Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid en Gelijke Kansen Vergadering van 03/04/2000
Vraag om uitleg van de heer Koen Helsen tot mevrouw Mieke Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, over de normen en richtlijnen voor presentaties met vernevelde vloeistoffen ten aanzien van besmetting met de legionella-bacterie
De voorzitter : Aan de orde is de vraag om uitleg van de heer Helsen tot mevrouw Vogels, Vlaams minister van Welzijn, Gezondheid en Gelijke Kansen, over de normen en richtlijnen voor presentaties met vernevelde vloeistoffen ten aanzien van besmetting met de legionella-bacterie.
De heer Helsen heeft het woord.
De heer Koen Helsen : Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, u zult zich afvragen of het wel zin heeft nogmaals over de legionella-bacterie te spreken. Onlangs heb ik nog gesproken met iemand die in november is besmet, en een aantal weken is gehospitaliseerd. Ik denk dat de zaak ernstig genoeg is om dat hier nogmaals te bespreken.
Op 16 november hebt u als bevoegd minister een aantal preventieve maatregelen getroffen om de legionella-bacterie te bestrijden. Die bacterie vermenigvuldigt zich in water van 20 tot 55 graden Celsius, en wordt overgedragen via de lucht. Ik heb daar begin februari een vraag over gesteld. Toen hebben we gesproken over die ene arts van wacht. Afhankelijk van zijn oordeel worden artsen of instanties verwittigd. Er is toen geopperd om daarvoor een draaiboek uit te werken, zodat dit wat gestructureerder wordt aangepakt. Verder is gezegd dat er moet worden gezocht naar een manier om de artsen uit de omgeving te verwittigen, en dat we de publieke opinie moeten kunnen informeren zonder paniek te zaaien. Er is ook gesproken over de uitbouw van een eigen urgentiedienst. De mensen die daarvoor moeten instaan, moeten een extra toelage krijgen, zoals dat ook het geval is voor de mensen van de milieu-inspectie.
U hebt toen gezegd dat alle zwembaduitbaters zijn aangeschreven. Ze werden gewezen op de richtlijnen van Vlarem II, en hebben praktische richtlijnen gekregen over de manier waarop er moet worden gereageerd in geval van besmetting. Inmiddels heb ik vernomen dat Batibouw geen volledig droge beurs is geworden. Op het laatste ogenblik heeft men dan toch toegestaan dat sommige standhouders demonstraties met water hielden. Dat heeft enige wrevel in de sector gewekt, want het ging om een beslissing van het laatste ogenblik, en sommigen konden daar niet adequaat meer op reageren.
Op het eerste gezicht lijkt het geen moeilijk probleem, want het komt erop aan de juiste temperatuur te handhaven en chloor toe te voegen. In de praktijk is dat minder evident. De wisselwerking tussen de chloor en het temperatuurniveau is beslissend om goede resultaten te behalen. Men kan dat natuurlijk niet vergelijken met een zwembad, waar men de toestand beter onder controle kan houden.
Mevrouw de minister, ik ben het met u eens dat de overheid niet altijd met de vinger moet worden gewezen. De organisatoren en uitbaters zijn op de hoogte van de moeilijkheden en moeten zelf hun verantwoordelijkheid opnemen. U hebt een omzendbrief gestuurd aan de verantwoordelijken van ziekenhuizen en rustoorden. De legionellabrochure wordt op gewone vraag verspreid. Het artsenblad Epidemiologisch Bulletin besteedde een nummer aan het onderwerp. Er werd gesproken over de erkenning van de laboratoria. De bacterie wordt in Nederland veel sneller onderzocht en opgespoord omdat er veel meer erkende labs zijn. Eind maart is de zaak besproken in de ministerraad, en dat heeft mijn vraag van vandaag gekruist.
Het 'Samenwerkingsverband van Fabrikanten en Importeurs van Spa's en Whirlpoolbaden' werkte instructies uit voor het opstarten en onderhouden van spa's, een soort van warmwaterbaden met een gesloten circuit, op beurzen. Ze maken een onderscheid tussen de verschillende types van toestellen : de gewone baden, de bubbelbaden, douches, al dan niet met stoombadfunctie, zwembaden en spa's. Ze doen aanbevelingen voor de sector.
Ik overloop de aanbevelingen voor de spa's omdat dat de meest gevaarlijke toestellen zijn. Ze raden aan het restwater uit de leidingen en uit de spa zelf te verwijderen. Ze vragen het bad opnieuw te vullen met een waterleidingskraan die werd gecontroleerd, en nooit met de brandslang. Ze stellen voor in de opstartfase een voldoende hoeveelheid chloor toe te voegen en nadien met een chlooropstoot te werken om de hoeveelheid constant te houden. Ze vragen om voor de opening van een beurs de waterkwaliteit en -desinfectie en de filters te laten keuren. De keuring moet gebeuren door een erkend lab dat een certificaat levert. Ze stellen voor dat de handelaar en de standhouder een logboek bijhouden van de dagelijkse testresultaten, dat op elk moment beschikbaar moet zijn. Dit is niet allemaal evident.
