Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de recente regeringsbeslissing tot versnelde afbouw van de subsidiëring van groenestroomcertificaten voor zonnepanelen
Verslag
De heer Reekmans heeft het woord.
Voorzitter, minister, u schroefde de oversubsidiëring van de zonnepanelen terug. U gaf als reden de stijging of het risico op stijging van de distributiekosten op. Dat wisten wij een jaar geleden al. U wist niet wat de effecten zouden zijn van de zonnepanelenhype. U hebt laten begaan. Ineens, zonder een bespreking in de commissie of het parlement, kondigt u het terugschroeven van die subsidies aan in de media.
Die distributiekosten, dat is nog een ander verhaal, daar is ook anderhalf jaar lang niets aan gebeurd. We blijven met verschillen per regio zitten in Vlaanderen. Ze zijn ook niet doorzichtiger gemaakt.
Nog een nieuw feit dook de afgelopen dagen op. Minister Reynders liet weten dat de federale muur- en vloerisolatiepremie werd afgeschaft. Minister, de afschaffing van de oversubsidiëring van die zonnepanelen is volkomen terecht, zonder twijfel. Dat had al een jaar en een half eerder moeten gebeuren. Dan hadden we minder geld verspild, want dat is echt wel gebeurd het afgelopen anderhalf jaar.
Er is nu nog meer onduidelijkheid voor 2011 voor de consument. Welke premies voor de echte isolatie van woningen zullen blijven bestaan? Welke niet? Veel consumenten weten dat niet. Minister, waaroom doet u nu ineens die aankondiging? Een gedeelte zijn federale premies. Wat gaat u doen om duidelijkheid te scheppen voor de consument?
De heer Decaluwe heeft het woord.
Voorzitter, minister, vorige week heeft de Vlaamse Regering blijkbaar beslist om de steun aan de groenestroomcertificaten af te bouwen met ingang van 1 april 2011. De heer Reekmans was waarschijnlijk niet aanwezig, maar vorige week donderdag hebt u in de commissie aangekondigd dat de kans reëel was dat dat vrijdag zou gebeuren. Ik heb intussen begrepen dat het wellicht zal gebeuren via een amendement op het programmadecreet. U hebt daar kritiek voor gekregen, van anderen hebt u schouderklopjes gekregen. Eandis heeft gereageerd. Donderdag is in de commissie gezegd dat daar in het kader van de openbaredienstverlening iets moest aan gebeuren. Dat was zeer positief.
Er kwam kritiek van de producenten. Ik kan daar wel een beetje begrip voor opbrengen. Van de ondernemingen en inzake werkgelegenheid kan ik dat begrijpen. Er is wel wat overleg geweest, maar niet ten gronde zegt men. Ik was er niet bij, dat is delicaat. Donderdag is in de commissie gezegd dat er in 2011 nog een evaluatie komt.
Ik heb maar één vraag. Het is een jonge sector, frêle op sommige punten. Ik had gepleit voor een zachte landing, maar het is schoksgewijs gebeurd. Is die beslissing van de Vlaamse Regering die ze nog moet voorleggen aan het parlement een voorafname op de evaluatie van 2011? Of komt er in 2011 nog een daling van de subsidies? Ik vraag om duidelijkheid omwille van de continuïteit en de rechtszekerheid voor de bedrijven en de werkgelegenheid.
Minister Van den Bossche heeft het woord.
U was er niet bij, mijnheer Reekmans, maar we hebben in de commissie herhaaldelijk gesproken over deze tussentijdse evaluatie. De essentie van de maatregel is in de juiste steun voorzien voor elke vorm van groene stroom. U weet dat via innovatie en technologische evoluties altijd nieuwe technieken worden ontwikkeld die we steun of meer steun moeten geven. Ik denk aan WKK en vergisting. Er zijn er nog andere die goedkoper worden.
