Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mijnheer de minister-president, mevrouw de minister, mijnheer de minister, collega´s volksvertegenwoordigers, beste medewerkers, geacht publiek, ik heet u hartelijk welkom in de Koepelzaal. Ik hoop dat u een deugddoende vakantie achter de rug hebt en ik ben blij dat u hier weer aanwezig bent. Zo kunnen we er met vereende krachten opnieuw tegenaan gaan.
Het voorbije parlementaire jaar was het eerste dat ik als voorzitter van het Vlaams Parlement meemaakte. Het Uitgebreid Bureau en ikzelf hebben nu al ervaren dat er wordt meegeleefd met onze assemblee. Dagelijks bereiken ons suggesties om het functioneren van het Vlaams Parlement te verbeteren, gaande van de wijze van debatteren tot de verbetering van de akoestiek in deze Koepelzaal. Ik dank iedereen die het afgelopen jaar ideeën heeft aangereikt en heeft bijgedragen tot een nog betere werking van onze instelling.
Sinds onze laatste vergadering in dit halfrond is de politieke situatie in België niet geëvolueerd. Dat baart u en mij zorgen en het zal de komende weken hier wellicht regelmatig onderwerp van debat zijn. Ik wil daar straks even op terugkomen, maar eerst wil ik stilstaan bij de werking van vorig jaar. Ik wil daarbij een aantal bedenkingen formuleren.
U hebt bij mijn aantreden gehoord dat het streefdoel van mezelf en van het Uitgebreid Bureau is om het Vlaams Parlement sterker en nog transparanter te maken met goede debatten en kwaliteitsvolle decreten en een uitgebreide publiekswerking. Wat de kwaliteit van de debatten betreft, heb ik de indruk dat we in de plenaire vergadering iets in beweging hebben gezet. De aanpassing van het vragenuurtje is geslaagd maar is nog niet voltooid. Aangezien er nu interventies mogelijk zijn, zijn er meer aanwezigen en is er meer debat. U hebt met z´n allen trouwens meer actuele vragen gesteld dan het gemiddelde van de afgelopen zeven jaren. Ook in de twaalf actualiteitsdebatten die we hebben gevoerd - dat is een om de drie weken - hebben we onze controlerende taak tegenover de regering versterkt.
Een aantal van die actualiteitsdebatten was van hoog niveau: betaalbaar wonen, de vzw KINT, de wachtlijsten in de zorg en het Masterplan Antwerpen Mobiel. Kortom, er is meer en beter gedebatteerd. Ook de nieuwe opstelling van de sprekers is een verbetering. Ze helpt de discussie vooruit. Ik denk echter dat we nog hoger moeten mikken. Als zich in de actualiteit een interessant thema aandient, mogen we niet aarzelen om daarover te debatteren.
De actuele vragen kunnen nog vinniger, nog punctueler. De essentie van het debat is woord en tegenwoord. Daarom blijft het de bedoeling dat u zonder papier naar het spreekgestoelte komt. Papier dient om citaten en cijfers voor te lezen. Ik wil u dan ook vragen om voortaan uw papieren weg te laten als dat niet het geval is. Hetzelfde geldt voor de interventies vanop de banken: zonder papier, zonder notities. Dat is belangrijk omdat we moeten vermijden voorleessessies te houden waarin het spitante debat ontbreekt.
Dames en heren, ik wil ook pleiten voor meer helder en duidelijk taalgebruik in onze debatten en in ons decreetgevend werk. Sommige leden doen dat schitterend. Heldere taal maakt de besluitvorming transparant. Politici moeten letterlijk en figuurlijk duidelijke taal spreken. Het verloop van een debat en de conclusies ervan moeten voor alle mensen goed te volgen zijn.
Er is al een weg afgelegd, maar ik denk dat we de plenaire vergadering nog aantrekkelijker kunnen maken. Kunnen we de algemene bespreking van decreten die een belangrijke politieke dimensie hebben en die tot nu toe in commissie wordt gehouden, niet meer naar de plenaire vergadering halen? Ik wil helemaal geen afbreuk doen aan het gespecialiseerde werk in de commissies, maar het is mijn overtuiging dat als we het politieke debat opnieuw in de plenaire vergadering durven te voeren, we een groter publiek zullen bereiken. Het Vlaams Parlement gaat immers bij uitstek over thema´s die heel dicht bij de mensen staan: onderwijs, openbaar vervoer, huisvesting, welzijn.
