Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de eventuele bezwaren van de Europese Commissie tegen subsidiƫring in de socialehuisvestingssector
Verslag
Aan de orde zijn de samengevoegde actuele vragen van de heer Penris en mevrouw De Wachter tot de heer Keulen, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering, over de eventuele bezwaren van de Europese Commissie tegen subsidiëring in de socialehuisvestingssector.
Begin van deze week werden we opgeschrikt door twee persberichten. Gazet van Antwerpen blokletterde: "Onderzoek dreigt tegen huisvestingsmaatschappijen".
De problematiek speelt zich af binnen een Europees kader. De Europese concurrentieregels, die in het Altmarkarrest van 2003 door het Europees Hof van Justitie duidelijk geïnterpreteerd werden, zeggen dat subsidies voor infrastructuur niet zomaar kunnen, en dat bepaalde regels moeten in acht genomen worden. Een van die regels is meldingsplicht van de subsidie. Het Europees Parlement reageerde tegen deze regelgeving en vroeg een iets soepeler gang van zaken voor subsidie van ziekenhuizen en sociale huisvestingsmaatschappijen.
Totnogtoe wordt geen rekening gehouden met deze Europese aanbeveling. Het Europese Parlement is weliswaar zinnens deze regels te versoepelen, maar vooralsnog geldt de meldingsplicht van subsidies voor infrastructuurwerken in de sociale huursector. Omdat niet voldaan is aan de meldingsplicht, kan de Europese Commissie een onderzoek instellen. De Europese Commissie kan zelfs bevelen de subsidies terug te betalen.
Klopt het persbericht? Heeft Vlaanderen een fout begaan? Wie is verantwoordelijk voor deze fout? Hoe zal Vlaanderen die rechtzetten? Welke maatregelen kan Vlaanderen nemen om aan een veroordeling te ontsnappen? Heeft de Vlaamse Regering al contact gehad met de Europese Commissie?
Het Europees Parlement stelt mij teleur want er komt geen vrijstelling voor de aanmeldingsplicht van subsidies voor sociale huisvestingsmaatschappijen. De sociale huisvestingssector heeft het al niet gemakkelijk. Een dreigend onderzoek door de Europese Commissie doet een aantal vragen rijzen.
Valt staatssteun voor sociale bouwmaatschappijen onder de meldingsplicht? Sociale huisvestingsmaatschappijen vervullen drie belangrijke functies: sociale woningen verhuren, sociale woningen verkopen en middelgrote sociale woningen en kavels verkopen. De verbreding van de activiteit is de reden voor het mogelijke onderzoek.
Ik volg deze redenering niet. Sociale woningbouw is een publieke dienstverlening. Subsidies moeten kunnen want de overheid financiert de werking van de maatschappijen niet, wel de bevrediging van de woonbehoefte. Private bouwmaatschappijen kunnen uiteraard ook sociale woningen verhuren of verkopen, mits ze aan dezelfde basisvoorwaarden voldoen. Het is heel belangrijk dat de openbare besturen deze taak ook blijven vervullen. Als we dat blijven benadrukken, zullen we er vast in slagen de Europese Commissie te overtuigen.
Is minister Keulen op de hoogte van het eventuele onderzoek door de Europese Commissie? Welk standpunt neemt minister Keulen in? Heeft minister Keulen al contact gehad met de Europese Commissie?
Artikel 87 van het Europese verdrag bepaalt wat staatssteun is. Artikel 88 bepaalt dat staatssteun gemeld moet worden aan de Europese Commissie, die vervolgens nagaat of de steun niet in strijd is met het Europese mededingingsrecht.
Steun aan de sociale huisvestingsmaatschappijen is nooit gemeld. Niet door mij. Niet door mijn voorgangers. Geen enkele lidstaat doet dat overigens. Elke lidstaat volgt dezelfde redenering: steun aan sociale huisvestingsmaatschappijen is een compensatie voor diensten van algemeen economisch belang. Een compensatie is geen staatssteun en hoeft bijgevolg niet gemeld te worden. Het Altmarkarrest van 2003 volgt dezelfde redenering. Sedert dat arrest zijn geen nieuwe elementen opgedoken.
Interessant is wel dat de Europese Commissie op dit ogenblik een definitie zoekt voor diensten van algemeen economische belang. Wat totnogtoe op papier staat, komt overeen met de gekende redenering. We moeten alert blijven en mogen niet panikeren. Een vertegenwoordiger van de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij volgt de werkzaamheden van de Europese Commissie op de voet.
Tot op vandaag is geen enkele procedure gestart bij de Europese Commissie of bij een Belgische rechtbank. Het persbericht is overigens in de voorwaardelijke wijs geschreven. We mogen waarschijnlijkheid niet met feitelijkheid verwarren.
Ik denk dat we de steun volgens de letter van de wet hadden moeten melden. Dat is niet gebeurd. In geen enkele lidstaat. Het is een goede zaak dat de Vlaamse Huisvestingsmaatschappij de werkzaamheden van de Europese Commissie van nabij zal volgen.
Het incident is gesloten.