Verslag vergadering Commissie voor Buitenlands Beleid, Europese Aangelegenheden, Internationale Samenwerking en Toerisme
Verslag
De heer Deckmyn heeft het woord.
De Russische regering is bijzonder kwaad naar aanleiding van de beslissing van Litouwen om Russische goederentreinen op weg naar de Russische exclave Kaliningrad niet langer ongelimiteerd doorgang te geven over Litouws grondgebied. Litouwen heeft namelijk beslist om goederen die op de Europese sanctielijst staan niet langer vrije doorgang te geven vanuit Rusland naar de exclave.
De handelssancties die de Europese Unie heeft uitgevaardigd, stellen dat Europese bedrijven bepaalde producten niet meer mogen uitvoeren naar Rusland, dat zijn dan de uitvoerbeperkingen, of invoeren vanuit Rusland, dat zijn dan de invoerbeperkingen. Er wordt niets nader bepaald over de doorvoer van Russische goederen.
Volgens Rusland gaat de Litouwse maatregel in tegen internationale afspraken. Het Kremlin voegde eraan toe dat Rusland zeker zal reageren en stelde ‘aangepaste maatregelen’ uit te werken ‘die een ernstige negatieve impact zullen hebben op de bevolking van Litouwen.’
Wat is uw visie op de Litouwse beslissing om Russische goederen die op de sanctielijst staan niet door te voeren over zijn grondgebied?
Ziet u mogelijk nadelige gevolgen voor Vlaanderen bij tegenmaatregelen vanuit Moskou? Zo ja, welke?
Worden er in Vlaanderen nog goederen op de sanctielijst doorgevoerd vanuit Rusland naar een andere niet-Europese bestemming? Zo ja, welke en hoeveel?
Minister-president Jambon heeft het woord.
Wat is de visie op de Litouwse beslissing? Vanuit Rusland kan Kaliningrad op twee manieren worden bereikt: per zee of per land. Er loopt een spoorweg door Litouwen en er zijn over het vervoer per spoor in het verleden afspraken gemaakt tussen beide landen. De Litouwse regering stelt dat de oorlog de zaken veranderd heeft, de Europese sancties zijn nu van toepassing. Dat betekent dat onder meer bouwmaterialen niet meer worden doorgevoerd over Litouws grondgebied en dus niet zullen passeren via het treinstation van de hoofdstad Vilnius. Passagiers en bepaalde niet-gesanctioneerde goederen worden dan wel weer doorgelaten. Er worden controles uitgevoerd. Volgens ons is het Litouwse standpunt conform met de Europese sancties.
Zien we nadelen voor Vlaanderen? Het is nog niet duidelijk welke sancties Moskou van plan is om te nemen. Het is bijgevolg nog niet mogelijk om een inschatting te maken van potentiële nadelige gevolgen voor Vlaanderen.
Hoe zit het met het toepassen van de sanctielijst, zal ik maar zeggen? Vlaanderen is bevoegd voor de invoer, uitvoer en doorvoer van strategische goederen. Wij handhaven hierbij de door de Europese Unie afgesproken sancties. Er zijn ook geen vergunningen voor de doorvoer van gesanctioneerde goederen aangevraagd. De invoer en doorvoer van alle andere goederen is een bevoegdheid van de Federale Overheidsdienst Financiën, meer bepaald van de administratie Douane en Accijnzen. Daar heb ik bijgevolg geen informatie over, alleen over de strategische goederen.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Dat laatste was ook een vraag die bij mij altijd maar doorkwam. U zegt nu dat er geen vergunningen zijn aangevraagd voor doorvoer. In het kader van de spoorlijn was dat natuurlijk een vraag die onmiddellijk bij mij opkwam. Via de haven van Antwerpen is er bijvoorbeeld heel veel doorvoertrafiek, dus ik dacht onmiddellijk: als dat in Litouwen gebeurt, zal het daar ook wel gebeuren.
Ik vraag me af: gebeurt dat? Zijn er controles?
Ik hoor dat er geen vergunningen zijn aangevraagd, maar is dat dan een garantie dat het niet gebeurt?
Het zijn allemaal open vragen. Ik weet dat het geen onmiddellijke bevoegdheid is, maar in het kader van het havenbeleid en bepaalde zaken waar wij verantwoordelijkheid voor dragen in Vlaanderen, denk ik dat het toch een aandachtspunt is.
