Verslag vergadering Commissie voor Economie, Werk, Sociale Economie, Wetenschap en Innovatie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Goeiemorgen, collega’s. Ik heb ook een gedichtje gekozen, eentje uit de coronadichtbundel van het United Nations Children’s Fund (UNICEF), en het is getiteld ‘Reis’.
Als ik in de tijd kon reizen,
zou ik je gisteren al bewijzen
wat je morgen nog niet wist.
Dat vroeg of laat,
alles wat gebeuren gaat
allang weer goed gekomen is.
Ik hoop dus ook dat we snel naar meer vrijheid gaan, en daar gaat ook mijn vraag een beetje over. Mijn vraag, minister, gaat over het omzetverlies in de horeca door de coronamaatregelen.
Wij hebben er al een paar keer voor gewaarschuwd dat de huidige maatregelen zich echt wel laten voelen. Vorige week werden die feiten ook bevestigd uit een bevraging van Horeca Vlaanderen. Die bevraging toont aan dat de helft van de cafés schat dat ze deze maand een kwart tot de helft omzetverlies zullen lijden. Bij nog eens een kwart is het zelfs meer dan de helft. Bij de feestzaaluitbaters en de cateraars is het nog erger, want grote feesten zijn niet meer toegelaten. Daar zeggen zeven op de tien uitbaters dat ze op een kwart van hun omzet of zelfs helemaal tot nul zijn teruggevallen.
Uit wat zij zeggen blijkt dat vooral het sluitingsuur, dat nu nog op 23 uur ligt, zich laat voelen.
Hierover heb ik de volgende vragen.
Zult u pleiten voor het verlaten van het sluitingsuur? Zo neen, waarom niet? Die vraag is eigenlijk al een beetje achterhaald, want dat werd vorige week beslist op het Overlegcomité. Maar mijn volgende vragen zijn nog steeds meer dan relevant.
Minister, hoe evalueert u de huidige coronamaatregelen in de horeca? Leiden die effectief tot minder besmettingen?
Zult u pleiten voor een afschaffing van het Covid Safe Ticket (CST) in de horeca? Zo neen, waarom niet?
Welke wetenschappelijke studies tonen de effecten aan van het CST?
Hoeveel steunmaatregelen hebt u ontvangen sinds de invoering van het CST? Graag een opsplitsing per maatregel.
Minister Crevits heeft het woord.
Dank u wel, voor uw vraag, collega. Als we kijken naar de cijfers van Horeca Vlaanderen, dan zien we dat door het sluitingsuur van 23 uur inderdaad 6,5 procent van de drankgelegenheden een omzetverlies boeken van meer dan 75 procent. Nog eens 18 procent geeft aan tussen de helft en driekwart minder omzet te kunnen maken. Voor een beperkt segment van de sector is er dus een vrij grote impact.
U weet dat we op het Overlegcomité van 21 januari, bij het vastleggen van de coronabarometer en de code rood, beslist hebben dat het openingsuur versoepeld kan worden naar middernacht. Ik meen dat dit meer flexibiliteit biedt en de aantrekkelijkheid van een avondlijk cafébezoek verhoogt en dat het ook een positief effect zal hebben op de omzet.
Algemeen is mijn standpunt, en u kent het, denk ik, dat we zo snel als het medisch-epidemiologisch verantwoord is, sectoren alle mogelijkheden moeten geven om te ondernemen. Ik zal er ook een bijdrage toe leveren dat we snel kunnen overgaan naar code oranje zodat er geen sluitingsuur meer nodig zal zijn voor de sector.
Dan had u het over mijn evaluatie, in uw tweede en derde vraag. Dankzij de hoge vaccinatiegraad, de efficiënte uitrol van de boostercampagne en een aantal flankerende maatregelen zoals het CST en de mondmaskerplicht, zijn we er tot nu toe in geslaagd om het merendeel van onze bedrijven de kans te bieden om rendabel te kunnen blijven werken.
Mensen vergeten snel, maar zonder vaccinatie waren we nog verplicht om half oktober 2020 tal van sectoren helemaal te sluiten en konden bedrijven uit de horeca pas na mei 2021 terug aan de slag. De flankerende maatregelen die we moeten nemen, zijn niet aangenaam, maar ze stellen ons wel in staat om de horeca open te houden.
