Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 25/03/2003
Vraag om uitleg van de heer André-Emiel Bogaert tot de heer Gilbert Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over de overeenkomst met Ryanair omtrent het gebruik van de regionale luchthaven van Oostende
Vraag om uitleg van mevrouw Veerle Declercq tot de heer Gilbert Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over het contract met Ryanair
De voorzitter : Aan de orde zijn de samengevoegde vragen om uitleg van de heer Bogaert tot de heer Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over de overeenkomst met Ryanair omtrent het gebruik van de regionale luchthaven van Oostende en van mevrouw Declercq tot minister Bossuyt, over het contract met Ryanair.
De heer Bogaert heeft het woord.
De heer André-Emiel Bogaert : Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, na maandenlange onderhandelingen vernamen wij via de media dat een overeenkomst werd bereikt tussen de Vlaamse Gemeenschap, de diensten van de luchthaven Oostende en Ryanair om binnenkort een luchtdienst Londen-Oostende-Londen operationeel te maken. Dat is niet zo spectaculair.
Volgens Ryanair voorziet men in een eerste fase in een jaarlijks vervoer van 75.000 passagiers. Dat heeft een heleboel voor- en nadelen. Volgens minister Landuyt en de hele Vlaamse regering zou men zeer tevreden zijn met het bereikte resultaat. Plaatselijke drukkingsgroepen laten echter een ander geluid horen. Zij zetten zich al jaren af tegen de hinder van de luchthaven en verwijzen naar de enorme investeringen in het HST-traject om korte lijnvluchten overbodig te maken.
Het is op zijn minst vreemd om tussen de regels door te horen dat contractant Ryanair een substantiële korting van 30 percent op de geldende luchthaventarieven kon bekomen. De afgevaardigde van de Vlaamse Gemeenschap stelde in het tv-journaal van 6 maart dat ook andere contractanten zo'n korting kregen, krijgen of kunnen krijgen. Dus, enerzijds moet het Vlaams Gewest maandelijks om en bij de 500.000 euro bijpassen om de luchthaven draaiende te houden en anderzijds worden forse kortingen van 30 percent toegestaan om contracten binnen te halen. Hierover heb ik trouwens begin september 2002 reeds een eerste vraag om uitleg gesteld.
Toentertijd sprak men schandaal over het feit dat de Waalse regering heel wat hand- en spandiensten verrichtte voor de regionale luchthaven van Charleroi, met inbegrip van het toestaan van forse kortingen, waardoor het aantal passagiers met 42 percent was gestegen. Ook hier was Ryanair de hoofdfoerier. Een en ander werd aanzien als verdoken steun met gemeenschapmiddelen. Vraag is nu of eenzelfde houding gewettigd is ten aanzien van het dossier-Oostende.
Mijnheer de minister, wanneer en hoe kwam het contract tussen de Vlaamse Gemeenschap en Ryanair tot stand? Waarom werd een substantieel forse korting van 30 percent toegestaan?
Werden dergelijke kortingen aan derden ook in het verleden reeds toegestaan? Zo ja, wanneer en aan welke contractanten?
Heeft de Vlaamse regering, voor ze het contract toestond, de nodige sociaal-economische en ecologische studies laten uitvoeren om de gevolgen van een dergelijk contract te onderkennen? Werden de bewoners hierbij betrokken?
Welk bedrag moet de Vlaamse overheid momenteel maandelijks bijleggen om de luchthaven van Oostende draaiend te houden? In hoeverre worden deze investeringen verminderd door het nieuwe contract met Ryanair?
De voorzitter : Mevrouw Declerq heeft het woord.
Mevrouw Veerle Declercq : Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik zal de vraag van de heer Bogaert niet helemaal herhalen, maar wens er wel enkele aspecten aan toe te voegen.
Voor ons is het totaal onbegrijpelijk dat dit contract afgesloten kon worden. Ik heb ook mijn bedenkingen bij de wijze waarop dat is gebeurd. Ik verwijs in dit verband naar een uitgebreid artikel dat in De Morgen is verschenen, maar uiteraard weet ik niet of de inhoud daarvan volledig correct is. Ik vermoed wel dat de stad Oostende zelf zal moeten bijdragen en dat ze zelf op zoek zal moeten gaan naar sponsors. Van Ryanair zullen dus nauwelijks bijkomende inspanningen worden gevraagd.