Mevrouw de minister, hoe ver staat men met de concrete aanbevelingen? Strenge regels opstellen is niet moeilijk, maar ze moeten haalbaar zijn. Hoe staat het met dat rapport? Hoe ver staat u met het nieuwe decreet? Werd de sector geconsulteerd en betrokken bij het opstellen van de maatregelen? Werd rekening gehouden met de aanbevelingen van het Samenwerkingsverband van Fabrikanten en Importeurs? Werd rekening gehouden met de internationale normen? Wat denkt u ervan om rekening te houden met de verscheidenheid aan types en producten? Wat zijn de krachtlijnen van de definitieve regeling? Moet er een logboek komen, moeten er steekproeven door een erkend lab gebeuren? Wanneer zal de nieuwe regeling in werking treden?
Ik heb gehoord dat een en ander bespoedigd werd naar aanleiding van de Floraliënbeurs in Gent. Misschien vormt dat een mooie aanleiding om te komen tot een definitieve regeling.
De voorzitter : Minister Vogels heeft het woord.
Minister Mieke Vogels : Mijnheer Helsen, dat laatste klopt. We hebben ons gerept om een regeling rond te krijgen, maar dat was niet simpel.
Op 24 maart hebben we een wijzigingsbesluit van het besluit van 16 november 1999 goedgekeurd. Dat laatste verbood alle tentoonstellingen waar men verneveld water zou gebruiken. In november dachten we dat we in drie maanden tijd wel een oplossing zouden vinden, maar het was ingewikkelder dan op het eerste gezicht leek.
We consulteerden Unizo en het Samenwerkingsverband van Fabrikanten en Importeurs van Spa's en Whirlpoolbaden in de Benelux. De informatie van de Federatie van Jaar- en Vakbeurzen werd bestudeerd. We vonden enkele suggesties, maar we gingen ook over de grenzen kijken. We vonden geen internationaal geldende normen voor aërosolproducerende toestellen in tentoonstellingssituaties. Men had er echter wel ervaring mee. In Duitsland vertelde men dat het gebruik van chloor op beurzen weinig uithaalt. Als men chloor toevoegt aan warm water veroorzaakt dat een onaangename geur. De whirlpoolbaden verkopen dan minder goed. De standhouders zijn geneigd om geen chloor te gebruiken. De normen voor chloor die u aanhaalde, worden aangeraden door de fabrikanten voor vaste tentoonstellingsruimtes, maar zijn op beurzen moeilijk hanteerbaar.
De indeling in types toestellen die u aanhaalt en die door verschillende organisaties naar voren wordt geschoven, slaan op sanitaire toestellen. Op beurzen komen vaak andere vernevelde toestanden voor, zoals fonteinen en watergordijnen. Een exhaustieve lijst opstellen, is bijzonder moeilijk. We hebben die piste verlaten, en de gewijzigde reglementering benaderd vanuit een andere hoek. Het tentoonstellen van toestellen waar verneveld water bij te pas komt, blijft verboden, tenzij men werkt met aërosolproducerende toestellen die afgesloten zijn van de omgeving en van het publiek. Andere toestellen zijn toegestaan mits enkele voorwaarden worden vervuld zoals het handhaven, controleren en registreren van een continue, lage watertemperatuur, met name onder de 20 graden Celsius. Dat is perfect voor de begonia's, maar minder voor de whirlpoolbaden. Die lage temperatuur is het belangrijkste element en zal het scherpst worden gecontroleerd.
Verdere hoofdlijnen zijn : het steeds werken met gereinigde en gedesinfecteerde toestellen, vulwater van drinkkwaliteit gebruiken, dagelijks reinigen, desinfecteren en opnieuw vullen van de toestellen, het bijhouden van een logboek door de verantwoordelijke van de beurs of de expositieruimte. Deze oplossing biedt voldoende duidelijkheid, is perfect controleerbaar en responsabiliseert de beurshouder. De Floraliën kunnen plaatsvinden en ook elders kunnen opnieuw toestellen met water worden geëxposeerd onder deze voorwaarden.
De voorzitter : De heer Helsen heeft het woord.
De heer Koen Helsen : De maatregelen zijn in orde, alsook de voorwaarden. De sector kende een terugval in de verkoop, en de handelaars maken zich zorgen. De afgesloten tentoonstelling van toestellen lijkt me niet ideaal, want de klanten zijn het heel anders gewend.
De lage watertemperatuur lijkt me evenmin evident. Op een beurs haalt men snel meer dan 20 graden Celsius door de grote mensenmassa. Het water zal die omgevingstemperatuur overnemen. Ik neem aan dat een en ander nog in een decreet zal worden gegoten.
Minister Mieke Vogels : Dat laatste klopt zeker. U bent uw vraag begonnen door uw bezorgdheid te uiten voor de slachtoffers, en u eindigt met een bezorgdheid voor de handelaars. De overheid draagt de verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid en voor het voorkomen van een volgende legionellaramp. We willen een middenweg zoeken, maar de exposanten zullen een inspanning moeten leveren. We kunnen dit toch niet in hun plaats oplossen?
Het is gemakkelijk om op de overheid te schieten, maar het zou even gemakkelijk zijn om de tentoonstellingen te verbieden. Dat willen we niet, dit is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Onlangs stond in de krant dat iemand de legionellabacterie had gekregen onder zijn eigen douche. We moeten te allen prijze voorkomen dat er een legionellafobie ontstaat, want dan pas zou de verkoop ineenstorten. De verkopers hebben er zelf alle belang bij dat de legionellaverhalen zo vlug mogelijk tot het verleden behoren.
De voorzitter : Het incident is gesloten.