eenoudergezinnen. Een goede band is er in de eerste plaats als er stabiliteit is, en hangt niet af van de gezinsvorm waarin dat gebeurt. Het is goed dat te weten in een samenleving met verschillende gezinsvormen.
De uitbreiding van het ouderschapsverlof tot één jaar leidt er niet toe dat de man op een bepaald ogenblik het verlof van de vrouw overneemt. Het ouderschapsverlof is immers niet overdraagbaar. Elke ouder zou één jaar ouderschapsverlof moeten kunnen nemen. Beide ouders moeten worden gestimuleerd om ouderschapsverlof op te nemen.
We kunnen hopen dat mannen op die manier meer zorgtaken op zich nemen. We weten dat vrouwen heden ten dage meer ambitie hebben om een job op te nemen en een loopbaan uit te bouwen. Misschien komen we op een goede dag effectief tot het evenwicht dat we graag zouden zien, waarbij zowel mannen als vrouwen hun verantwoordelijkheid opnemen voor de zorg én zich kunnen uitleven in hun job.
Dat is eigenlijk het belangrijkste dat ik u wilde antwoorden. Ik kan u ook nog zeggen dat het aanmoedigen van mensvriendelijke bedrijven ook deel uitmaakt van ons beleid. Dat is echter niet iets wat in een vingerknip kan gebeuren. Hiervoor moeten verschillende initiatieven worden genomen.
Ik wil deze gelegenheid aangrijpen om toch nog even het initiatief van het mensvriendelijk bedrijf onder de aandacht te brengen. Ik had de eer om vorige week het Virga Jesseziekenhuis de hoofdprijs te geven. Een ziekenhuis is eigenlijk een bedrijf waarin flexibele werkuren zeker niet evident zijn. In dit ziekenhuis wordt echter veel rekening gehouden met de gezinssituatie en met de vakantieplanning. Daaraan worden dan vele kwaliteitsvoordelen gekoppeld. Hoewel het tot de moeilijke sector van de verzorging behoort, kent dit ziekenhuis niet het probleem van openstaande vacatures, zoals vele andere ziekenhuizen. Mensen staan effectief in de rij om in dat ziekenhuis te mogen werken.
Dat vind ik zelf een heel belangrijke boodschap, ook voor het bedrijfsleven. Als het bedrijfsleven zelf die kwaliteitsnormen inbouwt, kan het dus mensen aantrekken met ambitie, mensen die zin hebben om te werken indien hun arbeid inderdaad kan worden gecombineerd met zorg.
U zult misschien hebben gemerkt dat ik in verschillende van mijn antwoorden probeer de combinatie te zoeken tussen verschillende partners om zo meer welzijn en meer geluk in onze samenleving te brengen. Het is echter niet alleen de overheid die daarvoor verantwoordelijk is maar evenzeer het bedrijfsleven.
De voorzitter : De heer Helsen heeft het woord.
De heer Koen Helsen : Bedankt voor uw antwoord, mevrouw de minister. Ik wil nogmaals beklemtonen wat ik reeds heb gezegd in mijn vraag, namelijk dat het belangrijk is dat uit die cijfers van 'Tienertijd' bleek dat de gezinsvorm ondergeschikt is aan de band die er bestaat tussen ouder en kind.
Het nut van die uitbreiding van het ouderschapsverlof tot 1 jaar is natuurlijk afhankelijk van de situatie. De partners zullen zelf moeten uitmaken wie dat verlof opneemt, maar in het beste geval zouden dus zowel de man als de vrouw dat kunnen doen. Dan zitten we echter nog maar aan 2 jaar. Ik denk dat dat nog steeds geen afdoende oplossing biedt. Ik denk dat we moeten zoeken naar andere, creatieve oplossingen, omdat het ouderschapsverlof slechts een beperkte oplossing is. Misschien kunnen er wel initiatieven worden uitgewerkt op basis van de werkwijze in dat ziekenhuis dat een prijs heeft gekregen omdat het zo personeelsvriendelijk is. Misschien vinden we daar een aantal voorbeelden van maatregelen die we op grotere schaal kunnen voorstellen. Misschien kunt u ons een rapport bezorgen over hoe het er in dat ziekenhuis aan toegaat, want dat zult u wel gekregen hebben.
Minister Adelheid Byttebier : Ik zal dat heel graag doen. Als het even kan, wil ik me in de zomer ook wat meer verdiepen in deze materie. We kunnen hier dus zeker op terugkomen.
De voorzitter : Ik wil nog zeggen dat hetzelfde Virga Jesseziekenhuis twee jaar geleden ook de prijs heeft ontvangen van vrouwvriendelijk en gezinsvriendelijk bedrijf, net omdat flexibiliteit daar zo belangrijk was. Ook daarom lijkt het me belangrijk om het rapport over dit ziekenhuis aan de leden van de commissie te bezorgen.
Het incident is gesloten.