Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de veiligheid van het transport van gevaarlijke stoffen langs de weg, naar aanleiding van het recente ongeval met een tankwagen met broom in Ekeren
Verslag
Transport van gevaarlijke stoffen in de Antwerpse haven
Aan de orde zijn de samengevoegde actuele vragen van de heer Penris tot de heer Bossuyt, Vlaams minister van Mobiliteit, Openbare Werken en Energie, over de verkeersalternatieven bij milieurampen in de Antwerpse haven, naar aanleiding van het recente ongeval met een tankwagen met broom in Ekeren en van de heer Helsen tot minister Bossuyt over de veiligheid van het transport van gevaarlijke stoffen langs de weg, naar aanleiding van het recente ongeval met een tankwagen met broom in Ekeren.
Vorige week werden Antwerpen en zijn brede omgeving opgeschrikt door een incident met een gekantelde vrachtwagen die een zeer gevaarlijk chemisch product vervoerde. Hele stadsdelen werden ontruimd en alarmfase 3 van het rampenplan werd afgekondigd.
Dergelijke incidenten zullen we in de toekomst nog vaker meemaken. Antwerpen is immers een belangrijke chemisch cluster, een belangrijke haven en een belangrijk knooppunt van wegen. Gevaarlijke transporten zullen er dus steeds zijn.
Het incident van vorige week was pijnlijk voor de plaatselijke industrie en voor de bewoners. De industrie heeft heel wat geldelijke verliezen geleden. De bewoners hebben in ongerustheid moeten leven en sommigen hebben zelfs tijdelijk hun woning moeten verlaten.
We kunnen echter ook lessen trekken uit dit incident. Een eerste element daarin is de aanleiding van het incident. Het ging weeral eens om een gekantelde vrachtwagen, een fenomeen dat op onze wegen steeds vaker voorkomt. We moeten ons afvragen waarom zoveel vrachtwagens kantelen en wat we daaraan kunnen doen.
Uiteindelijk ging het deze keer nog maar om een beperkt incident. Er kunnen zich incidenten voordoen die tot een veel grotere verkeersstroom leiden. In een Seveso-gemeente als Antwerpen moeten er voldoende vluchtalternatieven zijn en die moeten ook worden bekendgemaakt aan diegenen die er gebruik van moeten maken. Ik heb de indruk dat het Antwerpse wegennet weinig of geen alternatieven biedt.
Welke lessen worden er uit dit incident getrokken?
Ik sluit me aan bij de vraag van de heer Penris. Een dom ongeval heeft vorige week grote gevolgen gehad.
Er was een enorme verkeerschaos. De namiddagshift zou juist beginnen en de mensen raakten niet op hun werk. De schade voor de bedrijven wordt op 1,5 miljoen euro geraamd. De files hebben zich voortgezet tot de Antwerpse ring en hebben geduurd tot 's avonds laat.
Twee elementen hadden het hele proces een stuk kunnen inkorten. Indien men meer kennis had gehad over het transport van gevaarlijke producten, dan had men misschien op een andere manier op deze situatie kunnen inspelen. Hierover is discussie mogelijk, want met een gevaarlijk product als broom moet men uiteraard heel voorzichtig zijn.
Verder heeft ook de communicatie te wensen overgelaten. Ongeveer 3.000 mensen uit het district Ekeren werden geëvacueerd naar vier of vijf locaties. Door de verkeerschaos was het uiteraard niet gemakkelijk om die evacuatie tot een goed einde te brengen.
Er bestaat een hele reglementering over de ADR-transporten (accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route). Er is een afzonderlijk rijbewijs voor die chauffeurs en een afzonderlijke keuring voor die vrachtwagens. Op de Antwerpse ring, die heel wat kwetsbare punten telt zoals bruggen en viaducten, zijn er nog heel vrachtwagens met gevaarlijke en brandbare producten. Brandbare producten zijn in de Kennedytunnel trouwens verboden.
Heeft de minister cijfers over deze transporten? Welke controle is er op de transporten die door de Kennedytunnel gaan? Wil de minister de controle verscherpen naar aanleiding van het ongeval van vorige week?
In een actuele vraag kan men geen cijfergegevens vragen. Daarvoor moet men een schriftelijke vraag stellen.
