Commissie voor Economie, Landbouw, Werkgelegenheid en Toerisme Vergadering van 24/10/2002
Vraag om uitleg van de heer Frans De Cock tot de heer Jaak Gabriels, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Buitenlandse Handel en Huisvesting, over de snel groeiende werkloosheid in de Kempense regio door een reeks van bedrijfssluitingen en bedrijfsherstructureringen
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer De Cock tot de heer Gabriels, Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Buitenlandse Handel en Huisvesting, over de snel groeiende werkloosheid in de Kempense regio door een reeks van bedrijfssluitingen en bedrijfsherstructureringen.
De heer De Cock heeft het woord.
De heer Frans De Cock : Mijnheer de voorzitter, het zal u niet ontgaan zijn dat de economische terugval die in Vlaanderen, in België en in Europa voelbaar is ook in de Kempen een zware tol heeft geëist.
De Kempen kampt met een ernstig banenverlies. Grote bedrijven als Siemens, Alcatel en Brepols herstructureren. Een aantal KMO's zijn in faling gegaan of hebben de boeken neergelegd. Tijdens het eerste semester van 2002 zijn meer dan 1.100 jobs verloren gegaan. In tegenstelling tot de andere Vlaamse regio's, is in de Kempen ook de mannelijke werkloosheid toegenomen. Naast de voedings- en de metaalsector hebben vooral de electronische en de grafische sector het bijzonder moeilijk.
Naar mijn mening is er in de Kempen nood aan een aantal maatregelen en ingrepen. Er is nood aan een industrieel beleidsplan dat het accent op vorming en opleidingen legt. We mogen ons niet enkel op de toekomst van de bestaande sectoren concentreren. Er moet tevens in nieuwe sectoren en activiteiten worden geïnvesteerd. Dit industrieel beleidsplan moet tevens een aantal randvoorwaarden vervullen. Zo moet de regio beter worden ontsloten, moeten de bestaande bedrijventerreinen worden gesaneerd en moeten bepaalde openbare werken worden uitgevoerd. Hoewel het in deze commissie minder relevant lijkt, wil ik er hier tevens op wijzen dat er nood is aan een inhaaloperatie in de zorg- en in de non-profitsector.
Mijnheer de minister, ik ben verheugd dat u de problematiek erkent. U hebt het initiatief genomen om de Rubenscel bijeen te roepen. Toch zou ik u in verband met de Kempense situatie drie concrete vragen willen stellen.
Bent u van plan om, via de Rubenscel en via andere kanalen, een concreet actieplan voor de Kempen op te stellen? Hoe wilt u dit actieplan onderbouwen? Op welke wijze wilt u remedies zoeken? Wat vindt u van de maatregelen die door minister Landuyt zijn aangekondigd?
De voorzitter : De heer Laurys heeft het woord.
De heer Jan Laurys : Mijnheer de voorzitter, ik zou me graag aansluiten bij de bekommernis van de heer De Cock om de herstructureringen en de ontslagen in de Kempen en in heel Vlaanderen. Ik zou van de gelegenheid gebruik willen maken om aan de minister een vraag te stellen over de schilderscellen.
Mijnheer de minister, op het Vesoc-overleg hebt u aangekondigd dat u de provinciale overlegstructuren weer in het leven wilt roepen. Ik heb vorig jaar in een vraag om uitleg al eens gepeild naar de bedoeling van deze provinciale overlegstructuren. Er is tenslotte al heel wat overleg over het subregionaal economisch beleid. U hebt toen uitdrukkelijk verklaard dat het niet de bedoeling is een nieuw instituut of een nieuwe structuur in het leven te roepen. Volgens u ging het toen om een eenmalig initiatief om de problemen nader te onderzoeken en om mogelijke oplossingen op provinciaal niveau te zoeken.
Ik ben dan ook zeer verbaasd dat de eerste maatregel die u op het Vesoc-overleg hebt voorgesteld erin bestaat deze provinciale overlegstructuur weer samen te roepen. Ik wil er trouwens op wijzen dat de vakbonden geen deel van de schilderscellen uitmaken. Ik vraag me dan ook af of het de bedoeling is om een provinciale overlegstructuur zonder de vakbonden in het leven te roepen. Overweegt u om de vakbonden bij dit overleg te betrekken?
De voorzitter : Minister Gabriels heeft het woord.
Minister Jaak Gabriels : Mijnheer de voorzitter, ik zal eerst de vraag van de heer Laurys beantwoorden. De Rubenscel heeft gisteren voor het eerst vergaderd. Ik heb deze cel bijeengeroepen omdat het hier een bestaande structuur betreft. Zoals ik in het verleden al heb verklaard, betreft het hier een ad-hocorganisatie. Dit betekent dat de economische actoren zeer snel bij elkaar kunnen worden gebracht om op provinciaal niveau problemen te inventariseren of oplossingen te zoeken. Het kan hier trouwens ook oplossingen betreffen die beslissingen op andere niveaus impliceren. Niet iedereen moet in de schilderscellen zetelen. Het is enkel belangrijk dat we snel overleg kunnen plegen over de manier waarop we bepaalde dynamieken op gang kunnen brengen.
Ik heb de Rubenscel voor het eerst samengeroepen naar aanleiding van de sluitingsplannen van Antwerpse vestiging van Opel België. Ik ben zeer blij dat we deze dreigende sluiting in een investering van meer dan 20 miljard frank hebben zien veranderen. Dit is zonder meer een belangrijke verwezenlijking.
