Verslag vergadering Commissie voor Leefmilieu, Natuur, Ruimtelijke Ordening en Energie
Verslag
– Wegens de coronamaatregelen werd deze vraag om uitleg via videoconferentie behandeld.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
We hebben het daarnet al een deel hierover gehad. Ik ga proberen om de vragen niet helemaal te herhalen.
In een antwoord op een schriftelijke vraag over poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) in drinkwater bezorgde u verschillende meetresultaten van grond-, oppervlakte- en drinkwater. Vandaag is in Vlaanderen de geldende norm voor PFAS in drinkwater vastgelegd op 100 nanogram per liter. Mijn vragen aan u, minister, zijn de volgende.
Bij drinkwaterproductiecentrum (WPC) Waarmaarde in Waregem, onderdeel van De Watergroep, werd bij de meting van 3 januari 2019 eenmalig een hoge waarde gemeten van maar liefst 2000 nanogram per liter voor perfluoroctaanzuur (PFOA) en 520 voor perfluoroctaansulfaat (PFOS). Bent u op de hoogte van deze hoge waarden? Zijn er acties ondernomen om de bron in kaart te brengen? Weet u ondertussen vanwaar die vervuiling afkomstig was? Zijn er acties ondernomen om het PFAS-gehalte omlaag te krijgen?
In een recente publicatie rekende het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de EFSA-4-drinkwaterrichtwaarde (European Food Safety Authority) van 0,63 nanogram per kilogram lichaamsgewicht per dag om naar een drinkwaterrichtlijn per liter. Dan kwamen we uit op 4,4 nanogram per liter. Als we die norm vergelijken met waarden in de meetresultaten, dan zagen we dat er structurele problemen waren met de metingen. Mijn vraag is dan ook of Vlaanderen die EFSA-waarden toepast, al is het maar als richting om daarbinnen te kijken welke aanpassingen er dienen te gebeuren. Kunt u akkoord gaan met de omzetting van het voorstel van het RIVM van de EFSA-waarden in maximumconcentratie PFAS voor drinkwater?
Ook het Amerikaanse Environmental Protection Agency legt een zeer sterke verstrenging van PFAS-gehaltes in drinkwater op de tafel. Het gehalte aan PFOA zou mogelijk zelfs op nul komen te liggen. Hoe bereiden wij ons voor op die internationale verstrenging van de toegelaten concentraties PFAS in drinkwater? Welke ingrepen plant u, minister, mocht die toegestane waarde structureel lager komen te liggen dan de gemeten waarde bij de drinkwaterproductiecentra?
Minister Demir heeft het woord.
Ja, inderdaad, ik ben op de hoogte van de waarde waar collega Schauvliege naar verwijst. De bewuste analyse maakte deel uit van een eerste oriënterend onderzoek naar PFAS in drinkwater. Er werden stalen genomen aan de uitgang van waterproductiecentra en bij de klant thuis in de meest relevante gebieden. Zoals toegelicht in het rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) over deze eerste meetcampagne is het meetresultaat ter hoogte van het WPC Waarmaarde een afwijkende waarde. In het leveringsgebied dat water krijgt van het WPC Waarmaarde konden deze hogere waarden niet worden bevestigd. De Watergroep voerde een nieuwe staalname uit, die volledig normaal was. Specifiek onderzoek naar de bron of andere maatregelen werden dan ook niet opgezet door De Watergroep.
Zoals u weet, bevat de nieuwe Europese Drinkwaterrichtlijn wel een norm. We moeten deze nieuwe richtlijn gaan omzetten tegen half januari 2023 en dus tegen dan een Vlaamse norm vastleggen. De VMM en het agentschap Zorg en Gezondheid zijn hiermee bezig en dit wordt eveneens besproken in de ruimere context van de PFAS-werking van de expertengroep rond opdrachthouder Karl Vrancken, die momenteel loopt in Vlaanderen. De strengere EFSA 2020-advieswaarden worden momenteel wel al gebruikt als toetsingswaarde door de VMM om de resultaten van het uitgebreide onderzoek naar PFAS in drinkwater te evalueren.
Volgens mijn informatie en die van de administratie zijn er goede banden met de Nederlandse collega’s en heeft het RIVM ook beleidsaanbevelingen gedaan, maar is er op het vlak van normstelling nog geen beslissing genomen.
Ik wil ook benadrukken dat de waarden van EFSA of van EPA gezondheidskundige advieswaarden zijn, die gebruikt kunnen worden door het beleid bij het uitwerken van de wettelijke normen. Ik hecht, zoals u intussen wel weet, belang aan alles wat met de materie te maken heeft. Deze adviezen zullen dus belangrijke stukken zijn bij het onderzoek naar de bepaling van de nieuwe normen.
Specifiek wat PFAS betreft, schetste ik reeds waar we nu staan. De resultaten van het eerste, echt bruikbare onderzoek naar de situatie in Vlaanderen worden op dit ogenblik verwerkt en geïnterpreteerd. Sta mij dus toe om nu nog geen standpunten in te nemen over het PFAS-vraagstuk, waar we gezondheidsrelevantie naast technologische en ook financiële haalbaarheid moeten leggen. Zijn er maatregelen nodig en zijn er technieken beschikbaar, dan moeten we die inzetten, maar met heel veel aandacht voor haalbare overgangstermijnen. Dat is van belang. We werken er dus aan verder.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Dank, minister, voor uw antwoord. Concentraties van PFAS in drinkwater zijn natuurlijk zeer belangrijk. In de onderzoekscommissie en in de pers werd naar aanleiding van de rapportering van professor Vrancken niet alleen drinkwateronderzoek aangekondigd. Er is ook oppervlaktewateronderzoek aangekondigd maar ook grondwateronderzoek. We vernamen op de hoorzitting dat de VMM bezig was met het in beeld brengen van de concentraties van PFAS in grondwater. Zij zijn bezig met achtergrondwaarden in kaart te brengen en ze kondigden aan dat ze er nog dit jaar resultaten van zouden laten weten. Mijn vraag is concreet, minister: zijn de resultaten van het grondwateronderzoek naar PFAS al bekend of komen die binnenkort onder de aandacht? Het is een belangrijk element als het gaat over drinkwater.
Minister Demir heeft het woord.
De resultaten van de VMM zijn er nog niet, collega. Zodra we ze hebben, zullen we alle informatie bijeenleggen en overmaken.
De vraag om uitleg is afgehandeld.