De plenaire vergadering is ons uithangbord naar de media, naar de mensen, dus. Naar mijn mening moeten we de voorstellen en ontwerpen die het vaktechnische overschrijden en over het algemeen beleid gaan, weg durven te halen uit de commissies. Ik zal het debat daarover starten in het Uitgebreid Bureau.
Een goed politiek debat is nu eenmaal een onderdeel van een sterk parlement. Oud-collega de heer Denys zei bij zijn afscheid als parlementslid hier in dit halfrond, dat hij de nieuwe lichting van volksvertegenwoordigers te braaf vindt. Ik wil u dan ook vragen om actief en strijdlustig te zijn en open met elkaar in discussie te gaan over uw basisprincipes. En, mijnheer de minister-president, u hoeft dat niet, of toch niet altijd, als een bedreiging op te vatten voor uw regering. Ik ben ervan overtuigd dat de parlementsleden altijd hun verantwoordelijkheid kunnen nemen, of ze nu tot de meerderheid of tot de oppositie behoren. Per slot van rekening is de controlerende taak een van de essentiële taken, misschien wel de meest essentiële, van een parlement.
Door de kwaliteit van de decreten te verbeteren kunnen we ook zorgen voor meer duidelijkheid. De Vlaamse Regering heeft de afgelopen jaren met de reguleringsimpactanalyses en de compensatieregel een aantal stappen gezet. Ik denk dat we haar als parlement meer moeten ondersteunen. We hebben sinds deze legislatuur een commissie voor Decreetsevaluatie. Ik zal het initiatief nemen om deze commissie te activeren. Ik besef dat decreetsevaluatie op korte termijn misschien niet meteen lonend is voor politici, maar het is een domein bij uitstek waarbij we tegemoet komen aan de vraag van de kiezer, namelijk naar goede en heldere decreten. Als Vlaams Parlement zijn we daarvoor verantwoordelijk, en we moeten die verantwoordelijkheid dan ook opnemen.
Dames en heren, als een parlement aantrekkelijk en open wil zijn voor de mensen, moet het zich voortdurend durven vernieuwen. Ik geloof dat we in dat verband veel kunnen leren van andere parlementen. Daarom hebben we, onder het voorzitterschap van de heer Decaluwe, het benchmarkproject lopen: we bestuderen hoe andere parlementen werken in binnen- en buitenland. We hebben daarvoor zes thema´s uitgekozen, waarvan we denken dat ze voor verbetering vatbaar zijn: de relatie tussen parlement en samenleving, de behandeling van Europese aangelegenheden, de controlefunctie, de ondersteuning van de fracties, de kwaliteit van de wetgeving en de externe communicatie. Het project wordt begeleid door een ambtelijke én een politieke werkgroep.
Omdat het jonge Schotse parlement algemeen bekend staat als een voorbeeld als het gaat om wetgevend werk en publiekswerking, heeft een afvaardiging van volksvertegenwoordigers en ambtenaren in februari een bezoek gebracht aan Schotland. Onder meer het ?Festival of Politics? dat het Schots parlement nu al voor het derde jaar op rij organiseert, wekte onze belangstelling. Het Schots parlement houdt dan een soort open huis en organiseert debatten, culturele en educatieve evenementen. Samen met de betrokken werkgroepen onderzoeken we of en hoe we - natuurlijk vanuit onze eigenheid - een gelijkaardig festival in onze assemblee kunnen organiseren. De werkgroep Benchmark zal het Uitgebreid Bureau op heel korte termijn een voorstel in die zin voorleggen.
In november of december trekt een delegatie van het benchmarkproject naar Stockholm voor een bezoek aan het Zweeds parlement, waar we de invulling van de controlefunctie zullen bestuderen. Op 29 november gaan we naar het Duitse Wiesbaden, meer bepaald om na te gaan hoe de fracties er werken en ondersteund worden. Ook met de andere regionale parlementen in eigen land halen we de banden nauwer aan.
Naast deze werkbezoeken hebben we aan 24 buitenlandse parlementen een vragenlijst gestuurd. Hun antwoorden worden binnenkort verwerkt. Hun ervaringen en onze eigen bevindingen zullen we ergens in het voorjaar voorstellen op een colloquium in aanwezigheid van vertegenwoordigers uit het buitenland. Het is de bedoeling dat we tegen het eind van het zittingsjaar 2007-2008 een aantal zeer concrete aanbevelingen doen om de werking van ons eigen parlement te verbeteren. Daarmee zou het benchmarkproject dan ook afgerond zijn.