Een andere zaak is dan weer dat Rusland onlangs stelde dat de houding van Litouwen in dezen eigenlijk leidt tot het in vraag stellen van de bestaande grenzen van Litouwen. Bij mijn weten gebeurt het voor de eerste keer sinds de val van de Sovjet-Unie dat men de grenzen openlijk in vraag stelt. Ik vind het toch wel een zeer ernstige uitspraak.
Ik vroeg me af: werd dit al op Europees niveau besproken? En desgevallend, wat was uw bijdrage hieraan?
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Ik heb niet echt een vraag, maar ik vind het verhaal van die corridor wel een voorbeeld van hoe er toen door Rusland aan desinformatie werd gedaan. Op een bepaald moment lazen we dat de import uit Rusland naar Kaliningrad helemaal gestopt werd. Dat was niet waar, het gaat over bouwmaterialen. Rusland zou al met nucleaire wapens dreigen tegen Litouwen, enzovoort, en op internet stelden bepaalde sites het al voor als heel, heel ernstig, terwijl ze toch wel doen wat afgesproken was binnen de sanctiemechanismen, als ik het goed begrepen heb.
Ik vind dat dit dus echt weer een voorbeeld is van opgeklopte oorlogsretoriek. Het is goed dat de vraag hier gesteld wordt en dat er objectief op geantwoord wordt. Wij zijn hier gelukkig niet in oorlog. Ik wilde de collega’s er even op wijzen dat we er allemaal heel voorzichtig mee moeten zijn, met hoe dit eerst in de media is gekomen, en dan vooral de sociale media. Ik vroeg me zelf ook al meteen af of ik geen vraag moest stellen, maar ik heb me ingehouden. Het is goed dat het hier op een rustige manier aan bod is gekomen, want men maakt er soms wel wat van, op Twitter en consoorten.
Minister-president Jambon heeft het woord.
Mijnheer Deckmyn, mevrouw Brouwers houdt zich in, maar u hebt zich duidelijk niet ingehouden om de vraag te stellen.
In onze bevoegdheid gaat het over de strategische goederen, en daarover kan ik met de hand op het hart antwoorden wat ik daarnet gezegd heb. Voor de rest denk ik dat de collega’s in het federale parlement daarvoor de minister van Financiën, ook bevoegd voor Douane, moeten ondervragen.
U stelt dat Rusland de grenzen in vraag stelt. Ik plaats dat in het kader van de oorlogsretoriek. Ik denk dat, vooraleer Rusland een grenscorrectie gaat doorvoeren in Litouwen – een NAVO-lidstaat – het nog wel 76 keer, of 80 keer zal nadenken. Dat is altijd een appreciatie, het is geen wiskundige wet, maar ik denk dat we toch een goed onderscheid moeten maken tussen oorlogsretoriek en gevaar. Het Russische leger heeft zich ook niet getoond als een heel erg doortastend, scherp en snel toeslaand leger dat enorm slagkrachtig is. Die indruk heb ik niet. Ik weet niet of ze zo gemakkelijk zullen overgaan tot een aanval op een NAVO-lidstaat, maar ik ben er eigenlijk nogal gerust in dat dit niet zo gauw zal gebeuren.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Vooreerst ga ik collega Brouwers gelijk geven. Ik ben het er volledig mee eens dat we moeten opletten om in de val te trappen van bepaalde manipulerende uitspraken. Vandaar dat ik mijn vraag toch wel voorzichtig gesteld heb. Ik wilde toch wel weten wat de minister-president ervan dacht.
Ik ben het ook eens met de slotwoorden van de minister-president wanneer hij zegt dat het oorlogsretoriek is. Dat klopt natuurlijk. Ik ben er mij wel degelijk van bewust dat men wel honderden keren zal nadenken vooraleer men een NAVO-lidstaat zal binnentrekken, met een capabel leger of niet. Maar ik vind het toch een ernstige zaak dat men dit toch effectief voor het eerst naar voren bracht. Het was onrechtstreeks naar voren gebracht, door een van hun mensen – …(onverstaanbaar) … als ik me niet vergis. Dus dat is meestal ‘kaatsen’ wat ze doen, maar ondertussen is de boodschap wel meegegeven. Dat is wat ik wilde zeggen: dat we stapje voor stapje steeds in een nieuw kader terechtkomen, en daar moeten we toch voor opletten. Dat is wat ik wilde zeggen.
De vraag om uitleg is afgehandeld.