Ik weet ook dat Ryanair geen bijkomende jobs zal creëren. Mijnheer de minister, uw voorganger heeft 2 maanden geleden reeds geantwoord dat de enige bijkomende tewerkstelling gecreëerd zal worden door een nieuw restaurant.
Mijnheer de minister, ik lees even het volgende citaat voor uit het kiesprogramma van uw partij : 'Vliegtuigreizen zijn ontzettend belastend voor het milieu. Bij kleine afstanden is de relatieve milieukost het grootst omwille van de extra kerosine-uitstoot bij het opstijgen en het dalen. Een kerosinetaks zou toch worden doorgerekend aan de consument. Een mentaliteitswijziging is beter. We pleiten voor een verbod op vluchten onder de 500 kilometer. Met TGV of trein zijn we even snel in Amsterdam, Parijs of Londen. Langdurige check-ins en controles worden vermeden en het milieu vaart er wel bij.' Met de regelmaat van een klok heeft uw partij het in haar partijprogramma over duurzaamheid, veiligheid en milieu. U begrijpt dus dat dit contract voor ons onbegrijpelijk is.
Ik wil ook nog even verwijzen naar een advertentie waarin VLM-Airlines en Virgin Express een krachtenbundeling op Brussel-Londen bekendmaken en promoten. Ik wil ook nog verwijzen naar een artikel waarin staat dat de Eurostar nog steeds de beste manier is om naar Londen te reizen, en dit zowel op het vlak van prijs en tijd als op het vlak van levenskwaliteit en milieu.
Voor de rest kan ik me enkel aansluiten bij de vorige spreker.
De voorzitter : De heer Verfaillie heeft het woord.
De heer Jan Verfaillie : Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik wil het eerst even hebben over het busvervoer. De luchthaven van Oostende heeft namelijk een contract afgesloten met een privé-busmaatschappij, waarvan ik de naam niet zal noemen omdat dit hier niet op zijn plaats is. Op grond van dat contract zou het luchthavenbestuur 1,4 euro krijgen per Ryanair-passagier die door die privé-maatschappij van de luchthaven van de luchthaven van Oostende naar Brugge vervoerd wordt.
Op basis van welke voorwaarden is dat contract tot stand gekomen? Werd daarbij voorzien in een prijsvraag of aanbesteding? Kunt u daar bijkomende informatie over verstrekken? Immers, misschien was een andere maatschappij wel bereid geweest om 2 euro te geven. Wat is de stand van zaken? Wat is uw visie op dit dossier? Hoe is dit tot stand gekomen? Waarom heeft men geopteerd voor een privé pendeldienst? Waarom maakt men geen gebruik van de diensten van De Lijn die de passagiers naar het station van Oostende kan voeren waar zij een vlotte treinverbinding met Brugge en de rest van het land hebben? Indien ik me niet vergis, is er om de 20 minuten een trein die vanuit Oostende naar het binnenland vertrekt.
Mijnheer de minister, als plaatselijke mandataris wil ik u ook waarschuwen. Ik wil uw aandacht vestigen op de ervaring die we hebben met een specifieke vorm van toerisme. Ik heb het meer bepaald over de Engelsen die naar de Westhoek afzakken om daar massaal sigaretten en pralines in te kopen. Vaak gaat dat gepaard met vandalisme, overlast en sluikstoren. Veurne is trouwens de eerste en enige stad in de Westhoek die op dat vlak haar verantwoordelijk heeft opgenomen door een verbod uit te vaardigen op het openen van die tabakswinkels tussen 11 uur 's avonds en 6 uur s' morgens. Ook die Ryanair-passagiers zullen wel gebruik maken van dat aantrekkelijke tabaks- en praline-aanbod.
Mijnheer de minister, bent u van plan om een beleidsplan regionale luchthavens te maken? Toenmalig minister Stevaert heeft dat altijd aangekondigd, maar hij heeft er nooit werk van gemaakt. Dat is een opdracht en een uitdaging voor u.
