Verslag vergadering Commissie voor Cultuur, Jeugd, Sport en Media
Verslag
De heer Poschet heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, dit onderwerp maakt altijd emoties los: ‘you love it or you hate it’. Ik heb nog nooit zo veel retweets gehad als op mijn tweet over dit onderwerp. Tot daar het belang van inhoudelijk werken! Toch is het geen onnozele vraag. Stelt u zich eens voor dat we drie plaatsen hoger waren geëindigd, wat niet onmogelijk was. Misschien hadden we daar dan nu wel een actualiteitsdebat over gehouden. (Gelach)
Vorige zaterdag is dus voor de zestigste keer het Eurovisiesongfestival georganiseerd. 38 Europese landen plus Australië hebben deelgenomen. De traditie wil dat het winnende land de eerstvolgende editie organiseert. Meestal vindt dat plaats in de hoofdstad. Voor editie 2015 had de Oostenrijkse openbare omroep 20 miljoen euro uitgetrokken. Zoals bekend, bestaat in België sinds lang een bijzonder systeem van afvaardiging. In de even jaren stuurt de VRT een kandidaat, in de oneven de RTBF. De afgelopen jaren stelden we echter vast dat de VRT een Waalse kandidaat stuurde en dat in RTBF-inzendingen Vlamingen zaten, onder meer in de groep Urban Trad. Urban Trad scoorde erg goed, en eindigde tweede.
De vraag is waarom we dat eigenlijk niet gewoon samen organiseren. Volgens mij kunnen we op die manier veel efficiëntiewinsten boeken. De vraag is ook wat we zouden doen in geval van een overwinning. Kunnen in geval van een overwinning beide omroepen apart 20 miljoen euro ophoesten, in deze tijden van besparingen? Ik denk het niet. Stel dat de RTBF-inzending met Loïc Nottet had gewonnen, zou de VRT dan moeten instaan voor de organisatie in het daaropvolgende jaar? En zou dat dan bijvoorbeeld in het Sportpaleis in Antwerpen kunnen? Zou de Waalse kijker en belastingbetaler daar tevreden mee zijn? De vragen zijn niet absurd. Hoe zouden de kosten dan verdeeld worden?
Ondertussen verscheen een verhandeling waaruit blijkt dat de Belgen op twee na de beste voorspellers van de eindoverwinning zijn, na de Hongaren en de Ieren. Met andere woorden: als we het platform van kiezers voor het aanduiden van de kandidaat van België uitbreiden tot het hele land, dan stijgt misschien wel onze kans om het festival ook echt te winnen. (Gelach)
Minister, graag een antwoord op mijn vragen.
De heer Meremans heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega's, ik zou flauw kunnen doen en zeggen dat we het moeten opgeven, zoals Koen Wauters al in 1991 zei. Men zou ook kunnen zeggen dat deze vraag in de wind vervliegt, zoals Vanessa Chinitor zong, of dat politiek een kaartspel is, met liefde als jokers, zoals Lisa del Bo zong. Zo zouden we eindeloos kunnen doorgaan. De heer Poschet, die ik erg apprecieer, krijgt hier een opstoot van Belgisch patriottisme. Als dat langer dan tien dagen duurt, zou ik toch een arts consulteren. (Gelach)
Ik wil even de geschiedenis evoceren. Er is een tijd geweest – en die komt misschien terug – dat het reglement bepaalde dat elk land in de eigen taal een lied moest insturen. Ik denk niet dat die tijd snel terugkomt, maar als dat het geval zou zijn, doet er zich al een probleem voor. Voorts is er de vraag naar de liefde om de deelname samen te organiseren. In 1986 won de jonge Sandra Kim, met het liedje ‘J’aime la vie’ of ‘J’aime le vie’ – dat is niet zo duidelijk. Het jaar nadien nam Liliane Saint-Pierre deel, met ‘Soldiers of Love’. Dat was de inzending van de VRT. Toen is er een discussie gevoerd – en die is tot in de Kamer van Volksvertegenwoordigers gevoerd – over de intentie om het Eurovisiesongfestival in Oostende te organiseren. Het kot was toen te klein. De RTBF zei toen dat het hun overwinning was, en dat daarom het festival door hen moest worden georganiseerd.
