Verslag vergadering Commissie voor Wonen en Onroerend Erfgoed
Verslag
– Een aantal sprekers nemen mogelijk deel via videoconferentie.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Minister, de studentenhuisvesting en vooral het tekort eraan is al een aantal keer aan bod gekomen in de commissie Wonen. Onlangs heb ik u nog bevraagd over de gevolgen voor de private huismarkt in de studentensteden, in verband met het tekort aan studentenhuisvesting.
U gaf toen aan dat u als minister van Wonen het aanbodbeleid inzake studentenhuisvesting niet kunt coördineren of aansturen. U zei toen: “Dat ligt bij de lokale overheden en de onderwijsinstellingen. En dat lijkt mij ook de juiste plek te zijn. Zij hebben het beste zicht op de noden en vooral de mogelijkheden die er zijn om dat aan te pakken. Ik denk ook dat de lokale overheden en onderwijsinstellingen er geen vragende partij voor zijn dat het aanbodbeleid inzake studentenhuisvesting door de Vlaamse overheid gecoördineerd of aangestuurd wordt.”
Op 20 oktober laatstleden stuurde de rector van Universiteit Gent, Rik Van de Walle, een bericht de digitale wereld in naar aanleiding van een artikel van de VRT dat handelde over de internationale studenten die op hotel zaten in Gent, omdat er te weinig koten zijn. De UGent had een overeenkomst gesloten met het Holiday Inn-hotel in Gent om een betaalbare oplossing te vinden voor 32 internationale studenten. Rik Van de Walle stelde het als volgt voor: “We hebben nood aan een Vlaams toekomstplan, ook op het vlak van studentenhuisvesting. Te ambitieus? Onhaalbaar? Ik weiger dat te geloven.”
De rector van de UGent vervolgt: “Er is nood aan meer betaalbare kwaliteitsvolle studentenhuisvesting. Die nood zal de komende jaren alleen maar toenemen. Ik denk hoe langer hoe meer dat we op dat vlak een ambitieus Vlaams toekomstplan nodig hebben. Waarbij de overheid, investeerders, de bouwsector en hogeronderwijsinstellingen elkaar vinden, en samen meer studentenhuisvesting creëren”. Dus blijkbaar is er wel vraag naar ondersteuning van de Vlaamse overheid vanuit de onderwijsinstellingen. Want de rector zei ook: “Waarom niet enkele studentencampussen creëren via publiek-private samenwerking, die met duurzame vervoersmiddelen verbonden zijn met de onderwijs- en onderzoekscampussen van universiteiten en hogescholen? (…) Klinkt dit té ambitieus? Dat is mogelijk. En toch denk ik dat het kan. Dat zou pas investeren in de toekomst zijn. Als de overheid hierover van gedachten zou willen wisselen dan ben ik daar graag toe bereid.”
Minister, duidelijker kan het niet zijn dat de onderwijsinstellingen wel degelijk de hand reiken naar de Vlaamse overheid. Ik besef ook dat studentenhuisvesting over verschillende beleidsdomeinen verspreid zit, maar voor studenten is dit hun eerste ervaring in alleen en zelfstandig wonen. Dus ik denk dat we er wel degelijk kunnen van uitgaan dat dit ook deels onder uw bevoegdheid valt. Voor een degelijke Vlaamse veerkracht naar de volgende jaren toe, zullen we op onze studenten moeten rekenen. Daarom moet er over de beleidsdomeinen heen gezorgd worden voor voldoende degelijke en betaalbare huisvesting voor onze studenten.
Minister, hoe staat u tegenover de uitspraken van de rector van de UGent?
Zult u na deze uitspraken stappen ondernemen samen met uw collega-ministers van Onderwijs Ben Weyts en van Omgeving Zuhal Demir om met de onderwijsinstellingen en de studentensteden in overleg te gaan om deze tekorten over de beleidsdomeinen heen aan te pakken?
Ziet u ook mogelijkheden in een publiek-private samenwerking zoals dat ook voor sociale huisvesting gebeurt met bijvoorbeeld SVK Pro?
Minister Diependaele heeft het woord.
Bedankt voor uw vragen. Ik kan beginnen met te bevestigen dat wij ook verrast waren door die uitspraken. In die zin waren de uitspraken van de Gentse rector nieuw. Ze gaan ook in tegen wat de studentensteden en instellingen van hoger onderwijs altijd aangeven, namelijk dat een aanbodbeleid het best vertrekt vanuit het lokale niveau. Via de financiering van de studentenvoorzieningen van instellingen van hoger onderwijs kunnen deze instellingen initiatieven nemen op het vlak van studentenhuisvesting. Ik moet u dus doorverwijzen naar minister Weyts voor meer informatie daarover.
