Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening Vergadering van 16/05/2002
Vraag om uitleg van de heer Eric Van Rompuy tot mevrouw Vera Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over het princiepsakkoord over een coherent geluidsbeleid voor de nacht voor de luchthaven van Zaventem
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Van Rompuy tot mevrouw Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over het princiepsakkoord over een coherent geluidsbeleid voor de nacht voor de luchthaven van Zaventem.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
De heer Eric Van Rompuy : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, vermits ik geen permanent lid ben van deze commissie, weet ik niet of het akkoord al in zijn geheel werd toegelicht. Ik denk echter van niet. Mijn vraag betreft een concrete kwestie, maar misschien kunt u naar aanleiding daarvan het akkoord zelf ook toelichten. Het zou goed zijn te kunnen beschikken over de definitieve tekst die tot het princiepsakkoord heeft geleid. Sommige aspecten daarvan roepen immers vragen op.
Het akkoord is afgesloten tussen de Vlaamse regering en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dat is een goede zaak. We hadden immers gevraagd de normen op elkaar af te stemmen. In het luchtruim zijn er geen taalgrenzen of autostrades. Een paar dagen na de ondertekening is er echter een notificatie aan toegevoegd, die luidt als volgt : 'Het overlegcomité federale regering, gemeenschaps- en gewestregeringen neemt nota van de intentie om door middel van een bilateraal verdrag tussen de bevoegde instanties van het Vlaams en Waals Gewest te komen tot een eenvormige regeling voor het ganse Brusselse grondgebied. De conclusies van dit overleg zullen worden voorgelegd aan het overlegcomité van juli 2002. De Vlaamse regering preciseert dat, indien tegen eind juli 2002 hierover geen akkoord kan worden bereikt, voor haar dit princiepsakkoord vervalt.'
Ik vermoed dat deze clausule werd toegevoegd omdat het Waals gewest er niet bij betrokken is. Het Waals Gewest heeft minder scherpe normen voor de luchthavens van Bierset en Charleroi, waar er veel nachtkoerierbedrijven actief zijn. Minister Kubla voert een politiek om die activiteit te stimuleren, onder veel kritiek van Ecolo, dat daar dagelijks een strijd over uitvecht in de media. Er zijn procedures ingezet bij de Raad van State ; er zijn comités van 'les riverains', enzovoort.
Betekent dit alles dat het eind juli allemaal weer kan vervallen? Wat houdt die clausule precies in? Kan ze leiden tot een versoepeling? Ik denk daarbij aan de mensen in Limburg die worden geconfronteerd met de expansie van de luchthaven. Wat houdt het moeizaam bereikte akkoord precies in over de relaties met het Waals Gewest?
Er is veel beroering ontstaan in de regio omdat wat destijds de Route Chabert werd genoemd, is afgeschaft en de vliegtuigen de zogenaamde Tour du Brabant moeten doen. Dat is enerzijds voordelig voor bepaalde gemeenten, zoals Sterrebeek, waar ik woon, Wezembeek en Tervuren, maar anderzijds is er aan de noordzijde enorme onrust ontstaan. Niet dat er aan de kant van Sterrebeek en Tervuren geen nachtvluchten meer zijn, wat vaak verkeerdelijk wordt verondersteld, maar er is een duidelijke verzwaring van de geluidslast omdat Brussel via de noordkant wordt ontweken. Vroeger ging de vluchten vaak over Haren, Neder-Over-Heembeek en Schaarbeek, maar nu zijn ze opgeschoven naar het noorden, zodat in de regio van Wemmel, Meise en Grimbergen de overlast veel erger is.
U hebt een akkoord bedongen dat jaarlijks nog steeds 25.000 nachtvluchten toelaat. Een verhoging tot 35 000 is alleen mogelijk als de nachtelijke geluidshinder afneemt en de woningen worden geïsoleerd. (Opmerkingen van minister Vera Dua)
Dit zijn althans de cijfers waarover ik beschik.
Ik heb bij de afschaffing van de route-Chabert gewaarschuwd voor een concentratie van nachtvluchten over Vlaams-Brabant. Die zet nu inderdaad kwaad bloed bij de bewoners van die gemeenten. De mensen die daar wonen, werden nooit bij het overleg betrokken. Er zijn moties goedgekeurd in gemeenteraden.