Uiteindelijk heeft de RTBF het pleit gewonnen en vond het festival in de Eeuwfeestpaleizen plaats. Zij hebben ons in dat geval geplooid, maar ze hebben het wel een beetje goedgemaakt want Viktor Lazlo was toen presentatrice. Johnny Logan, ‘mister Eurosong’, heeft toen een tweede keer gewonnen met ‘Hold Me Now’. (Opmerkingen)
Om aan te geven hoe gevoelig de zaken liggen, moet ik nu verder gaan. Urban Trad werd voor België naar Eurosong gestuurd namens de RTBF. We herinneren ons nog de polemiek rond een van de zangeressen, Soetkin Collier. Zij moest bijna spitsroeden lopen en mocht niet gaan. Urban Trad heeft toen opgetreden zonder zangeres Soetkin Collier. (Opmerkingen)
Helemaal niet, maar ik geef toch maar mee wat de gevoeligheden zijn. Ik maak een kleine vergelijking. Waarom wou de RTBF het toen mordicus zelf organiseren? Ik denk dat ze wilden bewijzen dat ze zoiets aankonden. Zij wilden zich als omroep positioneren in een internationaal landschap. Dat is ook een element waar je rekening mee moet houden. Dit is voor de gemeenschappen een moment om je te presenteren.
Je moet bij gezamenlijke selecties ook rekening houden met het cultuurverschil. Ik maak een sprongetje naar de sport. De sportvrouw van het jaar is Nafi Thiam. Ben ik juist? Ja, de dame die een prachtige atlete is. De zevenkampster. Maar in Vlaanderen vroeg men zich af waarom Delfine Persoon die titel niet kreeg. Wij in Vlaanderen kennen haar allemaal omdat er een programma was over haar. Wij kennen die dame en de weg die ze heeft afgelegd. Ze werkt ook bij de spoorwegpolitie. Wij kennen haar allemaal. Wij hebben de carrière gevolgd. Een van de journalisten zei toen dat in Franstalig België niemand Delfine Persoon kent. Ik geef het maar mee. Als je met twee mediagebieden zit, met cultuurverschillen, kan dit in zoiets resulteren. Stel je maar eventjes voor dat een zeer populaire Franstalige zanger zich zou presenteren, achter wie heel Franstalig België zich zou zetten, terwijl Vlaanderen hem niet kent: volgens mij is daarmee het probleem niet opgelost.
Ik weet ook niet of er een efficiëntiewinst zou zijn. Het zijn twee aparte omroepen met twee aparte benaderingen. Ik geef het maar mee. Ik ben er niet zo van overtuigd dat het zo eenvoudig is om dat samen te voegen.
Bovendien leeft het wel in Vlaanderen, die voorrondes, georganiseerd door de VRT. De laatste werden gepresenteerd door Bart Peeters. Dit dossier is niet afgelopen. Ik geef maar de moeilijkheden weer die het met zich mee kan brengen. Mijnheer Poschet, wij geven elkaar de volgende maanden zeker rendez-vous, want de maat is vol en mijn kop is toe.
De heer Bajart heeft het woord.
Collega’s, ik denk dat het niet 39 maar 40 landen zijn.
Vlaanderen en Portugal bengelen onderaan in het klassement van de resultaten door de jaren heen, sinds de eerste inzending. Minister, daarom wil ik polsen naar uw inzichten met betrekking tot de selectie van de VRT-kandidaat voor 2016. Want na de vierde plaats van Nottet en de teleurstellende resultaten van de Vlaamse kandidaten sinds 1957 liggen de verwachtingen wel hoog om in de toekomst op het festival een goede beurt te maken. Dit terwijl de RTBF inmiddels een overwinning heeft, twee zilveren medailles en drie vierde plaatsen. Vlaanderen moet zich tevreden stellen met één zesde plaats voor Tom Dice als beste resultaat. (Opmerkingen van de heer Marius Meremans)
Voor die teleurstellende resultaten wordt natuurlijk vaak met de vinger gewezen naar de selectieprocedure via het voorrondesysteem Eurosong. De VRT heeft in dat kader aangekondigd om deze keer vijf artiesten te selecteren voor een nog nader te preciseren format. De bezorgdheid leeft dat men zich veeleer spiegelt aan het kijkcijfersucces van het programma en niet enkel aan de muziek, terwijl het eigenlijke objectief, een geschikte inzending voor het Eurosongfestival kiezen, een beetje op de tweede plaats komt te staan. Minister, bent u van mening dat het streven naar een goed Songfestivalresultaat de belangrijkste bekommernis moet zijn van de VRT, met het oog op de uitstraling van Vlaanderen in het buitenland en het verbeteren daardoor van het imago van onze regio na zo lang teleurstellende resultaten te hebben geboekt?
Minister, we kunnen desnoods, als we er echt niet uit geraken, Bart Tommelein afvaardigen. Maar dat is maar een losse suggestie.
Minister Gatz heeft het woord.