Dat is ook te danken aan de hoge vaccinatiegraad in Vlaanderen. Dat geeft mij de kans, collega Malfroot, om iedereen te bedanken die zich heeft laten vaccineren, en om mensen die dat nog niet gedaan hebben aan te moedigen om dat te laten doen.
Eén van uw vragen betreft het CST in de horeca. Ik begrijp absoluut uw bekommernis. Deze werkwijze was wel één van de voorstellen die opgenomen waren in het winterplan van Horeca Vlaanderen zelf. Ik begrijp dat sommigen dat anders zien, maar het CST heeft, naast de mondmaskerplicht en de normen voor verplichte ventilatie, ons in staat gesteld om de horeca gedurende de deltagolf in oktober en november open te houden. Ik zie dat een aantal partijen pleiten voor de afschaffing. We moeten ons daar, wat mij betreft, zeker niet nodeloos lang aan vasthouden, absoluut niet. U weet dat het stopzetten van het CST in de barometer gekoppeld is aan code geel. Dat is wanneer er minder dan 65 ziekenhuisopnames per dag zijn, en minder dan 300 personen op intensieve zorgen.
Quid wetenschap en CST? Het CST is op basis van de aanbevelingen van de wetenschappelijke deskundigen binnen de Groep van Experts voor Managementstrategie van COVID-19 (GEMS) ingevoerd als een instrument voor risicovermindering in risicovolle gebieden. Op die manier kunnen extra delen van de samenleving ontsloten worden.
Zoals toegelicht, hangt het gebruik van het CST ook af van de epidemiologische situatie, het moet in de tijd worden beperkt, afhankelijk zijn van mijlpalen, et cetera, et cetera. Wat de wetenschappelijke onderbouwing betreft, zijn er de voorbije weken diverse internationale studies verschenen. Daaruit komen een aantal positieve effecten. Het coronasecretariaat verzamelt die studies, en minister-president Jambon heeft deze week al toegezegd om die studies ook aan het parlement te bezorgen. Ik denk dus, collega Malfroot, dat er over dit punt misschien eens een bredere discussie in het parlement zal plaatsvinden. Het is trouwens iets wat niet alleen de horeca aanbelangt. Het belangt eigenlijk alle beleidssectoren aan, en ik kijk ook wel uit naar het debat hierover.
Uw laatste vraag betreft de steunaanvragen uit de horeca sinds de invoering van het CST. De verplichting tot het tonen van het CST in de horeca in Vlaanderen werd ingevoerd op 1 november 2021, en sinds 1 oktober 2021 voor dancings en discotheken. De subsidieperiode voor het beschermingsmechanisme loopt van 20 november tot 31 december. Aanvragen kunnen dus ingediend worden vanaf 14 februari. Ik kan dus nog niet meegeven hoeveel aanvragen er precies zijn. Voor wat de horecasector betreft, denken we dat het over circa 2650 ondernemingen zal gaan, die mogelijk een VBM-dossier (Vlaams Beschermingsmechanisme) zullen indienen. Het gaat dus over de discotheken, de feestzalen en cateraars in de ruime zin.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Ja, minister, ik kijk ook wel uit naar dat debat, want ik heb toch wel enig debat gemist gedurende gans die periode.
Ik ben blij dat het sluitingsuur wordt verlaat. Blijkbaar zal het virus zich vanaf morgen dan pas verspreiden na middernacht, in plaats van na 23 uur. Ik ben blij dat het virus zo luistert. Had het twee jaar eerder willen luisteren, dan waren we er allang vanaf geweest. Dat is misschien kort door de bocht, maar dat is natuurlijk wat de mensen luidop beginnen te denken. Maar bon, het werd ook al bevestigd dat het CST eigenlijk een zeer beperkt effect heeft gehad van 1 procent, op de verhoging van de vaccinatiegraad, en dat het virologisch gezien eigenlijk weinig nut heeft. Het heeft nog niet geleid tot wat het moest doen, namelijk het doen dalen van de besmettingen, want die QR-code houdt natuurlijk geen virus tegen, die houdt alleen mensen tegen. U weet dat onze partij, het Vlaams Belang, het ook niet langer nodig vindt om dat CST nog te blijven aanhouden, omdat het vooral mensen verdeelt, en mensen tegenhoudt. Wij vinden ook dat vooral de vrijetijdssector hiermee gestraft is. Ik wijs daarmee niet alleen op de horeca, maar ook de fitnesscentra en de cultuursector, die gedurende gans die periode werden belast met taken die ze liever niet deden, omdat ze niet graag politieman spelen in hun eigen zaak. De getuigenissen van de uitbaters hebben ook aangetoond dat de verstrengde maatregelen vooral hebben geleid tot minder inkomsten. De vraag is dan: ‘ten koste van wat?’