Ik heb de vertegenwoordigers van de vakbonden gisteren ontmoet. Ik wil niet dat de schilderscellen in de plaats van andere overlegstructuren komen te staan. Dit is nooit de bedoeling geweest. Ik wil gewoon snel te werk gaan. Het betreft hier een ad-hocwerkgroep die permanent kan worden aangevuld en die in het verleden al eens is samengekomen. Het is geenszins mijn bedoeling de syndicale partners over het hoofd te zien.
De heer De Cock weet trouwens zeer goed dat ik de Rubenscel heb bijeengeroepen. Hij heeft deze vergadering zelf bijgewoond. We hebben ons niet tot een overlopen van de bekende problemen beperkt. We hebben tevens aandacht besteed aan de nieuwe richtingen die de Kempense economie kan uitgaan.
Dat er zich in de Kempen problemen voordoen, hoef ik wellicht niet te benadrukken. De sociaal economische situatie is niet rooskleurig. Uit een GOM-enquête over de ontwikkeling van het bedrijfsleven en over de vooruitzichten voor 2002 blijkt dat de tewerkstelling in het arrondissement Turnhout wellicht met 2,7 percent is gedaald. Bijna een vierde van de mensen die in 2001 uit dienst zijn getreden, hadden het einde van hun contract bereikt. Meestal gaat het hier om jongeren en om werkzoekenden die na een eerste werkervaring weer in de werkloosheid terechtkomen. De werkloosheidscijfers tonen bovendien dat het aantal hogergeschoolde werkzoekenden stijgt.
In enkele gemeenten zijn de problemen bijzonder groot. In augustus 2002 was de werkloosheidsgraad in Turnhout 11,71 percent, in Herentals 9,01 percent, In Balen 8,86 percent en in Merksplas 8,72 percent. In vele gevallen betreft het hier gemeenten die in Europese doelstellingsgebieden liggen en die al geruime tijd met structurele problemen kampen.
In 2001 is de streek met een aantal belangrijke collectieve ontslagen geconfronteerd. De sluiting van de afdeling van Janssen Pharmaceutica in Beerse heeft tot 245 afvloeiingen geleid. Bij RPC Oevel zijn 139 jobs verloren gegaan. Bij DAF Trucks in Westerlo zijn 189 jobs verloren gegaan. In de periode 1991-2001 zijn in de Kempen in totaal 11.650 jobs verloren gegaan.
Aangezien deze kritieke situatie om antwoorden en om concrete acties vraagt, heeft de hele Vlaamse regering zich over de bestaande problemen gebogen. We zullen trachten een actieplan op te stellen. Er wordt momenteel aan een gecoördineerd antwoord gewerkt. Dit antwoord moet een bundeling inhouden van alle acties die op de Kempense problematiek inspelen. De minister van Werkgelegenheid coördineert deze werkzaamheden. Het memorandum dat in 1999, naar aanleiding van het faillissement van Verlipack, tussen de Vlaamse regering en de lokale werkgevers is opgesteld en ondertussen een aantal keren is geactualiseerd, vormt de basis van dit antwoord.
Het gesprek van gisteren kan als een eerste informatieronde worden beschouwd. Op deze manier kunnen we het gecoördineerd antwoord aan de regio meer inhoud geven. We hebben gisteren afgesproken om een aantal problemen te overlopen en om binnen een maand na te gaan welke vooruitgang we al hebben geboekt. Binnen de Vlaamse regering vindt ondertussen ook overleg plaats. Ik zal de andere leden van de Vlaamse regering aansporen om mee een gecoördineerd antwoord op deze complexe situatie te formuleren.
De directeur van de kamer voor handel en nijverheid heeft me er gisteren op gewezen dat er iets te snel over een crisis in de grafische sector wordt gesproken. In Turnhout zit deze sector in een crisis. In Mechelen komt zich evenwel een belangrijke Italiaanse drukkerij vestigen. Het gaat hier tenslotte om steden die slechts enkele tientallen kilometers van elkaar verwijderd zijn.
De problemen bij Brepols zijn niet nieuw. De herstructurering zal moeten uitwijzen of het bedrijf een andere richting zal kunnen inslaan. De Italiaanse investeringen in Mechelen tonen evenwel aan dat we het niet zomaar over een crisis in de grafische industrie mogen hebben. Bepaalde bedrijven geloven wel in deze regio.
Ik moet op dit ogenblik nog vrij vaag blijven. U was er gisteren bij aanwezig, we hebben alles overlopen. De syndicale partners zijn ook een belangrijke partij, omdat ze de onrust voelen en antwoorden moeten kunnen geven aan de mensen die dat behoeven.
De heer Frans De Cock : Ik juich toe dat er binnenkort werk wordt gemaakt van een gecoördineerde aanpak. Ik begrijp dat dit samen met minister Landuyt zal gebeuren. Het accent moet toch vooral op de economische sector liggen, omdat de impulsen voor nieuwe werkgelegenheid vooral van die sector moeten komen.
Minister Jaak Gabriels : Ik heb vorige week de nieuwe investering van Genzyme geopend in Geel. Daar komen 100 arbeidsplaatsen voor hooggeschoolden. En dat zal niet de laatste investering zijn van Genzyme in Geel.
We zijn er opnieuw in geslaagd om de investering van BP naar Geel te halen. Door allerlei acties zou die aanvankelijk naar Rotterdam worden overgeplaatst, maar we hebben BP-Londen er toch kunnen van overtuigen dat Geel de interessantste vestiging is. Ik hoop dat we in geval van zulke acties, schouder aan schouder zullen staan. Er is niets zo onnozel als contraproductief op te treden en investeerders weg te jagen. Daar werden we gered door 11 september. Anders werd er in Rotterdam geïnvesteerd. Als we dat morgen moeten realiseren, hoop ik dat we op unanimiteit kunnen rekenen.
De voorzitter : Het incident is gesloten.