Het klopt dat er in het kader van de afvaardiging van een kandidaat voor het Eurovisiesongfestival een roterend systeem tussen de VRT en de RTBF bestaat. Aanvankelijk was de RTBF in de even jaren aan de beurt en de VRT in de oneven jaren. Dat is op het eerste gezicht een waterdicht systeem, maar in 1994 en 1997 hebben we twee keer niet mogen deelnemen, evenals in 2001 op basis van het toenmalige reglement, waardoor we nu in de feitelijke situatie zitten waarbij de RTBF in de oneven jaren en de VRT in de even jaren een inzending mag afvaardigen.
Mijnheer Poschet, u verwijst naar de afgelopen jaren, waarbij de ene gemeenschap een kandidaat uit de andere gemeenschap afvaardigt. Voor de volledigheid geef ik graag mee dat dit niet dateert uit de recente periode, maar dat er evenzeer voorbeelden uit de jaren 80 en zelfs 60 te geven zijn. Dat is vooral een gevolg van enerzijds het reglement van de Vlaamse preselectie, dat geen subnationaliteitsvoorwaarde stelt, en anderzijds het feit dat de Waalse inzendingen intern worden geselecteerd en er daar gekozen wordt voor een artiest die een platenfirma achter zich heeft. Elke omroep heeft dus de autonomie om te bepalen hoe hij een kandidaat selecteert voor het Songfestival.
Ik vind uw voorstel tot verregaande samenwerking, waarbij gezamenlijk een kandidaat wordt gezocht, waardevol. Zo bestaat bijvoorbeeld in Zwitserland een systeem van één nationale voorronde met kandidaten die door de drie omroepen worden aangebracht, nadat ze zelf, elk op hun manier en a rato van de demografische sterkte, een aantal kandidaten hebben kunnen selecteren. Ik kan u echter meegeven dat de VRT mij meldt dat naar hun gevoel dit alternerende systeem tot ieders tevredenheid functioneert, omdat het een duidelijk systeem is dat goed werkt.
De VRT en de RTBF ondersteunen wel volop elkaars kandidaat bij de eigen gemeenschap. Zo komen de kandidaten van de beide gemeenschappen steeds op de verschillende netten en platformen van de andere omroep aan bod.
Voor de selectie van de kandidaat voor het Eurovisiesongfestival zou een eventuele samenwerking tussen beide omroepen echter niet echt efficiëntiewinst opleveren. Nu draagt de ene omroep de deelnamekosten in het ene jaar en de andere omroep in het andere jaar. Samenwerken zou betekenen dat de kosten elk jaar over beide omroepen gedeeld zouden worden.
De European Broadcasting Union (EBU) neemt steeds contact op met de omroep die de winnende kandidaat heeft geselecteerd. Als Loïc Nottet had gewonnen, dan had de EBU dus contact opgenomen met de RTBF. De EBU bepaalt dan hoe het proces daarna verloopt, en dus niet wij. Een gezamenlijke organisatie tussen VRT en RTBF zou in dit geval niet op voorhand moeten worden uitgesloten, maar het is wat voorbarig om het nu al over een locatie en eventuele kosten en baten te hebben.
In het belang van de culturele uitstraling van Vlaanderen en de specifieke kernopdracht die de VRT ook daar te vervullen heeft, is het volgens mij belangrijk dat de VRT in de eerste plaats een geschikte kandidaat afvaardigt voor het Eurovisiesongfestival. Dat moet primeren op de selectieprocedure zelf. Verder wil ik mij in geen geval in de selectieprocedure an sich mengen. Dat is de verantwoordelijkheid van het management van de VRT.
De heer Poschet heeft het woord.
Mijnheer Meremans, mijn kennis van de geschiedenis van het Eurovisiesongfestival is niet van dien aard dat ik hier met een songtitel op kan antwoorden. Ik ben in elk geval blij als de N-VA zegt dat ik Belgisch patriot ben en als FDF’ers mij weigeren een hand te geven. Dan weet ik dat ik op de weg van het gezond verstand zit.
Ik heb nog geen enkel argument gehoord dat steek houdt. Waarom zou bijvoorbeeld de moedertaal opeens weer ingevoerd worden als verplichting? Ik zie dat niet gebeuren. En als het gebeurt, zal België het ene jaar een Nederlandstalige en het andere jaar een Franstalige inzending sturen. Dat is voor mij geen enkel probleem. Er zijn Franstaligen die in het Nederlands zingen en Nederlandstaligen die in het Frans zingen, soms zelfs zeer goed.
Wat de onbekendheid van de artiest betreft: niemand, in Vlaanderen noch in Franstalig België, had al gehoord van Loïc Nottet of Axel Hirsoux. Dat is dus geen argument dat steek houdt. Ik blijf dan ook voorstander van die piste.
Ik weet dat het de autonomie van de VRT is om daaraan verder te werken, maar ik wil toch oproepen om dat nog verder te bekijken, minister.
De vraag om uitleg is afgehandeld.