Ik heb dat niet zomaar gedaan. Ik ben niet over één nacht ijs gegaan. Ik weet dat er belangrijke industrieën achter zitten. Vorig jaar ontstond de discussie over de kost van de zonnepanelen en de mate waarin die werd doorgerekend op het distributienettarief. Ik heb toen aan de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) een studie gevraagd om de onrendabele toppen te berekenen per technologie.
Het is op basis van de resultaten van die studie dat wij hebben beslist om de steun voor zonnepanelen te verlagen. Die studie is opgeleverd en ik neem aan dat ze binnenkort beschikbaar zal zijn voor u allen, of misschien is ze dat al. U zult merken dat de onrendabele toppen voor de zonnepanelen nog een flink pak onder de streefniveaus liggen zoals zij nu, volgens de bepaling, de eerstkomende maanden en jaren moeten evolueren. Wij doen dat vrij geleidelijk, stapje voor stapje. U weet dat wij vorig jaar een heel grote daling hebben gekend. Toen was een daling beslist van 450 naar 350 euro per certificaat. We hebben een rush gezien op de zonnepanelen. Die sector kon het niet meer aan. Er waren te weinig omvormers. Er waren heel veel problemen. Nu proberen wij dat te doen met 20 tot 30 euro per 3 maanden, om ervoor te zorgen dat, als iemand al plannen had om er te leggen, het geen immens verschil maakt in de hele kosten-batenafweging van de consument als hij een week vroeger of later klaar is. Voor de megazonnepanelenparken gaat de steun sneller en radicaler naar beneden. Daar zijn de winsten van dien aard dat dat kon.
Dit is geen voorafname op de grote driejaarlijkse evaluatie. Die komt er sowieso, dat is decretaal bepaald. Die evaluatie bekijkt het hele systeem an sich. We hadden het er vorige week al over in de commissie. Het systeem van de groene certificaten: is dat goed of niet, wat kan eraan verbeteren, hoe zit het met de steunhoogten? Ik durf niet te zeggen dat er over anderhalf jaar de studie wordt opgeleverd in 2011 en de evaluatie en maatregelen komen er in 2012 niets zal gebeuren. Precies omdat we hier met een sector te maken hebben die zo snel evolueert. We moeten soms kort op de bal durven te spelen. De heer Reekmans zegt dat we beter vorig jaar al iets hadden gedaan. Het klopt dat je vaak snel moet handelen. Ik durf dus niet uitsluiten dat er nog andere maatregelen moeten worden genomen, maar ik denk dat deze maatregelen, ook in het licht van de grote evaluatie van 2011, toch zinvol zullen blijken en minstens geen grote breuklijn zullen veroorzaken wat de steunhoogten betreft. Maar dat is vooruitkijken, dat is aanvoelen, en ik wil echt harde cijfers alvorens dat definitief te kunnen zeggen.
Ik betreur samen met de heer Reekmans en ongetwijfeld nog vele andere collegas dat de federale isolatiepremies voor muren en vloeren niveau werden afgeschaft. Ik betreur ook de wijze waarop. Mijn kabinet heeft meermaals geïnformeerd, een laatste keer op 22 oktober maar ook voordien, ook in de zomer, naar het al of niet voortbestaan van een aantal maatregelen die werden genomen in crisistijden omtrent wonen en bouwen, heel specifiek met betrekking tot de isolatiepremies. Men heeft ons niet geantwoord. Wij hebben pas een antwoord gekregen de dag nadat alles in de kranten stond. Qua communicatie tussen de federale en de Vlaamse overheid is dat weinig fraai. Ik begrijp dat iedereen zijn begroting moet maken. Ik kan betreuren wat daar is beslist, en vooral ook het feit dat wij daarover niet op de hoogte zijn gebracht, ook niet nadat wij daar meerdere keren expliciet naar hebben gevraagd.
Er is veel overleg gepleegd. U kunt van mij de data krijgen.
Dit voorstel zal worden ingediend via een amendement op het Programmadecreet.