Ik weet het, minister, u bent verstandig. U beschikt ook over de nodige dosis gezond verstand. Wilt u alstublieft zo snel mogelijk pleiten voor een snelle terugkeer naar het normale leven, zonder die QR-code, en die liefst nog afschaffen voor eind april. De verlenging werd gisteren … (onverstaanbaar) … eind april, maar alstublieft, indien mogelijk, doe dat veel vroeger, in het belang van onze vrijetijdssector.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Dank u wel voorzitter. Ik denk dat het onnodig is om hier de discussie te voeren over voor of tegen het CST zijn. Dat is geen voer voor deze commissie. Maar ik denk dat we er wel kunnen bij stilstaan dat het gebruik van het CST een veel kleinere impact heeft op de economische situatie dan bijvoorbeeld het sluitingsuur, dat nu gelukkig verlaat is, sinds het laatste Overlegcomité. Gelukkig hebben we vanuit Vlaanderen de koe direct bij de horens gevat, en heeft de horeca ook kunnen gebruik maken van de verschillende steunmaatregelen die minister Crevits voorzien heeft. Op die manier hebben we veel erger kunnen vermijden. Ik denk dat het belangrijk is dat we nu de coronabarometer, waarin ook de horeca opgenomen is, zijn werk laten doen, en dat we, wanneer de cijfers het toelaten, kunnen overschakelen naar code oranje, en hopelijk op termijn ook naar code geel. De coronabarometer geeft perspectief, en neemt de onzekerheid en het in het ongewisse blijven al voor een groot deel weg. Dat is ook de vraag geweest van veel horecaondernemers en van de Unie Belgische Horeca. Ik denk dat iedereen hier in de commissie ernaar verlangt om weer onbezonnen aan de toog van zijn stamkroeg of lievelingscafé te kunnen zitten. Laat dat dan ook mijn oproep zijn: ‘Blijf, uiteraard steeds onder de geldende maatregelen, de horeca opzoeken’. Die mensen weten heus wat ze doen, en ze werken in alle veiligheid.
De heer Ongena heeft het woord.
Ik heb het debat over het CST gisteren met veel aandacht thuis gevolgd. Het was zo’n moment waarop ik het echt jammer vind dat de plenaire vergadering maar in een beperkte samenstelling mag samenkomen. Want ik moet zeggen dat ik thuis ‘mijn kas heb opgefret’.
Ik zal de laatste zijn om het CST-ticket te gaan bejubelen. Hoe sneller het weg kan, hoe beter, maar ik denk wel dat we dat verstandig moeten doen. Waarin ik echt niet mee kan gaan is in het verketteren van het hele CST-systeem zoals dat door Vlaams Belang gebeurt, blijkbaar opgejaagd door de mensen die om de twee weken Brussel kort en klein komen slaan en politieagenten bekogelen met nadarhekkens. Nu goed, dat is dan hun verantwoordelijkheid.
De realiteit is natuurlijk dat we dankzij CST en de andere maatregelen onze horeca hebben kunnen openhouden. En dat er misschien nu wel een omzetverlies is, maar het alternatief was de lockdown, het sluiten. Dan was er nul omzet. Men weet dat goed genoeg binnen de horecasector en daarom heeft men dat zelf voorgesteld. Ik weet dat met omikron de vraag komt of het nog wel nodig is, maar herinner u: het ging toen wel om de deltavariant die veel gevaarlijker was en waarvan intensieve zorgen vol lag, of toch grotendeels met mensen die niet gevaccineerd waren en die de zwaarste zorgen nodig hadden.
Ik geloof echt wel dat het CST-ticket zijn nut heeft bewezen. Het verketteren ervan, zoals u doet, mevrouw Malfroot, daar kan ik echt niet in mee. Het was juist in het belang van de horeca en ze hadden er daarom ook zelf om gevraagd.