U kent trouwens het verhaal dat men in Gent een redelijk groot bos van toch een paar hectare wil kappen. Bepaalde mensen in de media hebben toen geopperd om de Universiteit Gent naar Zottegem te verhuizen. Wij staan er nog altijd voor open om die dialoog aan te gaan, maar sindsdien hebben we daar eigenlijk niet zoveel meer van gehoord.
Specifiek voor de stad Gent stel ik bovendien vast dat Gent het aanbodbeleid ook opneemt en recent nog een onderzoeksopdracht heeft gelanceerd, waar onder meer wordt ingegaan op het aanbodbeleid onder de doelstelling ‘er is voldoende gereglementeerde studentenhuisvesting in Gent’. Hoewel één zin uit een heel rapport rukken soms een verkeerde indruk kan wekken, citeer ik er toch een en volgens mij geeft die aan hoe de stad Gent hiernaar kijkt: “De Stad moet dus zoeken naar een dynamisch evenwicht tussen het aantal studenten dat op kot wil in Gent en het (toekomstige) aantal beschikbare gereglementeerde studentenhuisvestingsunits.” Ik wil maar aangeven dat men er daar ook zo over denkt.
Daarmee wil ik uiteraard niet gezegd hebben dat ik niet positief sta tegenover een ambitieus plan waarbij de overheden, investeerders, de bouwsector en hogeronderwijsinstellingen elkaar vinden. Er werd inmiddels een nieuw Overlegplatform Private Huur – Studentenhuisvesting ingepland op 9 november eerstkomend. Ik vraag alvast aan mijn administratie om deze problematiek daar te agenderen.
Ik kom tot uw derde vraag. Er zijn volgens mij zeker mogelijkheden om via publiek-private samenwerking het aanbod aan studentenhuisvesting uit te breiden en het lokale niveau kan van dat instrument gebruikmaken. Dit gebeurt trouwens ook al. In Leuven lanceerde en lanceert de KU Leuven bijvoorbeeld samenwerkingsovereenkomsten met private ontwikkelaars voor 27 jaar, waarin de KU Leuven ook inhoudelijke voorwaarden stelt aan de studentenverblijven die op die manier worden gerealiseerd. Zo worden er voorwaarden gesteld op het vlak van kwaliteit, maar ook moet er een bepaald aandeel worden voorbehouden voor internationale studenten of voor studentenverblijven met een verlaagde huurprijs. Ik ken trouwens nog voorbeelden van dergelijke publiek-private samenwerking, ook in Gent.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord. Ik had u vorige keer ook al gezegd dat er tegen 2030 een enorm tekort aan studentenhuisvesting zal zijn. Dus het aantal internationale studenten zit in de lift, maar ook onze eigen Vlaamse studenten vinden steeds moeilijker een kot. Dus wat er volgens mij nu niet moet gebeuren is dat ministers of onderwijsinstellingen of lokale besturen nu de verantwoordelijkheden naar elkaar gaan doorschuiven. Ik denk dat het belangrijk is dat er zo snel mogelijk rond de tafel gezeten wordt, en dat er inderdaad concrete oplossingen worden gezocht.
Ik wilde eigenlijk nog vragen wanneer dat overlegcomité bij elkaar zou komen, maar ik had begrepen dat dat op 9 november zou zijn. Dus ik ben benieuwd wat daar verder uit voortkomt.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Ik sluit graag kort even aan bij deze vraag van collega Slagmulder. We hebben het daar een week of twee geleden ook over gehad. Minister, ik heb toen ook aangegeven dat het aanbieden van een betaalbaar en gevarieerd aanbod van studentenhuisvesting een belangrijke uitdaging zal blijven. U hebt in een eerdere vraag van mij ook verwezen naar een studie die u hebt besteld, en waarin een aantal opties worden bekeken van wat er kan worden gedaan.
Toen ik u vorige week of twee weken geleden vroeg wanneer deze studie beschikbaar zou zijn, gaf u aan dat die ongeveer klaar of bijna opgeleverd was. Zal die studie op het overlegplatform van 9 november concreet besproken worden? En mocht ze nog niet beschikbaar zijn, kunt u ons laten weten wanneer we over de resultaten daarvan mogen beschikken? Het lijkt mij een goed aanknopingspunt om eens te kijken wat daar kan gebeuren.
Mevrouw Claes heeft het woord.
Bedankt voor de vragen en de aansluitingen. Zelfs als ik terugga naar mijn studententijd was de boodschap toen al dat we snel moesten zijn, dat we snel een studentenkot moesten zoeken, want het aantal is beperkt. We zien nu ook dat die uitdagingen er nog steeds zijn. We hebben het hier ook al een paar keer aangekaart in de commissie, en toen werd ook al aangehaald dat het aanbodbeleid vooral bij de onderwijsinstellingen en op het lokale niveau zit. Zij hebben het beste zicht op de noden en de mogelijkheden.