Het verrast me dat deze vraag aan mij wordt gesteld. Als er zich rampen voordoen, moet iedereen weten wat hij moet doen. Iedereen heeft een welbepaalde en afgelijnde verantwoordelijkheid.
De belangrijkste vraag heb ik hier niet gehoord, namelijk hoe dit ongeval ontstaan is. Het is immers niet alleen in Antwerpen dat er zich ongevallen voordoen met gevaarlijke ladingen. De wetgeving voorziet in rampenplannen die verschillen naargelang de ernst van het ongeval. Het gaat hier om een federale materie.
Ik maak me zorgen over het aantal ongevallen met vrachtwagens op onze wegen. Daarom vraag ik dat de federale overheid meer controles zou uitvoeren op het vrachtwagenverkeer in het algemeen en op het gevaarlijke vervoer in het bijzonder. Ook dat is immers een federale bevoegdheid. Inzake het ADR-vervoer is België zeker niet de beste van de Europese klas.
Diegenen die omgaan met de gevaarlijke stoffen zijn in de eerste plaats verantwoordelijk : bedrijven die het vervoer organiseren en bedrijven die dergelijke producten gebruiken. Ik hoop dat men dat niet onder tafel schuift om de minister van Openbare Werken te interpelleren over de opmerking dat er in Vlaanderen misschien te weinig wegen zijn.
Ik hoop dat men bij het opstellen van de rampenplannen voldoende rekening zal houden met giftige stoffen en evacuatiemogelijkheden. Bij het recente ongeval gedroegen alle actoren in de hulpverlening zich voortreffelijk.
De gouverneur en de stad Antwerpen zullen in een evaluatie nagaan of het rampen- en evacuatieplan niet verfijnd moet worden. Het gaat in ieder geval om federale en provinciale verantwoordelijkheden.
Wij roepen de bedrijven op bij dergelijke transporten alle mogelijke voorzorgsmaatregelen te treffen, en vragen de chauffeurs op onze drukke wegen verantwoord te rijden. Meer dan eens is het het roekeloze rijgedrag van de vrachtwagens dat ongevallen en files veroorzaakt. Tevens vragen wij de federale overheid meer controle uit te oefenen op het vrachtvervoer, en in het bijzonder op het vervoer van gevaarlijke stoffen.
De minister heeft gelijk wanneer hij stelt dat naar de oorzaak van het ongeval gezocht moet worden, dat het rampenplan federale materie is, en dat de bedrijven hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Toch vragen we ons af of we bijvoorbeeld de wegeninspectie niet zouden kunnen inschakelen.
De minister kan natuurlijk niets doen dat buiten zijn bevoegdheid ligt, maar als minister van Openbare Werken zou hij wel een analyse kunnen maken en een onderzoek kunnen uitvoeren naar de oorzaak van de vele incidenten van de laatste tijd. Het is al te gemakkelijk alles in de schoenen van roekeloze chauffeurs te schuiven. Heeft de minister zicht op mogelijke structurele oorzaken als de staat van het wegennet of de constructie van de vrachtwagens?
Rampenplannen behoren natuurlijk niet tot de bevoegdheid van de minister, maar hij maakt van Antwerpen een zodanige bouwwerf, dat geen enkel rampenplan nog kan werken.
Er is een ongevallenanalyse gemaakt. Als daaruit zou gebleken zijn dat de toestand van het wegennet de oorzaak van de ongevallengolf zou kunnen zijn, had de administratie daar al lang iets aan gedaan.
Het staat vast dat het aantal roekeloze chauffeurs de sector geen goed doet. De verhalen daarover zijn angstaanjagend. De federale overheid zou veel strenger moeten optreden tegen onverantwoord rijgedrag.
Het is niet fair het ongeval van vorige week te gebruiken om de verkeersproblemen tijdens de werken in Antwerpen aan te kaarten. Die werken zijn dringend nodig, ook om economische redenen : Antwerpen is een belangrijk knooppunt voor internationaal vervoer. Het is niet correct nu alle daarvoor geleverde inspanningen in een verkeerd daglicht te plaatsen.
Kan het parlement inzage krijgen in de ongevallenanalyse?
De minister zal de mogelijkheid onderzoeken.
Het incident is gesloten.
- De vergadering wordt geschorst om 15.54 uur.