Ik begrijp niet goed wat de collega's van Agalev hier nog doen. Ze zitten in de regering. Als ze ertegen zijn, dan moeten ze dat binnen de regering tegenhouden. Ze kunnen niet met een been in, en met een been buiten de regering staan.
De voorzitter : Minister Bossuyt heeft het woord.
Minister Gilbert Bossuyt : Mevrouw de voorzitter, mijnheer Bogaert, het principieel akkoord dateert van 4 maart en is gemaakt op basis van diepgaande besprekingen tussen Ryanair en het Vlaams Gewest en gaat uit van een modelovereenkomst. Parallel waren er onderhandelingen tussen Ryanair en Aviapartner, dat een concessie heeft voor de grondafhandeling op de luchthaven.
De korting is verantwoord door de omvang van de activiteit - een dagelijkse heen- en terugvlucht van Londen-Stansted naar Oostende -, het hieraan verbonden bedrijfsrisico voor de luchtvaartmaatschappij en de bijkomende activiteit die hieruit voor de luchthaven en voor de daar aanwezige dienstverleners zal voortvloeien.
In het verleden werden voor andere projecten eveneens kortingen toegestaan. In 1993 en 1994 werden belangrijke kortingen verleend bij het opstarten van passagierscharters vanuit Oostende. Met de commentaren op de Waalse luchthavens heb ik me niet geassocieerd, ik heb daar dus ook geen problemen mee.
Ryanair opereert alleen met dagvluchten en met recent gebouwde toestellen. Voor deze bijkomende vlucht werd dan ook geen sociaal-economische of ecologische studie uitgevoerd. Er wordt gehoopt dat deze activiteit voor een nieuwe dynamiek zal zorgen, zowel ten gunste van de luchthaven en de daar werkzame privé-bedrijven als van het toerisme aan de kust en in de Vlaamse kunststeden. Een dergelijke activiteit is volledig inpasbaar in de bijzondere voorwaarden van de milieuvergunning.
De overheidsbijdrage 2003 voor de luchthaven van Oostende bedraagt voor de exploitatie 2.550.000 euro, en voor de investeringen 3.240.000 euro. Het effect op het exploitatieresultaat van 2003 zal heel miniem zijn, gezien de startdatum en de opstartkosten van dit project. Op termijn zal dit exploitatieresultaat verbeteren, zowel door de directe als de indirecte ontvangsten. Het investeringsprogramma wordt niet door dit project beïnvloed. Het is immers vooral gericht op de instandhouding en verbetering van de infrastructuur en de dienstgebouwen, de beveiligingsuitrusting en de naleving van de milieuvoorschriften.
Het contract met Ryanair is bindend voor zover Ryanair het beoogde passagiersaantal per periodes van 5 jaar effectief bereikt. De luchthaven heeft op die manier de garantie dat de verbinding gedurende 5 jaar in stand zal worden gehouden en tevens dat de inkomstenstroom gedurende de termijn van het contract in stand zal worden gehouden.
De korting wordt berekend op de inkomsten die de luchthaven aan luchthavenvergoedingen - passagierstaks, landings- en opstijgingsvergoeding - verwerft zonder enige korting aan Ryanair. Het mag uitgesloten worden dat Ryanair, of een andere luchtvaartmaatschappij, een dergelijk risico zou nemen zonder enige tegemoetkoming vanwege de luchthaven. Het is genoegzaam bekend dat ook andere binnen- en buitenlandse luchthavens commerciële overeenkomsten afsluiten met luchtvaartmaatschappijen die een nieuwe verbinding willen opstarten.
Ondertussen is er reeds interesse en lopen er gesprekken met andere luchtvaartmaatschappijen die kandidaat zijn om een verbinding op te starten vanuit Oostende naar het zuiden van Spanje. Rekening houdend met de specifieke uitrusting en mogelijkheden van de beide luchthavens, kunnen alle kandidaten in gelijke omstandigheden gelijkaardige voorwaarden bekomen.
Voor het busvervoer tussen Brugge en Oostende wordt een privé-dienst verzorgd op initiatief van een autocarexploitant, die hiervoor ook het risico draagt. De luchthaven vraagt hiervoor een vergoeding.
