Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening Vergadering van 29/03/2001
Vraag om uitleg van mevrouw Trees Merckx-Van Goey tot mevrouw Vera Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over de verwerking van krengen
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van mevrouw Merckx-Van Goey tot mevrouw Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over de verwerking van krengen.
Mevrouw Merckx heeft het woord.
Mevrouw Trees Merckx-Van Goey : Na Groot-Brittannië en Frankrijk werden er nu ook in Nederland gevallen van mond- en klauwzeer vastgesteld. Nederland zal nu dienen over te gaan tot het opruimen van de ziektehaarden en tot noodslachtingen in het kader van preventieve maatregelen.
In de kranten stond dat er bij het federale ministerie van Landbouw afspraken en een draaiboek bestaan voor een mogelijke vaststelling van de ziekte in België. De veterinaire aanpak werd voorbereid. Laten we hopen dat het zo ver niet komt.
Zijn er echter in het kader van het overleg over de diergeneeskundige maatregelen tevens afspraken gemaakt over de verwerking van de krengen die in overeenstemming met de regelgeving als afval dienen te worden beschouwd, afval waarvoor het Vlaams Gewest bevoegd is?
Werd het Vlaams Gewest of de OVAM reeds benaderd om een deel van de verwerking van afval, bijvoorbeeld niet-gevaarlijk afval, op te nemen zodat Nederland en Frankrijk hun eigen verwerkingscapaciteit kunnen voorbehouden en verhogen voor de opruimingen in het kader van het mond- en klauwzeer? Wat zal de houding zijn van de OVAM en de minister wanneer zij met een dergelijke vraag van de Nederlandse of Franse diensten worden geconfronteerd?
Hoeveel van de Vlaamse verwerkingscapaciteit is op dit ogenblik reeds ingenomen door vroegere engagementen of vragen van het buitenland of van het Waals Gewest dat ik op dat vlak ook als het buitenland beschouw?
Zo de ziekte zich ook in Vlaanderen zou manifesteren, is er dan een draaiboek voor de verwerking van het hier bedoelde afval, inclusief de krengen van dieren die afgemaakt dienen te worden? Is dit hetzelfde draaiboek als bij de dioxinecrisis? Waarin zullen de bijkomende voorzorgen bestaan, gelet op de andere aard en de gevaarlijkheid van MKZ? Hoe verloopt de concrete voorbereiding van de verwerking en het transport van het afval? Zullen buiten de erkende verwerkers en ophaaldiensten nog derden moeten worden ingeschakeld?
Is er reeds een optie genomen over de wijze, de methode en de plaats van de verwerking? Kiest men voor verbranden, begraven of voor nog een andere mogelijkheid? Wat is de optie en door wie wordt die genomen? Gebeurt dit in overleg met federaal minister Gabriels?
Beschikken het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap of de VOI's thans over dierenartsen in vast of contractueel verband die kunnen worden ingeschakeld wanneer in Vlaanderen maatregelen moeten worden genomen waarbij de Vlaamse overheid haar opdracht en bevoegdheden moet waarmaken, onder meer inzake de opruiming en verwerking van dierenkrengen gerelateerd met mond- en klauwzeer? Werden deze dierenartsen thans reeds betrokken bij de voorbereiding van het eigen Vlaams scenario voor de verwijdering en de verwerking, en het Belgisch scenario voor de ziektebestrijding en de verhindering van de verdere verspreiding?
De voorzitter : Minister Dua heeft het woord.
Minister Vera Dua : De OVAM is tot op heden nog niet benaderd door de buurlanden om haar verwerkingscapaciteit in het kader van het MKZ ter beschikking te stellen.
Inzake de verwerking van dierlijk afval dient gewezen te worden op een aantal specifieke kenmerken, waaronder het feit dat met de gangbare technieken meestal een voorbehandeling nodig is. Het ruwe dierlijk afval wordt eerst omgezet in meel en vet, vooraleer men kan overgaan tot een eindverwerking zoals verbranding. Dit betekent dan ook dat de klassieke roosterovens daarvoor niet in aanmerking komen en dat enkel sterk gespecialiseerde bedrijven in aanmerking komen voor de verwerking van dit eindproduct. De verschuivingseffecten waarbij extra capaciteit zou vrijkomen door andere afvalstoffen elders te laten verwerken, zijn dus te verwaarlozen.