Het isolatieprogramma is bovendien nog steeds erg onduidelijk uitgewerkt. Het is niet geweten wie er in aanmerking komt voor het programma, noch wat de procedures of de timing zijn. Mevrouw de minister, volgens u zou de uitvoering van zo'n programma vijf jaar in beslag nemen. Sceptici vrezen echter dat het tien jaar kan duren. De normen zijn geharmoniseerd, maar over Brussel wordt er niet meer gevlogen. Het probleem is voor Brussel dus van de baan, terwijl Vlaams-Brabant met de overlast blijft zitten.
De voorzitter : Mevrouw Becq heeft het woord.
Mevrouw Sonja Becq : Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, bij het afsluiten van het akkoord stelde de minister dat er gelijke normen zouden komen. We hebben dat ook gevraagd. De concentratie van nachtvluchten boven een bepaalde regio is daardoor echter versterkt.
Mevrouw de minister, uw lokale collega's van Agalev zijn fervente voortrekkers van de petitieactie die aan de gang is. Er werden al ongeveer 6.000 handtekeningen verzameld, die binnenkort aan u zullen worden afgegeven. De mensen hebben immers vragen bij die concentratie in een bepaalde corridor, die meebrengt dat de nachtvluchten heel wat extra lawaai veroorzaken.
Ik heb het meetrapport gekregen van de afdeling Milieu en Natuurbeleid. Naar verluidt is er heel wat kritiek op de meetpunten van BIAC. Mensen die er dagelijks mee bezig zijn en veel contacten leggen, zeggen me dat de piloten ook weten waar de meetpunten zijn, zodat ze er min of meer tussendoor kunnen vliegen. In Meise bevindt zich een meetpost, namelijk in de Nationale Plantentuin. In de conclusies daarvan lees ik dat de frequentie van de hoogste waarden, boven 90 decibel, is gedaald. Maar de frequentie van de vluchten, met de bijbehorende overlast, is sterk toegenomen. Er is een stijging met 75 percent voor de waarden tussen 60 en 90 decibel. Dat blijkt al uit die ene meetpost. Diezelfde aanzienlijke toename van de nachtelijke overlast werd vastgesteld in de regio Vilvoorde, waar er ook meetposten zijn. Is dat onherroepelijk? Werd voorzien in mogelijkheden tot verzachting of spreiding? Kan dit nog worden herzien?
Er zijn besprekingen bezig om ook de routes voor overdag vast te leggen. De vrees is dat daar dezelfde routes zullen worden gebruikt, zodat de overlast maximaal geconcentreerd zal zijn op een beperkt gebied. Dat is gemakkelijker wat de isolatie en dergelijke betreft, daar men dan duidelijk de routes kan afbakenen. Welke richting gaan deze besprekingen inzake de dagvluchten uit? Wat is het tijdschema terzake?
De voorzitter : Minister Dua heeft het woord.
Minister Vera Dua : Mijnheer de voorzitter, deze laatste vragen gaan niet over de materie die de heer Van Rompuy aankaartte. Ik zal eerst antwoorden op de vragen over Bierset en dan het totale akkoord iets meer algemeen belichten. Maar ik zou u toch aanraden, mevrouw Becq, om uw vraag nog eens formeel in te dienen. Het zou immers goed zijn dat we in deze commissie het hele federale akkoord eens kunnen bekijken, om na te gaan wat daarvan de gevolgen zijn en wat we daarmee kunnen doen.
De discussie over deze zaak was heel moeilijk. Zoals u weet is het geen gemakkelijke materie. Wallonië was daar niet bij betrokken, daar het over Zaventem gaat. Het blijft inderdaad zo dat in Wallonië -en dan heb ik het in de eerste plaats over Bierset, dat dicht bij ons ligt -een andere politiek wordt gevoerd. Daar wees u terecht op. Wallonië hanteert minder strenge normen, maar werkt met een immens isolatieprogramma. Daar werd een andere weg gekozen, die trouwens heel veel geld kost. Het probleem is dat die aanpak wel ophoudt bij de taalgrens, maar het lawaai niet. We mogen niet vergeten dat de lawaaihinder die in bepaalde gemeenten door de luchthaven van Zaventem wordt veroorzaakt, niet kan worden vergeleken met de lawaaihinder die we in Vlaanderen ervaren door de luchthaven van Bierset. Die lawaaihinder zou ook moeten verdwijnen. Het ware dus goed mocht u uw vraag stellen : dan kunnen we die cijfers eens naast elkaar leggen.