Ik denk dat ik alle vragen heb beantwoord. (Opmerkingen)
Het gaat hier om een privé-initiatief. De initiatiefnemer draagt alle verantwoordelijkheid. Hij betaalt enkel een vergoeding aan de luchthaven.
De voorzitter : De heer Bogaert heeft het woord.
De heer André-Emiel Bogaert : Mijnheer de minister, uit uw antwoord blijkt duidelijk dat de houding die de Vlaamse regering destijds ten aanzien van Wallonië heeft aangenomen nu op precies dezelfde wijze zou kunnen worden beantwoord.
Het gaat hier om een zeer recent contract dat voor periodes van telkens 5 jaar wordt afgesloten. Ik vraag me af waarom een korting van 30 percent is toegekend. Volgens u is dit een gevolg van het risico dat de maatschappij neemt. Ik vind dit een vaag antwoord.
Minister Gilbert Bossuyt : Het gaat hier om onderhandelingen. We houden hierbij rekening met risico's, voorwaarden en toezeggingen.
De heer André-Emiel Bogaert : Tot nader order neem ik daar genoegen mee. Mijnheer de minister, u hebt daarnet verklaard dat er in 1993 en in 1994 ook kortingen zijn verleend aan chartermaatschappijen die de luchthaven van Oostende gebruikten. Ik vind dit een vaag antwoord. Bij mijn weten ging het in die periode nooit om gelijkaardige contracten of om kortingen van 30 percent.
Minister Gilbert Bossuyt : Mijnheer Bogaert, u hebt een vraag over kortingen gesteld. Ik heb geantwoord dat er in het verleden kortingen zijn gegeven.
De heer André-Emiel Bogaert : Er zijn in het verleden nooit kortingen van 30 percent gegeven.
Ik neem tevens akte van het feit dat er geen studie naar de sociaal-economische of ecologische gevolgen van dit contract is uitgevoerd. Er zijn al evenmin gesprekken gevoerd met de omwonenden over de mogelijke hinder die ze zouden kunnen ondervinden.
De toekomst zal uitwijzen welke financiële repercussies dit contract op het batig saldo van de luchthaven zal hebben. Vanaf 2004 zal dit duidelijk worden. Ik kan hieruit enkel afleiden dat we dit dossier moeten blijven opvolgen.
De voorzitter : Mevrouw Declercq heeft het woord.
Mevrouw Veerle Declercq : Ik zou nog even willen ingaan op de woorden van de heer Verfaillie. Mij lijkt het evident dat mensen binnen de meerderheid verschillende meningen kunnen hebben. Dit geldt overigens ook voor de oppositie. Indien iedereen hetzelfde zou zeggen en doen, zou het nog saaier worden in het Vlaams Parlement. (Opmerkingen)
Fundamenteel betreur ik de gemaakte keuze. Ik vind het uiteraard niet erg dat mensen van Londen naar Vlaanderen, of omgekeerd, willen reizen. Het gaat me om het vervoermiddel waarvoor deze mensen kiezen. Wat tijdsduur, kostprijs en ecologische gevolgen betreft, ben ik ervan overtuigd dat dit voor dergelijke reizen niet de beste keuze is. Ik blijf deze keuze grotendeels onbegrijpelijk vinden.
De voorzitter : Minister Bossuyt heeft het woord.
Minister Gilbert Bossuyt : Er zijn verschillende keuzemogelijkheden. We kunnen bepaalde mogelijkheden promoten. Dit betekent evenwel niet dat we de keuze voor andere vervoermiddelen moeten fnuiken. De privé-sector biedt verschillende vervoermiddelen aan. Wij moeten nagaan of deze vervoermiddelen voor onze instellingen en onze infrastructuur een meerwaarde kunnen inhouden. Indien dit het geval is, moeten we hierop ingaan. We blijven vanzelfsprekend bepaalde vervoermiddelen promoten. Indien we alternatieven willen voorstellen, moeten we er ook voor zorgen dat ze effectief aanwezig zijn.
De voorzitter : Het incident is gesloten.