Mijn enige bijkomende vraag, minister, is de volgende. Het is natuurlijk goed dat we de barometer hebben en dat het CST kan verdwijnen als de epidemiologische toestand dat toelaat maar hebt u zicht op wat de horeca zelf vraagt? Vragen zij nu al een afschaffing van het CST-ticket? Hebben zij u daarover al gecontacteerd? Of hebt u daar nog niets van gehoord?
Minister Crevits heeft het woord.
Dank, collega’s, ook voor de gemoederen die een klein beetje oplaaien. Ik vind dat niet zo verkeerd.
Collega Malfroot, ik wil eigenlijk starten met het sluitingsuur. U deed daar nogal bijzonder over maar – het is kort door de bocht – hoe later op de avond, hoe meer drank in de man, hoe dichter we bij elkaar kruipen. Dat is de ervaring. Ik had het misschien poëtischer moeten uitdrukken maar de reden om de horeca te sluiten is net om te vermijden dat mensen de verspreiding in de hand gaan werken. Dat is een redenering die ik wel begrijp.
De sluiting wil natuurlijk zeggen geen inkomsten en iedereen wil natuurlijk zo snel mogelijk naar de normalisatie. Dat wil ik absoluut ook. Ik merk ook wel, collega’s, dat er experten zijn die zeggen dat het CST een vals gevoel van veiligheid heeft gegeven. Ik begrijp wel dat er een debat over is, maar ik volg collega Ongena dat we ook een aantal goede zaken hebben kunnen doen doordat het CST er was. Al was het maar dat we mensen enorm gestimuleerd hebben om zich te laten vaccineren, wat ik een zeer, zeer goede zaak vind.
Collega Vanryckeghem, we kunnen vandaag – en dat is zeer goed – in veilige omstandigheden een horecazaak bezoeken. Dus ik steun uw oproep: ga en verspreid de blijde boodschap dat een horecabezoek veilig is. We moeten trots zijn op onze horeca. Ik was het voorbije weekend aan de zee voor een lange zeewandeling en ik heb daar een horecabezoek gebracht en vastgesteld dat men heel verantwoord werkt en nauwgezet de regels volgt. Ik vond dat heel bijzonder.
Voor het Overlegcomité hebben we trouwens contact gehad met Horeca Vlaanderen. Hun grootste bezorgdheid was het sluitingsuur en niet het CST, alhoewel ik wel, collega Ongena, het debat rond het CST verantwoord vind. Ik zou het zelf ook goedvinden als we terug in ‘full arena’ kunnen debatteren. Er is ook een evolutie in onze kennis over het virus geweest, ook over de manier waarop het zich verspreidt. De vierde variant is anders dan de oorspronkelijke, ook de besmettelijkheid is anders. Er is zoveel wat onze gedachten heeft doen evolueren en waardoor ik eigenlijk de twee kanten probeer te begrijpen en inzie dat op een bepaald ogenblik het CST best afgeschaft wordt. Dat is expliciet opgenomen in de barometer.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Mijnheer Ongena, uw pleidooi wordt een beetje afgezaagd. Van het ogenblik dat er iemand nog maar één woord twijfel durft uit te drukken worden er woorden in de mond gelegd die helemaal niet gezegd zijn. Dat geldt ook voor u. Hou u aan de feiten. En de feiten zijn dat er slechts een beperkte verhoging van de vaccinatiegraad heeft plaatsgevonden en dat de besmettingen zijn blijven stijgen, dus dat het CST, vooral in de vrijetijdssector, geen nut heeft gehad. De andere sectoren zoals scholen en het bedrijfsleven bleven wel open. Er is ook niet wetenschappelijk vastgesteld dat de besmettingen effectief in de horeca hebben plaatsgevonden.
Het enige wat CST heeft gedaan is mensen tegen elkaar opgezet. Het heeft ook extra geld gekost, vooral extra uitgaven voor de regering aan steunmaatregelen en vooral minder inkomsten voor de uitbaters.
Ik hoop dat we dit debat vrij uitgebreid kunnen voeren en dat we het erover eens zijn dat het CST zo snel mogelijk op de schop moet.
De vraag om uitleg is afgehandeld.