Het is steeds onze bedoeling geweest om een akkoord te bereiken. We zijn daar ook in geslaagd, op 22 februari 2002. Het uitgangspunt daarbij was dat we een coherent geluidsbeleid inzake Zaventem moesten hebben voor de nacht. Ik beklemtoon dus dat het hier enkel over de nacht gaat. Het is geen nachtelijk akkoord, maar een akkoord over de nacht. Onze bedoeling was om op termijn zekerheid te geven voor de omwonenden, zowel voor de geluidshinder waarmee ze nog zullen worden geconfronteerd als voor de isolatieprogramma's die zullen worden uitgevoerd. Het is ook de bedoeling om langetermijnzekerheid te geven voor de luchthaven zelf, zodat men daar weet binnen welk kader men kan functioneren.
Het principeakkoord bevat een paragraaf over de luchthaven van Bierset : 'Omtrent de luchthaven van Bierset zal, naar analogie met het overleg omtrent de luchthaven van Zaventem, een interministerieel overleg komen tussen de federale regering, de Vlaamse en de Waalse regering.' We hebben ervoor gekozen om dat tegen het einde van juli 2002 af te ronden. Ondertussen worden de werkzaamheden op interkabinettenniveau voortgezet. Er wordt volop gediscussieerd met de Waalse regering over de situatie van Bierset. Om het federale akkoord te implementeren zijn momenteel tien aparte werkgroepen actief. Ook onze diensten zijn hierbij betrokken. Er is immers wel een akkoord, maar dat moet nog worden uitgevoerd in de praktijk. Er wordt mij gemeld dat de gesprekken vrij goed vorderen.
Datgene waarnaar de heer Van Rompuy verwijst, is een notificatie van het overlegcomité, waar het akkoord principieel werd goedgekeurd door de diverse regeringen. Daarin wordt inderdaad gemeld dat de Vlaamse regering eiste dat er een gelijkaardig akkoord zou komen met de Waalse regering in juli 2002. Gebeurt dit niet, dan ligt het debat over het geheel weer open.
Als minister van Leefmilieu wil ik opmerken dat het zeker niet mijn bedoeling is om de zaken die werden verworven in het federale akkoord -zoals de standstill en andere zaken in verband met de vluchtroutes en de landings- en opstijgingsprocédés -en die een reële winst betekenen voor Vlaanderen, op de helling te zetten. Maar het is wel de bedoeling om via het federale niveau druk uit te oefenen op de Waalse regering om de zaak-Bierset op te lossen. Binnenkort vindt er overleg plaats tussen de Waalse en de Vlaamse regering, zonder het federale vlak. Ik heb gevraagd dat dit punt daar op de agenda zou worden gezet.
In deze commissie hebben we al vaak gesproken over de hinder die de vliegtuigen vanuit Bierset veroorzaken in Zuid-Limburg. Vooral mevrouw Van Cleuvenbergen was actief ter zake. Ze vestigde daar telkens mijn aandacht op, en terecht. We nemen dit mee in overweging bij alle stappen die we zetten tegenover de Waalse regering. De doelstelling is dat alle omwonenden van luchthavens in heel België zouden genieten van een evenredige bescherming tegen nachtlawaai. Dit impliceert dat we niet alleen over Bierset praten. Ook voor Oostende en Wevelgem moet een gelijkaardige regeling worden getroffen.
Ik wil er in dit verband nog op wijzen dat één belangrijk element van het princiepsakkoord, wat de luchthaven Zaventem betreft, inderdaad de afstemming is van de immissienormen tussen het Vlaams en het Brussels Gewest. Maar anderzijds moet ervoor worden gezorgd dat de voortzetting van de overblijvende activiteiten wordt gegarandeerd. Er is sprake van een economisch gegeven. Er moet een stabiel kader worden geschapen zodat Zaventem ook weet hoe er moet worden gewerkt. Het akkoord behelst dus zeker meer dan het verhinderen van de geluidsoverlast van Zaventem en het vermijden van de afwenteling die in het verleden gebeurde door de verschillende normeringen. Het is trouwens de bedoeling om kortelings algemene geluidsimmissienormen via het Vlarem uit te vaardigen. Ik heb altijd gezegd dat we hier niet mee verder konden zolang het federale akkoord er niet was, daar in dit akkoord net de isolatiezones worden afgebakend. Het is een hele technische klus om die isolatiezones af te stemmen op de geluidscontouren.
