Commissie voor Leefmilieu, Natuurbehoud en Ruimtelijke Ordening Vergadering van 04/05/2000
Vraag om uitleg van de heer Johan Malcorps tot de heer Dirk Van Mechelen, Vlaams minister van Economie, Ruimtelijke Ordening en Media en tot mevrouw Vera Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over de bescherming van de Fortvlakte te Wijnegem
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Malcorps tot de heer Van Mechelen, Vlaams minister van Economie, Ruimtelijke Ordening en Media en tot mevrouw Dua, Vlaams minister van Leefmilieu en Landbouw, over de bescherming van de Fortvlakte te Wijnegem.
Minister Van Mechelen zal het antwoord geven voor beide ministers.
De heer Malcorps heeft het woord.
De heer Johan Malcorps : Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, geachte collega's, de Fortvlakte is een gebied van 15 hectare, gelegen op de grens tussen Wijnegem en Deurne, op de plaats van het vroegere Fort 1. Dit gebied heeft een hoge ecologische waarde en is sociaal van belang als groene buffer tussen de gemeente Wijnegem en de grootstad.
In 1995 werd dit gebied omgezet van landbouwzone in bosgebied. Door de vorige ministers van Leefmilieu werden in het verleden diverse toezeggingen gedaan om het terrein aan te kopen en te bebossen. De plaatselijke natuurbeweging pleit op basis van een inventarisatie van de aanwezige flora en fauna nu veeleer voor het behoud van het gebied als open ruimte met een bebost scherm langs de randen van het gebied. Het verwijderen van de resten van Fort 1 zou overigens een dure aangelegenheid worden. Doet men dit niet, dan is het niet zeker dat aangeplante bomen zouden gedijen. De hoofdzaak is echter dat de Fortvlakte een groene long blijft.
Naar verluidt zou het ministerie van Financiën, eigenaar van de Fortvlakte, dit gebied willen verkopen. De eigenaars en uitbaters van het Wijnegem Shopping Center zouden kandidaat- koper zijn en veel geld overhebben voor dit gebied. Blijkbaar droomt men nog altijd van het uitbreiden van parkeervoorzieningen in dit stuk natuurgebied. In die zin diende men al een bezwaarschrift in bij de laatste gewestplanwijziging in 1995 voor dit gebied. Men kantte zich daarbij tegen de bestemming van de hele Fortvlakte als bosgebied en men diende een verzoek in om in een bijkomende parking te voorzien langsheen de Turnhoutsebaan.
Mijnheer de minister, wordt de bestemming als bosgebied behouden? Zijn er plannen om daarvan geheel of gedeeltelijk af te wijken? Zo ja, in welke zin? Denkt men dit gebied als natuur- of bosgebied aan te kopen? Bestaan er plannen over de - gedeeltelijke of volledige - bebossing van dit gebied?
De voorzitter : Minister Van Mechelen heeft het woord.
Minister Dirk Van Mechelen : Mijnheer de voorzitter, geachte collega's, zoals afgesproken antwoord ik ook in naam van minister Dua. Het grootste deel van het antwoord komt trouwens van haar. De kwaliteit ervan is dus verzekerd.
De Fortvlakte te Wijnegem werd ingekleurd als bosgebied bij besluit van de Vlaamse regering van 28 juli 1995. Het was de bedoeling een groene buffer te vormen met het winkelcentrum van Wijnegem. Op dit ogenblik zijn mij geen plannen bekend om de bestemming van het gebied geheel of gedeeltelijk te wijzigen. Ikzelf zal daar ook geen initiatief toe nemen.