Dank u, minister. Toch één correctie: u hebt dat in de commissie verteld de dag voordat het in de pers kwam. Ik was er toen niet. Eén dag voordat het parlement het weet een plan lanceren, dat vind ik wel heel snel. En nogmaals, het had anderhalf jaar geleden moeten gebeuren. Maar goed, die oversubsidiëring werd eindelijk verlaagd. Dat is positief.
Nu concreet, minister. Het zijn federale premies. U kent dit boekje. U bent er de verantwoordelijke uitgever van. Dit gaat over de fiscale stimuli voor energie-isolatie voor 2010. We zijn eind november 2010. Het gaat hier over kort op de bal spelen met subsidies. We willen hier geen renovatiepremie-bis. Toen hebt u ook opeens geknipt. Voor sommige consumenten was dat een heel zware streep door hun rekening. We hebben nu heel veel bouwers en verbouwers die in 2011 gaan bouwen en die eigenlijk niets weten. Ik vraag u om hierover snel duidelijkheid te geven, zodat de mensen tenminste weten wat ze in 2011 mogen verwachten. Want de consument zal hier weer eens de rekening betalen van het heel snel en kort op de bal beslissen.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Als je er niet bij bent, is het moeilijk om te bepalen om welk type overleg het gaat. Ik hoor daarover toch wel wat kritische geluiden. De producenten hadden toch ernstige vragen over de problematiek van een aantal punten in de VITO-studie.
Ik hoop dat we binnenkort de VITO-studie kunnen hebben en dat we, desnoods in het kader van de begrotingsbesprekingen, in de hoorzitting met de producenten klaarheid kunnen krijgen.
Minister, dit is decretaal, maar een decreet kan altijd worden aangepast. U hebt bevestigd dat er in 2012 waarschijnlijk opnieuw een aanpassing komt.
Misschien.
U moet maar eens in de schoenen staan van ondernemers die plannen maken. Nu is dat hetzelfde. Er zal weer een rush zijn vóór 1 april. Op de website wordt reclame gemaakt om massaal in te dienen vóór 1 april. U moet er enige continuïteit en rechtszekerheid in brengen. Vandaag zegt de Organisatie voor Duurzame Energie (ODE) dat ze tegen 2020 nog 500.000 daken van zonnepanelen kan voorzien. Voor rechtszekerheid en continuïteit van de sector moeten we een aantal garanties hebben. De CD&V-fractie zal daar tijdens de begrotingsbesprekingen op terugkomen.
Vandaag zien we dat er al één investeringsdossier met 70 werkplaatsen opnieuw in de koelkast wordt geplaatst wegens die aanpassingen. Iedereen is het eens over de overige subsidiëring, maar wij vragen enige continuïteit. Geleidelijk aan zou misschien beter zijn voor deze sector, die toch ook een referentie is in de rest van de wereld.
De heer Penris heeft het woord.
De minister heeft terecht gezegd dat we het debat vorige week al hebben opengetrokken. Ze heeft toen al aangekondigd dat ze studiemateriaal inwachtte, en naar aanleiding daarvan heeft ze een beslissing genomen. Het positieve nieuws is dat die beslissing is genomen. Ik denk dat geen van de collegas op het spreekgestoelte of op de banken tegenstander is van het feit dat het groenestroomverhaal meer marktconform wordt gemaakt. In de buurlanden staat dat in de wet ingeschreven. In Duitsland is een degressieve subsidiepolitiek wettelijk ingeschreven.
Als we de tarieven in de tariferingspolitiek herzien, dan moeten we de rechtszekerheidsprincipes blijven respecteren. Daarin treed ik de heer Decaluwe bij.
Minister, u hebt nu een termijn van ongeveer een klein half jaar om de burger hierover in te lichten. Misschien is het nuttig en menselijk dat u die termijn goed benut, maar dat u ook mocht het nodig zijn die termijn een beetje rekt. Ik voel dat ook aan de reacties van de collegas op het spreekgestoelte, omdat het hier over een belangrijke economische sector gaat.
