Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen Vergadering van 13/02/2003
Vraag om uitleg van mevrouw Ria Van Den Heuvel tot mevrouw Mieke Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking, over de brochure 'WVC in beeld'
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van mevrouw Van Den Heuvel tot mevrouw Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid, Gelijke Kansen en Ontwikkelingssamenwerking, over de brochure 'WVC in beeld'.
Mevrouw Van Den Heuvel heeft het woord.
Mevrouw Ria Van Den Heuvel : Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, geachte leden, mijn vraag betreft inderdaad een brochure die we vermoedelijk allemaal een tweetal weken geleden hebben gekregen. Ik wil in mijn vraag het verband leggen met het debat dat we gisteren hebben gehouden over inburgering en de diversiteit die in de samenleving bestaat. Gisteren pleitten we er voor om nieuwkomers goed te onthalen en in te burgeren. We pleitten voor meer geld voor het organiseren van die onthaalcursussen, maar anderzijds blijkt dat we een aantal voor de hand liggende, gemakkelijke mogelijkheden hebben laten liggen om de kleurrijkheid en de diversiteit die bestaat in onze samenleving te belichten.
Begin januari ontving ik dus een exemplaar van de brochure in kwestie. Ik geef toe dat ik niet heb gekeken naar de inhoud, maar enkel naar het beeldmateriaal dat erin was opgenomen. In de inleiding zegt de secretaris-generaal, de heer Deblaere het volgende : 'De publicatie kijkt vooruit en schetst een beeld van de veelomvattende opdrachten die het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur vervult om een samenleving te helpen verwezenlijken die solidair is en een rijke culturele ontplooiing kent.' Qua vormgeving is de brochure mooi en verzorgd : dat wil ik best toegeven. Maar qua fotomateriaal is ze heel stereotiep, heel behoudsgezind, erg weinig kleurrijk en heel weinig gericht op de realiteit. Daarom vind ik dit een enorm gemiste kans.
Ik geef een aantal voorbeelden. Bij het onderwerp gezin en samenleving krijgt men een foto van een gezin bestaande uit een vader, een moeder en twee kindjes. Sta me toe om op te merken dat dit steeds minder voorkomt. Ik vraag me dan af waarom men niet eens een atypisch gezin toont. En dan zijn alle mogelijke combinaties goed voor mij. Waarom valt men steeds terug op het stereotiepe beeld van vader, moeder en twee kinderen? We konden net niet zien of het ging over een jongen en een meisje. Anders was het stereotype volmaakt geweest.
Bij etnisch-culturele minderheden krijgt men een foto van een allochtone medemens. Ook het thema artistieke creatie, afdeling muziek wordt geïllustreerd met een foto van een Afrikaanse vrouw. Verder vind ik in heel de brochure geen enkele gekleurde medemens terug, niet wanneer kinderen in beeld komen, niet wanneer personen met een handicap in beeld komen. Daaruit moeten we blijkbaar afleiden dat er geen allochtone studenten bestaan en dat er in de bijzondere jeugdbijstand al evenmin gekleurde jongeren zijn. Bij dat laatste koos men immers een illustratie bestaande uit 'blanke' jongeren, terwijl u, ik, deze hele commissie en ook vermoedelijk de heer Deblaere en zijn diensten weten dat de realiteit anders is. Dat de leeftijd van de migrantenpopulatie stijgt, en dat er dus ook steeds meer ouderen van allochtone afkomst zijn, is hier al het onderwerp van debat en vragen geweest. Het blijkt echter nergens uit deze publicatie. Wat mij betreft, had dit wel het geval mogen zijn.
Kortom, nergens doorbreekt men stereotypen bij het beeldmateriaal. Meer nog, men slaagt er zelfs niet in om een realistisch beeld van de samenleving te schetsen. Spreken over een vooruitstrevende of roldoorbrekende vormgeving is dus helemaal niet aan de orde. De diversiteit in onze samenleving wordt helemaal niet zichtbaar gemaakt.
