Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 01/04/2003
Vraag om uitleg van de heer Carl Decaluwe tot de heer Gilbert Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over afval langs de wegen
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Decaluwe tot de heer Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over afval langs de wegen.
De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe : Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, het is niet de eerste keer dat dit onderwerp ter sprake komt.
Bermen en parkings langs Vlaamse wegen worden steeds meer gebruikt als stortplaats voor afvalzakjes. De diensten van het Vlaams Gewest haalden in 2002 liefst 2.500 ton afval op, of 400 kilogram per kilometer. Dat kost 3 miljoen euro aan de belastingbetaler.
Uiteindelijk is het opruimen van al dat afval slechts een vorm van symptoombestrijding. Het aanpakken aan de bron verdient de voorkeur, maar dat is niet eenvoudig. Duidelijk is dat de sensibiliseringscampagnes die het sluikstorten langs de wegen willen indijken, slechts gering resultaat opleveren.
Uw voorganger trachtte het probleem in te dijken door ongeveer 300 ambtenaren van de Vlaamse administratie bevoegdheid te geven tot straffen. Zij mogen proces-verbaal opstellen als ze een weggebruiker zien sluikstorten. Er worden evenwel nauwelijks PV's opgemaakt omdat deze ambtenaren uiteraard ook nog hun dagtaak moeten uitvoeren en omdat ze de sluikstorters op heterdaad moeten betrappen. In 2002 werden uiteindelijk zo'n 40 overtreders gevat, wat neerkomt op nauwelijks 3 PV's per maand.
De hoeveelheid huishoudafval is duidelijk toegenomen sinds steeds meer gemeenten tarieven aanrekenen per vuilniszak, per afvalcontainer of per ophaling, waarbij dus het principe van 'de vervuiler betaalt' gehanteerd wordt. De meest 'begeerde' stortplaatsen zijn parkings en op- en afritten. Daar moeten chauffeurs trager rijden en dat maakt het gemakkelijker om via de raampjes iets naar buiten te gooien. Op parkings staan uiteraard vuilnisbakken, die normaal enkel bestemd zijn voor picknickafval. Deze worden in de zomer een paar keer per week geledigd. Regelmatig blijken deze vuilnisbakken uit te puilen van het afval.
In Duitsland heeft men op verschillende parkings en aan sommige 'populaire' op- en afritten camera's geplaatst, met borden die de automobilisten waarschuwen. Het gevaar bestaat natuurlijk steeds dat hierdoor het storten wordt verplaatst naar cameraloze zones, maar het zorgt ervoor dat deze vorm van overlast toch wat moeilijker wordt gemaakt.
Mijnheer de minister, is de raming van 3 miljoen euro per jaar op rekening van de Vlaamse begroting correct voor het verwijderen van zwerfvuil langs 6.200 kilometer gewestwegen?
Werd het inschakelen van ambtenaren om ter zake PV's op te stellen reeds geëvalueerd? Wat zijn daarvan de resultaten? Heeft de minister plannen om het probleem in te dijken aan de bron?
Wordt het plaatsen van camera's overwogen aan 'black points' inzake sluikstorten, zoals in Duitsland?
Module 6 van het Mobiliteitsconvenant tracht de gemeentebesturen in te schakelen bij het bevorderen van de netheid op de gewestwegen. Hoeveel gemeenten hebben deze module reeds ondertekend? Over hoeveel kilometer gewestweg gaat het in totaal? Is de toelage van 1.000 euro per kilometer gewestweg toereikend om het bijbehorende werk uit te voeren? Indien niet, kunt u dan dit bedrag optrekken? Wordt dat overwogen?
Onlangs werd een parking langs de E411 gesloten wegens overlast. Hoewel de problemen veel ruimer waren dan enkel het sluikstorten, was ook dat aspect een van de problemen. Er zijn nog meer parkings die kampen met een dergelijke overlast. Zullen ook deze gesloten worden?
De voorzitter : Mijnheer de minister, ik ben bijzonder allergisch voor zwerfvuil, waar dan ook. Volgens mij is er maar één oplossing, namelijk zware boetes. Ik besef evenwel dat dit moeilijk uit te voeren is.
Men zou moeten denken aan een administratieve boete die daartoe door de Vlaamse overheid zou worden geïnstalleerd. Het is mij daarbij echter niet om het geld te doen.
De erbarmelijke toestand die we langs onze Vlaamse wegen zien, is immers werkelijk godgeklaagd. Het zou goed zijn voor de Vlaamse bevolking indien één overheid het op de door mij voorgestelde manier zou aanpakken.
Als u het niet doet, vrees ik dat u de moed niet hebt om het te doen. Ik verwacht van u zeer veel moed want u hebt dat karakter. U moet er niet mee wachten, u moet het vandaag doen. U moet de juiste formule vinden. Ik vind het onvoorstelbaar dat mensen hun asbakken leegmaken langs de autosnelweg of alles zomaar uit de ramen gooien. Zelfs op mijn eigen terrein parkeren mensen hun wagen en gooien hun vuilzak naar buiten terwijl je erbij staat. Je mag het zelf opnieuw opkuisen.
Mijnheer de minister, misschien bent u maar een korte periode minister, maar ik droom ervan dat u dit zou doen en zou laten zien dat u een en ander in uw mars hebt.