Mevrouw Van Volcem heeft het woord.
Minister, we vinden het een goede zaak dat u de overige subsidiëring doet ophouden omdat het een heel asociaal verhaal werd, omdat de betaling van de groenestroomcertificaten in het distributietarief werd doorgerekend.
We zijn alleszins blij dat u een beslissing hebt genomen. In mei deed u tijdens een actualiteitsdebat een beetje smalend en stelde u wat wij naar voren brachten, in vraag. We hebben toen ook verwezen naar de energienota van de heer Martens, die aankondigde dat de groenestroomcertificaten ertoe zouden leiden dat het distributietarief voor elke consument met 240 euro zou stijgen. We hebben toen gevraagd om alsjeblief zo snel mogelijk iets te doen. Toch hebt u nog 6 maanden op u laten wachten.
Het is een goede zaak. Men spreekt hier over rechtszekerheid, maar het gaat alleen over de nieuwe installaties, wat ik een goede zaak vind. U zorgt voor aanpassingen om de 3 maanden, en dat is ook een goede zaak, zodat er geleidelijk bestellingen kunnen zijn. Doordat het om de 3 maanden wordt afgebouwd, is er ook een stimulans om te bestellen.
De evaluaties moeten zeker om de 6 maanden gebeuren omdat de groenestroomcertificaten juist een tegemoetkoming zijn voor de productietechnologie. Als de kostprijs ervan daalt, dan moet ook de subsidiestroom worden aangepast.
De heer Watteeuw heeft woord.
De heer Decaluwe heeft gelijk als hij zegt dat het een soort van schokbesluit is. Het besluit heeft namelijk zware gevolgen voor de sector. Een belangrijke investering wordt nu al geschrapt en er gaan dus banen verloren. Het is van groot belang om een goede argumentatie op te bouwen als men een dergelijk besluit neemt. We beschikken nog niet over de besluiten van de VITO-studie. De collegas die in de commissie Energie zetelen, hadden daar al lang over moeten kunnen beschikken. Ik hoor dat de resultaten nu ter beschikking liggen.
De vraag is waarom u alleen maar naar zonnepanelen kijkt en u zich niet richt tot de biomassa of de vuile groene stroom, die evenzeer moeten worden aangepakt. Als u groene stroom een warm hart toedraagt, zou u eerder op de vuile groene stroom moeten ingrijpen.
Mevrouw De Waele heeft het woord.
Ik sluit me aan bij de twee vraagstellers. Het zijn terechte vragen. Zelf kom ik uit de bouwsector en heb veel voeling met wat daar aan de hand is. We weten niet meer wat we aan de consument moeten vertellen. Het is slecht voor de ondernemer, maar vooral slecht voor de portemonnee van de consument. De vraag is waar correcte informatie beschikbaar is en hoe lang sommige maatregelen van kracht zullen blijven. Plannen is in de bouwsector van groot belang en dat kan vandaag niet langer.
Ik roem de intellectuele eerlijkheid van mevrouw Van Volcem. In veel tussenkomsten is gezegd dat het distributienettarief te hoog was en de openbaredienstverplichtingen te veel geld kostten. Ik heb dat allemaal aangepast en nu wordt er gezegd dat het beter zou zijn om het wat minder en trager te laten verlopen. Een beetje consequentie is altijd goed. Ik had de stellige indruk in de commissie dat er een meerderheid voor te vinden was om de steunhoogten voor zonnepanelen wat juister af te stellen. In de VITO-studie is immers sprake van oversubsidiëring van zonnepanelen.
U zult zien, mijnheer Watteeuw, dat wij nog mild zijn geweest met onze aanpassing. Ze is niet teruggebracht tot op de onrendabele top. Dat zou pas echt een schokeffect teweeg hebben gebracht. We gaan met 20 à 30 euro per keer naar beneden. Dat is zeer geleidelijk.