Mevrouw de minister, op hoeveel exemplaren is deze brochure verspreid? Waar wordt ze verspreid? Wat is de kostprijs? Op welke wijze zijn de samenstelling van het fotomateriaal en de vormgeving georganiseerd en past die keuze op enige wijze in een beleidsvisie of heeft men daar geen lijn voor? Op welke wijze kunt of zult u richtlijnen uitvaardigen of actie ondernemen om via de publicaties van de Vlaamse Gemeenschap een kleurrijke samenleving in beeld te brengen?
Er worden middelen uitgetrokken om campagnes te voeren over heel wat dingen en dat is goed, maar ik pleit ervoor om in brochures ook permanent campagne te voeren over de diversiteit. Zult u stappen ondernemen om ook in andere departementen de publicaties aan te grijpen om de diversiteit in onze samenleving in beeld te brengen?
De voorzitter : Mevrouw Dillen heeft het woord.
Mevrouw Marijke Dillen : Mevrouw de voorzitter, vooreerst moet het me van het hart dat het mij bijzonder verwondert dat deze vraag om uitleg door uw handen is gepasseerd. Als ik zie wat u allemaal afwijst, en vaak terecht, meen ik dat u al belangrijkere vragen dan deze hebt afgewezen. Ik zal ook eens een vraag om uitleg stellen over foto's in een brochure. Ik ben benieuwd of die in aanmerking zal worden genomen.
Ik heb de brochure deze week nog in mijn handen gehad naar aanleiding van deze vraag en ze nog eens doorgenomen. Inhoudelijk geeft mevrouw Van Den Heuvel geen kritiek, en dat is terecht, want het is inhoudelijk een zeer goede publicatie. Wat de foto's betreft, is me echt niet opgevallen dat - in de ogen van de paars-groene coalitie - de keuze van de foto's niet politiek correct zou zijn.
Mevrouw Van Den Heuvel pleit ervoor een realistisch beeld te geven van de samenleving en beklemtoont daarbij de foto's, bij het onderdeel gezin. Ik denk dat in Vlaanderen het gewone gezin, bestaande uit vader en moeder, al dan niet getrouwd - dat kan men trouwens niet van die foto afleiden - en één, twee of meerdere kinderen, nog altijd een realistisch beeld is van de samenleving. Een gezin bestaande uit twee mama's en kinderen, of twee papa's en kinderen is nog altijd de uitzondering. Mevrouw Van Den Heuvel pleit voor dergelijke foto's, en doet een oproep om die te gebruiken, niet alleen voor deze publicatie maar voor alle publicaties die onder de politieke verantwoordelijkheid van de minister vallen.Als het over dit onderwerp gaat, pleit ik ervoor dat we een realistisch beeld nemen en dat is nog steeds het traditionele gezin.
De voorzitter : Mevrouw Dillen, u verwees naar mij en ik ben blij dat u deze opmerking maakt, want u mag me dat altijd zeggen. Ik heb de brochure ook gezien en heb de vraag gewoon beoordeeld.
Mevrouw Marijke Dillen : Als u na het lezen van het verzoek dat bij u is terechtgekomen, de brochure nog eens hebt gelezen vooraleer u dit beoordeelde, dan zou ik een oproep durven doen om in de toekomst ook andere vragen die van zwaarder politiek belang zijn te selecteren.
De voorzitter : Nu moet u me eens zeggen welke vragen ik onlangs nog heb geweigerd. Voor interpellaties ben ik erg streng. Die laat ik nogal eens omzetten in vragen omdat ze te pas en te onpas worden gebruikt om moties te kunnen voorleggen. Ik weet niet welke vragen ik lichtzinnig zou hebben geweigerd. Als u daar kritiek op hebt, moet u die formuleren aan mijn adres.
Mevrouw Van Den Heuvel heeft het woord.
Mevrouw Ria Van Den Heuvel : Mevrouw Dillen, ik heb vroeger een gelijkaardige vraag gesteld over een andere brochure onder de verantwoordelijkheid van de minister-president, en die is toen in die commissie zonder problemen geagendeerd. Het gaat over de diversiteit in campagnes voor de bevolking.
De voorzitter :Vaak worden er ook vragen gesteld die eigenlijk niet onder de verantwoordelijkheid van de minister vallen. Dit is iets waar de minister de verantwoordelijkheid voor moet opnemen en waarover ze ondervraagd kan worden.