Dames en heren, ik heb bij mijn aantreden gewezen op het belang van de Europese besluitvorming voor ons parlement. We hebben een goeddraaiende Dienst Europa en in alle vakcommissies zijn europromotoren aangewezen om de Europese dossiers te volgen. We moeten in de vakcommissies meer aandacht besteden aan de behandeling van Europese dossiers. Ik denk dat het een belangrijke stap vooruit zou zijn als we als Vlaams Parlement zouden kunnen participeren in Vleva, het Vlaams-Europees Verbindingsagentschap, dat door de Vlaamse Regering opgericht is als een soort informatiedienst om de Europese besluitvorming beter te verspreiden.
De samenwerking tussen het Vlaams Parlement en Vleva biedt voor beide partners mogelijkheden. De parlementsleden zouden kunnen deelnemen aan de vergaderingen van het Vleva. Zo krijgen zij uit de eerste hand informatie over Europese dossiers die voor Vlaanderen belangrijk zijn. Het biedt hen ook de kans om onmiddellijk de houding van het Vlaamse middenveld, de Vlaamse administratie en de Vlaamse adviesorganen te kennen. Het kan ook een aanleiding zijn om Europese dossiers in de vakcommissies van het Vlaams Parlement te behandelen. Volgende week bezorg ik het Uitgebreid Bureau een nota om de samenwerking tussen Vleva en het Vlaams Parlement te concretiseren.
Dames en heren, een modern en open parlement moet ook voldoende uitnodigend zijn: het moet een traditie van publiekswerking opbouwen. Dankzij de inspanningen die mijn voorganger hiervoor heeft geleverd, schrijven zich elk jaar 30.000 mensen in voor een rondleiding. De tentoonstellingen in de Lokettenzaal trekken gemiddeld nog eens 30.000 bezoekers. Dat is mooi, maar we zijn het afgelopen jaar nog een stapje verder gegaan in het openstellen van onze assemblee.
We hebben twee keer politieke stages op maat georganiseerd voor bedrijfsleiders. Elke sessie duurde een kleine twee dagen en zowel de bedrijfsmensen als de peters- en meters-volksvertegenwoordigers die hen begeleidden, zijn lovend over de kwaliteit van dit initiatief. De administratie heeft een evaluatie van deze stages gemaakt. Ze zal op het volgende Bureau worden voorgelegd en ik hoop dat we dit project kunnen voortzetten én kunnen uitbreiden naar andere doelgroepen. De vakbonden en UNIZO zijn alvast vragende partij. Daarnaast organiseert ´De kracht van je Stem´ initiatiecursussen voor leerkrachten in opleiding. Dat is een belangrijk initiatief omdat de politieke bewustwording zo beter kan doorstromen naar ?lle leerlingen.
Ook ons tentoonstellingsbeleid willen we voortzetten. De expositie over de Antwerpse mode was uniek en een groot succes. De Lokettenzaal is een zeer geschikte ruimte en we denken erover na hoe we die nog meer voor het publiek kunnen openstellen. Informele gesprekken met onder meer de Vlaamse bouwmeester en de inbreng van onze eigen Kunstencommissie moeten ons in staat stellen binnenkort daarvoor een voorstel te formuleren.
We willen ook voortgaan met zelf naar buiten te treden. We hebben bezoeken aan de provincies Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg achter de rug. Daarbij zijn we er via themadebatten telkens in geslaagd te dialogeren met experts ter zake. Die bezoeken hebben ook telkens heel wat regionale media-aandacht opgeleverd. In het najaar komen de overblijvende provincies aan bod.
Ik heb u vorig jaar ook aangekondigd dat ik alle Vlaamse burgemeesters wil uitnodigen. De Vlaamse Vereniging van Steden en Gemeenten werkt enthousiast mee aan dit initiatief. Het Bureau mag ook hierover binnenkort een voorstel verwachten.