Er is wel degelijk rechtszekerheid gecreëerd. Iedereen die zonnepanelen heeft geïnstalleerd, blijft ontvangen wat initieel is beloofd. Iedereen die zonnepanelen zal leggen op basis van de huidige bedragen, zal ook 20 en later 15 jaar lang blijven ontvangen wat beloofd is. Op een dag zal ongetwijfeld weer een aanpassing volgen. Mijn verwachting is niet dat dit voor zonnepanelen zal zijn. Maar ik kan dat niet zwart op wit beloven. Dat zou oneerlijk zijn, zeker zonder de resultaten van de studie in handen te hebben. Dat zou pas oneerlijk zijn. Men baseert zich nog altijd op studies. Maar wat zonnepanelen betreft, is de toon nu vrij correct gezet. We hebben een gezonde middenweg bewandeld.
Wat biomassa betreft, geef ik de heer Watteeuw gelijk. Er is vervuilende biomassa die niet zo groen is als vele andere vormen van groene energie. De naam groene energie is soms wat misleidend. Voor elke nieuw omgebouwde steenkoolcentrale of vernieuwde vergunning van een bestaande omgebouwde steenkoolcentrale die naar 100 percent biomassa overschakelt, valt de steun terug van 100 naar 70 percent certificaten. Er is daar ook een aanpassing gebeurd.
U kunt altijd vragen om die aanpassing volgend jaar nog wat scherper te maken. Er waren nog mensen in de commissie die in die zin hebben gesproken, ik denk aan uw collega, de heer Sanctorum, maar ook aan de heer Martens. Dat is allemaal het voorwerp van die grote evaluatie die er in 2012 zit aan te komen.
Minister, u had dit anderhalf jaar geleden moeten doen. U zei daarnet dat het niet duidelijk was wat ik zei. (Opmerkingen van minister Freya Van den Bossche)
Wat de consument in 2011 mag verwachten als dit boekje zal zijn herdrukt, daar antwoordt u gewoonweg niet op. We zijn dus nog niet verder dan we al waren.
We hebben het vandaag over de zonnepanelen en over het afbouwen van de oversubsidiëring om het risico op de hoge distributiekosten in te dijken. Deze week kreeg ik toevallig deze folder in mijn bus waarin staat dat Infrax energieconcerten doet op drie plaatsen voor 4000 lokale politici met partner. Zon feestje kost 400.000 euro. En dat een week na een debat over energiearmoede en met vandaag dit debat uit vrees omdat de distributiekosten omhoog gaan! Zeg tegen uw partijgenoot, de heer Stevaert, dat hij maar eens begint met het afschaffen van de energieconcerten en feestjes voor politici, en dan zullen we eens bekijken hoe we de energie-intercommunales in het groenboek kunnen hervormen, want ik lees heel weinig over intercommunales in het groenboek.
Vanuit de fractie hebben wij er geen enkel probleem mee dat de oversubsidiëring wordt aangepakt, mijn bekommernis ligt elders. ODE heeft een aantal simulaties gemaakt. Het bedrijf zal een aantal investeringen moeten doen met het oog op de toekomst en vraagt daarom naar een bepaalde vorm van continuïteit in een pad.
Ik ben toch min of meer tevreden dat u zegt dat het waarschijnlijk niet meer nodig zal zijn, maar ik meen dat er zo rap mogelijk duidelijkheid over moet komen, vooral ten aanzien van die jonge sector.
Ik herhaal dat het een referentiesector aan het worden is binnen de EU. Tussen onze Vlaamse bedrijven zitten een aantal toppers. Als men in staat is om uit te voeren naar China, dan moet het toch goed zijn. Maak dit dus niet kapot. In de discussie met de producenten over de onrendabele toppen, zou het toch goed zijn dat we eens horen wie er nu op basis van de studie van de VITO gelijk heeft en wat de motivatie is.
Het incident is gesloten.