Het grootste deel van het dierenmeel moet dus worden verbrand. Maar Vlaanderen beschikt noch op het vlak van de voorbehandeling van het dierlijk afval, noch op het vlak van de eindverwerking over een overcapaciteit. Het buitenland zoekt dus zeker niet bij ons naar bijkomende afvalstromen. Ik denk trouwens dat het niet opportuun is krengen te transporten over grote afstanden. Vanuit preventief en curatief oogpunt is dat zeker niet aangewezen. We moeten alles zo dicht mogelijk bij de plaats van het onheil verwerken.
Alle Belgische capaciteit voor de voorbehandeling van dierlijk afval bevindt zich in Vlaanderen. Rendac en nog twee andere bedrijven houden zich daarmee bezig. De huidige capaciteit voor de eindverwerking bevindt zich vooral in Wallonië. Die gebeurt immers vooral door cementbedrijven. Alle dierlijk afval en dus ook alle krengen van de verschillende gewesten worden nu voorverwerkt door Rendac te Denderleeuw. Rendac verwerkt echter ook krengen uit Luxemburg. Voor het overige zijn er geen afspraken met het buitenland.
De aanpak van een eventuele uitbraak van mond- en klauwzeer in België is een federale bevoegdheid. Daarover bestaan zeer duidelijke afspraken. Het federaal ministerie van Landbouw coördineert het beheer van dergelijke crisissen omwille van de veterinaire en sanitaire aspecten. De federale overheid heeft een draaiboek opgesteld. Voor het verwerken van krengen hebben de veterinaire diensten contact opgenomen met de OVAM. Een belangrijk verschil met de aanpak van de dioxinecrisis is dat er speciale aandacht wordt besteed aan het besmettingsrisico. Bovendien zullen we bij een uitbraak van mond- en klauwzeer worden geconfronteerd met grote hoeveelheden krengen. Naar aanleiding daarvan hebben we beslist om op Vlaams niveau een soort crisiscel op te richten, om zeker te zijn dat we iedereen tijdig kunnen verwittigen en op tijd in actie kunnen schieten. Behalve Rendac kunnen ook andere bedrijven worden ingeschakeld, zoals Cominbel. Het monopolie is dus enigszins doorbroken.
Als het zover komt, zullen we ons eerst richten tot de installaties die voor verwerking geschikt zijn. In tweede instantie is verbranding mogelijk. Slechts in laatste instantie en uiterste nood zal gedacht worden aan begraving. We hebben een inventaris gemaakt van de verwerkingsinstallaties die we ter beschikking hebben, en op dit ogenblik is er overleg met de militaire overheid over eventuele verbranding. We leven immers zo dicht op elkaar dat het niet evident is om hier grote verbrandingen te houden. Minister Gabriels overlegt nu met de minister van Defensie over de mogelijkheid om de verbanding op militaire domeinen te laten gebeuren. De afdeling Water heeft een inventaris gemaakt van de gronden waar begraving een zo klein mogelijke bedreiging vormt voor het bodem- en grondwater. Begraving gebeurt echter beter niet in Vlaanderen.
Het federale niveau coördineert en het Vlaams Gewest handelt in overleg met het federale niveau. De administratie Milieu beschikt niet over dierenartsen, en het is niet mijn bedoeling extra dierenartsen aan te werven.
Aan dierlijk afval kleeft een dubbel bevoegdheidsetiket. De milieuhygiënische aspecten vallen onder mijn bevoegdheid en alle veterinaire en sanitaire aspecten zijn federale materie. Een goede samenwerking is dus noodzakelijk. De dierenartsen van minister Gabriels zullen bepalen waar we ons aan moeten houden.
De voorzitter : Mevrouw Merckx heeft het woord.
Mevrouw Trees Merckx-Van Goey : Ik dank de minister voor haar antwoord. Iemand moet inderdaad de coördinatie op zich nemen. De coördinatie gebeurt bovendien inderdaad het best op federaal niveau. Ik vind het goed dat er eerst verwerkt zal worden, dan pas verbrand en in uiterste nood ook begraven.
De begraving in Groot-Brittannië is een paniekreactie. Het is inderdaad niet aangewezen om bij ons tot begraving over te gaan. Het preventief onderzoek en de inventarisatie waar u het over had in verband met eventuele begraving is uiteraard goed, maar ik hoop dat we nooit moeten begraven.
Mevrouw de minister, ik hoop dat u voor samenspraak met het federale niveau blijft zorgen. Het is immers niet de bedoeling dat u slechts een boodschapper van het federale niveau wordt. Uw inbreng is immers nodig.
De voorzitter : Het incident is gesloten.