Minister Bossuyt heeft het woord.
Minister Gilbert Bossuyt : Mevrouw de voorzitter, de problematiek is me, als vroeger lokale bestuurder, niet vreemd. Het probleem doet zich niet alleen voor langs de wegen maar ook in onze steden en gemeenten. De beste aanpak is ervoor te zorgen dat het overal proper is omdat propere sites de properheid bevorderen en verwaarloosde sites het deponeren van allerlei afval bevorderen.
Er zijn echter geen mirakeloplossingen. Mijnheer Decaluwe, ik ben blij dat u aanhaalt hoeveel ton afval er opgehaald is. Men levert wel degelijk inspanningen om het proper te houden en men reinigt regelmatig in de hoop dat er een mentale omschakeling komt. De landen die u noemt en waar men met succes acties voert, zijn landen waar het ingebed is om respectvol met zijn omgeving om te gaan. De steden en gemeenten in die landen zijn over het algemeen veel properder. Zelfs in mijn gemeente kan u vaststellen dat de situatie geleidelijk aan verbeterd is door acties van bewustmaking langs drie sporen en ook van bestraffing.
Er was een budget van 3 miljoen euro ingeschreven om actie te voeren omtrent dit probleem. Er zijn in de eerste helft van 1998 binnen de administratie 381 ambtenaren opgeleid en gelegitimeerd om proces-verbaal te kunnen opmaken tegen sluikstorten. Sommigen van deze ambtenaren werden ambtshalve gelegitimeerd, anderen hebben zich vrijwillig opgegeven.
In het voorjaar van 2001 werd bij al deze ambtenaren een bevraging gedaan om te peilen naar de resultaten van hun werking en naar hun verdere motivatie. Onder de verantwoordelijke coördinatoren werd tussen 1998 en 2001 op regelmatige tijdstippen begonnen. De tussentijdse resultaten van deze actie werden geëvalueerd. De conclusie blijft dat het probleem van het zwerfvuil - ondanks het driesporenbeleid met sensibilisatie, opruiming en verbalisering, dat sinds jaren wordt gevoerd - zeer moeilijk te bestrijden valt wanneer het gefragmenteerd wordt aangepakt. Daarom heeft bevoegd minister Dua de opdracht gegeven aan de OVAM om in samenspraak met alle betrokken partijen een globale aanpak uit te werken. Onder meer de voorstellen die u doet, mevrouw de voorzitter, kunnen ook deel uitmaken van een dergelijke aanpak.
Het plaatsen van camera's om sluikstorten te voorkomen, wordt niet overwogen omdat de effectiviteit van een dergelijke oplossing veeleer twijfelachtig is. Het volstaat niet om camera's te plaatsen. Men moet ze ook bemannen om de beelden te analyseren. De rekening voor de hele operatie zou wel eens hoger kunnen uitvallen dan de kostprijs voor het geregeld opruimen van het zwerfvuil.
Persoonlijk ben ik van mening dat het afschaffen van de huisvuilbelasting, zoals werd voorgesteld door mijn voorganger, een effectievere aanpak zou kunnen zijn om de problematiek van het sluikstorten op te lossen. Dat veronderstelt echter ook een geïntegreerde aanpak van het probleem.
Tot op heden is module 6 afgesloten met 22 Vlaamse steden en gemeenten. De toelage die lokale besturen ontvangen, is onderworpen aan een prijsherzieningsformule en wordt jaarlijks geïndexeerd. De administratie Wegen en Verkeer meent dat over het algemeen de geboden vergoeding ontoereikend is.
Ten slotte zullen er geen parkings worden gesloten enkel en alleen op basis van de overlast veroorzaakt door sluikstorten. De parking waarnaar u verwijst, werd afgesloten op last van de federale politie om diverse redenen.
De voorzitter : De heer Decaluwe heeft het woord.
De heer Carl Decaluwe : Mijnheer de minister, ik ben tevreden met het antwoord. Het is ook een kwestie van opvolging in de begroting om het zwerfvuil zo veel mogelijk te minimaliseren.
De voorzitter : Mijnheer de minister, ik denk dat men niet anders kan dan administratieve boetes invoeren die men onmiddellijk int. Dan zal het binnen de kortste keren gedaan zijn. Ik geloof niet meer in de sensibilisering, en nu treed ik even buiten mijn rol als voorzitter.
We zijn er al jaren mee bezig en het lukt niet. Vlaanderen is gewoonweg verschrikkelijk vuil. Vergelijk het met zovele andere landen. Vlaanderen is smerig. Elke dag erger ik mij eraan. We moeten daar iets aan doen. Doen we dat niet, dan zal Vlaanderen smerig blijven. Het is de zogenaamde vrijheid van de burger om zijn asbak te ledigen, het papiertje van zijn Leo-wafel buiten te gooien of zijn appelschillen door het raam te gooien.
Het is beneden alles voor een volk dat zich groot acht en proper is. Een volk dat proper is, creëert veiligheid. Mijnheer de minister, ik smeek u om administratieve boetes in te voeren. Dat is de enige manier waarop de heer Glorieux en ikzelf zullen leren om perfect te handelen.
De heer Johan Malcorps : Dat is het systeem-Singapore.
De voorzitter : Voer het systeem-Singapore maar in. Daar kon men tenminste van de straat eten.
Het incident is gesloten.