Verslag vergadering Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Inburgering en Stedenbeleid
Verslag
De heer Maertens heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, een aantal weken geleden kregen wij het Rekeningenboek 2013 van het Rekenhof waarin meestal interessante dingen staan.
Naar aanleiding van vaststellingen bij de controle op de rekeningen van de provincies, onderzocht het Rekenhof de verdeling van de provinciegouverneurskosten tussen het federale, Vlaamse en provinciale niveau. In het Rekeningenboek 2013 doet het Rekenhof enkele vaststellingen hierover en formuleert het aanbevelingen.
Het Rekenhof stelde vast dat er geen eenduidige afspraken bestaan over welke provinciegouverneurskosten de provincie zelf draagt. Sommige provincies dragen de kosten die de Vlaamse en zelfs de federale overheid in andere provincies dragen. Er is geen gelijkheid. Er is ook slechts één provincie die over precieze richtlijnen beschikt over welke representatiekosten aanvaardbaar zijn. Voor representatiekosten ten laste van de Vlaamse overheid ontvangen de gouverneurs een forfaitaire vergoeding van 3720 euro per jaar. De administratie betaalt echter, met verwijzing naar artikel 60 van het besluit van de Vlaamse Regering van 5 maart 2004, sommige ingediende representatiekosten los van dat forfait terug. Het artikel verwijst naar ‘alle kosten die voortvloeien uit het representatieve karakter van de functie’. Voor sommige van de aanvaarde kosten werd de band met de uitoefening van de functie echter niet aangetoond. We begeven ons dus soms op glad ijs, en duidelijkheid en transparantie zijn nodig.
Het Rekenhof raadt aan dat de verschillende bevoegdheidsniveaus de verdeling van de gouverneurskosten herzien op grond van een weging van de taken die elk bestuursniveau aan de provinciegouverneurs heeft toegewezen en raadt aan dit in een akkoord te verankeren.
Minister, een aantal ‘Vlaamse’ kosten worden toegewezen aan de gouverneurs. Wat doet Vlaanderen daarmee? Moeten we ook niet de andere regelingen en de verdeling coördineren?
Het Rekenhof beveelt ook aan dat de Vlaamse Regering moet specifiëren wat men precies bedoelt met artikel 60 van het besluit van de Vlaamse Regering van 5 maart 2004, “de kosten die voortvloeien uit het representatieve karakter van de functie van de gouverneur.”
Tot slot heeft het Rekenhof ook een aanbeveling ten aanzien van de gouverneurs zelf geformuleerd, waar ik hier niet dieper op zal ingaan.
Minister, deze aanbevelingen dateren van 2012. Toen heeft het Rekenhof de onderzoeksresultaten aan de Vlaamse Regering meegedeeld. Mijn vraag is heel concreet: welke maatregelen zijn ondertussen door u of door uw voorganger genomen, welke maatregelen zult u in de toekomst nog nemen? Volgens mij moeten we naar een maximale transparantie en eenduidigheid gaan. Dit zou het geloof van de mensen in de politiek enkel versterken.
De heer Kennes heeft het woord.
Voorzitter, als burgemeester heb ik de voorbije jaren de kans gehad om veel contacten met de gouverneur te hebben. Ik heb gemerkt dat een gouverneur, naargelang de dossiers, veel of minder tijd aan federale, Vlaamse of typisch provinciale aangelegenheden moet besteden.
Ik ben absoluut niet tegen transparantie gekant. Ik ben ook geen tegenstander van afspraken of van de weging van verhoudingen. Ik merk evenwel dat de gouverneur het ene jaar een trekkersrol met betrekking tot de waterproblematiek moet vervullen en het andere jaar meer werk aan de brandweerhervorming heeft. Volgens mij kunnen we niet over de jaren heen een lijn trekken. Het gaat overigens niet om gigantische bedragen. De gouverneursfunctie is redelijk complex. Ik waardeer het net dat die mensen in functie van de verschillende dossiers verschillende petjes opzetten. In functie van de dringendste dossiers nemen ze meer initiatieven en brengen ze de burgemeesters bij elkaar. Ik ben voor de wat hybride status van de gouverneurs. Ik weet niet of het met betrekking tot een dergelijke hybride status mogelijk is jaarlijks alles tot na de komma te berekenen. Ik ben voor afspraken en transparantie gewonnen, maar ik wil er ook op wijzen dat er grenzen zijn aan wat perfect kan worden afgebakend.