De aankoop van het gebied als natuur- of bosgebied behoort niet tot mijn bevoegdheid, maar tot die van minister Dua. Ze heeft me hierover een antwoord bezorgd dat ik u zal voorlezen. Ze schrijft dat 'het voormalige domein Fortvlakte van Wijnegem, dat ruim 16 hectare groot is, door het Ministerie van Landsverdediging in 1963 voor verkoop werd overgegeven aan het Comité tot Aankoop van Onroerende Goederen te Antwerpen. Eind 1994 bezorgde dit comité een schattingsverslag betreffende de Fortvlakte aan de afdeling Bos en Groen. Deze informatie is vertrouwelijk. Het is dan ook niet de gewoonte dat deze bedragen openbaar worden gemaakt. Uit een navraag bij het aankoopcomité bleek dat bij het opmaken van deze schatting men was uitgegaan van de bestemming als landbouwgrond, zoals op dat ogenblik het geval was.
Bij de desaffectatie van militaire domeinen die in het midden van de jaren negentig gebeurden in het kader van het saneringsplan voor Landsverdediging, werd tussen de federale en gewestelijke overheid overeengekomen dat de gewesten eerst de bestemmingen van de te desaffecteren domeinen via de gebruikelijke procedures zouden vastleggen. De gewesten zouden de domeinen die de bestemming bos of natuur kregen via een onteigeningsprocedure kunnen verwerven. Op die manier kon verwerving door derden om speculatieve redenen worden vermeden. Voor de te onteigenen domeinen werd overeengekomen dat de aankoopcomités zich bij de waardebepaling zouden baseren op de nieuw vastgelegde bestemming als bos- of natuurgebied.
De bestemming van de Fortvlakte van Wijnegem was in het kader van voormelde bestemmingswijzigingen omgezet in bosgebied. Het aankoopcomité van Antwerpen heeft evenwel nooit de schatting betreffende de Fortvlakte willen herzien. Men baseert zich hierbij op artikel 31 van de wet van 29 maart 1962 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening en de stedenbouw.
Enkele jaren geleden werd terecht door de administratie geoordeeld dat de geschatte eenheidsprijs te hoog was in verhouding tot de bestemming en de kwaliteit van de desbetreffende gronden. Er werden derhalve geen verdere initiatieven genomen.
Het Comité tot Aankoop van Onroerende Goederen te Antwerpen heeft de afdeling Bos en Groen laten weten dat de openbare verkoop van de Fortvlakte van Wijnegem wordt gepland in juni van dit jaar. Daarenboven werd meegedeeld dat, rekening houdend met de reeds ontvangen offertes uit de privé sector, het Vlaams Gewest op basis van de schatting van 1994 geen enkele kans maakt om de Fortvlakte te kunnen aankopen. Informeel werd meegedeeld dat deze biedingen het vier- tot vijfvoudige bedragen van de schatting die in 1994 werd opgemaakt. Niettegenstaande deze mededeling heeft de afdeling Bos en Groen aan het comité gevraagd de eerder gemaakte schatting te actualiseren, rekening houdend met de gewestplanwijziging. De nabijheid van een groot winkelcentrum maakt dat de kans groot is dat derden kandidaat zijn om, uit speculatief oogpunt, deze gronden te verwerven.
In het kader van de verbetering van de leefbaarheid in de stedelijke agglomeraties moeten alle overheden hun verantwoordelijkheid opnemen. Het zou inderdaad van weinig daadkracht getuigen indien de overheden voor het realiseren van een waardevol initiatief, namelijk de bosaanleg en natuurinrichting als buffer ten overstaan van het winkelcentrum, zich de pas zouden laten afsnijden door particuliere financiële speculanten.
Ik heb er dan ook bij federaal minister van Financiën Reynders op aangedrongen om het Vlaams Gewest in de mogelijkheid te stellen deze terreinen tegen realistische prijzen te verwerven volgens een overeen te komen procedure. Van zodra ik in het bezit ben van het hierboven gevraagde geactualiseerde schattingsverslag en de heer Reynders me zijn standpunt heeft meegedeeld, zal ik een definitieve beslissing nemen aangaande het opstarten van een procedure met het oog op een eventuele verwerving door het Vlaams Gewest van de Fortvlakte van Wijnegem'.
De voorzitter : Het incident is gesloten.