Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie Vergadering van 12/03/2002
Vraag om uitleg van mevrouw Veerle Declercq tot de heer Steve Stevaert, minister vice-president van de Vlaamse regering, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over illegale wapentrafiek
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van mevrouw Declercq tot de heer Stevaert, minister vice-president van de Vlaamse regering, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over illegale wapentrafiek.
Mevrouw Declercq heeft het woord.
Mevrouw Veerle Declercq : Mijnheer de minister, we vernemen via de pers dat op last van de Brusselse onderzoeksrechter de heer Freyne, Interpol een internationaal arrestatiebevel heeft uitgevaardigd tegen de Russische wapensmokkelaar Victor Bout. Het Brusselse parket bevestigde dat. De heer Bout bevindt zich waarschijnlijk in Rusland en wordt verdacht van het witwassen van de winst van wapensmokkeltransacties.
Het gerechtelijk onderzoek is al drie jaar aan de gang. Uit goede bron vernam de pers dat het parket duizenden verdachte transacties heeft blootgelegd via België naar Bulgaarse bedrijven en Afrikaanse regeringen. Tussen 1995 en 1997 opereerde Bout vanuit de luchthaven van Oostende. Toen het gerecht echter een onderzoek tegen hem begon, verliet hij ons land om zijn imperium verder uit te bouwen in de Verenigde Arabische Emiraten. Bout werd wereldwijd berucht na de publicatie van een aantal VN rapporten over wapen- en diamantsmokkel in landen als Liberia, Sierra Leone, Angola en Kongo.
In antwoord op een actuele vraag in 1999 van de heer Hostekint deelt u mee dat voor het dossier Oostende een veiligheidscomité is opgericht dat samenwerkt met alle betrokken politiediensten Het heeft de permanente opdracht gevoelige vluchten extra te onderzoeken. De federale overheidsdiensten zijn hiervoor bevoegd. Voor wapenhandel is een licentie nodig van het ministerie van Economische Zaken, na advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Als dat transport zich via de lucht verplaatst, is er ook nog een toelating van het ministerie van Verkeer nodig. Er zijn met andere woorden drie vergunningen nodig. De controle hierop gebeurt door de douane.
Ik wil met deze vraag de hele problematiek van de Oostendse luchthaven naar voren brengen. De laatste tijd gaat het economisch niet goed als gevolg van de gebeurtenissen op 11 september 2001.
Na 1 april zouden ook bepaalde Russische vliegtuigen niet meer mogen vliegen. Onze fractie vraagt of er een evaluatie kan worden overwogen, rekening houdend met alle aspecten zoals veiligheid, lawaaihinder, enzovoort. Wat kan het doel zijn van de Oostendse luchthaven in de toekomst? Bestaat de mogelijkheid om via de manager initiatieven te laten nemen die dergelijke transporten kunnen weren?
De voorzitter : Minister Stevaert heeft het woord.
Minister Steve Stevaert : Mevrouw de voorzitter, dames en heren, mevrouw Declercq verwijst terecht naar vroegere parlementaire vragen en de antwoorden daarop. Sinds 1997 worden op geregelde tijdstippen door de pers berichten verspreid over de illegale activiteiten van de heer Bout op het vlak van wapenhandel. In één adem wordt telkenmale de luchthaven van Oostende genoemd als draaischijf voor deze handel.
Tot op heden zijn er nog geen toestellen geladen met wapens in Oostende opgestegen naar één van de genoemde oorlogsgebieden. De overheidsdiensten op de luchthaven werken uitermate nauw samen en wisselen inlichtingen uit met de betrokken controlediensten, om alle transporten en zeker die naar 'gevoelige' bestemmingen te monitoren. Toestellen die gecharterd worden en leeg opstijgen om vervolgens in Oost-Europa diverse ladingen aan boord te nemen voor een derde bestemming, vallen buiten de controle van de Belgische overheid en het Vlaams Gewest. Er is inderdaad voor legale in-, uit- of doorvoer van wapens binnen het rijk een vergunning vereist die door de belanghebbende persoon of firma wordt aangevraagd bij het ministerie van Economische Zaken. Na advies van het ministerie van Buitenlandse Zaken wordt al dan niet een vergunning verleend door de bevoegde federale minister. De aanvrager moet zijn licentie telkenmale voorleggen op het ogenblik van transport. De controle ervan berust bij de diensten van de administratie der Douane en Accijnzen. Deze controle moet de regelmatigheid van de vergunning enerzijds en de overeenstemming ervan met de vracht anderzijds nagaan. Naast de controlebevoegdheid van de douane op het vlak van de vergunde handel, is deze dienst samen met de federale politie, ook belast met de opsporing en beteugeling van wapensmokkel. Indien wapens waarvoor een legale in-, uit- of doorvoervergunning werd verleend als luchtvracht worden verscheept, is er ook een machtiging vereist van het federale Bestuur van de Luchtvaart. Deze machtiging beoogt alleen de bijzondere maatregelen inzake de veiligheid van het vliegverkeer verbonden aan dergelijke vracht. De luchthaveninspectie controleert de regelmatigheid van de voorgelegde vluchtvergunningen.
In het kader van het lokaal veiligheidscomité van de luchthaven, werken de diensten van het Vlaams Gewest nauw samen met de federale politie, de Veiligheid van de staat en de douane met het oog op controle van de vluchten naar gevoelige bestemmingen.
In het managementcontract dat met de managers van de beide luchthavens wordt afgesloten, zal het principe van het ethisch ondernemen worden opgenomen. Ik heb dat al eerder toegezegd naar aanleiding van de toewijzing van de managementsovereenkomsten, zodat bij het afsluiten van commerciële contracten rekening wordt gehouden met een aantal morele waarden. De vraag is of de aanstelling van een manager in deze specifieke materie een meerwaarde zal opleveren, aangezien die persoon niet over enige openbare macht of gerechtelijke bevoegdheid beschikt. De opsporing en beteugeling van illegale wapenhandel blijven een federale bevoegdheid, waaraan de betrokken diensten van het Vlaams Gewest op het vlak van de inlichtingengaring, voluit meewerken.
De federale ministers van Buitenlandse Zaken, Economie, Mobiliteit, Binnenlandse Zaken en Financiën zijn allemaal bevoegd. Het Vlaams Gewest kan maar optreden als u ervoor zou pleiten, mevrouw Declercq, dat ik al die bevoegdheden krijg. Maar ik neem aan dat dat niet het doel van uw vraag is.
De voorzitter : Mevrouw Declercq heeft het woord.
Mevrouw Veerle Declercq : Kan het grondpersoneel niet snel de federale regering inlichten als een verdachte lading wordt opgemerkt? Kan de luchthaven niet economisch, ecologisch en inzake veiligheid en lawaaihinder worden geëvalueerd?
Minister Steve Stevaert : Het personeel heeft de opdracht om elke verdachte beweging te signaleren.
Maar als iemand iets verdacht vindt, is het daarom nog niet verdacht, behalve als de federale regering verdacht zou zijn omdat ze bepaalde vergunningen aflevert. Als er iets verdachts wordt opgemerkt op de luchthaven en er is een vergunning voor, dan kan het Vlaams Gewest niets doen. We moeten daar heel voorzichtig mee omspringen.
De voorzitter : Het incident is gesloten.