Mevrouw Marijke Dillen : Over de keuze van foto's in een brochure?
De voorzitter : Ik vind van wel, maar u mag er altijd kritiek op formuleren.
Minister Vogels heeft het woord.
Minister Mieke Vogels : Mevrouw de voorzitter, deze brochure is een autonoom initiatief van de huidige bovenbouw van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur waar minister Van Grembergen deels voor verantwoordelijk is. Ik heb de brochure niet gezien voor u ze hebt gezien. Het is een initiatief van de administratie die dat binnen haar eigen autonomie en onder haar eigen bevoegdheid kan doen. Ze werd gedrukt op 3.000 exemplaren. Ze kan gratis worden aangevraagd bij het departement Welzijn,Volksgezondheid en Cultuur, via de Vlaamse Infolijn of via de website www.vlaanderen.be. De brochure kan eveneens van het internet worden gedownload.
De brochure werd onder meer gestuurd naar de leden van de Vlaamse regering, naar de Vlaamse volksvertegenwoordigers van de commissie voor Welzijn en van de commissie voor Cultuur, naar de provinciegouverneurs, naar de leidend ambtenaren van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, naar de leidend ambtenaren van de betrokken Vlaamse openbare en wetenschappelijke instellingen, en naar de leidinggevenden binnen het departement.
De kostprijs van de brochure bedraagt 16.750 euro, inclusief BTW, voor redactioneel advies, lay-out en druk, of 5 euro per brochure.
Op de vraag of de keuze van het fotomateriaal en de vormgeving past in de beleidsvisie, kan ik het volgende antwoorden. De brochure 'WVC in beeld' is een uitgave van het departement Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Ze beschrijft de weg die het departement daarbij sinds 1992 heeft afgelegd. 'WVC in beeld' heeft dus geen sensibiliserende opdracht, maar focust op de dienstverlening van het departement. De eindredactie gebeurde door de communicatieverantwoordelijke van het departement. Voor de lay-out en selectie van het beeldmateriaal werd samengewerkt met het communicatiebureau Jansen & Janssen publicaties. Het fotomateriaal zelf is grotendeels afkomstig uit het fotoarchief van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
U vraagt me hoe ik actie zal ondernemen om via de publicaties van de Vlaamse Gemeenschap een kleurrijke samenleving in beeld te brengen. Welnu, ik kon hier niet ingrijpen omdat de brochure een autonoom product van de administratie is. Ik blijf uiteraard politiek verantwoordelijk. Ik heb geen probleem met de inhoud, maar onderschrijf uw analyse dat het om een stereotype beeldvorming van Vlaanderen gaat. Vlaanderen is immers divers geworden. De brochure is een middenklasbrochure geworden, met typische beelden van huizen en mensen. Ik ben blij met uw vraag. Zo worden de makers van de brochure ietwat gesensibiliseerd voor een volgende opdracht. Misschien zal een volgende keer rekening worden gehouden met de minst bedeelden in onze samenleving en zal de beeldvorming beter worden aangepast zodat ook de realiteit van de stedelijke verarming wordt getoond.
De diversiteit van onze samenleving moet een aandachtspunt blijven in alle departementen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Uit de generieke doelstellingen inzake diversiteit, die zowel in 2002 als in 2003 aan alle leidend ambtenaren van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap werden opgelegd, blijkt de aandacht daarvoor. Het zit hem echter niet alleen in de planningsdocumenten, ook de mentaliteit bij de ambtenaren moet stilaan veranderen om tot die diversiteit te komen.
De inhoud van de brochure is wel degelijk en goed. Er worden cijfers in beeld gebracht die niet dikwijls worden getoond. De opmerking van mevrouw Van Den Heuvel zal ik zeker doorgeven aan de administratie. De volgende brochure mag iets kleurrijker en diverser worden opgesteld.
Mevrouw Ria Van Den Heuvel : Mevrouw de minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik wilde de inhoud niet bekritiseren. Er moet echter meer aandacht gaan naar het impliciete karakter van de brochure, namelijk de beeldvorming. Een diversere beeldvorming brengt ons een stap verder op de weg naar verdraagzaamheid.
De voorzitter : Het incident is gesloten.