Mijnheer Van Rompuy, ik kan u verzekeren dat Vlaanderen de zaak-Bierset zeker de nodige aandacht geeft. Mocht ik vergeten dit te doen, dan zal de minister-president me er zeker aan herinneren. We zijn dus alert. (Opmerking van de heer Eric Van Rompuy)
Dat valt alleen toe te juichen, eindelijk een groene minister-president. (Opmerkingen)
Dan is er nog de route-Chabert. Die wijziging gaat voornamelijk over dagvluchten en staat in feite los van het federale akkoord. Dat neemt niet weg dat we daar ook discussies over hebben. Het uitgangspunt van het federale akkoord is dat elke wijziging van het huidige startbaangebruik voor de nacht enkel kan worden doorgevoerd als er geen nieuw gehinderden bijkomen en de huidige gehinderden geen extra belasting te verwerken krijgen. U zult zien dat de verschuiving van de vliegroutes in de tijd zal worden gespreid naarmate er meer lawaaierige grote vliegtuigen uit de lucht worden gehaald. Dat is een deel van het federale akkoord waarbij wij niet betrokken waren. Naarmate dit wordt gerealiseerd, kunnen de routes verschoven worden zodat er geen nieuwe gehinderden bijkomen en er geen bijkomende geluidsoverlast komt voor wie nu al werd gehinderd. We hebben dit sterk benadrukt. Het zal met cijfers moeten worden bewezen. Dit staat, zoals gezegd, los van de vroegere beslissing van de federale overheid over de route-Chabert.
We hebben hierover zeer veel technische gegevens, mevrouw Becq. Als u daarover een vraag stelt, zal ik u meer gedetailleerd kunnen antwoorden.
De voorzitter : Mevrouw Becq heeft het woord.
Mevrouw Sonja Becq : Mevrouw de minister, komen er in juni besprekingen over de routes voor overdag? Enerzijds bestaat er de bekommernis over de huidige geluidshinder. Men heeft misschien wel dezelfde gemiddelden, maar als de frequenties veel sterker zijn, is de hinder veel groter. Anderzijds is er de bekommernis dat overdag gelijkaardige routes zouden worden gebruikt of dezelfde concentraties zouden worden gehanteerd.
Minister Vera Dua : In het federaal akkoord is een passus opgenomen dat midden 2002 de besprekingen zouden worden opgestart over het geluidskader overdag. Ik vermoed dat één van de tien werkgroepen ook de situatie overdag zal bekijken.
De heer Eric Van Rompuy : Kunnen we deze problematiek niet op de agenda zetten? Mevrouw de minister, u kunt ons dan een aantal documenten op voorhand bezorgen die we dan eerst kunnen bekijken. U kunt dan eerst een algemene toelichting geven waarna er een debat gevoerd kan worden. Het gaat immers om een zeer technische zaak.
Minister Vera Dua : We beschikken over mensen die technisch heel goed zijn onderlegd en deze zaak ook educatief kunnen voorstellen.
De heer Eric Van Rompuy : Er is een enorme onrust in de streek, niet omwille van de feitelijke situatie nu, want die is eigenlijk niet veranderd, maar men geeft de indruk dat in de toekomst alles naar een bepaalde richting gaat. Dit is niet de bedoeling, want Tervuren en Sterrebeek blijven nachtvluchten hebben. Eventueel zouden we bepaalde actiegroepen kunnen uitnodigen om hier hun mening te zeggen. Daarop kan dan onmiddellijk gereageerd worden, zodat die mensen weten waar ze aan toe zijn.
De voorzitter : Ik zal aan de voorzitter van deze commissie voorstellen om hieraan een gedachtewisseling te wijden met de betrokkenen.
Het incident is gesloten.