Dames en heren, vanuit het Bureau hebben we de voorbije maanden dus een aantal initiatieven genomen, maar uiteindelijk bent u het, collega´s, die de sterkte van dit parlement uitmaken. Het is iedere individuele volksvertegenwoordiger die bepaalt of een parlement sterk is of niet en of de burgers er met respect naar kijken. De bedrijfsleiders die de voorbije maanden politieke stage gelopen hebben in dit huis en zoveel mensen waarmee ik praat, verwonderen zich over de wirwar die hier soms heerst tijdens de plenaire vergadering. De plenaire vergadering wordt dus nog te vaak beschouwd als een praatbarak, waar eigenlijk niet echt naar mekaar wordt geluisterd.
Tien jaar geleden heeft het Bureau van dit parlement beslist de gsm´s te bannen uit dit halfrond. Ik zou u dit verbod graag in herinnering brengen. Zonder voortdurend met het vingertje te willen wijzen, zou ik u willen vragen om in de toekomst buiten de plenaire vergadering te telefoneren. Ik zal de leden van het Uitgebreid Bureau vragen deze kwestie nog eens in hun fracties te bespreken. Er ligt trouwens een herinneringsbrief in uw postbakje, maar ik doe nu alvast een beroep op uw goodwill.
Collega´s, tot slot wil ik als parlementsvoorzitter toch ook stilstaan bij de huidige moeizame regeringsonderhandelingen. U weet dat ik in mijn 11 julitoespraak heb gepleit voor duidelijkheid en transparantie, omdat ik denk dat we op die manier de mensen beter kunnen bereiken en de betrokkenheid bij de politiek kunnen vergroten. Als we de politiek echt dichter bij de mensen willen brengen, vrees ik dat we de afgelopen maanden niet goed bezig zijn geweest. De mensen dreigen de politiek steeds minder au sérieux te nemen en ze ergeren zich aan de onmacht van de verkozenen die er niet in slagen boven de verkiezingsslogans uit te stijgen.
Belgische regeringen zijn de jongste vijftig jaar altijd coalitieregeringen geweest. Dat heeft gevolgen; als niemand toenadering wil zoeken, zal er nooit een federale regering gevormd worden. Waarom wordt van de huidige, uitzichtloze situatie geen gebruik gemaakt om het geweer van schouder te veranderen en een echte hervorming van de staat door te voeren? Een staatshervorming die niet alleen de hete communautaire hangijzers ontwart, maar die vooral leidt tot een beter Vlaams beleid en die de staat ook echt dichter bij de mensen brengt. Een staatshervorming die zorgt voor meer transparantie door meer coherente bevoegdheidspakketten en een hervorming van de instellingen. Kortom, een staatshervorming die leidt tot meer duidelijkheid: één waar iedereen beter van wordt. Ook onze Franstalige landgenoten, die in een nog veel complexere regio wonen dan wij.
Maar ik denk dat we ons ook moeten bezinnen over onze eigen politieke cultuur. In dat verband wil ik een aantal vragen opwerpen. Maakt de wijze waarop wij naar de kiezer stappen, al dan niet in kartel, met opvolgers voor de ene en geen opvolgers voor de andere verkiezingen, en halftellende lijststemmen, het eenvoudiger voor de mensen om zich bij de politiek betrokken te voelen? Vergroten ze niet de onduidelijkheid voor de kiezer? Maakt de overstap van de ene naar de andere assemblee en regering en de stoelendans, die daar het gevolg van is, de politiek doorzichtiger? Moeten we op dat vlak niet streven naar duidelijke keuzes? Komt de organisatie van verschillende verkiezingen op verschillende tijdstippen de transparantie ten goede, of kiezen we voor samenvallende verkiezingen? Ik wil op die vragen hier en nu geen antwoord geven, maar we moeten er wel met z´n allen over nadenken.
Dames en heren, een goed werkend parlement kan niet zonder zijn ondersteunende diensten. Ik wil de secretaris-generaal en alle medewerkers van het parlement graag danken voor hun inzet. Daarom nodig ik u allen uit op de receptie hier beneden in De Schelp. Ik dank u. (Applaus)
Ik verklaar het Vlaams Parlement geconstitueerd. Hiervan zal worden kennis gegeven aan de Vlaamse Regering, de Kamer van Volksvertegenwoordigers, de Senaat, het Parlement de la Communauté française, het Parlement wallon, het Parlament der Deutschsprachigen Gemeinschaft, het Brusselse Hoofdstedelijke Parlement, de Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie en de Conseil de la Commission communautaire française.