Er is ook een belangrijke rol voor de lokale besturen om hen ook te betrekken bij de doelstelling om toch betaalbare en goede studentenkamers te voorzien. Want zij hebben toch ook een aantal instrumenten. Ik denk maar aan belangrijke instrumenten rond ruimtelijke ordening. En vanuit hun lokale bevoegdheid kunnen zij zeker een waardevolle bijdrage leveren.
Onze fractie is alvast tevreden dat u nog steeds openstaat voor die vragen, en dat u mogelijke pistes wilt blijven ondersteunen, om een antwoord te bieden op die nood en die behoeftes rond studentenkamers.
U hebt ook steeds verduidelijkt, vanuit het beleidsdomein Wonen, dat u de lokale besturen en ook de onderwijsinstellingen wilt blijven ondersteunen via dat Overlegplatform Private Huur – Studentenhuisvesting. Ik ben ook blij om te vernemen dat u dat vandaag nogmaals bevestigt. U staat open voor elke samenwerking, maar dan moeten ook die lokale besturen en die onderwijsinstellingen daarbij betrokken worden.
Nu, we weten ook uit het verleden dat dat Overlegplatform Private Huur – Studentenhuisvesting niet enkel aan kennisdeling doet. Dat is ook een platform waar een faciliterende rol wordt opgenomen. Het is bijvoorbeeld op hun vraag dat het onderzoek wordt gevoerd met betrekking tot studentenhuisvesting. Dat wordt nu uitgevoerd door Steunpunt Wonen. Het was dan inderdaad jammer om te horen dat het overleg van het platform vorige maand wegens onvoorziene omstandigheden niet heeft kunnen plaatsvinden. Maar ik ben alvast blij om te horen dat er een nieuwe datum is geprikt in november. Ik ben ook benieuwd wat het resultaat van dat overleg zal zijn.
Ik wil misschien nog even terugkomen op die studie van Steunpunt Wonen met betrekking tot studentenhuisvesting. Is er misschien al meer geweten over de timing? Wanneer mogen we die eerste resultaten verwachten?
Minister Diependaele heeft het woord.
Een eerste punt is dat het om 4 hectare bos ging in Gent, waar ze die studentenhome willen bouwen.
Wat die studie betreft: het spijt mij, mevrouw Jans, maar ik kan u dat niet precies zeggen. Ik weet dat dat eerstdaags komt. We kunnen daarover nadien natuurlijk nog in overleg gaan. Maar ik kan u niet precies zeggen wanneer die opgeleverd wordt.
Collega Slagmulder, u mag dat kaderen zoals u wilt, dat is een beetje uw rol. Maar het heeft hier niets te maken met het doorschuiven van verantwoordelijkheden of wat dan ook. Ik denk dat we op alle punten met betrekking tot het woonbeleid, en dat gaat ruimer dan alleen studentenhuisvesting, heel wat uitdagingen hebben in Vlaanderen. Het is nu eenmaal zo dat de bevolking altijd maar aangroeit, onder meer door migratie en door het feit dat er meer en meer eenpersoonsgezinnen zijn. Daardoor hebben we op alle gebieden, dus ook qua studentenhuisvesting, meer woongelegenheden nodig.
Ook voor private, gewone gezinswoningen neemt de Vlaamse overheid zelf geen initiatief om te gaan bouwen. En dat betekent natuurlijk niet dat we niet een veel ruimer beleid hebben om dat wel te gaan ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan sociale huisvesting, waar we leningen toestaan aan sociale huisvestingsmaatschappijen, en dergelijke meer. Dat is een concept dat we op al die verschillende onderdelen van dat woonbeleid toepassen. We gaan niet zelf bouwen, wat niet wil zeggen dat wij onze verantwoordelijkheid niet opnemen in het ondersteunen daarvan, zie mijn verwijzing naar het beleidsveld Wonen. Ik denk ook dat dat een goede manier van werken is.
Je kunt natuurlijk altijd als keizer-koster gaan optreden en je in de plaats stellen van anderen, vanuit de overtuiging dat je het beter weet dan de lokale besturen. Maar in dit geval, net als bij het thema van het woonbeleid, denk ik niet dat dit de juiste houding is.
De heer Slagmulder heeft het woord.
Bedankt voor uw bijkomend antwoord. Ik hoop alleen dat die oproep vanuit de universitaire wereld toch gehoord zal worden, en dat men daar niet doof voor is. De problematiek rond de studentenhuisvesting staat deze week donderdag ook geagendeerd in de commissie Onderwijs. Ik vind dat er daadwerkelijk een echte oplossing moet komen, en ik ben benieuwd wat de minister komende donderdag zal zeggen in de commissie.
De vraag om uitleg is afgehandeld.