Minister Homans heeft het woord.
Voorzitter, de heer Maertens heeft de taken van een gouverneur al kort weergegeven. Hieruit blijkt voor wie ze al dan niet werken. De concrete vraag is welke initiatieven op basis van de aanbevelingen van het Rekenhof ondertussen zijn genomen.
Er zijn al een aantal initiatieven genomen en dit natuurlijk vooral door mijn voorganger. In de eerste plaats zijn met de gouverneurs afspraken gemaakt om tot een scherpere aflijning te komen van de kosten die onder de forfaitaire onkostenvergoeding vallen en de kosten die door middel van declaraties ten koste van de werkingsmiddelen kunnen vallen.
De persoonlijke representatiekosten vallen onder de forfaitaire beroepskosten en de functionele representatiekosten vallen na declaratie onder de werkingsmiddelen. Dit is, kort samengevat, het verschil.
Ik zal dit even met een paar voorbeelden illustreren. Voorbeelden van de persoonlijke representatiekosten, die onder de forfaitaire vergoeding van de gouverneur zelf vallen, zijn bloemen, rouwkransen en relatiegeschenken. Voorbeelden van de representatiekosten waarvoor declaraties moeten worden ingediend, zijn officiële recepties, bloemen en attenties voor zakelijke relaties. Die kosten vallen sinds 2014 onder de werkingsmiddelen.
Een tweede maatregel die sinds 1 januari 2014 van kracht is, houdt in dat de werkingsmiddelen van de gouverneurs zijn opgesplitst naar een celkrediet per gouverneur. Vroeger werden de werkings- en representatiekosten aangerekend aan een centraal krediet, het budget voor de gouverneurs, de arrondissementscommissarissen en de gewestelijke ontvangers. Sinds 1 januari 2014 worden deze kosten aangerekend aan een celkrediet per gouverneur. Hierdoor is de transparantie vergroot.
Mijnheer Maertens, ik denk dat ik uw vraag heb beantwoord. Ik heb verteld wat in opvolging van de opmerking van het Rekenhof over artikel 60 is gebeurd. Ik ben het ermee eens dat we dit met de nodige waakzaamheid moeten blijven opvolgen. Er zijn in het recente verleden al een aantal stappen in de goede richting gezet. De transparantie is verhoogd. De feiten die in het rapport van het Rekenhof staan vermeld, zullen nu nog slechts zeer moeilijk kunnen.
De heer Maertens heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. De invulling van artikel 60 is een goede zaak. We kennen in de lokale context natuurlijk ook een artikel 60, maar daar gaat het hier natuurlijk niet om.
We zijn allemaal politici. In de meeste gevallen is dat ons beroep. We doen dit vooral met passie en ziel. Dit geldt ook voor de gouverneurs. We spelen in een bepaald maatschappelijk veld. Politici staan vaak onder druk van de publieke opinie. Er worden wel eens zaken verklaard die niet kloppen. De sfeer die wordt gecreëerd, laat uitschijnen dat sommige, vele of misschien zelfs alle politici zakkenvullers en dergelijke zijn. De recente debatten gaan weer in die richting.
Ik wil dit te allen tijde met duidelijke en logische argumenten kunnen bestrijden. Dit gaat ook op voor de gouverneurs. Zij zijn uiteraard geen politici meer, maar ze behoren tot dezelfde sfeer. Meestal hebben zij tot de politieke klasse behoord, hoewel u er natuurlijk minstens eentje kent waarvoor dat niet geldt. Om dergelijke beweringen te kunnen weerleggen, is het dan ook belangrijk dat er duidelijkheid en transparantie is.
Minister, ik ben tevreden met de geleverde inspanningen. Ik wil u vragen hier in de toekomst aandacht aan te blijven schenken. Ik pleit uiteraard niet voor de jaarlijkse toekenning van een tot na de komma berekend bedrag. Dat zou zeer moeilijk zijn. Het is echter vreemd dat er geen eenduidige afspraken bestaan over welke kosten door wie worden betaald. Sommige provincies betalen kosten die in andere provincies door de Vlaamse of de federale overheid worden gedragen. Tijdens het debat over de rol van de provincies zou de Vlaamse overheid met de federale overheid moeten discussiëren over de vraag wie wat betaalt. Dit lijkt me nogal evident. Ik zou u dan ook willen vragen in dit verband een trekkersrol te vervullen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.